مقاله مطالعه پديده استفاده اعتيادي از اينترنت در بين نوجوانان و جوانان (25-15 سال) شهر تهران (docx) 10 صفحه
دسته بندی : تحقیق
نوع فایل : Word (.docx) ( قابل ویرایش و آماده پرینت )
تعداد صفحات: 10 صفحه
قسمتی از متن Word (.docx) :
مطالعه پديده استفاده اعتيادي از اينترنت در بين نوجوانان و جوانان (25-15 سال) شهر تهرانچکیده : مقاله حاضر به مطالعه پديده اعتياد به اينترنت به عنوان يکي از مسائل اجتماعي در عصر ارتباطات ميپردازد. پديده اعتياد به اينترنت مدتي است که در کشورهاي توسعهيافته بعنوان يكي از پيامدهاي توسعه روزافزون شبکه ارتباطات الکترونيکي مطرح شده و کژکارکردهاي بسياري براي فرد، خانواده و جامعه به همراه داشته است. اين مقاله برگرفته از تحقيقي پيمايشي در سال 1385 شمسي درباره وضعيت اين پديده در ايران است. جامعه آماري را نوجوانان و جوانان 25-15 ساله شهر تهران كه به اينترنت دسترسي دارند تشکيل مي‌دهد. حجم نمونه نيز برابر با 800 نفر است. نتايج حاكي از آن است که پديده استفاده اعتيادي از اينترنت در ايران نيز وجود دارد هرچند استفاده اكثر نوجوانان و جوانان از اينترنت بنظر طبيعي ميرسد. همچنين، براساس نتايج اين مطالعه، استفاده اعتيادي از اينترنت در بين برخي از نوجوانان و جوانان، با مسائلي مانند عدممسئوليتپذيري اجتماعي، انزواي اجتماعي، فقدان حمايت اجتماعي، ناکارآمدي تحصيلي و کاري ارتباط مستقيم و با احساس خودارزشي ارتباط معكوس دارد.کلید واژه ها :اعتياد اينترنتي، مسئوليتپذيري اجتماعي، انزواي اجتماعي، حمايت اجتماعي، ناکارآمدي تحصيلي و کاري، احساس خودارزشي مقدمهدسترسي به اينترنت، پديدهاي رو به گسترش است و هر روز تعداد بيشتري از افراد در زمره استفاده كنندگان اينترنت قرار مي‌گيرند. اينترنت در همه جا حضور دارد: در خانه، مدرسه، و حتي در مراكز خريد. طبق برآورد صورت گرفته، در سال 1981، 66 ميليون نفر از مردم آمريكا به اينترنت دسترسي داشته كه در سال 1999 شمار آنها به 83 ميليون بالغ گرديده است (بيگز، 2000: 1) HYPERLINK "http://localhost/gmj/maghale_4-3.htm" \l "_ftn1" \o "" . در بين کاربران اينترنت، جوانان بيشترين استفاده را از آن دارند. نتايج تحقيقات انجام شده در ايالات متحده نشانگر آن است كه استفاده از اينترنت در ميان جوانان، بيش از هر گروه سني ديگري است (بولن و هاره، 2000: 5) HYPERLINK "http://localhost/gmj/maghale_4-3.htm" \l "_ftn2" \o "" . کودکان نيز گروه سني ديگري هستند که استفاده وسيعي از اينترنت دارند. در سال 2005، بيش از 77 ميليون كودك وارد فضاي سايبر شدهاند (غمامي، 1384: 45). همزمان با دسترسي روزافزون و گسترده افراد به اينترنت، شاهد نوع جديدي از اعتياد يعني اعتياد اينترنتي هستيم كه موضوع رو به رشد عصر اطلاعات است. همانند تمامي انواع ديگر اعتياد، اعتياد به اينترنت نيز با علائمي همراه است همچون، اضطراب، افسردگي، كجخلقي، بي‌قراري، تفكرهاي وسواسي، كناره‌گيري، اختلالات عاطفي، و ازهم‌گسيختگي روابط اجتماعي. از طرفي، در عين حال كه روابط افراد (به ويژه كودكان و نوجوانان) در جهان مجازي افزايش مي‌يابد، در مقابل از دامنه روابط آنان در جهان واقعي كاسته ميشود و احتمال افت عملكرد آموزشي آنان نيز مي‌رود (سامسون، 2005: 2) HYPERLINK "http://localhost/gmj/maghale_4-3.htm" \l "_ftn3" \o "" . اعتياد اينترنتي، انسانها را به افرادي رهاشده تبديل كرده و بر روابط اجتماعي آنان تأثير مي‌گذارد. در نتيجه استفاده بيش از حد از اينترنت، بهره‌وري و بازده كاري كاربران اينترنت، پايين مي‌آيد. آنان با تأخير به محل كار مي‌روند و دچار كم‌كاري ميشوند. عدم‌تحرك جسمي و چاقي به همراه علائمي چون درد كمر، پشت و ماهيچه، از ديگر تبعات اين مسئله‌اند. اين كاربران حتي در صورت كناره‌گيري از اينترنت، دچار علائم اختلال ميشوند (سز، 2003: 1) HYPERLINK "http://localhost/gmj/maghale_4-3.htm" \l "_ftn4" \o "" . به هر حال، پديده اعتياد اينترنتي، همزمان با افزايش دسترسي روزانه مردم به منابع آن‌لاين شايع‌تر ميشود. وب، اطلاع‌دهنده، مفيد، داراي منابع غني و سرگرم‌كننده است. اما براي بسياري از مردمي كه به آن معتادند، اين منافع، در حال تبديل شدن به آسيب‌ها و نابهنجاريهاي رواني و رفتاري است (فريس، 2002: 1) HYPERLINK "http://localhost/gmj/maghale_4-3.htm" \l "_ftn5" \o "" . مطالعات نشان داده است كه 14 درصد از كاربران اينترنت، جزو كاربران آسيب‌شناسانه اينترنت هستند كه دچار علائم رفتارهاي وسواسي، حالت روان‌شيدايي، افسردگي و جز اين‌ها هستند (زاهنيسر، 2000: 1) HYPERLINK "http://localhost/gmj/maghale_4-3.htm" \l "_ftn6" \o "" . اين مقاله درصدد پاسخگويي به اين سوالات اساسي است که 1- آيا پديده استفادهي اعتيادي از اينترنت در ايران وجود دارد؟ 2- استفاده اعتيادآميز از اينترنت، چه تبعاتي براي افراد (به ويژه كودكان و نوجوانان) در زمينههاي مختلف اجتماعي, فرهنگي و آموزشي دارد؟ديدگاهها و نظريهها در تبيين اعتياد اينترنتي و پيامدهاي آنعلل گرايش به اينترنت چيست و چرا برخي از افراد بهرهمند از آن، دچار مشكل ميشوند و در معرض خطر ازدست دادن شغل، ازهم‌گسيختگي روابط اجتماعي، و يا زيانهاي مالي قرار مي‌گيرند؟ در پاسخ به اين سوال، ديدگاههاي متعددي مطرح شده است. اعتياد به اينترنت يك موضوع بينرشتهاي است و علوم مختلفي چون پزشكي، ارتباطات، جامعهشناسي، حقوق، اخلاق و روانشناسي هر يك از زواياي مختلف علل و پيامدهاي اين پديده را مورد مطالعه قرار دادهاند. ما در اين قسمت بيشتر به ابعاد روانشناختي و اجتماعي آن توجه نمودهايم. اهم نظريهها درباره دلايل گرايش اعتيادي افراد به اينترنت عبارتند از: 1ـ نظريه پويايي رواني و شخصيتاين نظريه ريشه‌هاي اعتياد فرد به اينترنت را مرتبط با شوك‌هاي روحي يا كمبودهاي عاطفي دوران كودكي، ويژگيهاي شخصيتي و يا ساير اختلالات، و خلق‌وخوها يا شرايط روحي موروثي ميداند. طبق اين ديدگاه، بسته به حوادث دوران كودكي و يا ويژگيهاي شخصيتي مكتسب در سن بلوغ، فرد براي توسعه يك رفتار اعتيادآميز و يا هر رفتار ديگري مستعد ميشود. در اين حالت، آنچه كه اهميت دارد، موضوع يا فعاليت نيست، بلكه فرد و مبنايي است كه وي تحت آن، معتاد ميشود (دوران، 2003: 2)نظریه کنترل اجتماعیبراساس نظريه كنترل اجتماعي هيرشي، ابعاد اصلي پيوند اجتماعي عبارتند از: 1- دلبستگي و علاقه به ديگران، 2- تعهد به خانواده، شغل، دوستان، 3- مشغوليت و مشاركت مداوم در فعاليت‌هاي زندگي، كار و خانوادگي و 4- اعتقاد به ارزشها و اصول اخلاقي گروه يا جامعه. ضعف هر يك از اين چهار بعد پيوند اجتماعي در فرد ميتواند موجب بروز رفتارهاي انحرافي در او شود (اميدوار و صارمي، 1381: 56). اگر اعتياد به اينترنت را نيز در زمره رفتارهاي انحرافي در نظر گيريم، ميتوان در تحليل اين پديده، از نظريه كنترل اجتماعي هيرشي نيز استفاده كرد. 3ـ تبيين رفتارياين تبيين بر پايه مطالعات بي. اف. اسكينر راجع به شرطي‌شدن عامل يا کنشگر ميباشد. براساس اين ديدگاه، فرد براي دريافت پاداش وارد اينترنت ميشود. پاداش‌هايي كه وي از اين رفتار مي‌گيرد، فرار از واقعيت، رسيدن به عشق و سرگرميهاي زياد ميباشد و چنانچه فرد در زمانهاي آتي نيز به اين پاداش‌ها احساس نياز كند، احتمالاً به اينترنت روي خواهد آورد و در نتيجه، اين روند تقويت شده و چرخه همچنان ادامه پيدا مي‌كند (دوران، 2003: 2). 4ـ تبيين بيوپزشكيبر پايه تبيين بيوپزشكي، عوامل ارثي و مادرزادي و يا اختلالات شيميايي در مغز و فرارسان‌ها، دلايل اصلي روي‌آوردن فرد به اعتياد مي‌باشند. از نظر اين ديدگاه، وجود برخي كروموزومها، هورمونها، و مواد زائد و يا فقدان مواد شيميايي لازم و مشخص و فرارسان‌هايي كه فعاليت مغز و ساير عناصر دستگاه عصبي را تنظيم ميكنند، در بروز اعتياد در فرد موثرند (فريس، 2002: 3-2). از اين ديدگاه، روشهاي چندي وجود دارد كه طي آن، استفاده از اينترنت احتمالاً باعث تحريك اين فرايند عصبي ـ بيولوژيكي ميشود. روشهاي مورد نظر عبارتند از: 1ـ تجربه بالقوه شديد قدرت، هيجان، خوشحالي، تحريك، تحقق اهداف و رضايت، كه در نتيجه آن، فرد قادر خواهد بود در يك آن به منبع گسترده اطلاعات و جهان لايتناهي منابع راجع به هر چيزي، متصل شود. 2ـ احساس مخاطره‌جويي و ريسك‌پذيري همراه با ناشناخته‌ماندن چيزي كه ممكن است در اتصال بعدي به اينترنت بتوان آن را مشخص كرد. اين امر ناشناخته ممكن است كسب اطلاعات جديد و جالب و يا فرصتهاي تعاملي همچون ارتباط صرف با يك دوست، رفتن به اتاق‌هاي چت، هرزه‌نگاري، سكس سايبر، خريد آن‌لاين و جز اين‌ها باشد. 3ـ اثر خويشتنداري رضايت‌بخشي كه گمنامي كاربر در نت به وي مي‌دهد. اين امر هم باعث تسريع روند صميميت و پيوند اجتماعي ميشود كه ظاهراً صداقت آن از ارتباط شفاهي بيشتر است و هم موجب ميشود كه فرد دچار رويا و خواب و خيال شود و يا يك هويت كلي جديدي براي خود ايجاد كند كه ممكن است بسيار لذت بخش هم باشد. 4ـ اثر هيپنوتيزم‌آور حركات تصاوير بر روي صفحه مانيتور رايانه (يا تلويزيون). 5ـ جذابيت چندرسانه‌اي همانند رنگ، صداي موزيك يا استريو، سرعت و گرافيكهاي فلاش‌دار (شركت قانوندانان مراقب قانوندانان، 2005: 2-4). 5- تبيين شناختيهمانند ديدگاه روان‌كاوي، ديدگاه شناختي متوجه فرايندهاي دروني است. البته اين ديدگاه بيش از آنكه بر اميال، نيازها، و انگيز‌ش‌ها تأكيد كند، بر اينكه افراد چگونه اطلاعات را كسب كرده و تفسير ميكنند و آنها را در حل مشكلات بكار مي‌گيرند، تأكيد دارد. اصولاً ديدگاه شناختي بيشتر به افكار كنوني و شيوه‌هاي حل مسأله توجه دارد تا تاريخچه شخصي. در اين ديدگاه، اعتياد به اينترنت برآمده از شناخت‌هاي معيوب و يا پردازش معيوب شناختي است و درمان آن مبتني بر تصحيح فرايند شناخت‌هاي معيوب است (اميدوار و صارمي، 1381: 52). 6- تبيين شناختي ـ رفتاريرشد اعتياد به اينترنت با شرايط روانشناختي قبلي به وجود مي‌آيد. در اكثر مواقع، اين آسيب‌شناسي شامل افسردگي، اضطراب اجتماعي و انواع روان‌پريشي‌ها است. وقتي فرد در معرض استفاده از اينترنت قرار مي‌گيرد، فرايند كاربرد مشكل‌زاي اينترنت شروع ميشود. اين آسيب‌شناسي زمينه‌اي، نوعي آمادگي و تمايل است و موجب شروع استرس ميشود. البته چندين عامل ديگر نيز در ايجاد و يا حفظ اختلال دخالت دارند: اولاً، بعضي از تقويت‌كننده‌هاي رفتاري وجود دارند كه به عنوان عامل شرطي عمل ميكنند. اتاق، صندلي، دست‌زدن به صفحه كليد، موس، صداي شروع رايانه، بوق يا صداي زنگ آن از اين عوامل هستند. ثانياً، بدكاري شناختي نيز در اينجا عمل مي‌كند. زيرا شناخت غيرسازشي در زمينه خود و دنيا، شاخصهاي اوليه اين اختلال هستند. باورهايي همچون اين موضوع كه فرد فقط در اينترنت قدرت كنترل دارد، فقط در آنجا براي خود كسي است و فقط در آنجا قابل احترام است و مانند آن، افکار شناختي مشكل‌زا در زمينه «خود» هستند. باورهايي مانند هيچكس در بيرون از اينترنت از من خوشش نمي‌آيد، يا اينترنت تنها جايي است كه واقعاً ميشود مردم را شناخت، و هر كسي به نوعي به اينترنت آلوده است و مانند آن افكار شناختي مشكل‌زا در زمينه «دنيا» هستند. ثالثاً، بيان كيفي كاربري اينترنت بستگي به شبكه حمايتي اجتماعي فرد دارد. اگر تمام عوامل در فرد وجود داشته باشد و حمايت اجتماعي نشود، احتمال دارد به اعتياد اينترنتي عمومي روي بياورد كه با رفتارهاي جلب توجه اجتماعي، غيرشخصي و غفلت كاري مشخص ميشود. اما اگر جهات اجتماعي داشته باشد، اعتياد به اينترنت ويژه در او ايجاد خواهد شد كه فقط در بخش ويژه‌اي از تكنولوژي مانند بازي يا هرزه‌نگاري جنسي است. از ديدگاه رفتاري ـ شناختي، نشانه‌هاي اختلال شامل افكار وسواسي درباره اينترنت، كنترل تكانه ضعيف، ناتواني در متوقف‌كردن استفاده از اينترنت و مهم‌تر از همه، اين باور كه اينترنت تنها دوست فرد است. علاوه بر اين، در موقعي كه تماس برقرار نيست، به فكر اينترنت بودن پيش‌بيني تماس بعدي با آن و صرف مخارج زياد درباره اينترنت و كارهاي مربوط به آن نيز نشانه‌هاي ديگر اين اختلال هستند. مشكل عمده ديگر، جدا‌كردن فرد از دوستان خود به نفع دوستان اينترنتي است و در نهايت نوعي احساس گناه درباره استفاده از اينترنت و دروغ‌گفتن به دوستان درباره وقت صرف‌شده و به صورت سري نگهداشتن آن، نشانه‌هاي ديگر اين اختلال هستند. اين افراد درحالي كه مي‌دانند كارشان از نظر اجتماعي مورد پسند نيست، نمي‌توانند آن را متوقف كنند. چرا كه به خودارزشي كمتر و در نتيجه نشانه‌هاي بيشتر مي‌انجامد (اميدوار و صارمي، 1381: 52). تحقيقات پيشينگروهول در توضيح اين مسئله كه چرا مردم به گونه‌اي اعتيادآور از اينترنت استفاده ميكنند، معتقد است که علت گرايش افراد به استفاده اعتيادآور از اينترنت، تمايل آنها به دوري‌گزيدن از مشكلاتي است كه در زندگي شخصي با آنها مواجه‌اند. به عبارتي، افراد براي اينكه از دست مشكلات زندگي فرار كنند، به اينترنت روي مي‌آورند. معتادان اغلب يك "زندگي دوم" و يا مفري را براي "فراموش‌كردن مشكلات‌شان در هنگام آن‌لاين بودن ايجاد ميكنند، درست مانند احساس كرختي و مستي كه افراد معتاد به الكل در هنگام نوشيدن الكل گزارش ميدهند" (مركز منابع آموزش جنسي، 2003: 3). كرات در تحقيق خود در سال 1999 بدين نتيجه رسيد كه نوجواناني كه از تماس‌هاي اجتماعي كناره‌گيري ميكنند، از اينترنت بعنوان ابزاري براي فرار از واقعيت استفاده ميكنند (ليم و همكاران، 2004: 2).تحقيقات ديگر نيز نشان دادهاند يكي از آثار وابستگي به اينترنت اين است كه افراد وابسته، زمان كمتري را با خانواده خود مي‌گذرانند. از علائم اين وابستگي، گوشه‌گيري، اختلال در الگوي خواب، احساس نياز به تنها بودن و فراموش كردن مسؤوليت‌هاي خانوادگي است. از سوي ديگر، بايد به اين امر اذعان داشت كه همين عامل انزواي اجتماعي باعث تشديد اعتياد اينترنتي در بين افراد ميگردد. يونگ (1996) نيز در تحقيقات خود دريافت 58 درصد دانش‌آموزان پس از استفاده زياد از حد اينترنت در عادت‌هاي مطالعه خود دچار افت شديد شدند و نمرات آنها بطور قابل‌ملاحظه‌اي كاهش و ميزان غيبت‌هاي اين دانش‌آموزان افزايش يافت. اگر چه به دليل قابليت‌هاي زياد، اينترنت به عنوان يك ابزار ايده‌آل آموزشي شناخته شده است، اما متاسفانه دانش‌آموزان بجاي انجام فعاليت خلاقانه، اغلب در سايتهاي نامربوط، اتاق‌هاي گپ، سرويس‌هاي دوستي اينترنتي به گشت و گذار مي‌پردازند و با نرم‌افزارهاي بازي اينترنتي سروكار دارند. همچنين، بردي (1996) در تحقيقاتش به اين نتيجه رسيد كه استفاده بيش از حد و تا دير وقت از خطوط اينترنت دانشگاه، دانشجويان را با خطرات استفاده نامناسب از اينترنت و مشكلات تحصيلي و عدممشاركت در برنامه‌هاي درسي مواجه ساخته است. كه به تدريج همين امر باعث تشديد اعتياد اينترنتي بين اين افراد ميگردد. اورزاك طي مطالعه‌اي كه به سال 1999 انجام داد، دريافت كه افرادي كه اعتياد اينترنتي دارند، كساني هستند كه به سادگي خسته و ملول ميشوند، تنها، كمرو، خجالتي، افسرده و دچار ساير انواع اعتياد هستند (چبي و همكاران، 2000: 1). ست نيز در تحقيق خود اظهار ميدارد كه اعتياد اينترنتي، انسانها را به افرادي متروك و رهاشده تبديل كرده و بر روابط اجتماعي آنان با ديگران تأثير مي‌گذارد. بهره‌وري و بازدهي كاري كساني كه استفاده بيش از حد از اينترنت ميكنند پايين مي‌آيد، اين افراد، با تأخير به محل كار مي‌آيند و دچار كم‌كاري ميشوند. همچنين، افرادي كه معتاد به گپزدن اينترنتي ميشوند، معمولاً بيش از حد درگير روابط مجازي ميشوند و احتمال اينكه به مسائل غيراخلاقي نيز آلوده گردند، بالا است. دوستي اينترنتي خيلي سريع اهميت و جايگاه روابط خانوادگي و دوستان قديمي را مي‌گيرد. اين اعتياد در اكثر موارد منجر به شكست در ازدواج و بي‌ثباتي در روابط خانوادگي نيز ميشود (فنيچل، 2003).در مجموع، بر اساس مطالعات پيشين، ساير پيامدهاي اعتياد اينترنتي عبارتند از: سستي در روابط اجتماعي فرد با ديگران و اختلال در مهارتهاي زندگي واقعي (كينگ، 1996: 7)، اختلال در زندگي كاري و شغلي فرد (دوران، 2003: 3) ، فقدان كنترل بر رفتارها، تحريف زمان و كاهش حجب و حيا (دي آنجليس، 2000: 1-2)، بريدن از زندگي واقعي (بولن و هاره، 2000: 3-11) . همچنين، بر اساس مطالعات پيشين، مهمترين دلايل استفاده اعتيادي از اينترنت، عبارتند از: تغيير شديد در وضع روحي و رواني و خلق و خوي فرد (دي آنجليس، 2000: 1-2)، نارضايتي از زندگي زناشويي، فشار كاري، مشكلات مالي، عدم امنيت، اضطراب و دعواهاي خانوادگي (چبي و همكاران، 2000: 1-2) ، فرار از واقعيت و كناره‌گيري از تماس‌هاي با ديگران در جامعه (ليم و همكاران، 2004: 2). چارچوب نظری تحقیقچارچوب نظري اين تحقيق، تلفيقي از برخي ديدگاههاي مذكور و مطالعات پيشين است. در مطالعه ارتباط متغيرهاي عدم مسؤليتپذيري اجتماعي و اعتياد به اينترنت، از نظريه کنترل اجتماعي هيرشي، استفاده شده است. بر اين اساس، هر چه فرد تعهد کمتري نسبت به ديگران داشته باشد، گرايش و رفتار انحرافي او از جمله رفتار اعتيادي وي به اينترنت بيشتر ميشود. براي مطالعه ارتباط متغيرهاي احساس خودارزشي و اعتياد به اينترنت، از تبيين شناختي_ رفتاري استفاده شده است. اعتقاد فرد به اينكه فقط در اينترنت از قدرت برخوردار است و براي خود کسي است و فقط در آنجا قابل احترام است، باعث گرايش اعتيادي فرد به اينترنت ميشوند. در مطالعه ارتباط متغيرهاي فقدان حمايت اجتماعي و اعتياد به اينترنت نيز از تبيين شناختي- رفتاري استفاده شده است. اعتقاد فرد به اينكه هيچكس در بيرون از اينترنت از او خوشش نمي‌آيد و به لحاظ اجتماعي مورد حمايت قرار نميگيرد، باعث گرايش اعتيادي فرد به اينترنت ميشوند. در مطالعه ارتباط متغيرهاي احساس انزواي اجتماعي و اعتياد به اينترنت نيز از تبيين شناختي- رفتاري استفاده شده است. اعتقاد فرد به اينكه اينترنت تنها دوست مخصوص و صميمي اوست، موجب افزايش علاقه به دوستان مجازي و كاهش گرايش وي به دوستان واقعي و انزواي اجتماعي ميشود. همانطوركه در شكل زير نشان داده ميشود پديده استفاده اعتيادي از اينترنت رابطه دو سويهاي با هر يك از متغيرهاي احساس خود ارزشي، فقدان حمايت اجتماعي، انزواي اجتماعي، ناکامي تحصيلي و کاري و عدم مسؤليتپذيري اجتماعي دارد. در واقع، اين متغيرها ضمن آن كه بر پديده اعتياد اينترنتي اثر ميگذارند، در عين حال به عنوان پيامدهاي اعتياد اينترنتي نيز شناخته ميشوند. در نظريهها و پيشينه تجربي تحقيق نيز اين رابطه دو سوية ملاحظه ميشود. با عنايت به اين چارچوب نظري، مدل مورد استفاده در اين تحقيق جهت تبيين پديده استفاده اعتيادي از اينترنت به شکل زير ميباشد: فرضيههاي تحقيقبا توجه به مدل نظري مذكور، فرضيههاي تحقيق عبارتند از:1- بين اعتياد به اينترنت و مسئوليتپذيري اجتماعي رابطه وجود دارد. 2- بين اعتياد به اينترنت و انزواي اجتماعي رابطه وجود دارد. 3- بين اعتياد به اينترنت و ناكامي تحصيلي و كاري رابطه وجود دارد. 4- بين اعتياد به اينترنت و فقدان حمايت اجتماعي رابطه وجود دارد. 5- بين اعتياد به اينترنت و احساس خودارزشي رابطه وجود دارد. روش تحقيقدر اين تحقيق از روش پيمايشي استفاده شده است. جامعه آماري اين پژوهش شامل نوجوانان و جوانان در فاصله سني 25-15 سال شهر تهران است كه به اينترنت دسترسي دارند. از ميان آنان، نمونه‌اي به حجم 800 نفر در نظر گرفته شده است. روش نمونه‌گيري به دو شكل بوده است. در روش اول، با استفاده از روش نمونه‌گيري خوشه‌اي ، درمجموع 600 نفر در گروه سني مزبور از طريق مراجعه به خانوار انتخاب شدهاند. در روش دوم، از بين كافينت‌هاي سطح شهر تهران تعداد 200 نفر كاربر در گروه سني مزبور به شيوه تصادفي انتخاب و با آنان مصاحبه شده و پرسشنامه تكميل شده است. ابزار سنجش در اين پژوهش پرسشنامه بوده است. براي سنجش ميزان و ابعاد اعتياد اينترنتي، تركيبي از مقياس ديويس (شامل 20 سؤال) و پرسشنامه كاپلان (شامل 28 سؤال)، با توجه به شرايط فرهنگي و اجتماعي ايران استفاده شده است و پس از تهيه پرسشنامه اوليه، به منظور اطمينان از روايي گويههاي مطرح‌شده، با انجام يك پيش‌آزمون با نمونه 50 نفر، از ضريب آلفاي كرونباخ استفاده شده است كه نتايج آن براي هر يك از مفاهيم و شاخصهاي تركيبي بالاتر از 70 درصد ميباشد. همچنين، جهت تعيين ميزان اعتبارابزار اندازه‌گيري، از اعتبار صوري (محتوايي) استفاده شده است كه در اين روش از مشاوره و مصاحبه با اساتيد و صاحبنظران موضوعي بهره گرفته شد. يافتههاي تحقيقبخش اول: نتايج توصيفييافتههاي توصيفي تحقيق در سه بخش ارائه شده است: الف) توزيع فراواني پاسخگويان برحسب استفاده از اينترنت ، ب) توزيع فراواني پاسخگويان برحسب اعتياد به اينترنت، و ج) توزيع فراواني پاسخگويان برحسب متغيرهاي تأثيرگذار و پيامدي استفاده از اينترنت. الف) توزيع فراواني پاسخگويان برحسب استفاده از اينترنت 1- اكثريت پاسخگويان (8/94 درصد) اظهار داشتهاند كه درمنزل خود كامپيوتر دارند. 2- بيش از يک سوم (8/39 درصد) پاسخگويان اظهار داشتهاند كه بين 4 تا 6 سال كامپيوتر در اختيار دارند؛ 37 درصد از افراد نيز بر داشتن كامپيوتر در مدت كمتر از 3 سال اشاره داشتهاند. در مجموع، متجاوز از سه چهارم (8/76 درصد) از پاسخگويان به مدت کمتر از 6 است که از کامپيوتر استفاده ميکنند. 3- نزديك به دو سوم پاسخگويان (6/61 درصد) اظهار داشتهاند كه كمتر از 3 سال است كه به اينترنت دسترسي دارند. 5/30 درصد از آنها به مدت 4 تا 7 سال و 3/5 درصد از آنها نيز به مدت 8 سال از زمان دسترسي خود به اينترنت اشاره کردهاند. 4- بيش از دو سوم پاسخگويان (1/68 درصد) كمتر از 10 ساعت در هفته به اينترنت دسترسي دارند. 5- نزديك به سه پنجم پاسخگويان (5/72 درصد) اظهار داشتهاند كه كمتر از 2 ساعت در هر ارتباط به اينترنت متصل ميشوند. 6- 2/42 درصد از پاسخگويان اشاره داشتهاند كه كمتر از 40 درصد از استفاده از اينترنت را به امور تحصيلي و كاري اختصاص ميدهند. 7- درخصوص اولويت اول پاسخگويان در استفاده از اينترنت، يك سوم (1/33 درصد) از آنها از اينترنت براي چك‌كردن ايميل, 1/19 درصد براي چت‌كردن، 4/14 درصد به منظور استفاده از سايتهاي خبري و رسانهاي و 3/11 درصد براي بازي‌كردن استفاده مي‌نمايند. 8- منزل (4/76 درصد) و کافينتها (5/9 درصد) مکانهايي هستند که پاسخگويان بيشترين ميزان استفاده از اينترنت را در آنها دارند. ب) توزيع فراواني پاسخگويان برحسب اعتياد به اينترنتدر اين مطالعه، پديده اعتياد به اينترنت از سه بعد عاطفي، رفتاري و شناختي تشکيل شده است که هر يک مشتمل بر گويههاي خاصي بودهاند. در اين قسمت، تنها به شرح نتايج حاصل از سنجش شاخص ترکيبي هر يک از اين سه بعد اشاره شده است. جدول شماره (1): توزيع نسبي پاسخگويان برحسب استفاده از کامپيوتر متغيرهامقوله‌هافراوانيدرصدميانگين مفروضميانگين واقعيانحراف معياراعتياد عاطفي به اينترنتعدم اعتياد2711/351809/1526/5بينابين2963/38اعتياد2066/26اعتياد رفتاري به اينترنتعدم اعتياد1555/202136/1952/5بينابين3386/44اعتياد2649/34اعتياد شناختي به اينترنتعدم اعتياد3278/421829/1421/5بينابين2646/34اعتياد1736/22شاخص کلي اعتياد اينترنتيعدم اعتياد3537/4897/4821/1421/14بينابين1786/24اعتياد1948/26توجه: مقادير ميانگين مفروض، ميانگين واقعي و انحراف معيار آمده در جدول، براساس مقادير واقعي و اصلياي ميباشد که اين تقسيمبندي سهگانه با توجه به آنها انجام گرفته است. >1- 3/38 درصد پاسخگويان از اعتياد عاطفي بينابين، 1/35 درصد فاقد اعتياد عاطفي، و 6/26 درصد از اعتياد عاطفي به اينترنت برخوردار بودند. 2- 6/44 درصد از پاسخگويان از اعتياد رفتاري متوسط يا بينابيني برخوردار بودند. 9/34 درصد از آنها معتاد رفتاري به اينترنت و 5/20 درصد نيز داراي علائم اعتياد به اينترنت نبودند. 3- در رابطه با اعتياد شناختي پاسخگويان به اينترنت، 8/42 درصد از آنها فاقد علائم اعتياد شناختي به اينترنت بوده، 6/34 درصد داراي اعتياد بينابين و 6/22 درصد نيز دچار استفاده اعتياد شناختي از اينترنت بودهاند. 4- درخصوص شاخص ترکيبي اعتياد به اينترنت، نتايج گوياي آنست که استفادهي قريب به نيمي (7/48 درصد) از پاسخگويان از اينترنت در دسته استفاده اعتيادي قرار نگرفته، 8/26 درصد از آنها استفاده اعتيادي از اينترنت داشته و ميزان اعتياد اينترنتي در بين 6/24 درصد از آنها نيز در حد بينابين بوده است. ج) توزيع فراواني پاسخگويان برحسب متغيرهاي تأثيرگذار و تبعات استفاده از اينترنت پديده استفاده اعتيادي از اينترنت حامل متغيرهاي تأثيرگذار و پيامدهاي اجتماعي گوناگوني است که در اين مطالعه سعي گرديد تا مهمترين اين متغيرها سنجش و مورد مطالعه قرار گيرند: كه پيامدها شامل 5 مورد: 1- عدممسئوليتپذيري اجتماعي، 2- انزواي اجتماعي، 3- ناكامي تحصيلي و كاري، 4- فقدان حمايت اجتماعي، و 5- احساس خودارزشي بودهاند، که نتايج حاصل از مطالعه هر يک در زير مورد بحث و مطالعه قرار گرفته است:جدول شماره (2): توزيع نسبي پاسخگويان برحسب متغيرهاي تأثيرگذار و پيامدهاي استفاده اعتيادي از اينترنتمتغيرهامقوله‌هافراوانيدرصدميانگين مفروضميانگين واقعيانحراف معيارعدممسئوليتپذيري اجتماعيپايين4732/601570/1130/4متوسط1695/21بالا1443/18انزواي اجتماعيپايين576731875/1157/4متوسط1385/17بالا755/9ناكامي تحصيلي و كاريپايين5787/731244/741/3متوسط14118بالا653/8فقدان حمايت اجتماعيپايين4998/641538/1559/3متوسط1402/18بالا13117احساس خود ارزشيپايين1442/18939/1221/2متوسط1671/21بالا4817/60توجه: مقادير ميانگين مفروض, ميانگين واقعي و انحراف معيار آمده در جدول، براساس مقادير واقعي و اصلياي ميباشد که اين تقسيمبندي سهگانه با توجه به آنها انجام گرفته است.1- نزديك به سه پنجم (2/60 درصد) از پاسخگويان احساس مسئوليتپذيري اجتماعي بالايي برخوردار بوده و ميزان پايين مسئوليتپذيري اجتماعي در بين 3/18 درصد از آنها مشاهده شده است. 2- قريب به سه پنجم (73 درصد) از پاسخگويان فاقد علائم انزواي اجتماعي برخوردار بوده، و علائم آن تنها در ميان 5/9 درصد از آنها بالا بود. 3- در رابطه با پيامد ناکامي تحصيلي و کاري، ميزان اين پيامد در ميان 7/73 درصد از پاسخگويان در حد پايين بوده و تنها 3/8 درصد از آنها علائم بالايي در اين خصوص داشتهاند. 4- فقدان حمايت اجتماعي در ميان 8/64 درصد از پاسخگويان پايين بوده و در مقابل 17 درصد از پاسخگويان از علائم بالاي فقدان حمايت اجتماعي برخوردار بودهاند. 5- از نظر احساس خودارزشي، مطالعه نشان داد که ميزان احساس خودارزشي در ميان متجاوز از نيمي (7/60 درصد) از پاسخگويان در حد بالا بود، ضمنآنکه نبايد احساس پايين خودارزشي در ميان 2/18 درصد از پاسخگويان را از نظر دور داشت. بخش دوم: نتايج تحليلي-تبيينينتايج تحليلي اين تحقيق در دو مقوله: 1- آزمون رابطه بين اعتياد به اينترنت و متغيرهاي تأثيرگذار و پيامدي آن، و 2- آزمون تفاوت و شيوع ابعاد اعتياد به اينترنت ارائه شدهاند: الف) آزمون رابطه بين اعتياد به اينترنت و متغيرهاي تأثيرگذار و پيامدي آندر اين قسمت، نتايج حاصل از آزمون فرضيههاي تحقيق درخصوص رابطه بين اعتياد به اينترنت و متغيرهاي تأثيرگذار و پيامدي آن شامل: 1- عدممسئوليتپذيري اجتماعي، 2- انزواي اجتماعي، 3- ناكامي تحصيلي و كاري، 4- فقدان حمايت اجتماعي، و 5- احساس خودارزشي ارائه ميشود: جدول ( 3 ). نتايج حاصل از آزمون رابطه بين اعتياد به اينترنت و متغيرهاي تأثيرگذار و پيامدي آنمتغيرهامقياس متغيرهامقدار کاي اسکور (x2 )نوع ضريب همبستگيمقدار ضريب همبستگيسطح معنيداري (P )اعتياد به اينترنت – عدممسئوليتپذيري اجتماعيترتيبي _ ترتيبي03/149کندال تاوي -بي38/001/0اعتياد به اينترنت – انزواي اجتماعيترتيبي _ ترتيبي15/135کندال تاوي -بي36/001/0اعتياد به اينترنت – ناكامي تحصيلي و كاريترتيبي _ ترتيبي23/110کندال تاوي -بي34/001/0اعتياد به اينترنت – فقدان حمايت اجتماعيترتيبي _ ترتيبي27/85کندال تاوي -بي28/001/0اعتياد به اينترنت – اخساس خودارزشيترتيبي _ ترتيبي29/79کندال تاوي -بي29/0-01/0 نتايج جدول فوق نشانگر نتايج حاصل از آزمون رابطه بين اعئياد به اينترنت و متغيرهاي تأثيرگذار و پيامدي آن ميباشد که براساس آن ميتوان به موارد زير اشاره کرد:1- بين دو متغير اعتياد به اينترنت و عدممسئوليتپذيري اجتماعي، رابطه آماري معنيداري با اطمينان 99/0 و سطح خطاي كمتر از 01/0 وجود دارد. از سوي ديگر، مقدار ضريب همبستگي كندال تاوي بي (38/0) نيز مؤيد همبستگي متوسط و تغيير همزمان دو متغير اعتياد به اينترنت و ميزان عدم مسئوليتپذيري اجتماعي ميباشد. بدين معني كه هرچه شخص از اعتياد به اينترنت بيشتري برخوردار باشد، به همان ميزان عدممسئوليتپذيري اجتماعي وي نيز بيشتر خواهد بود. و از سوي ديگر عدم مسئوليتپذيري اجتماعي نيز در سوقدادن افراد به سمت اعتياد اينترنتي مؤثر ميباشد. 2- رابطه آماري معنيداري بين دو متغير اعتياد به اينترنت و انزواي اجتماعي با اطمينان 99/0 و سطح خطاي كمتر از 01/0 وجود دارد. مقدار ضريب همبستگي كندال تاوي بي (36/0) نيز مؤيد همبستگي متوسط و تغيير همزمان دو متغير اعتياد به اينترنت و ميزان انزواي اجتماعي ميباشد. بدين معني كه هرچه شخص از اعتياد به اينترنت بالاتري برخوردار باشد، در مقابل انزواي اجتماعي وي نيز بيشتر خواهد بود. و به نوبه خود انزواي اجتماعي نيز در گرايش افراد به سمت اعتياد اينترنتي دخيل ميباشد. 3- با اطمينان 99/0 و سطح خطاي کمتر از 01/0, رابطه آماري معنيداري بين دو متغير اعتياد به اينترنت و ناكامي تحصيلي و كاري وجود دارد. بعلاوه، مقدار ضريب همبستگي كندال تاوي بي (34/0) نيز دلالت بر همبستگي متوسط و تغيير همزمان دو متغير اعتياد به اينترنت و ناكامي تحصيلي و كاري دارد. بدين معني كه هرچه شخص از اعتياد به اينترنت بالاتري برخورداري باشد، در مقابل ميزان ناكامي تحصيلي و كاري وي نيز بيشتر خواهد بود. و به همان ميزان ناكامي تحصيلي و كاري در شكل دادن اعتياد اينترنتي در افراد مؤثر است. 4- بين دو متغير اعتياد به اينترنت و فقدان حمايت اجتماعي، مطالعه نشان داد که رابطه آماري معنيداري با اطمينان 99/0 و سطح خطاي كمتر از 01/0 وجود دارد. مقدار ضريب همبستگي كندال تاوي بي (28/0) نيز مؤيد همبستگي نسبي و تغيير همزمان دو متغير اعتياد به اينترنت و ميزان فقدان حمايت اجتماعي ميباشد. بدين معني كه هرچه شخص از ميزان اعتياد به اينترنت بالاتري برخورداري باشد، در مقابل فقدان حمايت اجتماعي نيز بيشتر خواهد بود. از سوي ديگر، فقدان حمايت اجتماعي نيز در سوقدادن افراد به سمت اعتياد اينترنتي نقش دارد. 5- با اطمينان 99/0 و سطح خطاي كمتر از 01/0 رابطه آماري معنيداري بين دو متغير اعتياد به اينترنت و احساس خودارزشي وجود دارد. افزون بر اين، نتيجه ضريب همبستگي كندال تاوي بي (29/0-) نيز مؤيد همبستگي نسبي و تغيير معكوس دو متغير اعتياد به اينترنت و احساس خودارزشي ميباشد. بدين معني كه هرچه شخص از ميزان اعتياد به اينترنت پايينتري برخورداري باشد، در مقابل احساس خودارزشي وي نيز بيشتر خواهد بود. و به عبارت ديگر، احساس خودارزشي پايين نيز در اعتياد اينترنتي افراد مؤثر است. ب) آزمون تفاوت و شيوع ابعاد اعتياد به اينترنتدر اين مطالعه به منظور مقايسه ابعاد عاطفي، رفتاري و شناختي اعتياد به اينترنت در بين جامعه آماري و همچنين اولويت‌بندي اين ابعاد، از آزمون ناپارامتري فريدمن استفاده شده است. آزمون تفاوت ابعاد سهگانه اعتياد به اينترنت حکايت از آن داشت که از حيث آماري، با اطمينان 99/0 و سطح خطاي کمتر از 01/0 تفاوت معنيداري بين ابعاد اعتياد به اينترنت وجود دارد. از طرفي، مقايسه ميانگين رتبه ابعاد اعتياد به اينترنت نشان از آن دارد که افراد بيشترين رتبه را از بعد رفتاري (با ميانگين 25/2)، عاطفي (با ميانگين 95/1) داشته و در مقابل کمترين رتبه درخصوص بعد شناختي (با ميانگين 80/1) بوده است. بنابراين، ميزان اعتياد رفتاري به اينترنت پاسخگويان بيش از ابعاد ديگر اعتياد به اينترنت (يعني عاطفي و شناختي) بوده است. بدين معني كه شايعترين نوع اعتياد پاسخگويان به اينترنت، اعتياد رفتاري است تا صورتهاي ديگر اعتياد عاطفي و شناختي. جدول زير مويد چنين نتيجه‌اي است: جدول شماره (4): نتايج حاصل از آزمون فرضيه تفاوت ابعاد اعتياد به اينترنت رديفابعادميانگين رتبه1بعد شناختي80/12بعد عاطفي95/13بعد رفتاري25/201/0 P< 2 = d. f 40/155 =X2نتيجه گيريتحقيق حاضر به يكي از پديدههاي نو به نام اينترنت پرداخته است، اينترنت در سال 1373 به ايران وارد شد، اما از آن به بعد، آمار تعداد كاربران اينترنت همهساله رشد بالايي را نشان مي‌دهد. بطوريكه براساس گزارش وزارت ارتباطات و فناوري اطلاعات، تنها در چهار سال اخير، تعداد کاربران اينترنت در کشور 25 برابر شدهاست. از اينرو، نياز به شناخت علمي اين پديده‌ي در حال رشد در ايران با توجه به تبعات آن امري اجتنابناپذير ميباشد. مطالعه حاضر سعي بر آن داشته است تا با ديدگاهي جامعهشناختي به مطالعه پديده اعتياد به اينترنت و پيامدها و متغيرهاي تاثيرگذار بر آن در بين نوجوانان و جوانان بپردازد. بر اساس نتايج تحقيق، پاسخگويان بطور ميانگين 11 ساعت و 22 دقيقه در هفته به اينترنت دسترسي دارند. ميانگين مدت زمان اتصال پاسخگويان به اينترنت در هر ارتباط نيز 1 ساعت و 56 دقيقه است. به نظر هولمز، هرگاه ميزان استفاده از اينترنت به كمتر از 19 ساعت در هفته برسد، در آن صورت ميگوييم كه فرد بصورت طبيعي از اينترنت استفاده مي‌كند. بنابراين، از نظر هولمز، فردي که بيش از 19 ساعت در هفته از اينترنت استفاده ميکند، در آن صورت ميگوييم که اين فرد معتاد به اينترنت است. اما به نظر يونگ فرد معتاد به اينترنت كسي است كه حداقل 38 ساعت در هفته و يا 8 ساعت در روز، وقت خود را صرف استفاده از آن مي‌كند. در هر حال، صرف نظر از كميت استفاده از اينترنت، ميتوان به علائم اعتياد به آن توجه داشت. بر اساس نتايج اين تحقيق ميتوان گفت كه ميزان استفاده از اينترنت در ميان اكثر نوجوانان و جوانان مورد مطالعه، معمولي است و در حد استفاده اعتيادي نيست. در واقع، از كل جمعيت نمونه تحقيق، 4/66 درصد از نوجوانان و جوانان بهرهمند از اينترنت، اعتياد به آن ندارند. اما, با توجه به ميزان كنوني رشد اينترنت در ايران، وجود اعتياد به اينترنت در ميان 3/24 درصد نوجوانان و جوانان بهرهمند از آن ميتواند قابل تأمل باشد و اين سوال را مطرح سازد كه آيا با رشد اينترنت و ضريب نفوذ تدريجي آن در ايران، در آيندهاي نزديك، شاهد گسترش پديده اعتياد به اينترنت نخواهيم بود؟ به عبارت ديگر، آيا ميتوان اين فرض را مطرح نمود كه با رشد اينترنت و افزايش كاربران آن در ايران به همان ميزان شاهد رشد اعتياد به اينترنت در ايران باشيم؟ - درخصوص ميزان شيوع هريك از ابعاد اعتياد به اينترنت، نتايج نشان مي‌دهد كه 8/25 درصد پاسخگويان داراي اعتياد عاطفي، 33 درصد پاسخگويان داراي اعتياد رفتاري و 6/21 درصد پاسخگويان داراي اعتياد شناختي به اينترنت هستند. - بر اساس نتايج اين تحقيق، بيشتر نوجوانان و جوانان مورد مطالعه از ميزان مسئوليتپذيري اجتماعي بالايي برخوردارند. همچنين، اكثريت پاسخگويان فاقد انزواي اجتماعي مي‌باشند، موفقيت تحصيلي و كاري بالايي دارند، از حمايت اجتماعي بالايي برخوردارند و نهايتا اينكه، احساس خودارزشي آنان بالاست. - اما، براساس نتايج اين تحقيق، آن دسته از افرادي كه استفاده اعتيادي از اينترنت ميكنند، احساس مسئوليت كمتري نسبت به جامعه و محيط پيرامون خود دارند، بيشتر دچار انزواي اجتماعي ميگردند، دچار ناكامي تحصيلي و كاري بيشتري ميشوند، از حمايت اجتماعي كمتري برخوردار مي‌باشند و احساس خودارزشي آنان نيز پايينتر است. - در رابطه با پيامدهاي اعتياد به اينترنت, بايد اشاره کرد که اينترنت به خودي خود ابزاري بي‌طرف و خنثي است. اما اينكه افراد چگونه از آن استفاده ميكنند، مهم است. اگر استفاده متناسب و مثبت از اينترنت بشود، اين رسانه موجب توسعه جامعه خواهد شد، در غير اين صورت، مشكلات عديده‌اي را براي جامعه و افراد آن به بار خواهد آورد. به عبارت ديگر، شبكه جهاني اينترنت يك شبكه اطلاع‌رساني سريع با منابع بيشمار است كه استفاده نادرست و بيش از حد از آن در بين برخي افراد و غرق‌شدن در دنياي رايانه و جداشدن از دنياي واقعي، فوايد اينترنت را به آسيب تبديل مي‌كند. كما اينكه هماكنون در بسياري از جوامع استفاده نادرست از اين ابزار در ميان برخي از كاربران، موجب بروز پديده اعتياد مدرني در عصر ارتباطات و انقلاب رايانه‌اي شده است. به هر حال، وابستگي به اينترنت و استفاده اعتيادي از آن موجب اختلال و بي‌نظمي در سطح زندگي فردي و اجتماعي ميشود و پيامدهاي فراواني را بهويژه براي نوجوانان و جوانان به ارمغان مي آورد. - براساس نتايج تحقيق حاضر، آن دسته از افرادي كه استفاده اعتيادي از اينترنت ميكنند، احساس مسئوليت كمتري نسبت به مسائل و جامعه دارند. بنابراين، ميتوان گفت كه اعتياد به اينترنت باعث ميشود تا افراد نسبت به مسئوايتهاي خود کمتر احساس مسئوليت کرده و از زير بار آن شانه خالي کنند. از سوي ديگر، اين عامل مجدداً موجب تشديد اعتياد اينترنتي خواهد شد. - مطالعه نشان داد که آن دسته از افرادي كه دچار اعتياد به اينترنت هستند، بيشتر دچار انزواي اجتماعي ميگردند. بنابراين، با توجه به نتيجه بدستآمده از اين تحقيق، ميتوان گفت كه يكي از پيامدهايي كه از پديده اعتياد به اينترنت نشات مي‌گيرد, انزواي اجتماعي ميباشد. كرات در تحقيق خود در سال 1999 بدين نتيجه رسيد كه نوجواناني كه از تماس‌هاي اجتماعي كناره‌گيري ميكنند، از اينترنت بعنوان ابزاري براي فرار از واقعيت استفاده ميكنند. تحقيقات ديگر نيز نشان دادهاند يكي از آثار وابستگي به اينترنت اين است كه افراد وابسته زمان كمتري را با خانواده خود مي‌گذرانند. علائم آن بي‌وفايي مجازي، گوشه‌گيري، اختلال در الگوي خواب، احساس نياز به تنها بودن، و فراموش‌كردن مسؤوليت‌هاي خانوادگي هستند. از سوي ديگر، بايد به اين امر اذعان داشت كه همين عامل انزواي اجتماعي باعث تشديد اعتياد اينترنتي در بين افراد ميگردد. - آن دسته از افرادي كه معتاد به اينترنت هستند، دچار ناكامي تحصيلي و كاري نيز مي‌باشند. براساس نتايج اين مطالعه, يكي از پيامدهايي كه از پديده اعتياد به اينترنت ناشي ميشود، ناكامي تحصيلي و كاري ميباشد. يونگ ( 1996 ) نيز در تحقيقات خود دريافت 58 درصد دانش‌آموزان پس از استفاده زياد از حد اينترنت در عادت‌هاي مطالعه خود دچار افت شدند و نمرات آنها بطور قابل‌ملاحظه‌اي كاهش و ميزان غيبت‌هاي اين دانش‌آموزان افزايش يافت. اگر چه شايستگي‌هاي اينترنت اين ابزار را بعنوان يك وسيله ايده‌آل آموزشي قرار داده است، اما دانش‌آموزان بجاي انجام فعاليت خلاقانه، اغلب در سايتهاي نامربوط، اتاق‌هاي گپ، سرويس‌هاي دوستان نامه‌اي و نرم‌افزارهاي بازي به گشت و گذار مي‌پردازند. همچنين، بردي ( 1996 ) در تحقيقاتش به اين نتيجه رسيد كه استفاده بيش از حد تا دير وقت از خطوط اينترنت دانشگاه، دانشجويان را با خطرات استفاده نامناسب از اينترنت و مشكلات تحصيلي و عدممشاركت در برنامه‌هاي درسي مواجه ساخته است. كه به تدريج همين امر باعث تشديد اعتياد اينترنتي بين اين افراد ميگردد. - آن دسته از افرادي كه معتاد به اينترنت هستند دچار فقدان حمايت اجتماعي مي‌باشند. از سوي ديگر، همين عامل بعنوان عامل تأثيرگذار بر تشديد اعتياد اينترنتي تبديل خواهد شد. - براساس نتايج، آن دسته از افرادي كه معتاد به اينترنت هستند، احساس خودارزشي پاييني دارند. بنابراين، ميتوان گفت كه يكي از پيامدهايي كه از پديده اعتياد به اينترنت منشأ مي‌گيرد ضعف احساس خود ارزشي ميباشد. اورزاك طي مطالعه‌اي كه به سال 1999 انجام داد، دريافت كه افرادي كه مستعد اعتياد اينترنتي هستند، كساني هستند كه به سادگي خسته و ملول ميشوند، تنها هستند، كمرو و خجالتي هستند، افسرده هستند، و دچار ساير انواع اعتياد هستند. بنابراين، درمجموع، از نتايج فرضيات مربوط به استفاده از اينترنت ميتوان گفت كه متغيرهاي عدممسئوليتپذيري اجتماعي، فقدان حمايت اجتماعي، انزواي اجتماعي، ناكامي تحصيلي و كاري و وجود ضعف احساس خودارزشي از يك سو بعنوان پيامدهاي اجتماعي استفاده اعتيادي از اينترنت تلقي مي شوند. چه بسا تحقيق ست ( 2003 ) نيز در خصوص پيامدهاي اعتياد به اينترنت اظهار ميدارد كه اعتياد اينترنتي، انسانها را به ملتي از متروكه‌ها و رهاشده‌ها تبديل كرده و بر روابط اجتماعي آنها تأثير مي‌گذارد. كاربران اينترنت، در نتيجه استفاده بيش از حد از اينترنت، بهره‌وري و بازده كاري‌شان پايين آمده، با تأخير به محل كار مي‌آيند و دچار كم‌كاري ميشوند. همچنين، افرادي كه دچار اعتياد به گپزدن و صحبت اينترنتي ميشوند، معمولاً بيش از حد درگير روابط اينترنتي ميگردند. و احتمال اينكه به مسائل غيراخلاقي نيز آلوده گردند، بالا است. دوستي اينترنتي خيلي سريع اهميت و جايگاه روابط خانوادگي و دوستان قديمي را مي‌گيرند. اين اعتياد در اكثر موارد منجر به شكست ازدواجها و بي‌ثباتي در روابط خانوادگي ميگردد. از سوي ديگر، متغيرهايي كه بعنوان پيامدهاي اجتماعي پديده استفاده اعتيادي از اينترنت شناخته شدند. خود بعنوان متغيرهاي تأثيرگذار كه تشديد كننده اعتياد اينترنتي در بين افراد معتاد نقش بازي ميكنند. منابعمنابع فارسی- اميدوار، احمدعلي، و صارمي، علي‌اكبر (1381)، اعتياد به اينترنت: توصيف، سبب‌شناسي، پيشگيري، درمان و مقياسهاي سنجش اختلال اعتياد به اينترنت، مركز مشاوره و خدمات روانشناختي پرديس، مشهد: انتشارات تمرين.- غمامي (1384)، خطر سايبر براي كودكان، ماهنامه اصلاح و تربيت، سازمان زندان‌ها و اقدامات تأميني و تربيتي كشور، شماره 37، فروردين ماه.منابع انگلیسیAngelis, Tori (2000), Is Internet addiction real?, Volume 31, No. 4, April.Biggs, Stephen (2000), Global Village or Urban Jungle: Culture, Self-Construal, and the Internet, Proceedings of the Media Ecology Association, Volume 1.Bullen, Pat and Harré, Niki (2000), The Internet: Its Effects on Fatety and Behaviour Implications for Adolescents, Department of Psychology, University of Auckland, November.Careaga, (2003), About Net addiction, Hooked on the Net, andrew@kregel. comChebbi, Prasanna and et al.(2000), Some Observations On Internet Addiction Disorder Research, Graduate Studies Program in Computer Information Systems Southern University at New Orleans New Orleans, LA 70126, USA, Journal of Information Systems Education Volume 11(3-4) Clinicians drawn in by clients with Internet abuse problems (2000), Volume 31, No. 4, April.DeAngelis, Tori (2000), Is internet addiction real?, Monitor on Psychology, Volume 31, No. 4, April.Duran, Maria Garcia (2003), Internet Addiction Disorder, AllPsych Journal, 14 December.Fenichel, Michael (2003), Internet Addiction: "Addictive Behavior, Transference or More? , www. fenichel. com/addiction. shtml.Ferris, R. , Jennifer(2002), Internet Addiction Disorder: Causes, Symptoms ,and Consequences, Psychology Virginia Tech, jferris@vt. edu.Http://www. hadeseh. com. Http://www. talareweb. com. Http://www. toptaz. com. King Storm A.(1996), Is the Internet Addictive, or Are Addicts Using the Internet?, December.Lawyers concerned for lawyers, INC.(2005), Internet: Constructive or Compulsive?, Massachusetts Lawyer Assistance Program, Winter.Lawyers concerned for lawyers, INC. (2005), Internet: Constructive or Compulsive?, Lim, Jin-Sook and et al.(2004), A Learning System for Internet Addiction Prevention, Proceedings of the IEEE International Conference on Advanced Learning Technologies (ICALT’04). Oliver, Andy (2003a), Is this all just a Bunch of Hype?, Internet Addiction Home. Oliver, Andy (2003b), Defining Internet Addiction, Internet Addiction Home. Pinnelli, Stefania (2002), Internet Addiction Disorder and Identity on line: the Educational Relationship, Faculty of Teaching Science, University of Lecce, Italy, stefania@ilenic. unile. itSamson, Jeri and Keen, Beth (2005), Internet Addiction, Webmaster@notmykid. org.Seth, Arpna (2003), The Internet: Addiction or Hobby?, Active Karma Ventures Pvt. Ltd.Sexuality Education Resource Centre (2003), What is Sexual Dependence/Addiction?.Suler, John (2005), Computer and Cyberspace Addiction, Pioneer Development Resources, Inc. www. selfhelpmaganize. comVerzola, Roberto (2002), The Internet: towards a Deeper Critique, Source: http://www. inomy. com.Yacet (2001), What Is Internet Addiction? The Consumer Jungle. www. consumerjungle. org.Zahniser, Pat (2000), Are you Addicted to the Internet?, LSW, CEAP, UPMC Health System Employee Assistance Program, September.