پاورپوینت ضرایب رطوبتی خاک (pptx) 8 اسلاید
دسته بندی : پاورپوینت
نوع فایل : PowerPoint (.pptx) ( قابل ویرایش و آماده پرینت )
تعداد اسلاید: 8 اسلاید
قسمتی از متن PowerPoint (.pptx) :
بنام خدا
ضرایب رطوبتی خاک (Soil moisture coefficient)
ضرایب رطوبتی بیانگر رطوبتهاي معين و مشخص در خاك هستند که برحسب پتانسيل ماتريك خاك تعريف ميشوند.
1- رطوبت اشباع (SP= Saturation Point)
رطوبتی که در آن تمام منافذ و مجاری خاک اشباع از آب میباشند. در این حالت پتانسیل ماتریک در خاک برابر با صفر خواهد بود.
با گذشت زمان در اثر ثقل و دیگر عوامل (مانند تبخیر، تعرق و غیره) در بخشی از منافذ هوا جای آب را گرفته و رطوبت خاک کاهش مییابد.
2- رطوبت ظرفيت مزرعهاي (FC= Field capacity)
مقدار رطوبتی است که خاک اشباع، پس از مدت زمان معینی و پس از خارج شدن بخشی از آب خاک (آب ثقلی) تحت نیروی ثقل زمین، در خود نگه می دارد.
در خاک های زراعی معمولا این ضریب رطوبتی 24 تا 48 ساعت پس از اشباع خاک، روی میدهد.
FC بالاترین حد رطوبتی است که خاک میتواند نگهداری نماید. در این سطح تمام منافذ درشت یا انتقالدهنده آب، زهکشی شده و آب درون منافذ درشت با هوا جایگزین شده است.
اندازهگيري رطوبت FC در مزرعه، بهصورت متداول با اشباع نمودن خاك و پوشاندن سطح آن را با نايلون و اندازهگيري رطوبت تا رسیدن به رطوبت تقریباً ثابت مشكل است.
ضرایب رطوبتی خاک (Soil moisture coefficient)
برای اندازهگیری FC میتوان از دستگاه صفحات فشاری استفاده نمود، در این صورت رطوبت خاك دستنخورده زمانیکه مكش آن به یکسوم اتمسفر (تقريباً atm 0/33) برسد برابر FC خواهد بود (این حد در خاکهای متوسط بافت در حدود مكش 0/2 و برای خاکهای ریزبافت در حدود مکش 0/3 اتمسفر است).
روش دیگر اندازه گیری FC، استفاده از تانسیومتر است.
3- رطوبت نقطه پژمردگي دائم (PWP=Permanent wilting point)
رطوبت خاک در مكش atm15 را رطوبت نقطه پژمردگي دائم ميگويند كه در این حد، گياه قادر به جذب آب از خاك نبوده و بهصورت پژمرده باقي ميماند مگر اينكه به خاك، آب اضافه کنيم.
این حد مقدار رطوبتی است که در آن مقدار نیروهای نگهدارنده آب در خاک بیش از مقدار مکشی است که ریشه گیاهان میتوانند برای جذب آب از خاک اعمال نمایند. پس از این نقطه با کاهش رطوبت گیاهان بهطور دائم پژمرده شده و زمانیکه در محیطی با رطوبت نسبی 100 درصد قرار گیرند، مجدداً تورم و شادابی خود را بهدست نمیآورند.
برعکس FC، مقدار PWP بهطور معنیداری تحت تأثیر خاکدانهسازی، تخلخل ساختمانی و مقدار ماده آلی خاک نیست. بنابراین مقدار PWP اساساً تحت تأثیر مقدار و نوع رس خاک است.
ضرایب رطوبتی خاک (Soil moisture coefficient)
4- رطوبت هيگروسكوپیک (Hygroscopic moisture)
رطوبتي كه در آن خاك عملاً از آب موئينگي خالیشده و فقط آب بهصورت جذب سطحي وجود دارد و لايه باريكي آب دور تا دور ذره را فراگرفته است.
این رطوبت در حدود مکش 31 اتمسفر ايجاد ميشود. اگر نمونهای از خاك آون خشک (105˚C) را در فضايي با رطوبت نسبي (RH) 98 درصد و دمای C˚20 قرار دهیم و صبر كنيم تا تعادل بین خاک و محیط برقرار شود، حداكثر آبي كه خاك ميتواند از اين فضا جذب كند برابر رطوبت هيگروسكوپيك خواهد بود.
رطوبت هیگروسکوپیک با سطح ویژه خاک مرتبط است و هرچه سطح ويژه خاك افزايش يابد، رطوبت هيگروسكوپيك هم افزايش خواهد یافت.
ظرفیت آب قابلدسترس گیاه (AWC) Plant available water capacity
ظرفیت آب قابلدسترس گیاه (AWC)، تفاوت رطوبت بین ظرفیت مزرعهای (FC) و نقطه پژمردگی دائم (PWP) میباشد.
درواقع AWC دامنه مقدار رطوبتی است که در دسترس گیاه بوده و گیاه میتواند از آن استفاده نماید.
𝐴𝑊𝐶 %=𝐹𝐶−𝑃𝑊𝑃
اثر رس و ماده آلی بر آب قابل استفاده گیاه جالب توجه است:
افزایش مقدار رس هر دوی حدود FC و PWP را افزایش میدهد و اثر معنیداری بر مقدار AWC ندارد.
برعکس، افزایش ماده آلی روی AWC دارای اثر معنیداری است، زیرا افزایش مقدار ماده آلی موجب افزایش FC شده و چندان روی PWP تأثیر ندارد، بنابراین موجب افزایش AWC میشود.
انواع آب در خاک
آب آزاد یا ثقلی: آبی است که در حالت اشباع خاک، در منافذ درشت خاک با نیروی بسیار کمی نگهداری شده و تحت تاثیر نیروی ثقل از خاک خارج می شود.
آب کاپیلاری: آبی است که در منافذ ریز خاک و یا در سطح ذرات خاک، با نیروی بزرگتر از نیروی ثقل زمین نگهداری می شود. مکش ماتریک در این شرایط بیش از 0/3 و کمتر از 31 اتمسفر می باشد.
آب هیگروسکوپیک: آبی است که با مکش بیشتر از 31 اتمسفر در خاک نگهداری می شود.
آب هیگروسکوپیک با آنچنان نیروی قوی توسط ذرات خاک نگهداری می شود که حرکت آن به جزء به صورت بخار امکان پذیر نیست.
اندازه گیری درصد اشباع رطوبتی خاک (SP)
SP عبارتست از مقدار آبی که لازم است تا 100 گرم خاک به حالت اشباع درآید.
مقدار SP در خاک هایی با بافت های مختلف، متفاوت است. لذا می توان با اندازه گیری آن، به طور غیر مستقیم به بافت خاک پی برد.
طرز تهیه گل اشباع
حدود 100 گرم خاک خشک را توزین کرده و در کپسول چینی بریزید و با پیست آنقدر آب مقطر به آن اضافه کنید تا تمام خاک مرطوب گردد. تقریبا 2 دقیقه به حال خود رها کنید تا خاکدانه ها کاملا خیس شوند.
با کاردک خاک را بهم بزنید و اگر لازم باشد مجددا آب اضافه کنید تا اینکه خاک به حالت اشباع در آید.
در حالت اشباع خاک به صورت خمیر شکل است که به سختی بر روی کاردک جاری می گردد و وقتی با عرض کاردک شیاری در آن ایجاد می کنیم دو لبه شیار فورا بهم نزدیک شده و شیار را پر می کند ولی اثر شیار تا مدتی باقی می ماند. همچنین در حالت اشباع اگر خمیر اشباع را در مقابل نور بگیرید، نور را منعکس می کند.
مقدار 20-30 گرم از خاک اشباع را توزین کرده و در داخل ظرفی که قبلا وزن کرده اید ریخته و آن را در داخل آون با دمای 105 برای مدت 24 ساعت قرار دهید
بعد از سپری شدن زمان، ظرف محتوی نمونه گل خشک شده را داخل دسیکاتور قرار دهید، سپس توزین کنید.
درصد رطوبت اشباع خاک از رابطه زیر قابل محاسبه است:
A: وزن ظرف + وزن خاک اشباع
B: وزن ظرف+ وزن خاک آون خشک
C: وزن ظرف