پاورپوینت تدرس خلاصه درس 2 لفظ و معنا (pptx) 10 اسلاید

دسته بندی : پاورپوینت

نوع فایل : PowerPoint (.pptx) ( قابل ویرایش و آماده پرینت )

تعداد اسلاید: 10 اسلاید

قسمتی از متن PowerPoint (.pptx) :

درس دوم : لفظ و معنا آنچه در این در می خواهیم بخوانیم ..... زبان ، ذهن و خارج ارتباط ذهن و زبان اقسام دلالت لفظ بر معنا مغالطه اشتراک لفظ مشترک لفظی مغالطه توسل به معنای ظاهری مغالطه شیوه نگارش کلمات مغالطه ابهام در ضمیر مرجع انسان بر اساس سه حیطه ذهن و زبان و خارج سخن می گوید . انچه در ذهن ما وجود دارد ، معنا و تصور است. مثلا مفهوم درخت که در ذهن ما وجود دارد ، زمانی که این مفهوم را در قالب کلام و الفاظ بیان کنیم ، وارد حوزه زبان میشیم و زمانی که مصداق این مفهوم رو در خارج مشاهده می کنیم وارد حوزه خارج یا دنیای واقعی می شویم. *موجوداتی که در این سه عالم وجود دارد : 1- ذهن : مفهوم ، تصور و معنا 2- زبان : لفظ ، واژه و کلمات 3- عالم خارج : مصداق ، فرد و نمونه *رابطه سه حیطه تفکر : 1- رابطه ذهن و زبان رابطه معنا و لفظ 2- رابطه ذهن و خارج رابطه مفهوم و مصداق 3- رابطه زبان و خارج رابطه لفظ و مصداق الفاظ : وسیله انتقال افکار خود به دیگران از قدیم مباحث الفاظ اولین مبحثی بوده که بعد از مقدمه در کتب منطق آمده . *منطق علم درست اندیشیدن سر و کارش با مفاهیم ابزار بیان آن در منطق کلمات هستن. *حرف زدن و بکار بردن الفاظ ، وسیله انتقال فکر ما به بقیه هستن. پس اگر اشتباهی در حرف زدن ما اتفاق بیفتد مثلا تپق بزنیم یا کلمه ایی را به جای کلمه ایی دیگر بکار ببریم این اشتباه در حرف زدن باعث اشتباه در اندیشیدن هم میشود . و ما اندیشه و فکرمان را غلط به دیگران انتقال می دهیم . ویژگی های مباحث الفاظ در منطق : 1-علم منطق وابسته به علمی خاص نیست. 2- منطق وارد مباحث صرفی و نحوی نمیشه. 3- منطق به برسی اصول کلی میپردازد که در جلوگیری از خطای اندیشه به ما کمک میکند اشتراک لفظ فرض کنید دوست شما کتاب خودش رو داخل خونه جا گذاشته ، در این صورت شما کتاب خودتون رو با دوستتون به اشتراک میزارین و هر دوتاتون از یک کتاب استفاده می کنید. »»» موقعی که چند تا لفظ یا مفهوم یا معنا از یک کلمه استفاده کنند . مثال »» لفظ شیر : شیر جنگل / شیر خوراکی / وسیله کنترل مایعات آب و گاز : پریدن / بهار / چشمه / فنر Spring نکته بسیار مهم : در مقابل اشتراک لفظ کلمات مترادف وجود دارند . راه تشخیص این دو : اشتراک لفظ یک لفظ با چند معنای متفاوت کلمات مترادف یک معنا با چندین لفظ : مثال »» حرف زدن : کلام / سخن / گفتار مغالطه اشتراک لفظ : اشتباه گرفتن کلماتی که ظاهر مشترک دارند . مثال »»»»» ساعت چند است ؟ منظور مخاطب میتونه قیمت ساعت باشه و یا میتونه منظور او زمان ساعت باشه نظر خواجه نصیر الدین توسی در مورد مغالطه اشتراک لفظ »»» بیشترین مغالطه مربوط به همین مغالطه اشتراک لفظ می باشد. چند مورد مثال برای مغالطه اشتراک لفظ : الف ) سعادت غایت زندگی انسان است / غایت زندگی انسان مرگ است / بنابر این ، سعادت انسان همان مرگ اوست . ( غایت = هدف و آخر و عاقبت ) ب) انگور شیرین است / شیرین معشوق فرهاد است / بنابراین انگور معشوق فرهاد است . ( شیرین : مزه شیرین و اسم شیرین ) دلالت لفظ بر معنا منظور از دلالت لفظ بر معنا یعنی اینکه ذهن انسان با شنیدن یک لفظ به معنای آن لفظ منتقل می شود. دلالت مطابقی : دلالت لفظ بر کل معنا . »»» یعنی لفظ و معنا کاملا با هم منطبق هستند بدون کم و کاستی . »»»»» مثال : آن ماشین رو خریدم . ( در اینجا لفظ ماشین بر کل معنای ماشین دلالت می کند . یعنی من کل و تمام ماشین را خریدم ) دلالت تضمنی : دلالت لفظ بر جزیی از معنا . »»»» مثال : ماشینم خراب شد . : دوستان توجه کنید ما در زبان فارسی یک آرایه ادبی به نام تضمین داریم . خب تضمین یعنی چی : یعنی یه شاعری بخشی از یک بیت یا مصراع یک شاعر دیگه رو بر میدارد و در شعر خودش استفاده می کند. ( تضمین یعنی جزیی یا بخشی از یک چیز) . در مثال بالا لفظ ماشین بر جزیی از معنای ماشین دلالت دارد یعنی موتور ماشین خراب شد ) دلالت التزامی : دلالت لفظ بر همراه معنا . آن ماشین چقدر بد پارک کرده . نکته : کلمه التزامی یا لازم یا لوازم ، به معنای همراه است. مثلا لوازم موبایل که جز اصلی موبایل نیستند بلکه همراه و لازمه موبایل هستند. *حالا ما اگه یک لفظ رو بیان کنیم و منظور ما خود لفظ نباشه بلکه همراه اون لفظ مورد نظر ما باشه میشه دلالت التزامی. مثلا : او حاتم بخشی می کند . ( منظور ما از حاتم بخشی ، خود لفظ حاتم بخشی نیست بلکه معنای همراه آن است ، که معنای همراه حاتم بخشی می شود ، بخشش ) . مغالطه توسل به معنای ظاهری : اگر دلالت مطابقی رو به جای دلالت التزامی و تضمنی بکار ببریم . مثال : رفقا در جمع رستوران : من حساب میکنم . 1- دلالت مطابقی »» من هزینه غذا را محاسبه می کنم . 2- دلالت التزامی : من پول غذا رو پرداخت می کنم. مثال دوم : وقتی پادشاه میگه خون نخست وزیر رو نمیریزه .1- دلالت مطابقی : با ریختن خونش او را نمی کشد . 2- دلالت التزامی : یعنی او را به هیچ وجه نمی کشد. ( حالا اگه پادشاه به سربازانش دستور بده که اورا خفه کنند ، خطایی رخ داده که به معنای توسل به معنای ظاهری می باشد.) مثال دوم : وقتی پادشاه میگه خون نخست وزیر رو نمیریزه .1- دلالت مطابقی : با ریختن خونش او را نمی کشد . 2- دلالت التزامی : یعنی او را به هیچ وجه نمی کشد. ( حالا اگه پادشاه به سربازانش دستور بده که اورا خفه کنند ، خطایی رخ داده که به معنای توسل به معنای ظاهری می باشد.) مغالطه شیوه نگارش کلمات یا علائم نگارشی : 1-عدم رعایت علائم سجاوندی . مثل ویرگول مثال : گنجینه پنهان شده ، توسط هوشنگ کشف شد . یا گنجینه پنهان شده توسط هوشنگ ، کشف شد . 2- عدم رعایت حرکات کلمات : ببر »»»»»»»»» ؟ 1-حیوان ( پلنگ ) یا 2- بردن ( فعل ) 3- عدم رعایت دیکته کلمات : صواب ( درست ) و ثواب ( پاداش ) مغالطه ابهام در ضمیر مرجع : استفاده از عبارات دو پهلو و یا مشخص نبودن این که ضمیر به چه کسی باز می گردد. مثال : رستم بر اسب نشست دستی بر سرش کشید و حرکت کرد . دستی بر سر خودش کشید یا دستی بر سر اسبش کشید ؟ نکته مهم : ممکن است که ابهام ناشی از مشخص نبودن مرجع ضمیر نباشد . مثلا : حسن دوست 20 ساله من است. حسن 20 سال است که دوست منه یا حسن که دوست منه 20 سالشه .