پاورپوینت تاریخ ادبیات 6 (pptx) 105 اسلاید
دسته بندی : پاورپوینت
نوع فایل : PowerPoint (.pptx) ( قابل ویرایش و آماده پرینت )
تعداد اسلاید: 105 اسلاید
قسمتی از متن PowerPoint (.pptx) :
بسم الله الرٌحمن الرحیم
تاریخ ادبیات 6
مکتب وقوع
پس از دوره تیموری شعر فارسی یکی از ژرف ترین و بنیادی ترین تحولات خود را آغاز کرد.
این تحول کلی که سبک هندی نام گرفته به درستی و روشی پژوهشگرانه تحلیل نشده
و ایجاب میکند تا در پرتو نقد جدید کسانی بیشتر وقف پژوهش در باره آن شوند.
دوران عمده و اصلی سبک هندی سده های یازده هم و دوازدهم هجری است.
پیش از پرداختن به عناصری از شعر فارسی که زیر سیطرۀ سبک هندی دستخوش تحول شدند، ناگزیر باید فاصله زمانی میان عصر جامی و پیدایی سبک هندی مورد بحث قرار گیرد.
مکتب وقوع
این فاصلۀ زمانی (آغاز تا پایان سده دهم هجری) شعری فارسی حرکتی آگاهانه به سوی گونۀ نوآوری (یا دست کم دگرگونی) و تا حدی سادگی از خود نشان داد.
گویا شاعران تصمیم گرفتند که شعر باید ناگزیر به تجربۀ زندگی نزدیک شود.
شعر فارسی از نخست از تخیل شاعرانۀ نزدیک به تجربه، یعنی تصاویر آنات زندگانی بشری آغاز شده که نمونه برجسته آن را می توان در شعر عصر سامانیان و غزنویان، به ویژه در شعر فرخی (تصاویر آنات عشق) و منوچهری (تصاویرآنات غرق شدن در زیبایی طبیعت) یافت.
مکتب وقوع
شعرفارسی عاشقانه پس از این دوران از اتکاء برتجربه دور می شود و به دو قلمرو «تجرید و انتزاع»و«کلیت و عمومیت» روی می آورد.
بدین سان,از یک سو به علت رشد تصوف (که همه چیز را به سوی تجرید و کلیت سوق می دهد),و از دیگر سو , به علت اینکه سنت شعر کلاسیک,رنگ و بوی یک نمونۀ برتر و اسطورۀ ابدی به خود می گیرد، و سرمشق نسل های آینده می شود.
تجربیات روزانه زندگانی که در شعر فرخی و مانند او دیده می شود، اندک اندک به کلیشه عاشق و معشوق بدل می شود و آنات زندگانی عاشق و معشوق خصلت عمومی پیدا می کند
در نتیجه ایجاد این تصور که عشق همه عاشقان یکسان و یگانه و معشوق همه به همان علت یکی است.
مکتب وقوع
اما شاعران این دوره یعنی سده دهم هجری جستجو برای گونه ای نوآوری را آغاز کرده اند و در شعر پیش گام سبک و شیوۀ شدند که به رغم اینکه ( در سنجش با تحول اساسی ) ارزش ویژۀ نداشت، برخی کوشش هارا که در راه نوآوری شده نشان می دهد
هدف اصلی بیانیۀ این سبک چینین است: «باید شعر را به تجربۀ زندگانی روزانه نزدیک کنیم، و از عشق آن، معشوق آن و هرچه مطلق است روی بگردانیم.»
مکتب وقوع
وقوع گویی چیست؟
بهتر است شعر وقوعی را با چند بیت از نخستین نمونه ها از دیوان آغازگر این طرز یعنی شهیدی قمی(936ق:الف,گ12پ)معرفی کنیم:
سوی باغ آهنگ داریارفارغ بال من خشمگین می بیندم؛یعنی میا دنبال من
در بیت بعدی سرایندۀ عاشق، حرفش را مستقیم و منطبق با واقعیت گفته است.
«یار فارغ بال من قصد باغ دارد؛به من نگاهی خشمگین می اندازد،معنی نگاهش این است که دنبال من نیا»در این بیت نه تعریض و کنایه است و معنای ضمنی و اشاری و نه کاربرد مجازی و استعاری و مجازی واژه ها.شهیدی قمی در بیت دیگری واقعیت را حسی تر از بیت پیشن تصویر کرده است(همان،گ29پ):
مکتب وقوع
خوش آن شبی که در آغوش گیرمش تا روز به زیر پهلوی او دست من به خواب رود
شاعر در این بیت، آرزویی را بیان کرده اما این آرزو یک خواست واقعی است که در زندگی عادی برای یک عاشق اتفاق می افتد. ابیات ذیل ناظربر راست گویی و ارجاع به واقعیت است و در آنها هیچ معنایخیالی یا غیر واقعی دیده نمی شود .همگی راست مانند و واقع نما هستند. حالات و حرکاتی که به طور واقع انجام می پذیرد:
چون بدیدم که وصل تو به مامی نرسد بازگشتیم و به خجلت پس سر خاریدیم
(گازرگاهی)
حسرت فروخورم چو به رویش نظر کنم آنگه به گریه افتم و از دل به در کنم
(میلی مشهدی)
مکتب وقوع
چون همرهی من آن سرو خوش خرام کند از بیم طعنه به هرکس رسد سلام کند
(میلی مشهدی)
راهم درون باغ تو دربان نمی دهد گل گشت را بهانه کن و پیش در بیا
(قاضی مسیح الدین عیسی)
به دربان دی نگاه می کرد و می دید از غضب به سویم مرادش این که این دیوانه را بیرون کن از کویم
(محتشم)
خوش آن که مست وبی خبرگردم به سر دنبال تو پیش آیی و نشناسمت هم از تو پرسم حال تو (شهیدی)
معانی بیت های بالا همه واقعی و عقلی است.
اگر معنای عقلی را در برابر معنای تخیلی بدانیم معانی این ابیات عقلانی و صریح است
سخن شهیدی گزارش یک تجربۀ حسی عینی است که از رهگذر زبان به حس ما منتقل می شود
مکتب وقوع
پس هم در آفرینش و هم در خوانش بیت،فرایند تخیل (خیال آفرینی)و اختیال یا (خیال پذیری)چندان نقش ندارد.معنای بیت ها صریح،ساده،باورپذیر و طبیعی است.
سخن راست و ساده گفتن به این شیوه گرچه دردیوانهای شاعران فارسی کمابیش یافت می شود اما آنسان که در غزل فارسی قرن دهم فراوان و فراگیر شد در ادوار پیشن نبود.
در قرن دهم هم این شیوه هم ازنظر گستردگی وعمومیت و هم از لحاظ روش بیان جزيیات با تجربه های پراکندۀ قدیم تفاوتهای دارد.
مبانی زیبای شناختی وقوعیان
وقوع گویی مثل هر دبستان ادبی دیگری اصول و ویژگیهای دارد که آن را از دیگر شیوه های شعری
متمایز می کند .شعر وقوع بسیار ساده و سرراست است :سخنی است عاطفی ،راست مانند و واقع نما که جزییات حالات و رفتار های عاشق را بیان می کند.شعر وقوع چیزی فراتر از این نیست.