مقاله سخنرانی استاد مطهری 49 ص (docx) 50 صفحه

دسته بندی : تحقیق

نوع فایل : Word (.docx) ( قابل ویرایش و آماده پرینت )

تعداد صفحات: 50 صفحه

قسمتی از متن Word (.docx) :

برگرفته شده از مجموعه سخنرانيهاي استاد مطهري رحمت الله عليهلغت تقوا اين كلمه از كلمات شايع و رايج دينی است ، در قرآن كريم به صورت‏ اسمی و يا به صورت فعلی زياد آمده است . تقريبا به همان اندازه كه از ايمان و عمل نام برده شده و يا نماز و زكات آمده ، و بيش از آن مقدار كه مثلا نام روزه ذكر شده ، از تقوا اسم برده شده است . در نهج‏البلاغه از جمله كلماتی كه زياد روی آنها تكيه شده كلمه تقوا است . در نهج‏البلاغه‏ خطبه‏ای هست طولانی به نام خطبه متقين . اين خطبه را اميرالمؤمنين در جواب تقاضای كسی ايراد كرد كه از او خواسته بود توصيف مجسم كننده‏ای از متقيان بكند . امام ابتدا استنكاف كرد و به ذكر سه چهار جمله اكتفا فرمود ولی آن شخص كه نامش همام بن شريح بود و مردی مستعد و برافروخته بود قانع نشد و در تقاضای خود اصرار و سماجت كرد . اميرالمؤمنين ( ع ) شروع به سخن كرد و با بيان بيش از صد صفت و ترسيم‏ بيش از صد رسم از خصوصيات معنوی و مشخصات فكری و اخلاقی و عملی متقيان‏ سخن را به پايان رسانيد . مورخين نوشته‏اند كه پايان يافتن سخن علی همان‏ بود و قالب تهی كردن همام بعد از يك فرياد همان . مقصود اينست كه اين كلمه از كلمات شايع و رايج دينی است . در ميان‏ عامه مردم هم اين كلمه زياد استعمال می‏شود . اين كلمه از ماده " وقی " است كه به معنای حفظ و صيانت و نگهداری‏ است . معنای " اتقاء " احتفاظ است . ولی تاكنون ديده نشده كه در ترجمه‏های فارسی ، اين كلمه را به صورت حفظ و نگهداری ترجمه كنند . در ترجمه‏های فارسی اگر اين كلمه را به صورت اسمی استعمال شود مثل خود كلمه‏ " تقوا " و يا كلمه " متقين " ، به پرهيزكاری ترجمه می‏شود . مثلا در ترجمه " « هدی للمتقين »" گفته می‏شود : هدايت است برای پرهيزكاران . و اگر به صورت فعلی استعمال شود خصوصا اگر فعل امر باشد و متعلقش ذكر شود ، به معنای خوف و ترس ترجمه می‏شود . مثلا در ترجمه " « اتقوا الله‏ " يا " « اتقوا النار »" گفته می‏شود : از خدا بترسيد . البته كسی مدعی نشده كه معنای " تقوا " ترس يا پرهيز و اجتناب است‏ بلكه چون ديده شده لازمه صيانت خود از چيزی ترك و پرهيز است و همچنين‏ غالبا صيانت و حفظ نفس از اموری ، ملازم است با ترس از آن امور ، چنين‏ تصور شده كه اين ماده مجازا در بعضی موارد به معنای پرهيز و در بعضی‏ موارد ديگر به معنای خوف و ترس استعمال شده است . و البته هيچ مانعی هم در كار نيست كه اين كلمه مجازا به معنای پرهيز و يا به معنای خوف استعمال بشود ، اما از طرف ديگر موجب و دليلی هم‏ نيست كه تأييد كند كه از اين كلمه يك معنای مجازی مثلا ترس يا پرهيز قصد شده . چه موجبی هست كه بگوئيم معنای " اتقوا الله " اينست كه از خدا بترسيد و معنای " اتقوا النار " اينست كه از آتش بترسيد ؟ ! بلكه‏ معنای اين‏گونه جمله‏ها اين است كه خود را از گزند آتش حفظ كنيد و يا خود را از گزند كيفر الهی محفوظ بداريد . بنابراين ترجمه صحيح كلمه تقوا " خود نگهداری " است كه همان ضبط نفس است و متقين يعنی " خود نگهداران‏ " . " راغب " در كتاب " مفردات القرآن " می‏گويد : " الوقاية حفظ الشی‏ء مما يؤذيه ، و التقوی جعل النفس فی وقاية مما يخاف ، هذا تحقيقه‏ ، ثم يسمی الخوف تاره تقوی و التقوی خوفا ، حسب تسمية مقتضی الشی‏ء بمقتضيه و المقتضی بمقتضاه ، و صار التقوی فی عرف الشرع حفظ النفس مما يوثم و ذلك بترك المحظور " . يعنی " وقايه عبارت است از محافظت‏ يك چيزی از هر چه به او زيان می‏رساند . و تقوا يعنی نفس را در وقايه‏ قرار دادن از آنچه بيم می‏رود . تحقيق مطلب اين است ، اما گاهی به قاعده‏ استعمال لفظ مسبب در مورد سبب و استعمال لفظ سبب در مورد مسبب ، خوف‏ بجای تقوا و تقوا بجای خوف استعمال می‏گردد . تقوا در عرف شرع يعنی‏ نگهداری نفس از آنچه انسان را به گناه می‏كشاند به اينكه ممنوعات و محرمات را ترك كند " . " راغب " صريحا می‏گويد تقوا يعنی خود را محفوظ نگاهداشتن ، و می‏گويد استعمال كلمه تقوا به معنای خوف ، مجاز است ، و البته تصريح نمی‏كند كه در مثل " « اتقو الله »" معنای مجازی قصد شده ، و چنانكه‏ گفتيم دليلی نيست كه تأييد كند در مثل آن جمله‏ها مجازی به كار رفته است‏ .چيزی كه نسبة عجيب به نظر می‏رسد ترجمه فارسی اين كلمه به " پرهيزگاری‏ " است . ديده نشده تاكنون احدی از اهل لغت مدعی شده باشد كه اين كلمه‏ به اين معنا هم استعمال شده ، چنانكه ديديم " راغب " از استعمال اين‏ كلمه به معنای خوف اسم برد ولی از استعمال اين كلمه به معنای پرهيز نام‏ نبرد . معلوم نيست از كجا و چه وقت و به چه جهت در ترجمه‏های فارسی ، اين كلمه به معنای پرهيزكاری ترجمه شده است ؟ ! گمان می‏كنم كه تنها فارسی زبانان هستند كه از اين كلمه مفهوم پرهيز و اجتناب درك می‏كنند . هيچ عربی زبانی در قديم يا جديد اين مفهوم را از اين كلمه درك نمی‏كند . شك نيست كه در عمل لازمه تقوا و صيانت نفس نسبت به چيزی ، ترك و اجتناب از آن چيز است اما نه اين است كه معنای تقوا همان ترك و پرهيز و اجتناب باشد .
سينا 555