پاورپوینت منطق درس چهارم اقسام ذاتی و عرضی (كليات پنجگانه) (pptx) 16 اسلاید
دسته بندی : پاورپوینت
نوع فایل : PowerPoint (.pptx) ( قابل ویرایش و آماده پرینت )
تعداد اسلاید: 16 اسلاید
قسمتی از متن PowerPoint (.pptx) :
بنام خدا
منطق
درس چهارم :
اقسام ذاتی و
عرضی
(كليات پنجگانه)
اقسام ذاتی و عرضی
(
کلیات پنجگانه
)
کلیات
پنجگانه
کلیات درونی
یا ذاتی
کلیات بیرونی
یا عرضی
الف
) جنس: مشترک بین چند ذات
ب) فصل : اختصاصی یک ذات
ج) نوع : جنس + فصل
عرض
خاص = این عرض مخصوص یک نوع خاص، یا لازمه ی یک نوع خاص است
.
عرض عام = این عرض بین چند نوع مشترک است
.
سلسه مراتب اجناس
جوهر= جنس اجناس= جنس عالی=چیز
جسم
جسم نامی
حیوان
انسان
اجناس بعید
جنس قریب
نوع
اقسام ذاتی
ویژگی های ذاتی در یک مفهوم قابل تقسیم بندی است.
1- بعضی ویژگی های ذاتی تمام هویت مفهوم را شامل می شود مانند انسان بودن که ذاتی انسان است و همه وجود او را شامل می شود یعنی نوع انسانی را مشخص می کند.
2- برخی ویژگی های ذاتی، جزیی از ذات و مفهوم هستند و مشترک بین چند مفهوم هستند مانند حیوانیت برای انسان است که جزیی از وجود انسان است و مشترک بین انسان و دیگر حیوانات است. در حقیقت این ویژگی ها جنس یک موجود را مشخص می کنند.
3- برخی ویژگی های ذاتی، اختصاص به یک مفهوم دارند مانند ناطق بودن برای انسان که ذاتی انسان است و در عین حال مخصوص انسان است و او را از بقیه حیوانات جدا می کند، معیار جدا کننده انسان از بقیه موجودات است به این نوع ویژگی های ذاتی فصل گویند.
ویژگیهای ذاتی
1- نوع: اگر جنس با فصل کنار هم جمع شوند مفهومی را می سازند که مصداق خارجی دارد که به آن نوع گویند مانند این که اگر حیوان با ناطق کنار هم جمع شوند انسان را می سازند که مصداق خارجی دارد.
2- جنس: مفهوم ذاتی که اختصاص به یک ماهیت ندارد و مشترک بین چند ذات و مفهوم است.
3- فصل: مفهوم ذاتی که اختصاص به یک ذات و ماهیت دارد. و آن را از ذات های دیگر جدا می کند(فصل یعنی صفت ذاتی جدا کننده و متمایز کننده یک ذات از ذات های دیگر)
ویژگیهای عرضی
1- عرض عام
←
آن کلی عرضی که بر ذات های مختلف عارض می شود عرض عام است مانند سیاهی ، سفیدی و متحرک بودن که بر ذات های مختلف عارض می شوند.
2- عرض خاص
←
آن کلی عرضی که مخصوص یک نوع خاص است مانند مهندس و دانشمند بودن که عرض خاص انسان است و متحرک بودن عرض خاص حیوان و یا رنگ که عرض خاص جسم است.
جوهر(جنس عالی جنس الاجناس)
جسم (دارای بعد)
غیر جسم (بدون بعد)
جسم (نامی)
جسم (غیر نامی)
جسم نامی (حساس)
حیوان
جسم نامی (غیر حساس)
گیاه
حیوان (ناطق)
حیوان (غیر ناطق)
سلسله مراتب اجناس
بحث تکمیلی درباره ی مفاهیم درونی(ذاتیات) (سلسله مراتب اجناس)
1-جنس قریب
: نزدیکترین جنس به یک نوع را جنس قریب می گویند
.
یا به اولین جنس در سلسله ی اجناس جنس قریب می گویند. مثلا حیوان جنس قریب برای انسان ، آهو ، شتر ،لاک پشت و .. است. شکل جنس قریب برای مثلث است.
2-جنس بعید:
به جنسی که با نوع فاصله داشته باشند جنس بعید می گویند. به عبارت دیگر جنسی که با نوع فاصله داشته باشد. مثلا جسم نامی ، جسم و جوهر همگی برای انسان و سایر حیوانات جنس بعید محسوب می شوند. مقدار پیوسته و مقدار جنس های بعید مثلث هستند
3-
جنس عالی(جنس الاجناس):
به آخرین جنس در سلسله ی اجناس جنس عالی یا جنس الاجناس کفته می شود.مانند جوهر جنس عالی است برای انسان و سایر حیوانات. مقدار جنس عالی است برای مثلث و سایر شکل ها.
تذکر :
با توجه به این که در تمرین این درس به واژه هایی مثل کم، کم متصل ثابت ، کم متصل ، کم ، کیف ، کیف محسوس ، کیف نفسانی برخورد می کنید ضرورت دارد هر کدام از این واژه ها را به درستی بشناسید تا در تست ها با مشکل مواجه نشوید
.
1-
کم(مقدار):
عرضی که بالذات قابل تقسیم باشد. مانند خط و عدد. فلان خط سه برابر خط دیگر است
2-
کم متصل(مقدارپیوسته):
کمی است که بین اجزای آن می توان حد مشترکی پیدا کرد. منظر از حد مشترک آن است که انتهای یک قسمت ابتدای قسمت دیگر باشد. مثلا در زمان، ظهر حد مشترک بین دو پاره ی روز است.
3-
کم متصل ثابت(مقدار پیوسته ی ثابت):
آن است که اجزایش در یک آن، موجود باشندمثل خط که ممتد در یک جهت است و آن یا مستقیم است یا منحنی.
4-
کم منفصل:
کمی است که میان اجزایش نمی توان مقدار مشترکی پیدا کرد. مانند عدد. وقتی عدد 10 را به دو قسمت تقسیم کنیم انتهای قسمت اول 4 و ابتدای قسمت دوم 5 است. حد مشترکی که جزء هر دو باشد بین آن دو نیست.
5-
کیف:
عرضی که بالذات قابل تقسیم و مساوات نباشد. مانند غم و شادی. نمی توان گفت که غم من مساوی غم فلان کس است.
6-
کیف نفسانی:
به آن دسته از کیفیانی که در نفس حاصل می شوند کیف نفسانی می گویند. مانند غم ، شادی ، خشم ، محبت و ...........
7-
کیف محسوس:
کیفیاتی که با حواس درک می شوند. مبصرات(دیدنی ها)، مسموعات(صداها) ، مشمومات( بوییدنی ها) ، ملموسات(لمس شدنی ها) و مذوقات ( چشیدنی ها)