دانلود مباني نظري در زمينه فرايند و پروسه سيستماتيك محصول زعفران (docx) 106 صفحه
دسته بندی : تحقیق
نوع فایل : Word (.docx) ( قابل ویرایش و آماده پرینت )
تعداد صفحات: 106 صفحه
قسمتی از متن Word (.docx) :
مباني نظري در زمينه فرايند و پروسه سيستماتيك محصول زعفران
فهرست مطالب صفحه
و
فصل دوم 21
مقدمه 22
1-2 - بررسي پروسه سيستماتيك محصول زعفران 24
1- . بررسي نهاده هاي توليد 26 1-2
بررسي نهاده هاي توليد در سال اول 27
1-1- . عامل بنه يا پياز زعفران 28 1-2
2-1- . عامل زمين 32 1-2
3-1- . عامل اقليم 35 1-2
1- . آفتاب يا نور 36 3-1- 1-2
2- . بارندگي(برف و باران) 38 3-1- 1-2
3- . دما يا درجه حرارت 39 3-1- 1-2
4- . منابع آبي يا رطوبت 42 3-1- 1-2
5- . نم نسبي (ميزان تبخير و تعرق) 43 3-1- 1-2
6- . عرض جغرافيايي و ارتفاع 44 3-1- 1-2
4-1- . عامل انساني و فني 44 1-2
1- . مديريت 44 4-1- 1-2
2- . نيروي كار 45 4-1- 1-2
1-2- . آموزش نيروي انساني 4-1- 1-2
2-2- . تكنولوژي (سخت افزاري و نرم افزاري) 46 4-1- 1-2
5-1- . پول و سرمايه 47 1-2
2- . بررسي فرايند توليد 48 1-2
1-2- . شيوه زراعت زعفران و مراحل آن (كاشت) 50 1-2
فهرست مطالب صفحه
ز
1-1- . تراكم بوته ها 51 1-2- 1-2
2-1- . روش و طرز كاشت 52 1-2- 1-2
3-1- . زمان كاشت 54 1-2- 1-2
4-1- . عمق كاشت 56 1-2- 1-2
2- . سال دوم تا پايان سال پنجم 56 1-2- 1-2
1-2- . عامل بنه 57 1-2- 1-2
2-2- . عامل زمين 58 1-2- 1-2
3-2- . نيروي كار 60 1-2- 1-2
2-2- . مرحله داشت 60 1-2
1- . آبياري 61 2-2- 1-2
2- . زمان 66 2-2- 1-2
3- . مكان 66 2-2- 1-2
4- . وجين و مبارزه با علفهاي هرز 67 2-2- 1-2
5- . كود دهي و تغذيه زعفران 72 2-2- 1-2
3-2- . برداشت 76 1-2
1- . آفتاب و گرما 77 3-2- 1-2
2- . برداشت ،چيدن و پاك نمودن گل زعفران 78 3-2- 1-2
3- . محصولات جانبي زعفران 79 3-2- 1-2
4- . توريسم 81 3-2- 1-2
3- . مراحل فرآوري محصول زعفران 82 1-2
1-3- . خشك كردن 83 1-2
2-3- . نگهداري 87 1-2
فهرست مطالب صفحه
ح
3-3- . كيفيت 88 1-2
4-3- . خشكاندن 91 1-2
5-3- . فرآوري 92 1-2
1- . تكنولوژي در فرايند توليد 92 5-3- 1-2
2- . فرآوري بر اساس رنگ 93 5-3- 1-2
3- . فرآوري بر اساس طعم 94 5-3- 1-2
4- . فرآوري بر اساس عطر 95 5-3- 1-2
4- . بازاريابي و فروش 96 1-2
1-4- . بازاريابي و خدمات قبل از فروش 97 1-2
1- . بسته بندي 98 1-4- 1-2
2- . جنس بسته بندي 99 1-4- 1-2
3- . شكل بسته بندي 100 1-4- 1-2
4- . حمل و نقل در محصولات بسته بندي 101 1-4- 1-2
5- . شرايط نگهداري در محصولات بسته بندي 101 1-4- 1-2
2-4- . بازاريابي و فروش 102 1-2
1- . شيوه سنتي 104 2-4- 1-2
2- . محدوديت كشورها در روش سنتي 108 2-4- 1-2
فصل دوم – بخش دوم 110
1- . استراتژيهاي اصلي رقابتي در سطح واحد تجاري 110 2-2
2- . استراتژيهاي اصلي تجاري در سطح واحد رقابتي 111 2-2
3- . مدل تلفيقي استراتزيهاي رقابتي – تجاري 112 2-2
1-3- . نوع شناسي تلفيقي استراتژيهاي رقابتي – تجاري 113 2-2
فهرست مطالب صفحه
2-3- . فرصت جويان يا تجسس گرايان 114 2-2
1- . شرايط مناسب براي استراتژي فرصت جو 115 2-3- 2-2
3-3- . مدافعين 118 2-2
1- . شرايط مناسب براي استراتژي مدافع 119 3-3- 2-2
1-1- . مدافعان متمايز 120 3-3- 2-2
2-1- . مدافعان كم هزينه 120 3-3- 2-2
4-3- . تحليگرايان يا واكنشگرايان 122 2-2
1- . شرايط مناسب براي استراتژي تحليگر 123 1-4- 2-2
فصل دوم – بخش سوم 124
1- . كسب و كار الكترونيك چيست؟ 124 3-2
2- . بازاريابي اينترنتي 124 3-2
3- . استفاده از اينترنت در جهت گيري راهبردي 124 3-2
4- . آميخته بازاريابي الكترونيكي 126 3-2
1-4- . محصول 127 3-2
2-4- . قيمت 127 3-2
3-4- . فعاليتهاي تشويقي و ترغيبي (ارتباطات) 129 3-2
4-4- . توزيع يا مكان 131 3-2
5-4- . جامعه 132 3-2
6-4- . مارك گذاري 133 3-2
5- . آميخته بازاريابي الكترونيكي 133 3-2
1-5- . سياستهاي محصول 135 3-2
2-5- . سياستهاي قيمت گذاري 136 3-2
ط
فهرست مطالب صفحه
ي
3-5- . سياستهاي توزيع 137 3-2
1- . سياستهاي پيشبرد 138 3-1- 1-2
6- . تحليل وضعيت شركت 139 3-2
1-6- . تهيه فهرست عوامل دروني يا بيروني 139 3-2
2- . تحليل وضعيت نهايي شركت (داخلي و خارجي) 141 6-3-2
143 SWOT 7- . آناليز 3-2
143 SWOT 1-7- . مراحل انجام آناليز 3-2
143 SO 2-7- . استراتژي 3-2
144 WO 3-7- . استراتژي 3-2
144 ST 4-7- . استراتژي 3-2
144 WT 5-7- . استراتژي 3-2
144 SWOT 6-7- . نتيجه گيري ازآناليز 3-2
مقدمه :
درهر تحقيق وپژوهشي براي روشن كردن موضوع پژوهش وبررسي وشناسايي جنبه هاي مختلف
وگوناگون مساله مورد تحقيق بايد به بررسي ادبيات وپيشينه تحقيق مورد نظر جهت شناسايي و
پاسخگويي تئوريك آن پرداخته شود. دراين فصل مطالب ونوشته ها بصورت بخشهايي مجزا تحت
عناوين زير آورده مي شود.
بخش اول :
بررسي مباني نظري در زمينه فرايند و پروسه سيستماتيك محصول زعفران و ارائه نقاط قوت ،
ضعف ،فرصت و تهديد مربوط به هريك از ويژگيهاي مورد بررسي در زير سيستمهاي مدل مي پردازد كه
سعي در شناسايي و شناخت بهتر محصول زعفران با توجه به مدارك علمي استناد شده دارد .در اين بخش
مرحله اول تحقيق مورد بررسي قرارمي گيرد.
بخش دوم :
در بخش دوم به بررسي منابع موجود پيرامون مدل تلفيقي استراتژيهاي رقابتي و تجاري
مي پردازيم .براي اين كار مباحث مرتبط با مدل فوق را مورد مطالعه قرارداده قر ار مي دهيم .براي
٢٢
پاسخگويي كامل به مرحله و گام دوم تحقيق نياز است كه به بررسي دقيق تر پيرامون بازاريابي الكترونيك
بپردازيم كه در بخش سوم ارايه مي گردد.
بخش سوم :
در اين بخش به بررسي بازاريابي الكترونيك مي پردازيم و سعي در بررسي فرايند كلي بكارگيري
تكنولوژيهاي جديد براي برقراري ارتباطات زنجيره اي بين ارايه دهندگان محصولات از يك سوو مشتري
از سوي ديگر، به منظور اتخاذ تصميم هاي بهتر، بهينه سازي كالا وخدمات، كاهش هزينه ها وگشودن
كانالهاي جديد مي پردازد و در دنباله بخش دوم به بررسي آميخته بازاريابي الكترونيكي مي پردازد.
٢٣
1-2 بررسي پروسه سيستماتيك محصول زعفران
گياه زعفران درزندگي از استراتژي هاي متنوعي درمحيط زندگي خود استفاده مي كند. فصل گل
دادن درپاييز ورويش برگهايش در زمستان وخزانش درفصل بهار است.قبل از اينكه رشد خود را شروع
كند به انساني كه به انتظار اوست گلهاي زيبا با ارزش اقتصادي بالا،با توجه به علاقه انسان ارزاني مي كند
و سپس مراحل زندگي خود را در آوردن برگ در سال جديد عمرش شروع مي كند. اين گياه قانع و كم
توقع با تحمل درجات دمايي متفاوت به بقاي خود به عنوان گرانبها ترين ادويه جهان ادامه مي دهد
وعنوان طلاي سرخ را به خود اختصاص داده است.
الگوبرداري از زندگي وطبيعت اين گياه كمك مي كند تا با شناخت بهتري بتوانيم استراتژي
مطلوبتري را پياده نماييم. شيوه و ساختار با الگو برداري از كليه مراحل رشد محصول زعفران و كل
فرايند توليد تا رسيدن آن به دست مصرف كننده نوشته شده است تا با آشنايي با چرخه عمر گياه زعفران
و محصولات آن بتوان درجهت حركت به سمت فردايي بهتر حركت نمود. ارتباطات كلي بين اجزاي
سيستم محصول زعفران از نهاده هاي توليد تا مصرف نهايي توسط مصرف كننده را مي توانيم بصورت
1 در صفحه 10 آمده است مي پردازيم. - كلي زير نمايش دهيم.شماي كلي مدل در نمايش 1
٢٤
با توجه به اين نمايش فرايند كلي محصول زعفران از چند زير سيستم تشكيل مي گردد . بديهي
است كه براي شناخت بهتر مدل فوق بهتراست به بررسي زير سيستمهاي مدل بپردازيم تا بتوانيم
ديدنسبت به مدل بدست آوريم .براي سهولت در بررسي مدل، از سمت بالا و راست در جهت حركت
عقربه هاي ساعت به بررسي بپردازيم .درمدل فلشها نشان دهنده جريانهاي پولي و مالي ،محصول ،فن
آوري و اطلاعات است كه در كل فرايند جريان دارند و مي توان به يك تصوير كلي از محصول زعفران
از تهيه نهاده هاي توليد تا رسيدن آن بدست مصرف كننده نهايي رسيد.ويژگيهاي مدل فوق بشرح زير
است.
1. كوچك ترين تغيير در يك قسمت از فرايند تاثير كلي در كل مجموعه و محصولات نهايي مي گذارد
مثلا با انتخاب يك پياز مناسب زعفران مي توان در سال اول به شرط مساعد بودن ساير عوامل تمامي
هزينه انجام شده را بدست آورد .به عبارتي هزينه نهايي آخرين محصول توليد شده سال اول با درآمد
و حتي مي توان با انتخاب پياز مناسب با توجه به ( MR=MC=P) . نهايي همان محصول برابر است
بعضي از تحقيقات در سال اول به سود دهي رسيد.
2. تغييرات هريك از قسمتهاي بالا اثرتعيين كننده اي بر بهره وري محصولات نهايي مي گذارد ،براي
نمونه با توجه به انتخاب بازار هدفي كه خواهان رنگ زيباي زعفران است اگر از بسته بندي نامناسب
استفاده كنيم بطور حتم در آن بازار محصول مطلوبي ارايه نخواهيم كرد.
3. تغييرات محيطي ووجود يك محيط رقابتي اثر زيادي بر محصولات نهايي ما دارد.
اين ويژگيها يك نگرش سيستماتيك به ما مي دهد كه بايد مبتني بر تمامي شرايط محيطي و
دروني پايه ريزي گردد كه در كل يك مجموعه فراگير هستند.اما بايد به خاطر داشت كه بهترين روش،
كاربردي ترين و سريعترين روش است، لذا در اين مدل با انطباق از ويژگيهاي محصول زعفران سعي
٢٥
شده است كه به روشي دست يابيم كه با توجه به شرايط موجود و وضع مطلوب ما را سريعتر به
اهدافمان با دقت و سرعت برساند. اكنون به بررسي محصول زعفران توجه به پروسه و مدل كلي زعفران
مي پردازيم.
-1-1-2 بررسي نهاده هاي توليد
براي درك بهترنهاده هاي توليد بهتر است كه نهاده هاي توليد رادردوقسمت جداگانه در سال اول
توليد و از سال دوم تا پايان سال پنجم توليد بررسي كنيم .با باين نوع بررسي مي توانيم به تصويري بهتر
از مدل فوق كه يك مدل بازتجديد شونده است دست يابيم . اين نكته را متذكر شويم كه نهاده هاي توليد
در سال اول با توجه به ماهيت هزينه اي بيشتردرگروه هزينه هاي ثابت قرار مي گيرند و در سال بعد با
تركيب شدن با ديگر نهاده هاي توليد به فرايند توليد كمك مي كنند .براي نمونه مثالي را ارايه مي
كنيم.پياز زعفران از لحاظ ماهيتي در سال اول توليد به عنوان يك هزينه ثابت محسوب مي شود در
حاليكه در سال بعد پياز زعفران با تركيب ديگر نهاده هاي توليد داراي نقشي جداگانه از پياز زعفران در
فرايند توليد ايفا مي كند.براي درك بهتر زنجيره ارزش و تجزيه تحليل هزينه - منفعت كه زير بناي اصلي
استراتژيهاي رقابتي عمومي پورتر است به بررسي هريك از نهاده هاي توليد در سال اول مي پردازيم .زير
1 زير مي بينيم. -1 - سيستم نهاده هاي توليد را در نمايش 2
1 - زير سيستم نهاده هاي توليد –1- نمايش 2
٢٦
بررسي نهاده هاي توليد در سال اول
اكنون به بررسي نهاده هاي توليد به عنوان يك علت لازم جهت توليد محصول زعفران مي
پردازيم به گونه اي كه با عدم وجود آن محصول زعفران بوجود نمي آيدو به تنهايي جهت بوجود آمدن
محصول زعفران كافي نيست.ماهيت هريك از ديگري مستقل بوده و تحت تاثيرعامل ديگري نمي باشد. با
توجه به اينكه ما به دنيال يافتن زنجيره ارزش و پياده نمودن استراتژي هاي عمومي پورتر هستيم لذا به
بررسي نهاده هاي توليد با توجه به ماهيت هزينه و منفعت مي پردازيم و با ديدگاه اقتصادي تا پايان نهاده
هاي توليد مي پردازيم. با توجه به مدل كلي ارايه شده در صفحه 10 به بررسي نهاده هاي توليد ارايه شده
زير مي پرازيم.
١‐ عامل بنه يا پياز زعفران ‐١‐١‐٢
٢‐ عامل زمين ‐١‐١‐٢
٣‐ عامل اقليم ‐١‐١‐٢
1-3- . آفتاب يا نور 1-1-2
2-3- . بارندگي( باران وبرف) 1-1-2
3-3- . منابع آبي يا رطوبت 1-1-2
4-3- . نم نسبي (ميزان تبخير و تعرق) 1-1-2
5-3- . عرض جغرافيايي و ارتفاع 1-1-2
٤‐ عامل انساني و فني ‐١‐١‐٢
1-4- . مديريت 1-1-2
2-4- . نيروي كار 1-1-2
٢٧
3-4- . فن آوري (سخت افزاري و نرم افزاري) 1-1-2
4-4- . پول و سرمايه 1-1-2
ياد آوري اين نكته ضروري است كه بهترين كار لزوما يك كار تمام اتوماتيك با بكاربردن آخرين
تكنولزي نوين با كم شدن دخالت انسان نمي باشد، و اين امر بايد به عنوان يك هدف بلند مدت در نظر
( گرفته شود.( صادقي ، 1382
١‐ عامل بنه يا پياز زعفران ‐١‐١‐٢
است.پيازهاي (corm) گياه زعفران گياهي علفي، بدون ساقه و پيازدار است.پيازآن از نوع كُرم
زعفران، كروي، سخت، گوشتدار، با ته تخت و نوك برآمده و به رنگ سفيد مي باشند .پوشش روي
پيازها از نوع الياف طولي و به رنگ قهوه اي است. اين الياف طولي از قاعده پياز روئيده و در بالاي پياز
به صورت قطعات باريكي درآمده كه جوانه هاي رأسي را حمايت مي كنند.(باقري كني، 1384 ).اين
ساقه هاي زيرزميني دراصطلاح باغباني پداژه و در گياه شناسي به بنه نيز معروف است.
صورت ميگيرد، زيرا به علت تريپلوئيد بودن گياه (Corm) تكثير زعفران به وسيله پياز توپر
(باقري و وصال، 1382 )، بذري در آن توليد نميشود. جنس زعفران داراي طيف وسيعي از نظر تعداد
2 ذكر شدهاست. ( مشايخي و لطيفي. n= كروموزوم مي باشد ولي در تمامي منابع زعفران خوراكي 24
( 1375 - صادقي، و رمضاني 1379
كه از (Spathe) مجموعه برگها و گلها در داخل يك پوشش نازك و سفيد رنگ به نام چمچه
روي پداژه ميرويد، قرار دارد. چمچه اولين اندامي است كه سطح خاك را شكافته و از خاك بيرون
مي آيد .تعداد برگهاي هر پداژه كه داخل يك چمچه قرار دارد بين 3 تا 20 عدد و طول برگها 19 تا 60
٢٨
2 سانتي متر و - سانتيمتر و عرض آنها بين 3 تا 6 ميليمتر است. پداژه در مرحله نهايي رشد داراي قطر 5
2 گرم مي باشد.( اميري شكاري وديگران ، 1385 )براي توضيح بيشتر به جدول زير توجه نماييد - وزن 20
1- رابطه وزن پياز با ميزان گلدهي سال اول -1- جدول 2
وزن پياز تعداد گل در متر مربع
0 2
4 4
13 5
16 6
29 8
32 10
44 12
55 14
0
10
20
30
40
50
60
2 4 5 6 8 10 12 14
همانطور كه ملاحظه مي نماييد بين وزن بنه و تعداد گل رابطه مسقيمي وجود دارد. (بهنيا ، 1371 )مشايخي
6گرم مي باشد و مشخص / و همكاران گزارش نمودند كه حداقل وزن براي گلدهي پياز زعفران در سال اول 5
گرديد كه وزن پياز تأثير زيادي بر تعداد گلهاي آن دارد.(باقري كني ، 1384 ) هر پياز بسته به زمان آبياري قبل،
بعد و يا همزمان با گلدهي، 6 تا 9 برگ باريك نظير برگ علفهاي چمني توليد ميكند. در قسمت فوقاني
1 جوانه رأسي ديده ميشود كه اين جوانهها بعداً وظيفه ايجاد گل و برگ را به - كُرم بسته به درشتي آن 4
عهده دارند و از هر جوانه رأسي معمولاً يك و بندرت 2 تا 3 گل به رنگ بنفش، ظاهر ميشود.
پياز زعفران پس از پايان دوره رشد و نمو پائيزه و زمستانه بر حسب آب و هواي منطقه رويش
معمولاً از اواخر فروردين تا ارديبهشت به مرور به خواب ميرود. در دوره خواب يا استراحت تابستاني،
( بارندگي و آبياري براي بنه زعفران مضر است.(رمضاني، 1379
٢٩
از موقعي كه بوته زعفران كاملا زرد و خشك شد،پياز زعفران را مي توان از خاك در آورده ، به
انبار و يا زمين خشك ديگري منتقل نمود.(عاطفي و ديگران ، 1382 )اندازه پياززعفران بر وزن كلاله ها
( تاثير ندارد.(قرايي و بيگي، 1370
پيازهاي ريز ، پوك و زخمي را قبل از ضدعفوني كردن براي خوراك دام جدا مي سازند.ضمنابايد
در نظر داشت كه براي اينكه گاو و گوسفند پيازها را با رغبت بخورند پوسته هاي روي پياز بايد قبلا جدا
گردد .
(SWOT) بررسي قوتها ،ضعفها،فرصتها و تهديدات
نقاط قوت
- 1. هرچه اندازه پياززعفران بزرگترباشد،گلدهي زعفران بيشتر مي شود. (قرايي و بيگي، 1370
( ملافيايي، 1382
2. بين وزن پياز و تعداد گلهاي آن رابطه مسقيمي وجود دارد.حداقل وزن براي گلدهي پياز
زعفران در سال اول 6 گرم مي باشد(مصباح الهدي باقري كني ، 1384 ) پياز هاي تا وزن 14 گرم
( تا 3 كليو گرم در سال اول محصول مي دهند.(رضااميربيگي و همكاران، 1382
( 3. بين وزن پياززعفران وتعدادبرگهاي زعفران رابطه مسقيم وجود دارد. (قرايي و بيگي، 1370
4. درزعفرا ن درصد سبز شدن، تعداد برگها ودرصد گلهاي توليدي تابع قطر پيازها ست (قرايي
و بيگي، 1370 ) معمولاً پيازهايي كه اندازه آنهابين فندق و گردو است براي بذر انتخاب
( مي شوند(باقري كني ، 1384
( 5. قطر بنه بهتر است كه 3 سانتي متر با وزن تقريبي 10 گرم باشد.(بهنيا ، 1371
٣٠
6. بهتر است ازبنه 2 تا 4 سال ،بدون زخم كه جوانه هاي آن بدون آسيب است استفاده كنيم.
( ( صادقي ، 1375 - لطيفي و همكاران، 1375
نقاط ضعف
( 1. پيازهاي تاوزن 2 گرم در سال اول توان گلدهي ندارند (سعيدي رادو همكاران، 1384
2. به نژادي گياه زعفران از طريق جنسي غير مكن است.و علت ناباوري آنرابايددرگامتهاي آن
( جستجو كرد.( عباسي، 1382
3. درزعفران بدليل پديده عقيمي و تكثير غير جنسي ميزان تنوع و تغييرات ژنيتكي بسيار كم و
( نادر است.( باقري و وصال، 1382
نقاط فرصت
1. استفاده از پياز درشت باعث كاهش دوره بهره برداري به ميزان 4 سال مي شود.( ملافيايي
(1382،
( 2. استفاده ازبنه مناسب باعث بدست آوردن سريع بازار مي شود.( عباسي ، 1382
3. هرچه بنه درشت تر باشد قدرت رقابت با علفهاي هرز بيشتر مي گردد، زعفران در سال اول
داراي برگهاي كشيده و باريك است كه در حال رقابت براي جذب اكثريت تشعشع با
( عفلهاي هرزتا آخر فصل رشد است.( ملافيايي ، 1382
4. مي توان از بنه هاي كوچك جهت تغذيه حيوانات استفاده نمودكه نسبت به سايرمنبع تغذيه
حيوانات از لحاظ اقتصادي مقرون به صرفه مي باشد.
5. پيازهاي درشتي كه در دماي 10 درجه سانتي گراد قرار داشتند، حداكثر تعداد جوانة فعال و
پيازهاي دختري را توليد كردند.
٣١
6. پيازهاي درشت درسال اول بازده مزرعه را افزايش مي دهند بلكه از طريق بچه زايي بيشتر و
توليد پيازهاي درشتتر بازده مزرعه را در سا ل هاي دوم و سوم افزايش مي دهند.(باقري
( كني ، 1384
( 7. استفاده ازروشهاي جديد جهت بهبود عملكرد بنه زعفران.( باقري و وصال، 1382
( 8. بيماري خاصي وجود ندارد.( ملافيايي ، 1382
نقاط تهديد
1. عدم توجه به بنه و خاك منطقه جهت رتبه بندي محصول.
2. صدور بي رويه پياز زعفران به كشورهاي مجاور مثل افغانستان كه باعث افزايش رقبا مي
شوند.
0 كيلوگرم درهرهكتاراست.( ملافيايي / 3. عملكردزعفران درايران درسال اول پايين و كمتر از 3
(1382،
٢‐ عامل زمين ‐١‐١‐٢
زعفران گياهي است كه بر خلاف محدود شدن آن به نقاط خاصي از جهان، در بسياري
ازخاكهاي زراعي موجود قابليت توليد دارد .خاك مزرعه زعفران بهتر است داراي ساختمان متوسط، كم و
بيش نرم و با نفوذپذيري خوب باشد .گرچه اين گياه در خاكهاي سيليسدار،رسي،آهن دار و گچي نيز
( رشد مناسبي دارد(سرمدو همكاران ، 1378
از جنبه نظر مديريت مي توان گفت كه خاك در فن آوري توليد زعفران شامل تناوب زراعي
انتخاب و تهيه زمين ،روشها و طرز كاشت ،انتخاب بنه ،تاريخ كشت بنه، آماده سازي بنه جهت
٣٢
كشت،تراكم بوته،آبياري ،كوددهي ،وجين ومبارزه با علفهاي هرز،زمان ونحوه برداشت نقش مهمي را ايفا
( مي كند.(سرمدو همكاران ، 1378
(SWOT) بررسي قوتها ،ضعفها،فرصتها و تهديدات
نقاط قوت
( 1. زعفران گياه قانع و كم توقعي است.( ملافيايي ، 1382
%16 .2 تا 80 %تغييرات عملكردزعفران تابعي از متغيرهاي خاك است كه شامل ميزان ماده آلي
است.(،عباسي، 1375 - صادقي c/n ،فسفر قابل استفاده از مواد معدني،پتاسيم تبادلي و نسبت
( -1375 كافي و ديگران، 1381 ،
- 3. زعفران در خاكهاي سيليسي ،آهن دار و گچي داراي رشد مناسبي است.( عباسي، 1375
( سرمد و همكاران ، 1378
( 4. زعفران جهت رشد عناصر غذايي فراواني را مصرف نمي كند.(صادقي، 1368
5. خاك مناسب خاكي است كه لحاظ دانه بندي داراي ساختمان متوسط نرم با نفوذ پذيري
( خوب باشد.( عاطفي وديگران، 1382 و ملافيايي ، 1382
( 6. افزايش ازت نيتراتي خاك اثر مثبت برعملكرد خاك دارد.(عباسي، 1382
نقاط ضعف
1. فقر زمين از نظر تركيبات غذايي مورد نياز جهت كشت زعفران و توليد ات گياه زعفران
2. كاهش كيفيت توليد به علت كشت در مناطق غير مستعد بدون توجه به مواد مورد نياز در
خاك جهت رشد گياه زعفران.
( 3. زمينهاي شور ، فقير ،مرطوب واسيدي براي گياه زعفران مناسب نمي باشد.( رحمتي، 1382
٣٣
4. سهم خرده مالكان اززمينهاي مزروعي زعفران بسيار بالاست.
( 5. زعفران در زمينهايي كه داراي قلوه سنگ است محصول مناسبي نمي دهد.( رحمتي، 1382
( 6. مقدار كربنات كلسيم عامل محدود كننده رشد مطلوب زعفران به شمار ميايد.( صادقي، 1382
( 7. زمينهاي مرطوب و باتلاقي مناسب رشد زعفران نمي باشند.( صادقي، 1368
( 8. افزايش ازت آمونياكي خاك ،اثر منفي بر عملكرد گل زعفران دارد.( عباسي، 1382
9. عدم توجه به بنه و خاك منطقه جهت بهبود عملكرد محصول زعفران
فرصتهاي موجود در زمينه انتخاب جهت كشت زعفران
( 1. با توجه به كمبودموادموردنيازدر يك خاك از كودمناسب استفاده مي كنيم.( رحمتي، 1382
2. با توجه به نوع خاك از سيستم آبياري متناسب با آن استفاده مي كنيم.(سايت آفتاب)
3. مناسبترين خاك جهت رشد زعفران خاك رسي ماسه اي است كه يك چهارم خاك ماسه و
بقيه خاك رس باشد (سرمد و همكاران ، 1378 )كه علاوه بر تامين مواد غذايي ، بنه بتواند در
(www..irandeserts.com) . برابر شرايط محيطي مقاومت كند
4. خاك علاوه بر اينكه حاوى هوا براى تنفس ريشه هاومواد غذايى براى تغذيه گياه است
( بعنوان منبع ذخيره رطوبت نيز در نظر گرفته مى شود.(جهاني. 1372
5. باتوجه به نوع خاك جهت مبارزه بابعضي ازعلفهاي هرزازعلف كش شميايي متناسب آن
( استفاده مي كنيم.( ملافيايي ، 1382
6. بهترين ميزان نفوذپذيري خاك بين 10 تا 30 ميلي ليتر در ساعت جهت محصول زعفران
است(سايت آفتاب)
7. ايران به علت تنوع آب وهوايي وخاك مناسب داراي بهترين كيفيت در جهان است.
٣٤
8. زعفران بيشتر زمينهاي شيرين حاصلخيز، شيرين و بابافت متوسط (لولي،ليموني،شني-رسي)وآهكي
( بين 7تا 8رابهترمي پذيرد.(عباسي 1375 - بهنيا، 1370 PH با
9. براي رشدو پرورش گياه زعفران زمين بايد حاصلخيز و خاك آن سبك باشد(سرمد و
( همكاران ، 1378
نقاط تهديد
1. خاك حاصلخيز سبب افزايش رشد رويشي زعفران و كاهش رشد زايشي زعفران مي شود.
2. كمبودكربنات پتاسيم به علت كمك به تجزيه مواد آلي به عنوان يك عامل در كاهش عملكرد
زعفران مطرح است.
3. مزارع زعفران بعد از سال هشتم گل آوري پاييني به علت ايجاد يك نوع سم از گياه دارندو
اگر بنه هاي زعفران را عوض كنيم باز هم ميزان گلدهي افزايش نمي يابد.
٣‐ عامل اقليم ‐١‐١‐٢
با توجه به شرايط اقليمي كشور ما كه رطوبت و نم نسبي(آب) از عوامل اصلي محدود كننده
توسعه كشاورزي است، زعفران گياه كم توقعي از بازده اقتصادي بالايي برخوردار است. زيرا زمان
مصرف آب در زراعت زعفران موقعي از سال است كه ساير محصولات به آب نيازي نداشته يا حداقل با
مشكل كم آبي مواجه نميباشند. اين گياه در دوران خواب زمستاني هم نياز به آبياري ندارد و رويش گياه
زعفران در فصل سرد پائيز و زمستان موجب ميشود كه اين گياه آفات و بيماريهاي مهمي نداشته و به
( سمپاشيهاي مكرر نياز ندارد.(حبيبي و باقري كاظم آباد، 1376
٣٥
زعفران گياهي نيمه گرمسيري است و در نقاطي كه داراي زمستانهاي ملايم و تابستانهاي گرم و
خشك باشند به خوبي مي رويد .در عين حال مقاومت خوب گياه زعفران در برابر سرما زياد است و تا
حدود 25 - درجه سانتي گراد برودت را تحمل ميكند، لكن چون دوران رشدش محدود به پاييز و
( زمستان و اوايل بهارميشود، قاعدتاً در اين ايام به هواي معتدلي نياز دارد .(بهنيا، 1370
زعفران با توجه به ماهيت محيط رشد خود در طول فصل رشد با تنشهاي محيطي مختلفي مواجه
مي گردد . مهمترين تنشهاي محيطي مطرح در گياه زعفران تنشهاي خشكي ،سرما ، گرما و شوري
مي باشد .
مهمترين متغيرهاي محيطي تأثيرگذار يا به عبارتي عمده ترين عوامل اقليمي مؤثر بر فعاليت
زراعي زعفران شامل آفتاب يا نور،بارندگي(باران وبرف)،دما يا درجه حرارات ،رطوبت ،نم نسبي (ميزان
تبخير و تعرق) ،عرض جغرافيايي و ارتفاع هستند كه به بررسي آنهامي پردازيم.
1-3-1-1-2 . آفتاب يا نور
عامل اقليمي آفتاب از زمان كاشت تا زماني كه محصول زعفران بدست مصرف كننده مي رسد به
عنوان يك عامل اصلي در كيفيت محصول نهايي ايفا مي كند. اين فاكتور از مهم ترين عوامل در گلدهي
زعفران محسوب مي شودونقش مهمي در فرايندتوليد تا مصرف نهايي ايفا مي كند.
با توجه به وجود نور در مناطق توليد زعفران ، پژوهشگران در مورد اثرات شدت و كيفيت نور
دريافتي گياه زعفران مطالعه نكرده اند .
ولي نظر به وجود روزهاي ابري فراوان در طول فصل رشد ، حضور پوشش برف در بخشي از
فصل زمستان روي پوشش گياهي زعفران ، سايه اندازي برگها روي يكديگر و هم چنين سايه اندازي
٣٦
علفهاي هرز روي برگهاي زعفران ، شدت و كيفيت نور دريافتي توسط برگها نسبت به نور طبيعي
خورشيد تغيير مي كند .ميزان رشد گياه از حاصلضرب فتوسنتز كننده در ميزان فتوسنتزبدست مي آيد. در
مورد زعفران ، شاخص سطح برگ مطالعه گرديده ، ولي گزارشي مبني بر ميزان فتوسنتز در واحد سطح
برگ موجود نمي باشد .
(SWOT) بررسي قوتها ،ضعفها،فرصتها و تهديدات
نقاط قوت
1. گياهان زعفراني كه از تابش آفتاب بيشتر بهره مي برند از كميت و كيفيت بالاتري برخودار
هستند.
نقاط فرصت
1. با توجه به ويژگي آفتاب ، از كاهش هزينه ها با توجه به شرايط تحميلي از اين ناحيه تصميم
اخذ مي گردد.
2. آفتاب در فصل رشد با فرض مقدار ثبات يافته ساير عوامل بر عمل رشد و تكثير زعفران
كمك مي كند.
نقاط تهديد
1. انرژي آفتاب جايگزين ندارد.
٣٧
2. گرماي زياد سبب خشك شدن سريع برگها و به خواب رفتن زودتر از موعود بنه زعفران
مي گردد.
2-3-1-1-2 . بارندگي( باران وبرف)
مهم ترين عنصر اقليمي مؤثر بر فعاليتهاي كشاورزي بارندگي و وضعيت منابع آب مورد بهره
برداري است .با توجه به اينكه مناطق زعفران خيز جزء مناطق كم باران كشورشناخته مي شوند، لذا
گزينش گونه هاي گياهي جهت كشت و كار كه نياز آبي كمتري داشته باشند در اولويت قرار مي گيرند .
(جهاني ، 1372 )ميانگين بارندگي نقاط زعفران خيز بين حداقل 163 ميليمترو حداكثر 309 ميليمتر در
نوسان مي باشد .با توجه به اينكه كشت ديم با بارندگي كمتر از 250 ميليمتر اصلاً از نظر كشاورزي
توجيه علمي ندارد. لذا زعفران كه يك گياه كم توقع مي باشد براي اكثر نقاطي قابل كشت زعفران كه
( ميانگين بارش ساليانه آنها به زحمت به 200 ميليمتر ميرسد بسيار سودمند خواهد بود. (صادقي، 1375
بايد متذكر شد كه رابطه معناداري بين كاهش ميزان بارندگي سالانه و سطح زيركشت زعفران به نسبت
سايرمحصولات زراعي در كشور در طي 25 سال اخير شكل گرفته است،بدين معني كه يكي از عوامل گسترش
سطح زيركشت زعفران در سال هاي اخير، كاهش متوسط بارندگي سالانه در كشور مي باشد.(صادقي 1375 و
( جهاني 1372
(SWOT) بررسي قوتها ،ضعفها،فرصتها و تهديدات
نقاط قوت
1. بارندگي به موقع در فصل رويش برگها به رشد و تكثير پياز با شرط ثابت ماندن ساير عوامل
كمك مي كند.
٣٨
( 2 ميليمتردرروزمي باشد.( ملافيايي ، 1382 / 2. بالاترين نيازآبي در فروردين وارديبهشت با مقدار 5
( 3. نيازآبي 300 ميليمتر بارش درطول دوره رشداست.(بهنيا ، 1371
نقاط ضعف
( 1. باران زياد به علت افزايش رطوبت خاك موجب خرابي زعفران مي شود.( عليرضارحمتي، 1382
( 2. درمناطق بابارش نامنظم باران كيفيت وكميت محصول كم مي شود.(رحمتي، 1382
3. عدم نزولات جوي در طول فصل رشد (از نيمه مهرماه تا نيمه ارديبهشت ماه)در چند سال
( اخير باعث عدم نياز سرمايي گياه شده وتوليد گياه كاهش يافته است.(رحمتي، 1382
نقاط فرصت
( 1. پيش بيني ميزان نزولات جوي واقدامات احتياطي جهت حفظ گياه زعفران.(رحمتي، 1382
( 2. براي برف وباران ازجايگزين آبياري مي توان كمك گرفت.(رحمتي، 1382
3. در زمستان درصورت بارش برف فراوان مي توان جهت محافظت ازيخ زدگي پياز هاي تازه
ترازافزودن لايه برف بر روي آنها مطمئن شد.
نقاط تهديد
1. آمدن برف زيادموجب عدم رشد مناسب برگهاي زعفران مي گردد.
3-3-1-1-2 . دما يا درجه حرارات
درجه حرارت يكي از عناصر اصلي در جغرافياي گياهان زراعي است .اكثر گياهان منطقه معتدله
تا زماني كه درجه حرارت به بالاتر از 6 درجه سانتيگراد نرسد، رشد نخواهند كرد .بدون وجود شرايط
مساعد حرارتي، جوانه زدن بذر و رشد گياهان به تعويق مي افتد .درجه حرارت، تمامي فرايندهاي
٣٩
فيزيكي و شيميايي متابوليسم گياهي را تنظيم مي كند .هر چند زعفران در مناطق معتدل و خشك پرورش
مي يابد، ولي درفصل رشد آن به صورتي است كه اندامهاي هوايي و قابل رؤيت آن در نيمه سرد سال،
سر ازخاك درآورده و رشد مي نمايد .بخش اعظمي از طول فصل رشد اين گياه، با يخبندانهاي زمستانه
مواجه است .لذا مي توان اين گياه را يك گياه مقاوم به سرما به حساب آورد .معمولاًدر مناطق توليد
زعفران در جنوب خراسان متوسط حداكثر دما در زمان ظهور گل و رشد برگ در ماههاي آبان، آذر و دي
از 20 درجه سانتيگراد تجاوز نمي نمايد، در صورتي كه متوسط حداقل دما در طول اين مدت نزديك به
( صفر مي باشد.(ترابي، 1369 وصادقي ، 1375
(SWOT) بررسي قوتها ،ضعفها،فرصتها و تهديدات
نقاط قوت
( -22 (بهنيا، 1371