پاورپوینت تعلیق و شکسته تعلیق (pptx) 12 اسلاید
دسته بندی : پاورپوینت
نوع فایل : PowerPoint (.pptx) ( قابل ویرایش و آماده پرینت )
تعداد اسلاید: 12 اسلاید
قسمتی از متن PowerPoint (.pptx) :
به نام خدا تعلیق و شکسته تعلیق
پیشینه خط تعلیق
خط تعلیق اولین شیوه از خوشنویسی فارسی است که خاص ایرانیان پدید امده است . ظاهرا از ترکیب و توسعه ی دو خط رقاع و توقیع و تحت تاثیرخطوط ایرانیان پیش ازاسلام و با توجه به ذوق و روحیه ی ایرانیان پدید امد.
محققان زمینه ها ی پیدایی خط تعلیق را بین قرن چهارم تا ششم تخمین زده اند اما کهنترین نمونه های به جا مانده از تعلیق وشکستة تعلیق در ایران ، سندی متعلق به قرن هشتم و سند دیگری متعلق به سدة نهم است.
تعلیق
در لغت به معنای در آویختن چیزی به چیزی است و اطلاق نام تعلیق به این خط ناشی از پیچیدگی در نگارش حروف و روانی حروف آن
است که گویا بر روی کاغذ معلق اند .
برخی محققان برآناند که نَسخِ شیوة ایرانی یا خط تحریری که تحت تأثیر خط پهلوی و اوستایی نوشته میشد (پهلوی ، زبان و ادبیات) در شکل گیری خط تعلیق مؤثر بوده است.
پدید اورندگان خط تعلیق
در بارة واضع این خط اختلاف نظر وجود دارد ؛ بعضی، واضعِ آن را خواجه ابوالعال معرفی کرده اند و بعضی دیگر ، واضعِ آن را حسن بن حسین فارسی (قرن چهارم)، از کاتبان دربار دیلمیان، دانسته وگفتهاند که وی آن را از خطوط نسخ و ثلث و رقاع استخراج کرد . معروفترین نظر آن است که خواجه تاج سلیمانی یا سلمانی (متوفی ۸۹۷) واضع این خط بوده است ، لیکن به دلیل آثار به جا مانده از خط تعلیق از قرون پیشتر ، این مطلب صحیح به نظر نمیرسد و ظاهراً وی نخستین کسی بوده که تلاشهای مؤثری برای شکوفایی وگسترش این خط کرده است . پس از وی خواجه عبدالحی منشی استرآبادی (متوفی ۹۰۷) ، نویسندة فرمانهای سلطان ابوسعید گورکان، با قاعده مند کردن تعلیق، بیشترین سهم را در شکوفایی آن داشت و منشیان آق قویونلو دنباله رو سنّت وی بودند.
ویژگیهای خط تعلیق
در تعلیق،علاوه بر متصل نوشتن حروف منفصل، گاه چندین کلمه راپیوسته مینویسند. این شیوه را، که به ضرورت تندنویسی ایجاد شده است، شکستة تعلیق میگویند.
نظم و ترتیب و تناسب اجزای حروف و کلمات، که درخطوط دیگر معمول است،در تعلیق و فروع آن (ترسل و دیوانی) رعایت نمیشود؛ چنانکه کلمات و حروف آن یکنواخت نیست و گاه درشت و گاه ریز نوشته میشود.
قطِّ (برشِ) قلمِ تعلیق هم بین «تحریف» (ارتفاع بیشتر نیش راستِ قلم از نیشِ چپ) و «مستوی» (قلمی که برش آن تَخت و بین صفر تا ده درجه باشد) است (مانند خط نستعلیق)، و هم «محرّف» (قلمی که زاویة برش آن تُند و در حدود ۳۵ تا ۴۵ درجه باشد) است . حرکات قلم در این خط نرم و تقریباً «دور» (گردش حروف که در دایره های معکوس و مستقیم مانند «ح» و «ق» و گِردی سَرِ «ف» و «ق» و «و» و مانند آن به وجود میآید) است.
کاربرد خط تعلیق
خط تعلیق ، در آغاز برای کتابت مراسلات دولتی و تنظیم احکام حکومتی به کار میرفت و کاتبانِ این خط ملزم بودند خطوط دیوانی، چپ (وارونه نویسی) ، سیاق و طغرایی را هم خوب بنویسند . این نوع کاربرد و نیز طرز نگارش تعلیق ، آن را به «خط ترسل» نیز معروف ساخت.
رواج خط تعلیق
اسناد متعدد به جا مانده از قرن دهم و تدوین رساله های مربوط به قواعد نگارش تعلیق در آن قرن ، نشان میدهد که خط تعلیق در قرن دهم رواج بسیار داشته است . خوش نویسان ایرانی که در اواخر عمر شاه طهماسب صفوی به عثمانی مهاجرت کردند ، خط تعلیق را بتدریج در این نواحی و نیز در مصر رواج دادند . عثمانیان بنا به ذوق و سلیقة خود در آن تصرفاتی کردند؛ در تعلیق عثمانی نیم دایره های آخرحروفِ مدور، فراختر است.
به گفتة ایرانی ، کاتبان عثمانی شیوة خود را «دیوانی» نامیدند . خط تعلیق در ایران ، زمینه ساز پیدایی خط نستعلیق و شکستة نستعلیق شد و با رواج و رونق این دو خط، کاربرد تعلیق کم شد.
برخی از معروفترین خوش نویسان تعلیق در ایران این اشخاص بوده اند:
خواجه ابوالعال
حسن بن حسین فارسی
احمدبن علی شیرازی
منصوربن محمد بهبهانی
خواجه تاج سلیمانی
حسنعلی بیگ
اسکندر بیگ منشی.......
برخی از آثاری که در دورة معاصر به این خط نوشته شده عبارتاند از: آثار حبیب اللّه فضائلی ، و بیست رباعی کتیبه های آرامگاه خیام که مرتضی عبدالرسولی در ۱۳۳۹ ش به خط شکستة تعلیق نگاشته است.