پاورپوینت قواعد درس 7 عربی (1) دهم فعل معلوم و مجهول، لازم و متعدی (pptx) 13 اسلاید
دسته بندی : پاورپوینت
نوع فایل : PowerPoint (.pptx) ( قابل ویرایش و آماده پرینت )
تعداد اسلاید: 13 اسلاید
قسمتی از متن PowerPoint (.pptx) :
معلوم و مجهول
قواعددرس هفتم عربی دهم
به این دو دسته جمله توجه کنید:
ذَهَبَ الغَوّاصونَ إلی أعماق البَحر
لا تَجتَمّعُ البُخلُ و الکذبُ فی مؤمِنٍ
لا یَجوزُ الإصرارُ علی نِقاط
الخِلاف
إذا ماتَ النّاسُ انتَبَهوا
یَرجِعُ الطّلابُ مِن السفرة العِلمیّة
تَنمو الشَّجَرةُ مِن حَبّة
جَلَسَت الطالبةُ علی الکرسیّ
یَحتَفِلُ النّاس فی هندوراس بهذا الیوم
تحدُثُ هذه الظّاهرةُ مَرّتینِ فی السنة
یَستَخرِجُ الإنسانُ النِّفطَ مِن باطن الأرضِ
قَرَأتُ قًصیدةً لأحمد الشوقیّ
رأینا سائحینِ مِن أمریکا الوسطی
ساعَدنا المَرأةَ الّتی تصادَمَت بالسیّارة
کَتَبتُ شیئاً علی الجدارِ
رَسَم الأولادُ صورةً جمیلة علی رمل الساحل
لا یُصَدِّقُ العاقلُ قولَ الذی یَکذِبُ کثیراً
لا یُکَلّفُ اللهُ نَفساً إلا وُسعَها
لا یَظلِمُ رَبُّکَ أحداً
أنزَلَ اللهُ سَکینَتَه علی رسوله
حَرّکَت البومةُ رأسَها
فعل لازم و متعدی
جملات دسته اول صفحه قبل دارای فعل های متعدی بودند. یعنی برای تکمیل معنای خود علاوه به فاعل به مفعول هم نیاز دارند.
اما جملات دسته دوم همگی فعل هایشان لازم بودند. یعنی نیازی به مفعول ندارند
برخی فعل های متعدی
قَرأ – رأی- قال- شاهَدَ- قَتَلَ- ضربَ- عَلِمَ-زانَ-اشتَری- تَرَکَ-جَعَلَ – زَرَعَ- حَصَدَ- عَرِفَ- غَسَلَ- دَخَلَ- ظَلَمَ و بسیاری فعل های دیگر
اکثر افعال در باب إفعال متعدی هستند: أنزلَ- أرسَلَ- أخرَجَ و ...
اکثر افعال در باب تفعیل متعدی هستند: نَزَّلَ- علَّمَ- حَرّکَ و ....
برخی فعل های لازم
جاءَ- ذَهَبَ- یَأسَ- خَرَجَ-رَجَعَ- ماتَ – بَعُدَ- قَرُبَ-فَرِحَ و ...
همه افعال در باب إنفعال لازم هستند: اِنقَلَبَ- اِنتَظَرَ- اِنفَجَرَ- انکَسَرَ و ...
اکثر افعال در باب تفعّل لازم هستند: تَنَزَّلَ- تَحَرَّکَ- تَبَسَّمَ و ...
در جملاتی که فعل متعدی دارند (یعنی در جمله مفعول داریم)، اگر فاعل را حذف کنیم و مفعول را جای آن بنشانیم ، جمله مجهول می شود. در چنین حالتی فعل نیز باید مجهول شود.
حال جملات دسته اول را مجهول می کنیم:
(به حرکات فعل ها و اعراب کلمات توجه کنید. چه تغییری می کند؟)
یُستَخرَجُ
النّفطُ مِن باطنِ الأرض
قُرِأَت
قَصیدةٌ لِأحمد الشوقی
رُؤِیَ سائحانِ مِن أمریکا الوُسطی
کُتِبَ شیءٌ علی الجِدار
رُسِمَت
صورةٌ جمیلةٌ علی رمل الساحل
لا یُصَدَّقُ قولُ الّذی یَکذِبُ کثیراً
لا یُکَلَّفُ نفسٌ إلّا وُسعَها
لا یُظلَمُ أحدٌ
أُنزِلَت سَکینتُه
علی رُسوله
حُرِّکَ رَأسُها
یَستَخرِجُ الإنسانُ النِّفطَ مِن باطن الأرضِ
قَرَأتُ قَصیدةً لأحمد الشوقیّ
رأینا سائحینِ
مِن أمریکا
الوسطی
کَتَبتُ شیئاً علی الجدارِ
رَسَم الأولادُ صورةً جمیلة علی رمل الساحل
لا یُصَدِّقُ العاقلُ قولَ الذی یَکذِبُ کثیراً
لا یُکَلِّفُ اللهُ نَفساً إلا وُسعَها
لا یَظلِمُ رَبُّکَ أحداً
أنزَلَ اللهُ سَکینَتَه علی رسوله
حَرّکَت البومةُ رأسَها
مجهول:
چگونه یک جمله را مجهول سازیم؟
به این جمله دقت کنید:
قَتَلَ الشمرُ الحُسینَ فعل متعدی: قتل/فاعل: الشمرُ/ مفعول: الحسینَ (شمر حسین را کشت)
ابتدا فاعل را (در این جمله الشمر)حذف می کنیم
فعل را مجهول می کنیم(در صفحات بعد توضیح می دهم): قُتِلَ
مفعول را جای فاعل می نشانیم؛
یعنی:
مرفوع می شود
فعل با آن در جنس تطابق می کند
حتما بعد از فعل می آید
و دیگر به آن نائب فاعل می گوییم:
نتیجه: قُتِلَ الحُسَینُ (حسین کشته شد)
روش مجهول کردن فعل ماضی
برای مجهول کردن فعل ماضی (چه ثلاثی مجرد و چه ثلاثی مزید) چنین می کنیم:
عین الفعل(حرف وسط ریشه) را کسره می دهیم
سپس هر حرف متحرّک(غیر ساکن) قبل از عین الفعل را ضمه می دهیم
مثال:
قَتَلَ
قُتِلَ
/ أنزَلَ
اُنزِلَ
/ اِستَخرَجَ
اُستُخرِجَ