دانلود پروژه مراحل ساخت تصفیه خانه و لوله گذاری خط انتقال (docx) 1 صفحه

دسته بندی : تحقیق

نوع فایل : Word (.docx) ( قابل ویرایش و آماده پرینت )

تعداد صفحات: 1 صفحه

قسمتی از متن Word (.docx) :

موضوع پروژه : مراحل ساخت خط انتقال آب تصفیه خانه استاد : نام درس : کارکردهای زیست محیطی و صنعتی محققین : مراحل ساخت خط انتقال آب تصفیه خانه مراحل ساخت تصفیه خانه و لوله گذاری خط انتقال اجراي خطوط لوله آب اعم از فولادي، چدني، آزبست و غيره شامل مراحلي است كه دقت در انجام صحيح هر كدام از اين مراحل علاوه بر اجراي سريع پروژه و صرفه جوئي در زمان و هزينه اجرائي باعث طول عمر مفيد بيشتر خطوط لوله و نگهداري آسانتر خطوط مي‌گردد. در اينجا به تفصيل در باره هركدام از اين مراحل توضيح مي‌دهيم. 1- نقشه برداري مسير    قبل از اجراي پروژه خط لوله، مسيري كه بايد لوله گذاري در آن انجام شود يعني از مبدا تا مقصد خط لوله مورد بازديد قرار گرفته و به وسيله كارشناسان با توجه به عوارض و جنس زمين در طول مسير بهترين مسير اجرا مشخص شده و نقشه برداري مي‌شود. اين نقشه‌برداري از مسير عوارض زمين  و ارتفاع قسمتهاي مختلف مسير را مشخص كرده و علاوه بر تعيين عمق مناسب براي قسمتهاي مختلف خط لوله محل حوضچه‌هاي تخليه آب و تخليه هوا را نيز مشخص مي‌كند. حوضچه‌هاي تخليه آب در عميقترين قسمتها و حوضچه هاي تخليه هوا در بلنديها در نظر گرفته مي‌شود. همچنين با توجه به اختلاف ارتفاع مبدا تا مقصد مسير و اختلاف فشار آب در طول مسير كه نسبت مستقيم با اين اختلاف ارتفاع دارد نوع و فشار كاري لوله را مشخص مي‌كنند. با اين نقشه برداري همچنين محل حوضچه‌هاي فشار شكن و يا ايستگاههاي پمپاژ و نوع آنها  وهمچنين محل مخازن مشخص مي‌شود. 2- ميخ كوبي و كد دادن مسير    در حين و پس از عمليات نقشه برداري در فواصل مشخص و با توجه به عوارض زمين در مسير عمليات ميخ كوبي صورت مي‌گيرد هركدام از ميخهاي كوبيده شده داراي شماره مشخصي بوده و علاوه بر نشان دادن مسير خط لوله عمق آن قسمت را نيز مشخص مي‌كند 3- ايجاد جاده دسترسي و آماده كردن مسير خط لوله     پس از طي مراحل بالا در امتداد مسير در نظر گرفته شده براي خط لوله جاده‌اي مناسب احداث مي‌گردد اين جاده دسترسي علاوه بر تسحيل در اجراي خط لوله، پس از اتمام اجرا براي تعمير و نگهداري خط لوله مورد استفاده قرار مي‌گيرد. در حين و پس از اجراي اين جاده دسترسي قسمتهائي از مسير كه لزوم خاكبرداري يا خاكريزي قبل از حفاري در آنها قيد شده‌است طبق نقشه‌ها و دستورالعملهاي اجرائي آماده و اجرا مي‌گردد. با توجه به دستگاه درنظر گرفته شده براي حفاري و عوارض مسير خط لوله ممكن است لازم باشد علاوه بر ايجاد جاده دسترسي قسمتي از مسير يا تمام آن به وسيله گريدر، لودر و يا وسايل ديگر راهساري تسحيح گردد. به اين معني كه ممكن است در قسمتهائي از مسير با توجه به نقشه طراحي شده عمق كانال به قدري عميق باشد كه امكان خاكبرداري در يك مرحله به وسيله بيل مكانيكي نباشد در چنين مواقعي معمولاً چنين قسمتهائي به وسيله لودر و يا گريدر خاكبرداري شده و سطح مورد دلخواه را به دست مي‌آورند. در قسمتهائي نيز ممكن است لازم باشد خاكريزي صورت گرفته و سپس بر روي آن قسمتها اقدام به حفر ترانشه و يا اجراي عمليات ديگر را كرد. 4- حفاري ترانشه    با توجه به عمق ترانشه، شرايط محل حفاري و همچنين كيفيت زمين در مسير خط لوله وسيله مناسب براي حفاري تعيين مي‌گردد.  براي حفاري زمينهاي خاكي و شني سست از بيل مكانيكي چرخدار، براي حفاري زمينهاي شني و خاكي رگه‌دار و سفت از بيل مكانيكي زنجيري و براي حفاري زمينهاي سنگي از بيل مكانيكي مجهز به پيكور و يا چكش كمپروسور استفاده مي‌گردد. در داخل شهرها و مسيرها آسفالته با توجه به شيب‌بندي نسبتاً ثابت آسفالت، حفاري معمولاً با عمق ثابتي انجام مي‌گيرد فقط در قسمتهائي كه جهت شيب تغيير پيدا مي‌كند حوضچه‌هاي تخليه هوا و يا تخليه آب در نظر گرفته مي‌شود ولي در مسيرهاي خاكي و زمينهاي خارج شهرها عمق ترانشه با توجه به عوارض زمين متفاوت بوده و بايستي با توجه به كدهاي داده شده و عمقهاي مشخص شده در هر كد حفاري انجام گيرد. عمق ترانشه در بين دو كد داده شده نيز باتوجه به عمق دو طرف و متناسب با طول بين دو نقطه مشخص و حفاري مي‌گردد. در هنگام حفاري يك نفر در كنار كانال عمق كانال را چك كرده و يك نفر نيز در حين حفاري لب كانال را تميز كرده و خاكهاي اضافي را به داخل كانال برمي‌گرداند كه بيل مكانيكي در حين حفاري آنها را خارج مي‌كند اين كار باعث صرفه‌جوئي در هزينه براي تميز كردن كنار كانال پس از حفاري مي‌گردد. در حين حفاري بهتر است خاكهاي نرمتر كه ممكن است در قسمتهاي بالا يا عميق كانال باشند نزديكتر به كانال و خاكهاي درشت‌تر در پشت آنها ريخته شود اين كار موجب مي‌شود در هنگام ريختن خاك‌سرندي براي زير و روي لوله خاك نرم در دسترس باشد و در هزينه كارگري صرفه‌جوئي شود. 5- رگلاژ     رگلاژ يكي مهمترين عمليات مرتبت با لوله‌گذاري مي‌باشد كه در اجراي صحيح خطوط لوله اهميت زيادي دارد رگلاژ صحيح علاوه بر اجراي صحيح شيب خط و عدم هواگيري لوله‌ها در حين تست و بهره‌برداري، باعث اجراي صحيح و آسانتر نصب لوله‌مي‌گردد. مخصوصاً در مورد انواع لوله‌هاي آزبست عدم اجراي صحيح رگلاژ باعث افت لوله‌ها و مانشونها و عدم آب‌بندي اتصالات مانشون و همچنين كمر‌شكن شدن لوله‌ها پس از بارگيري روي آنها مي‌گردد. براي رگلاژ كف ترانشه ابتدا با توجه به ميخها و كدهاي داده شده روي زمين، ميخهائي در عمق مشخص شده كوبيده مي‌شود آنگاه ريسمان كار را با كشش مناسب به صورتي كه ريسمان افت نداشته باشد به اين ميخها مي‌بنديم. سپس زير ريسمان را تا عمق 10 تا 20 سانتيمتر صاف و رگلاژ كرده و آنگاه عمق باقيمانده را تا زير ريسمان و مماس با آن از خاك سرند شده و نرم پر مي‌كنيم در صورتي كه فاصله بين نقاط انقدر زياد باشد كه امكان بستن ريسمان كار بدون آنكه در وسط آن افت به وجود بيايد وجود نداشته باشد بايستي در بين كدهاي داده شده نقاطي را به وسيله دوربين مشخص كرده و ميخكوبي كنيم در لوله هاي سايز بالا بخصوص در لوله هاي آزبست پس از پخش خاك سرندي كف كانال به وسيله كمپكت يا غلطك تا تراكم مشخصي كوبيده مي‌شود اين كار براي تثبيت لوله‌ها پس از نصب و بارگيري روي آنها و جلوگيري از نشست لوله ها و مانشها مي‌باشد. 6- ريسه كردن لوله براي ريسه كردن انواع لوله‌ها معمولا از جرثقيلهاي ماشيني مجهز به چنگهاي مناسب استفاده مي‌گردد. ريسه كردن لوله ممكن است در داخل كانال و يا در خارج آن و در رو يا كنارآن انجام گيرد انواع لوله هاي پلي‌اتيلن، فولادي و گالوانيزه جوشي را در خارج از كانال ريسه مي كنند. لوله هاي پلي‌اتيلن رابطي را كه معمولا به صورت حلقه‌هائي در طولهاي بالاي 100 متر وجود دارند در كنار كانال تخليه كرده و به وسيله نيروي كارگري و يا با استفاده از تراكتور و يا اتومبيلهاي پرقدرت از هم باز كرده و در كنار كانال و معمولا در قسمتي كه خاك حاصل از حفاري ريخته‌نشده در امتداد هم قرار مي‌دهيم و سپس عمل اتصال رابطهاي بين آن را انجام مي‌دهيم. البته براي احتراز از خارج شدن اتصال رابطها از يكديگر در حين پائين دادن لوله‌ها به داخل كانال بهتر است لوله‌هاي رابطي پلي‌اتيلن پس از پهن شدن، به داخل كانال حمل شده و عمل اتصال رابطها در داخل كانال انجام شود. لوله هاي جوشي پلي‌اتيلن نيز پس از ريسه شدن در كنار كانال به يكديگر جوش خورده و سپس به داخل كانال منتقل مي‌شوند. لوله‌هاي فولادي و گالوانيزه جوشي را ممكن است در كنار و يا روي كانال ريسه كرد. براي ريسه كردن در روي كانال از چوبها و لوله‌هاي كوتاهي كه در روي كانال قرار گرفته استفاده كرده و لوله‌ها را در روي آنها قرار مي‌دهيم. پس از عمليات جوشكاري به وسيله يك يا چند جرثقيل ماشيني لوله‌ها را بلند كرده چوبها و يا لوله‌هاي كوتاه را از زير آنها برداشته و لوله‌ها را به داخل كانال منتقل مي‌كنيم. در صورتي كه لوله‌ها در كنار كانال ريسه شوند نيز پس از عمليات جوشكاري آنها را به وسيله يك يا چند جرثقيل ماشيني به داخل كانال منتقل مي‌كنيم. البته گاهي براي جوشكاري لوله‌هاي فولادي سايز بالا دو يا چند عدد از آنها را در خارج از كانال به يكديگر جوش داده و سپس آنها را در داخل كانال با جوشكاري به يكديگر متصل مي‌كنيم اين كار در مقاطعي از كانال كه داراي زاويه و يا قوس مي‌باشد نيز انجام مي‌گيرد. به طور كلي تا حد امكان عمليات جوشكاري فولادي و يا پلي‌اتيلن در خارج كانال انجام مي‌گيرد و علت آن نيز باز بودن محيط در خارج از كانال و امكان مانور بيشتر براي سيم جوش و جوشكار براي لوله‌هاي فولادي و دستگاه جوش براي لوله‌هاي پلي‌اتيلن مي‌باشد. ريسه كردن لوله‌هاي چدن آزبست و يا فايبرگلاس سايز بالا كه لازم است براي نصب آنها از جرثقيل ماشيني استفاده گردد نيز ممكن است در خارج و در كنار كانال ريسه شوند ريسه كردن لوله‌ها در داخل كانال به توجه به شكل و نوع اتصال ‌آنها متفاوت است لوله‌هاي مانشوني در هنگام ريسه شدن بايستي به يكديگر بچسبند فقط در هنگام ريسه كردن بايستي فاصله‌اي بين آنها متناسب با واشر و يا واشرهاي ترمز در نظر گرفته‌شود.  لوله‌هاي داراي نري و مادگي با توجه به طولي از نري كه داخل مادگي مي‌شود ريسه مي‌شوند به اين معني كه اگر طولي از سر نري كه داخل مادگي لوله بعدي مي‌شود 10 سانتيمتر است هر كدام از لوله ها بايستي 10 سانتيمتر روي لوله قبل قرار گيرند كه البته راحت تر اين است كه مثلا 4 لوله را به يكديگر چسبانده و لوله پنجم را 50 سانتيمتر روي لوله چهارم قرار دهيم. در هنگام ريسه كردن تمامي انواع لوله بايستي بين دولوله اول فاصله‌اي مناسب در نظر گرفته‌شود كه امكان تميز كردن لوله و استعمال مواد لغزنده و يا نصب مانشون در مورد لوله‌هاي مانشن دار وجود داشته‌باشد در هنگام ريسه كردن لوله‌هاي آزبست مانشونهاي آن نيز در بين هر كدام از دو لوله در داخل كانال قرار داده مي‌شود. در هنگام ريسه كردن لوله‌ها بخصوص لوله‌هاي آزبست و يا فايبرگلاس بايستي دقت كافي صورت گرفته و از ضربه خورن لوله‌ها جلوگيري شود ضربه خورن لوله و مانشون‌ها ممكن است باعث ايجاد تركهاي موئي و تركيدن هر كدام از آنها در زير فشار تست و يا در حين بهره برداري گردد. براي جلوگيري از ضربه خوردن مانشونها در حين حمل بهتر است قطعه‌اي چوب و يا لوله كه دور ‌آن با لاستيك يا برزنت پوشيده شده است استفاده كرد به اين ترتيب كه چوب يا لوله را از بين مانشونهائي كه در كنار هم چيده شده‌اند عبور داده و با استفاده از دو سر چوب يا لوله مانشونها را بارگيري كرده و در محل مناسب به همين روش پياده ‌كنيم براي بارگيري لوله‌ها مخصوصا لوله‌هاي آزبست، فايبر‌گلاس و پلي‌اتيلن بايستي از تسمه‌هاي برزنتي ويا چنگهائي كه سر آنها با لاستيك پوشيده شده است استفاده كرد. 7- نصب لوله‌ها و اتصالت  در مورد نصب انواع لوله‌ها در مبحث مربوط به انواع لوله به صورت اجمال توضيح داده شد. نصب انواع لوله با توجه به جنس و نوع اتصال آنها متفاوت مي‌باشد. 8- ريختن خاك سرندي روي لوله‌ها پس از عمليات نصب لوله‌ها و قبل از تست هيدروليك بايستي كمر لوله‌ها با خاك نرم مناسب مهار گردد تا از حركت لوله‌ها و بندهاي آنها به طرفين يا بالا در حين تست جلوگيري شود اين خاك نرم پس از تست بر روي لوله‌ها پهن شده و خاك نرم روي لوله‌ها را تشكيل مي‌دهند.در بيشتر لوله‌ها خاك نرم فقط بر روي كمر لوله به صورت دپو ريخته مي‌شود ولي براي لوله‌هاي پلي‌اتيلن، آزبست و فايبرگلاس در مسيرهاي مسكوني و پررفت‌وآمد بهتر است خاك نرم كاملاً روي لوله را بپوشاند تا به عنوان محافظ لوله قبل از تست عمل كرده و از شكستن يا ترك خوردن لوله‌ها به علت افتادن سنگ و يا اشياء ديگر بر روي لوله جلوگيري كند ولي در هر صورت تا حد امكان بايستي روي مانشنها و محل اتصالات خالي باشد تا در حين تست قابل بازديد بوده و از آب‌بند بودن آنها اطمينان حاصل شود. البته همانگونه كه ذكر شد رو و اطراف لوله‌هاي فايبرگلاس و پلي‌اتيلن سايز بالا را با شنهاي دانه بندي شده مي‌پوشانند. 9- نصب و مهار ته خطوط و اتصالات عمليات ديگري كه پس از نصب لوله‌ها و قبل از انجام تست هيدروليك بايستي انجام شود نصب ته خطوط و مهار آنها و اتصالات اعم از زانوئيها و سه‌راهيها مي‌باشد. معمولاً خطوط لوله را به قطعاتي در طولهاي مشخص كه شرايط و سايز قطر لوله آنرا مشخص مي‌كنند تقسيم كرده و هر قطعه را به طور جدا تست مي‌كنند. براي تست لوله دو طرف باز خط به وسيله ته خط كور شده و پر آب مي‌شود و پس از آن عمليات تست هيدروليك بر روي آن انجام مي‌گيرد. قطعاتي كه براي كور كردن ته خطوط استفاده مي‌شوند ته خط ناميده مي‌شوند. ته‌خطها معمولاً شامل يك عدد سه‌راهي مي‌باشند كه از يك طرف به وسيله كاسكت‌فلنچ كور شده و از طرف ديگر به وسيله ساكت، اسپيكات و يا هر اتصالي متناسب با نوع و سايز لوله به آخرين لوله از دو‌طرف خط متصل مي‌شود. ناف سه‌راهي مورد استفاده در ته‌خط بهتر است بين 100 تا 200 ميليمتر باشد بر روي ناف اين سه راهي كه به‌طرف بالاست يك عدد كاسكت‌فلنچ فولادي كه بر روي آن دو وصل( بوشن) جوش خورده بسته مي‌شود اين وصلها از جنس فولادي رزوه‌اي بوده و يكي از آنها 2 تا 3 اينچ و ديگري 2تا 5/2 سانتي‌متر قطر دارد. از وصل بزرگتر براي آبگيري و تخليه آب و از وصل كوچكتر براي تخليه‌ هوا در حين آبگيري و همچنين بستن علمي تست استفاده مي‌شود. بر روي هركدام از وصلها شيرفلكه مناسب نصب مي‌گردد. به‌جاي سه‌راهي براي ته‌خط مي‌توان از لوله‌اي فولادي متناسب با سايز لوله كه يكطرف آن با ورق كور شده و طرف ديگر آن نيز فلنچ جوشي مناسب جوش خورده مي‌توان استفاده كرد. در اين حالت بر روي لوله دو عدد وصل مورد نظر جوش مي‌خورند. صفحه فلزي كه به يكطرف لوله جوش خورده و آنرا كور مي‌كند بايستي داراي قطري مناسب بوده و تا حد امكان چهارگوش باشد و بهتر است براي مهار بهتر ته‌خط  اضلاع آن از قطر لوله حداقل 20 سانتي‌متر بيشتر باشد. براي ته‌خط لوله‌هاي بالاتر از400 مي‌توان به جاي استفاده از سه‌راهي از يك عدد فلنچ كور فولادي برابر با سايز لوله كه به يك عدد ساكت فلنچ، اسپيكات فلنچ و يا هر نوع اتصال مناسب بسته مي‌شود استفاده كرد در اين حالت قسمتي از كاسكت فلنچ چسبيده به محل قرار گرفتن واشر لاستيكي در دو نقطه و به فاصله 10 تا 15 سانتيمتر سوراخ شده و دو عدد وصل مناسب جوش مي‌خورد در هنگام نصب اين نوع ته‌خط بايستي وصلها در قسمت بالا قرار بگيرند تا در هنگام آبگيري خط تمامي هواي لوله تخليه شده و از طرفي مهار ته خط به سادگي امكانپذير باشد ولي براي مهار بهتر ته‌خط استفاده از سه‌راهي مناسبتر است. در هنگام آبگيري قطعه مورد تست و پس از آن در هنگام تست فشاري بر ته خطوط و زانوئيها و سه راهيهاي طول مسير وارد مي‌شود كه در صورتي كه مهار نشود باعث بيرون زدن ته خطوط و اتصالات طول مسير مي‌گردد. اين فشار بسته به سايز لوله و فشاري كه براي تست در نظر گرفته‌شده متفاوت است و هرچه قطر ته‌خط و همچنين فشار وارده براي تست بيشتر باشد بيشتر مي‌شود. براي به‌دست آوردن اين فشار بايستي مربع قطر لوله برحسب سانتيمتر را در عدد پي يعني 14/3 ضرب كرده و بر عد 4 تقسيم نمود حاصل ضرب عدد به دست آمده بر فشار تست بر حسب اتمسفر(بار) فشار وارد بر ته‌خط بر حسب كيلوگرم را نشان مي‌دهد. دانستن فشار وارد بر ته‌خط اين امكان را به ما مي‌دهد كه با آگاهي كامل نسبت به انتخاب روش مهار ته خطوط و اتصالات موجود در مسير اقدام كنيم. فشار وارد بر اتصالات طول مسير نيز با توجه به زاويه آنها در مورد زانوئيها و همچنين قطر انشعاب نافي در مورد سه‌راهيها و محاسبه بر مبناي برايند نيرو قابل محاسبه است. بعد از فشار وارد به ته خط و قطر لوله فاكتور مهم ديگري كه در هنگام مهار ته‌خط بايستي مورد توجه قرار گيرد جنس زمين در نقطه‌اي است كه تكيه‌گاه پشت خط در آن قرار مي‌گيرد هر چه جنس زمين در محل تكيه‌گاه محكمتر باشد ته خط مطمئن‌تر بوده و سطح كمتري براي تكيه‌گاه مورد نياز است و هر چه جنس زمين در محفل تكيه‌گاه سست‌تر باشد بايستي سطح بيشتري را براي تكيه‌گاه در نظر گرفت.‌ ساده‌ترين راه مهار ته خطوط استفاده از ديواره انتهائي كانال است اين روش در مواقعي قابل استفاده است كه دو طرف  مورد تست حفاري نشده باشد براي اجراي اين روش مهار، بين قطعات مورد تست را در طول چند متر حفاري نكرده و ابتده و انتهاي خطوط را به اين ديواره‌ها مهار مي‌كنند. سعي مي‌شود محل شروع و پايان لوله‌گذاري طوري باشد كه حد‌اقل فاصله بين ته‌خط و ديواره انتهاي كانال وجود داشته باشد ولي در صورت وجود فاصله زياد از قطعه‌اي لوله كه دو طرف آن صفحاتي فلزي و يا كاسكت قرار مي‌گيرد براي پر كردن اين فاصله استفاده مي‌شود بين ته خط و ديواره يا لوله پشت خط با چهار تراش و گوه‌هاي چوبي كه در كنار هم قرار گرفته و كوبيده مي‌شوند پر مي‌شود. البته پر كردن با چوبهاي كوبيده شده براي لوله‌هاي تا سايز 300 و تا فشار 16 اتمسفر مفيد است و براي فشارها و سايزهاي بالاتر بايستي فاصله بين ته‌خطوط تا ديواره‌ها را با بتن مرغوب پر كرد در صورت حجم زياد بتن مي‌توان از قطعات سنگ كه در بتن غرق مي‌شوند نيز استفاده كرد. روش ديگر مهار ته خط مهار به وسيله دالهاي بتني، فولادي و غيره و به ديواره كانال است اين روش در مواقعي كه كانال در امتداد خط لوله ادامه دارد استفاده مي‌گردد در اين روش تمامي مسير خط لوله به صورت كامل حفاري شده و و قطعات خط لوله در طولهاي مورد نظر اجرا مي‌گردند. فاصله بين خطوط تاحد امكان طوري در نظر گرفته مي‌شود كه پس از تست احتياجي به برش و تراش لوله براي اتصال بين خطوط نباشد و لوله‌هاي سالم در بين خطوط نصب شوند. براي مهار ته‌خط در اين حالت در پشت ته‌خط دو طرف ترانشه را به صورت عمود بر كانال و تا طول مشخصي كه بين 40 تا 120 سانتي‌متر مي‌باشد حفاري مي‌كنند قسمت پشت اين ترانشه حفاري شده بايستي حتي‌الامكان صاف و عمود بر كانال و كف ترانشه باشد تا مهار آن به سهولت انجام گيرد. پس از حفاري پشت خط دو يا چند عدد تيرآهن، لوله فولادي، لوله چدن، و يا در مورد خطوط سايز پائينٍ آزبست و در فشار كم تكه‌لوله‌هاي آزبست را در داخل اين ترانشه قرار داده و بين آنها را با ته خط به وسيله چهار تراش و گوه چوبي پر‌كنيم بين اين قطعات و پشت ترانشه حفاري شده نيز در صورت نياز به همين وسيله پر مي‌شود. براي مهار لوله‌هاي سايز بالاتر از 300 ميليمتر و فشار تست بيش از 16 اتمسفر به وسيله تير‌آهنهاي با مقاومت مناسب كه در كنار يكديگر جوش مي‌خورند دالهاي فلزي مناسب ساخته شده و در داخل ترانشه ته‌خط قرار مي‌گيرند و فاصله بين آنها با ته خط و همچنين پشت ترانشه ته‌خط با بتن پر مي‌شود. لازم به ذكر است اگر جنس زمين در محل پشت خط سست باشد حتي در مورد لوله‌هاي سايز پائين و در فشار تست كم نيز بهترين راه مهار پشت‌بندها استفاده از بتن حجمي است و در صورت مهار با چهارتراش چوبي و گوه حتماً بايستي از صفحه‌اي ‌فلزي با قطر و سطح مناسب كه بين چهار تراش‌ها و خاك تكيه‌گاه قرار مي‌گيرد استفاده كرد. براي لوله‌هاي سايز بالاتر ميتوان با استفاده از چندقطعه تيرآهن و دو قطعه صفحه فلزي با قطر حداقل 6 ميليمتر، دال مناسب تهيه كرد به اين ترتيب كه آهنها را با فاصله مساوي و در حال تيغه‌اي بين دو صفحه فلزي قرار داده و آنها را به وسيله جوش به يكديگر متصل مي‌كنيم. طول صفه‌‌هاي فلزي به اندازه طول تيرآهنها و طول ترانشه ته‌خط و عرض آن كمي بيشتر از قطر كاسكت فلنچ ته‌خط مي‌باشد. در صورتي كه حفر ترانشه پشت خط و مهار ته‌خط به وسيله دال كافي نباشد مي‌توان از چند قطعه چوب با قطر مناسب كمك گرفت به اين ترتيب كه چوبها را از يكطرف به وسط ته خط و از طرف ديگر به داخل فرورفتگيهاي ايجاد شده در كناره‌هاي كانال تكيه داده و به اين وسيله مقداري از فشار ته‌خط را خنثي نمود. براي مهار زانوئيهاي طول مسير بايستي دو طرف پشت زاويه زانوئي و يا محل خم در پشت زانوئي را به وسيله بتن و يا با كوبيدن چهار‌تراش چوبي و گوه مهار كرد البته تا حد امكان بهتر است براي مهار زانوئيها و سه‌راهيها از مهار غير ثابت استفاده كرده و بتن‌ريزي پشت آنها را پس از تست انجام دهيم تا در صورت وجود ايراد و آبدهي در اتصالات فلنچي امكان كار بر روي آنها و محكم كردن پيچهاي آنها وجود داشته‌ باشد. سه راهيهاي طول مسير نيز با مهار پشت نافي آنها به ديواره مهار مي‌شوند سه راهيهائي در طول مسير خط لوله احتياج به مهار دارند كه نافي آنها كور نشده باشد و از مسير نافي آنها خط لوله امتداد داشته باشد سه راهيهاي  تخليه هوا و آب سه‌راهيهاي انتظار نيازي به مهار ندارند. در محل تبديلها در طول مسير خط در جهت كوچكتر تبديل فشاري به لوله‌ها وارد مي‌شود و اين فشار بخصوص در خطوط آزبست و فايبرگلاس مي‌تواند باعث شكستن سر لوله‌ها ‌شود بنابراين تبديلهاي طول مسير بايستي از محل كوچكتر  مهار شوند. براي مهار آنها مي‌توان از دو قطعه آهن كه از زير و بالاي آنها عبور كرده و در شيار ايجاد شده در كانال مهار مي‌شوند استفاده كرد.  بايستي يادآور شويم كه خطوط لوله فولادي جوشي نيازي به ته‌خط و همچنين پشت بند ندارند. براي تست اين نوع از خطوط انتهاي دوطرف خط را به وسيله صفحه‌هاي فلزي با قطر مناسب كور كرده و بر روي لوله دو عدد بوشن لازم براي تست را جوش مي‌دهند در لوله‌هاي سايز بالاتر فولادي بهتر است صفحه ته‌خط را چند سانتيمتر داخل لوله جوش داده و چند قطعه نبشي يا تير‌آهن را به صورت ضربدري به صفحه و لوله جوش دهيم تا از باد كردن و پاره شده صفحه ته‌خط و جوش آن در زير فشار تست جلوگيري شود. خطوط لوله‌‌سايز پائين پلي‌اتيلن جوشي و رابطي تا سايز 90 ميليمتر و تا فشار 10 اتمسفر در صورت سالم بودن جوش و يا محكم بودن رابط ته‌خط  نيز نيازي به مهار ته‌خط نداشته و جوش يا رابط آنها فشار وارده را تحمل مي‌كنند‌. 10- آبگيري خطوط       پس از نصب و مهار ته خطوط و براي  تست خط، قطعه مورد تست آبگيري مي‌شود. آبگيري خط ممكن است به وسيله تانكر،با انتقال آب خطوط قبلي از بالادست ، آبگيري از خطوط مورد بهره‌برداري و يا آبگيري به وسيله پمپ از جويبارها و يا رودخانه‌هاي طول مسير باشد. مهمترين نكته در حين آبگيري خطوط مورد تست تخليه صحيح و كامل هواي خط است. قبل از شروع آبگيري بايستي امكان تخليه كامل آب خط فراهم گردد يعني بايستي در محل سه‌راهيهاي تخليه‌ آب وهمچنين بر روي ته‌ خط در قسمت گودتر خط  شيرهاي لازم  براي تخليه آب نصب گردد. همچنين در حين آبگيري بايستي شيرهاي تخليه‌ هوا باز باشند تا هواي خط به صورت كامل تخليه گردد. در خطوط سايز پائين يعني زير 150 ميليمتر بهتر است آبگيري از قسمت گود خط و به وسيله پمپ انجام شود تا هواي خط به طور كامل از بالاي خط تخليه گردد و در صورتي نيز كه آبگيري از بالاي خط انجام مي‌شود سرعت ورود آب به خط بايستي پائين باشد تا هواي داخل خط امكان جابجائي و خروج از شيرهاي تعبيه شده را داشته و در داخل خط حبس نگردد ولي در لوله‌هاي سايز بالا با قرار دادان شير متناسب با آب وردي براي تخليه هواي خط مي‌توان خط را از بلندترين نقطه آبگيري نمود. خطوطي كه امكان تغيير جهت شيب و وجود بلندي در طول آنها باشد بايستي حتماً ازگودترين نقطه و با فشار آبگيري شوند، در صورت آبگيري از بلندي در چنين خطوطي احتمال اينكه قسمتهائي از خط به‌ علت وجود هوا و ممانعت آن از عبور آب خالي مانده و در نتيجه به طور كامل آبگيري نشوند وجود دارد ولي با تزريق آب از گودترين نقطه هوا به طرف بلنديها رانده شده و خارج مي‌گردد و فقط مقدار محدودي هوا در قسمتهاي بلندي و در قسمتي از بالاي لوله‌ها باقي مي‌ماند. وجود هوا در خط مشكلات متعددي را باعث مي‌شود كه از جمله‌ آنها عبارت است از تركيدن لوله‌ها در زير فشار تست و در هنگام بهره‌برداري در قسمتهائي كه هوا حبس شده بخصوص در لوله‌هاي آذبست، تاخير در بالا رفتن فشار و در نتيجه زياد شدن زمان تست، كم شدن فشار در حين تست به علت نشت راحت‌تر هوا از بندها و اتصالات و لوله‌هاي آذبست و لرزش شديد عقربه ماليمتر در هنگام تست. براي كمتر شدن هزينه آبگيري بهتر است اجرا و تست لوله‌ها طوري انجام شود كه قطعات بالادست زودتر آبگيري و تست شود در اين صورت امكان انتقال آب پس از تست و در حين تست در صورت اتفاق خطوط بالاتر به خطوط بعدي فراهم بوده و از هدر رفتن آب جلوگيري مي‌شود. 11- عمليات تست هيدروليك  تست ئيدروليك يعني آزمايش كيفيت لوله و اتصالات پس از نصب و همچنين آزمايش كيفيت نصب لوله و اتصالات موجود در خط لوله. تست هيدروليك معمولاً به وسيله موتور سمپاش با قدرت مناسب انجام مي‌شود به اين ترتيب كه پس از پر‌آب شدن و هواگيري خط لوله به وسيله اين موتور آب با فشار به خط تزريق شده و فشار آب داخل خط را تا اندازه مورد نظر افزايش مي‌دهند به اين ترتيب فشاري به لوله‌ها، اتصالات و ته خطوط وارد شده و در صورت ايراد در جنس و يا اجراي آنها با آبدهي از نقاط معيوب و كم شدن فشار بيش از حد استاندارد و يا تركيدن در زير فشار موارد معيوب مشخص مي‌شوند. فشار وارد بر خطوط لوله بايستي يك‌ونيم برابر فشار خط در هنگام بهره‌برداري باشد فشار اضافي براي ضربه‌هاي حاصل از جريان ناگهاني آب بر لوله‌ها و اتصالات مسير خط لوله بر تست اعمال مي‌شود كه در بيشترين حد همان مقدار يك‌ونيم برابر فشار دائمي خط است. براي انجام عمليات تست هيدروليك پس از پرآب شدن و هواگيري كامل خط بر روي شيرفلكهٌ نصب شده در ته‌خط علمي تست بسته مي‌شود كه عبارت است از قطعه‌اي لوله گالوانيزه به قطر 2 يا5/2 سانتيمتر و باطول متانسب باعمق كانال به طوري كه سر آن در بالاي كانال و در ارتفاع مناسب براي كار بر روي آن قرار گيرد. بر روي علمي يك عدد سه راهي نصب شده كه نافي آن در جهت افقي بر زمين قرار دارد بر روي دوسر سه‌راهي دو عدد شير قطع و وصل كه بهتر است شير گازي باشد بسته مي‌شود. علت استفاده از شير گازي باز و بسته شدن سريع آن در حين اجراي تست است. بر روي نافي سه راهي گالوانيزه درجهُ فشار(ماليمتر) و بر روي سر ديگر شيلنگ موتورتست بسته مي‌شود. اگر بر روي ته‌خط شير ديگري براي تخليه هوا وجود نداشته باشد بهتر است از يك عدد سه‌راهي و شيرقطع‌و‌وصل ديگر نيز بر روي سه‌راهي علمي و براي تخليه هوا در حين تست استفاده شود.( البته استفاده از شير تخليه هوا درهنگامي ضرورت دارد كه امكان تست از پائين خط وجود نداشته و الزاماً تست از بلندي انجام شود) علت رعايت ترتيب صحيح نصب ماليمتر و شيلنگ موتورتست بر روي علمي اين است كه فشار موتور به‌صورت مستقيم بر روي ماليمتر اثرنگذاشته و باعث بالاتر رفتن فشار از فشار واقعي خط نگردد البته در هرصورت ممكن است فشار موتور بر روي ماليمتر تاثير داشته‌باشد و در حالت بالا اين مقدار به حد‌اقل كاهش پيدا مي‌كند براي دانستن اين فشار اضافه كافيست پس از بالا رفتن فشار، موتور تست را خاموش كنيم مقدار فشاري كه در همان لحظه برمي‌گردد فشار مستقيم موتورتست است. براي تعيين و نشان دادن مقدار فشار وارد بر خط در حين تست از وسيله‌اي به نام ماليمتر استفاده مي‌شود. ماليمتر صفحه گرد و مدرجيست كه بر حسب پوند يا بار و يا هر دو درجه‌بندي شده. مبناي فشار براي تست لوله‌هاي آب بار يا همان اتمسفر است كه برابر با يك كيلوگرم بر سانتيمتر مربع مي‌باشد. اتصال ماليمتر به علمي تست به وسيله يك نري رزوه‌دار به قطر يك چهارم يا يك دوم اينچ انجام مي شود. ماليمترها از نظر ساختاري در انواع ساده و روغني ساخته مي شوند. استفاده از انواع ماليمتر روغني به علت عمر و حفاظت بيشتر و همچنين عدم لرزش عقربه در زير فشار توصيه مي گردد. در هنگام كار با ماليمتر براي جلوگيري از آسيب رسيدن به ماليمتر از وارد آوردن فشار بيش از حد مدرج بر روي آن و حتي‌الامكان تا آخرين مقدار مدرج آن اجتناب شود. بديهيست هرچه حجم آب داخل لوله بيشتر باشد براي متراكم كردن آن به تزريق آب بيشتري نياز است و حجم آب داخل خط نيز رابطه مستقيم با طول خط مورد تست و مربع قطر لوله دارد بنابراين هرچه قطر لوله و طول خط بيشتر باشد براي تست و رسانيدن فشار به مقدار دلخواه به تزريق آب بيشتري نياز است. به همين دليل در خطوط سايز بالا با طول زياد گاهي لازم است براي تسريع در عمليات تست فشار اوليه را با پمپهاي تا دو اينچ بر خط وارد كنيم. لازم به توضيح است كه در طول زمان تست هرچه فشار خط بالاتر مي‌رود سرعت حركت ماليمتر برحسب زمان نيز بيشتر مي‌شود و براي بالا رفتن فشار از صفر تا فشارهاي پائين به تزريق آب و زمان كار بيشتري نياز است. مهمترين نكته در هنگام انجام عمليات تست هيدروليك هواگيري خط و اطمينان از عدم وجود هوا در طول مسير مي‌باشد در حين تست پس از هر چند بار اعمال فشار، طول خط بخصوص محل اتصالات و ته خطها مورد بازبيني قرار گرفته و با باز كردن شيرهاي موجود در نقاط بلند خط از عدم وجود هوا در خط اطمينان حاصل مي شود همچنين فشار تست بايستي با سرعت كم بالا رفته و از بالا رفتن سريع فشار جلوگيري شود. براي جلوگيري از بالا رفتن سريع خط علاوه بر كم كردن گاز موتور تست مي‌توان شير برگشت فشار را تا حدي باز كرد. به طور كلي بالا رفتن فشار بايستي كمتر از يك اتمسفر در يك دقيقه باشد. بالا رفتن سريع فشار بيش از تمام لوله‌ها براي خطوط آزبست مضر بوده و باعث تركيدگي احتمالي لوله‌ها و يا مانشنها مي‌گردد. در صورت وجود ايراد در بندها،اتصالات و يا ته خطها فشار خط را شكسته و پس از رفع ايراد اقدام به تست مجدد مي‌كنيم. براي رفع بعضي از ايرادات موجود در خط لازم است فشار موجود در خط حفظ شود و براي رفع بعضي ديگر از نواقص لازم است مقداري يا تمام آب موجود در خط تخليه شده و سپس اقدام به رفع اتفاق شود. در صورت تخليه آب خط براي رفع اتفاق در هنگام آبگيري مجدد خط براي تست لازم است تمامي نكاتي كه در آبگيري در بار اول مد نظر بوده رعايت گردد. پس از رسيدن فشار خط به فشار مورد نظر به مدت يك تا دو ساعت فشار را نگه داشته و در طول خط از بندها و اتصالات موجود در خط بازديد به عمل مي‌آيد در صورت عدم آبدهي و همچنين كم نشدن فشار بيش از حد استاندارد تست خط تاييد شده و فشار خط شكسته مي‌شود. كم شدن فشار علاوه بر آبدهي از بندها و اتصالات و همچنين ترك‌دار بودن يا سوراخ بودن لوله‌ها و اتصالات ممكن است به دلايل ديگري نيز باشد كه در لوله‌هاي مختلف متفاوت است. اين دلايل عبارتند از 1-    كم شدن فشار به دليل انقباض  در اثر سرد شدن محيط و در نتيجه سرد شدن آب داخل لوله. 2-  كم شدن فشار بر اثر نشت مجاز از بندها(در هنگام تست بر اساس فرمولي كه از قبل تعريف شده‌است كم شدن آب تحت فشار تا حد مشخصي در هنگام تست پيش بيني شده و در صورت كم شدن فشار اگر با تزريق مقدار آب مشخص شده فشار به مقدار اوليه برگردد تست قابل تاييد مي‌‌باشد) 3-  كم شدن فشار بر اثر آبخوره لوله در لوله‌هاي آزبست(در هر نوع لوله آزبست كارخانه سازنده مقدار آبخوره لوله در زمان و در فشارهاي مختلف را در طول مشخص كرده و در اختيار مصرف كننده قرار مي‌دهد كه بايستي در هنگام تست منظور گردد براي كمتر شدن آبخوره لوله در لوله‌هاي آزبست بايستي پس از آبگيري كامل حداقل 24 ساعت آب داخل لوله بوده و سپس اقدام به تست شود به طور كلي هرچه فاصله زماني بين آبگيري و تست در لوله‌هاي آزبست بيشتر باشد آبخوره لوله در هنگام تست كمتر مي‌شود اين كار علاوه بر كم كردن آبخوره لوله امكان تركيدن لوله‌ها در زير فشار را نيز كمتر مي‌كند. براي كمتر شدن آبخوره لوله مي‌توان خط را به مدت چند ساعت در زير فشار پائين نگه داشت.) 4-  كم شده فشار به علت وجود هوا در خط و نشت آن از بندها و خود لوله‌در لوله‌هاي آزبست(نشت هوا از بند در تمامي انواع لوله‌ها با اتصالات غير ثابت ممكن است ولي نشت هوا از لوله فقط در لوله‌هاي آزبست ممكن است،لوله‌‌هاي آزبست به علت جنس خاص خود تا حدي هوا را از خود عبور داده و در صورت وجود هوا در خط به اين ترتيب كم شدن فشار را موجب مي‌شوند.) بنابراين در صورت كم شدن فشار موارد بالا را در نظر گرفته و پس از اعمال فرمولهاي نشت مجاز و همچنين آبخوره در لوله‌هاي آزبست مقدار آب تعيين شده را به خط تزريق كرده و در صورتي كه فشار خط به مقدار اوليه برنگشت بايستي در طول مسير به دنبال ايرادات احتمالي در خط گشته و براي رفع آن اقدام كرد. در صورتي كه قبل از رسيدن فشار به مقدار لازم براي تحويل تست در قسمتي از خط آبدهي ديده شد بايستي براي رفع آن اقدام نموده و آن را رفع كرد و در غير اين صورت بايستي آبدهي اتفاق را تا حد امكان كم كرده و فشار را تا مقدار لازم بالا برد و سپس، پس از رفع ايراد يا ايرادات مشخص شده در خط نسبت به تست مجدد آن اقدام كرد. به اين ترتيب از زياد شدن مراحل تست جلوگيري شده و ايرادات موجود در خط در حداقل زمان و كمترين هزينه رفع مي‌گردد.    12- رفع اتفاقات اتفاقات و ايرادات در خطوط لوله به نسبت انواع لوله‌ها متفاوت بوده و رفع آنها نيز بسته به نوع اتفاق، نوع لوله و شرايط مختلف محيط و اجرا متفاوت است در اينجا انواع اتفاقات و راه رفع آنها در انواع لوله را به طور جداگانه بررسي مي‌كنيم. 7- رفع اتفاق در ته‌خطها در صورت آبدهي در ته‌خطها به هر دليلي رفع آبدهي مانند موارد مشابه در انواع لوله است و پس از رفع آبدهي و يا تعويض قطعات در صورت ايراد در آنها دوباره اقدام به مهار ته‌خط مي‌كنيم. در صورت بيرن زدن ته خط در زير فشار اگر سر لوله از واشر آب‌بند رد نشده‌باشد يعني ته‌خط هنوز آب‌بند باشد، پس از تخليه فشار‌خط  با استفاده از ديلم يا جرثقيل دستي و يا پوليف با قدرت مناسب ته خط را به جاي خود برگردانده و مجدداً اقدام به مهار ته‌خط مي‌كنيم. 8- آب‌بندي و رفع اتفاق اتصالات و شيرآلات در صورت آبدهي از دور فلكه يا قطعات شيرها با محكم كردن پيچهاي مربوطه اقدام به آب‌بندي آنها مي‌كنيم، البته بسياري از قطعات سر شيرها شكننده مي‌باشد پس در هنگام محكم كردن پيچهاي مربوطه بايستي دقت شود و از وارد كردن فشار بي‌مورد اجتناب گردد. در صورت آبدهي از محل اتصال فلنچ شيرها يا اتصالات وضعيت واشر بين آنها بررسي مي‌گردد و در صورت سالم بودن و درست قرار گرفتن واشر با محكم كردن پيچها در محل آبدهي و دوطرف آن اتصال را آب‌بند مي‌كنيم در صورتي كه واشر معيوب بوده و يا در جاي خود قرار نداشته باشد اقدام به تعويض واشر مي‌كنيم. براي تعويض واشر پيچهاي فلنچ دوطرف اتصال را باز كرد و اتصال را از جاي خود خارج مي‌كنيم. در صورتي كه در كنار اتصال از قطعه قابل انعطاف استفاده شده‌باشد آن را كمي جمع مي‌كنيم تا جا براي نصب مجدد اتصال باز شود در غير اين صورت اگر اتصالات دوطرف جائي براي حركت داشته‌باشند آنها را به عقب مي‌رانيم وگرنه بايستي از اتصالات كوتاه‌تر استفاده كرده و يا اقدام به كوتاه كردن يكي از لوله‌هاي جنب اتصال كرد. مقدار كوتاه شدن 2 يا 3 سانتيمتر كافي است.  سپس واشرهاي دوطرف را در محل خود قرار داده و به وسيله گريس، چسب و يا ريسمان كاربنائي ثابت مي‌كنيم پس از اين مرحله اتصال را در جاي خود نصب كرده ، پيچهاي فلنچها را عبور داده و آنها را محكم مي‌كنيم براي تعويض اتصالات نيز مانند روش فوق عمل مي‌شود. مهار و حفظ آب خطوط تخليه آب خطوط براي رفع اتفاقات علاوه بر تحميل هزينه براي تخليه آب و آبگيري مجدد خط زمان زيادي برده و باعث زياد شدن زمان اجراي پروژه مي‌گردد وبه همين دلايل بايستي حتالامكان بدون تخليه آب خط اقدام به رفع اتفاق آن گردد. البته در بسياري از موارد اتفاق، تخليه آب اجتناب ناپذير مي‌باشد ولي با اعمال روشهائي از جمله آب‌بند كردن اتصالات مي‌توان از تعويض قطعه و در نتيجه تخليه آب خط جلوگيري كرد. در مواقعي كه تعوض قطعه لازم باشد مي‌توان با استفاده از روشي ساده آب را داخل خط حبس كرده و اقدام به رفع اتفاق نمود. براي حبس در داخل خط از فشار اتمسفر استفاده مي‌شود همانطور كه مي‌دانيم فشار اتمسفر برابر با فشار 10 متر ارتفاع آب است پس طبيعتاً با استفاده از آن مي‌توان آب خطوط را تا اختلاف ارتفاع 10 متر مهار كرد. براي اين كار بايستي از ورود هوا از هر نقطه‌اي به داخل خط جلوگيري نموده و با اطمينان از پر آب بودن خط اقدام به رفع اتفاق كرد. براي مهار آب خط بايستي مواردي در نظر گرفته شود كه در زير به آنها مي‌پردازيم. همانگونه كه ذكر شد حبس آب تا ارتفاع 10 متر ممكن است پس محل رفع اتفاق از بلندترين نقطه خط نبايستي بيش از 10 متر اختلاف ارتفاع داشته باشد در صورت وجود اختلاف ارتفاع بيشتر مقداري از آب تا مقداري كه فشار اتمسفر با خلاء پشت خط برابري كند آب از محل رفع اتفاق تخليه مي‌گردد. قبل از رفع اتفاق بايستي از آب‌بندي تمام نقاط خط در قسمتهاي بالاتر خط مطمئن بود چرا كه در صورت آبدهي از نقطه‌اي در هنگام رفع اتفاق از همان قسمت هوا وارد خط شده و باعث تخليه آب از محل تعويض مي‌گردد. در صورتي كه خط داري عوارضي بيش از قطر لوله باشد اين مورد بايستي از نزديكترين بلندي به محل اتفاق در نظر گرفته شود. در هنگام رفع اتفاق، لوله طرف بالاتر بايستي حداقل تا ارتفاعي بيش از قطر لوله بالا بيايد، در اين حالت از وارد شدن هوا به خط جلوگيري شده و در نتيجه آبي تخليه نمي‌گردد بنابراين مهار آب براي تعويض لوله‌هاي آذبست به روش كشوئي و همچنين تعويض لوله‌هاي چدن واشرگلند قابل اجرا نمي‌باشد و در صورت مهار آب در اين روش تعويض در لوله‌هاي آذبست و يا تعويض لوله‌هاي چدن واشرگلند با جلوگيري از پخش شدن آب در مسير كانال به وسيله خاكهاي روي لوله در محل اتصال، آب تا ارتفاع قطر لوله بالا مي‌آيد و در صورت امكان اتصال در داخل آب مي‌توان بخش اعظم آب را مهار كرد. براي مهار كامل آب در هنگام تعويض لوله بهتر است لوله‌هاي دوطرف لوله مورد تعويض قبل از خارج كردن لوله تا حداقل ارتفاع قطر لوله بالا بيايند و سپس اقدام به خارج كردن لوله و نصب لوله بعدي در همان حالت شود و پس از اتصال لوله‌ها به جاي خود برگردانده شوند. در صورت اجبار به چند مورد تعويض در طول خط بايستي تعويض از بلندترين نقطه شروع شود و در صورت تخليه مقداري آب اگر پس از هر مورد، خط مجدداً پر آب و هواگيري شود حداقل آب حدر مي‌رود و در صورت آبگيري نكردن خط نيز تخليه آب خط بسيار كم مي‌باشد. مهار آب در لوله‌هاي چدن تايتون و بعد از آن در لوله‌هاي فايبرگلاس نري‌مادگي بسيار راحت‌تر از لوله‌هاي آذبست مي‌باشد چرا كه در لوله‌هاي آذبست به علت جنس لوله و نوع آب‌بندي واشر در مانشنها احتمال مكش مقداري هوا  و در نتيجه خارج شدن مقداري آب وجود دارد كه اين مورد در لوله‌هاي چدن تايتون اتفاق نمي‌افتد. 13- پهن كردن خاك سرندي پس از تحويل تست براي جلوگيري از آسيب ديدن احتمالي لوله‌ها و اتصالات بايستي سريعاً خاك سرندي روي لوله‌ها تا ارتفاع مورد نظر پهن شود فقط محل احداث حوضچه‌ها و همچنين محل اتصال بين خطوط باز مي‌ماند. البته قبل از پهن كردن خاك‌سرندي روي لوله‌ها در صورت استفاده از مهار موقط براي زانوئيها و سه راهيهاي طول مسير اقدام به مهار ثابت آنها با بتن كرده و سپس خاك سرندي را در روي آنها پهن مي‌كنيم. پس از پهن كردن خاك‌سرندي نيز مي‌توان اقدام به پر كردن كامل كانال كرد.  14- انتقال آب خطوط پس از انجام عمليات تست و در حين يا پس از پهن كردن خاك‌سرندي آب خط تست شده به خطوط بعدي كه در پائين آن خط قرار دارند منتقل مي‌شود. همانگونه كه قبلاً ذكر شد خطوط بايستي به ترتيبي كار شوند و محل ته‌خطهاي آنها در قسمتهائي در نظر گرفته شوند كه انتقال آب به خطهاي بعدي به سادگي ميسر بوده و حداكثر اب به خطوط بعدي قابل انتقال باشد. براي اينكار از ته‌خط پائين خط آب به وسيله لوله‌پلي‌اتيلن ويا شيلنگ مناسب و از شيرهاي 2 يا سه اينچي كه بر روي ته‌خط نسب شده به خط بعدي منتقل مي‌شود براي تخليه بهتر آب بايستي شير ته خط بالادست و همچنين شيرهاي هواي طول مسير باز شوند. در صورتي كه به هر دليلي انتقال آب خط به خطوط بعدي ممكن نباشد بايستي آب خط را به بيرون از كانال منتقل كرده و كاملاً تخليه كرد.     15- اتصال بين خطوط پس از تخليه آب خطوط بين خطوط را به يكديگر اتصال مي‌دهيم. اتصال بين خطوط بسته به نوع لوله مانند ديگر اتصالات مي‌باشد و با توجه به اينكه اين قسمت از خطوط زير تست هيدروليك نمي‌روند و پس از انجام اتصال روي آنها پر مي‌شود  بايستي دقت لازم در اين نوع از اتصالات انجام شود تا از بروز اتفاق در حين تست نهائي و بهره‌برداري جلوگيري شود. 16- ساخت حوضچه‌ها  در طول خط در تمامي قسمتهائي كه از انوع شير استفاده شده‌است بايستي حوضچه‌هاي متناسب با قطر لوله و همچنين تعداد اتصالات موجود در حوضچه ساخته شود. براي مهار راهت‌تر اتصالات و شيرآلات در هنگام تست بهتر است حفاري محل حوضچه‌ها و ساخت آنها پس از عمليات تست صورت گيرد در صورت ساخت حوضچه‌ها قبل از عمليات تست و نياز به تعويض اتصالات و قطعات داخل حوضچه در هنگام تست ممكن است نياز به تخريب حوضچه بوده موجب تحميل هزينه گردد. ابعاد حوضچه بايستي طوري در نظر گرفته شود كه تمامي اتصالات اعم از سه‌راهيها، شيرها، ساكت و اسپيكاتها و مانشنهاي مربوطه و ديگر اتصالات در داخل حوضچه قرار گرفته شوند و فاصله آخرين اتصال از ديواره و همچنين فاصله اتصالات از كف حوضچه به‌قدري باشد كه براي باز كردن و بستن پيچهاي اتصال فضاي كافي وجود داشته‌باشد. حوضچه‌‌ها صرف‌نظر از ابعاد، بسته به محيط اجرا و نوع و سايز لوله‌ها ممكن است در انواع بتني و يا آجري ساخته شوند. 17- نصب شيرهاي تخليه هوا و شيرهاي تخليه‌ آب همانگونه كه ذكر شد شيرهاي تخليه هوا در بلندترين نقطه نصب شده و براي تخليه هواي موجود در خط در هنگام آبگيري و بهره‌برداري كاربرد دارند. براي نصب شير هوا بر روي خط معمولاً از سه راهيهاي سه‌سرفلنچ استفاده مي‌شود تا در صورت نياز به تعويض به سادگي قابل تعويض باشند. بر روي ناف سه‌راهي كه رو به بالا قرار مي‌گيرد و سايز آن بسته سايز لوله و فشار خط متفاوت است  يك عدد شيرفلكه بسته شده و بر روي شير فلكه شير هوا نصب مي‌گردد. وجود شير فلكه به‌اين دليل است كه در صورت خراب شدن شير‌هوا و نياز به تعوض آن لزومي  به قطع كردن آب خط نباشد. براي سه‌راهيهاي تخليه هوا يك حوضچه در محل سه‌راهي در نظر گرفته شده و ساخته مي‌شود. شيرهاي تخليه آب در طول خط و در نقاط گود نصب مي‌شوند تا در هنگام بروز اتفاق در طول خط بتوان آب خط را از آن نقاط تخليه كرده و اقدام به رفع اتفاق نمود از اين شيرها براي تخليه شن‌وماسه وارد‌شده به خط نيز استفاده مي‌شود. شيرهاي تخليه نيز بر روي يك عدد سه‌راهي سه‌سرفلنچ و با نافي سايز برابر يا بالاتر از سه‌راهي تخليه هوا استفاده مي‌شود. ناف سه راهي در جهت افق، 45 درجه بين افق و پائين يا روبه پائين نصب مي‌گردد. بر روي نافي سه‌راهي يك عدد شير فلكه نصب شده و از آن به وسيله لوله‌اي به خارج از حوضچه منتقل مي‌شود لوله‌خروجي از حوضچه به‌طرف شيب زمين بوده و اگر خط پروژه در مناطق باز بوده و امكان داشته‌باشد با شيب كم تا نقطه‌اي كه با جريان ثقلي آب به سطح منتقل شود ادامه مي‌يابد. در نقاط شهري و كليه مناطقي كه امكان انتقال لوله تخليه با شيب سقلي به سطح نباشد پس از خروج از حوضچه، با نصب زانوئي لوله را به سطح منتقل كرده و در صورت نياز باقي‌مانده آب خط را با پمپ از خط خارج مي‌كنند بر روي سر لوله خروجي از حوضچه معمولا‌ً دريچه تخليه نصب مي‌گردد كه در هنگام تخليه آب به‌طرف خارج باز مي‌شود. در صورت نصب شير تخليه بر روي سه‌راهي، حوضچه در همان نقطه ساخته شده و در صورتي كه شير تخليه بر حسب موقعيت بر روي قسمتي از لوله تخليه نصب شود حوضچه در آن قسمت ساخته مي‌شود. سه‌راهيهاي تخليه هوا و آب وهمچنين شيرفلكه‌هاي آنها در حين لوله‌گذاري و يا در صورت قرار گرفتن در بين خطوط پس از تست و تخليه آب در طول خط نسب مي‌گردند ولي شير تخليه هوا و لوله خروجي و دريچه تخليه‌آب پس از تست بر روي خط نسب مي‌شوند. 18- شست‌وشوي خطوط پس از تست تمام خطوط و اتصال بين تمامي آنها براي تميز كردن خط از اشياء زائد و خاك و شن‌وماسه احتمالي و همچنين گند زدائي خط تمامي طول خط لوله مورد شست‌وشو قرار گرفته و با اضافه كردن كلر به آب ورودي ضد عفوني مي‌گردد براي شست‌وشوي خط با استفاده از آب مخازن،چاه‌ها،و يا خطوط مورد بهره‌برداري قبلي در مرحله اول آب را با فشار از ابتداي خط وارد كرده و با بستن شيرهاي بين خط از اولين تخليه خارج مي‌كنيم پس از تميز شدن ظاهري آب خارج شده از تخليه اول شير بعد از آن‌را باز كرده و شير خروجي تخليه را مي‌بنديم و به همين ترتيب خط را تا انتها شست‌وشو داده و پس از آن با اضافه كردن مواد ضد‌عفوني كننده  به آب كه معمولاً كلر مي‌باشد خط را گند زدائي مي‌كنيم پس از انجام اين مرحله خط آماده بهره‌برداري است.