دانلود قارچ 67ص (docx) 66 صفحه
دسته بندی : تحقیق
نوع فایل : Word (.docx) ( قابل ویرایش و آماده پرینت )
تعداد صفحات: 66 صفحه
قسمتی از متن Word (.docx) :
مقدمه
ای تنهاترین وجودی که مرا با تمام کاستی هایم پذیرا هستی . پیشانی بر آستان ذلات می نهم ، لب به ثنایت می گشایم و شکر نعمت هایت می گویم که لطف تو مرا در این راه نهاد . تنهایی فقط تو را رواست . پس باران رحمت خود را بر من ببار تا در این راه گامهایی استوار بردارم . مجموعه ای را که پیش رو دارد شامل آموزشهایی در ضمینه پرورش قارچ خوراکی می باشد .
کوشیدیم تا با ارائه مباحثی در این زمینه به تمامی علاقمندان به پرورش قارچ خوراکی کمک و راهنمایی کنیم .
قارچها علی رغم ترکیبات مفیدی که دارند آنچنان که باید مورد استفاده قرار نگرفته اند . بر اساس تحقیقات مصرف 100 گرم قارچ تازه می تواند بیش از یک چهارم نیاز روزانه افراد بالغ به ویتامینهای محلول در آب را تامین کند خصوصیات دارویی قارچها در طول تاریخ مورد توجه اقوام و ملل مختلف بوده و در بسیاری از کشورها نقش مهمی در درمان سرطان به عهده داشته است . با این اوصاف ما باید در تلاش باشیم تا مردم نیز در مورد قارچ اطلاعات کسب کرده و از این محصول حداقل بهره ای ببرند .
امید است که ایم مجموعه در یادگیری و افزایش سرعت عمل علاقمندان به پرورش قارچ موثر واقع شود .
به نام ایزد بی همتا
سلامی چو بوی خوش آشنایی
آشنایی از فراسوی محبت ها و عشقها
محبت ها و عشقهای استادی که دیر پا و جاودانه است .
با تشکر از استاد عزیز آقای حمید رضا عابدی
و شرکت آریان مهر سبز و تمامی کسانی که در آموزش پرورش قارچ خوراکی راهنمایی نمودند و همچنین از زحمات هلال احمر ورامین که صمیمانه میزبان بوده اند تشکر و تمجید می نماییم .
تاریخچه کشت و استفاده از قارچهای خوراکی در ایران و جهان
تاریخ مصرف قارچهای خوراکی به عنوان غذا و دارو به زمانی بسیار دور برقی گردد بطوری که استان های نخستین از خواصی ویژه قارچها اطلاع داشتند و گاهی به عنوان یک ماده توهم زا در فالگیری ها از آن استفاده می نمودند . مردم کشور های شرقی اولین کسانی بودند که به استفاده از قارچ دست زده بودند بطوری که نوعی قارچ به نام « اوریکولاریا» برای اولین حدود 600 سال قبل از میلاد و نوعی دیگر بنام « فلامولینا و لوتیپس » در چین کشت می شده اند و همچنین نوعی دیگر از قارچهای آسیای شرقی بنام های « vokvariella و lentinu edodes » در حدود 2000 سال قبل در چین و ژاپن مورد استفاده قرار می گرفتند و تکنولوژي کشت این قارچها جزء هنرهای خیلی قدیمی این سرزمین ها بوده است .
همچنین ذکر شده که دو قرن قبل از میلاد یک پزشک یونانی به نام نیکاندر «Nicander » قارچ را در بستری از کود حیوانی و خاکستر که شاخه و برگ درخت انجیر روی آن را پوشانده بود پرورش داد .
در اوایل قرن 16 یکی از پزشکان گیاه داروئی در کشور اتریش برای اولین بار مبادرت به شناسائی قارچهای اطراف شهر وین نمود در همان قرن پرورش و استفاده از قارچ در كشور ایتالیا آغاز و با اختراع میكروسكوپ در قرن 17 فعالیت شناسائی قارچها بیشتر و بیشتر شد و پرورش قارچ در گلخانه و سالنهای پرورش قارچ در انگلستان آغاز و به برخی دیگر از کشورهای اروپایی توسعه یافت و در سال 1809 شخصی بنام « لینک » ساختمان بازیدیوسپور را در بازدیدیومیستها مشاهده نمود و اصطلاح بازیدیوم و سیستیدیوم را شخصی به نام لویل در سال 1837 اشائه داد و در سال 1884 دو نفر فرانسوی بنامهای آقایان کنستانتین و ماترشو که عضو انیستیتو پاستور بودند برای اولین بار از روش پاستوریزاسیون ،اسپور قارچ را وادار به جوانه زدن كرده وبذر قارچ را در شرایط استریل ابداع نمودند ودر اوائل قرن 19 كشت سنتی قارچ در غارهای طبیعی در كشور فرانسه آغاز شد ودر اوائل نیمه دوم قرن نوزده از اروپا به آمریكا انتقال ودر سال 1890 مزرعه داران در پنسیلوانیای آمریكا مبادرت به پرورش قارچ نمودند ودر سال 1921 در كشور هندوستان برای اولین بار فردی بنام بوس موفق به كشت دو نوع قارچ از جنس آگاریكوس (دكمه‌ای) بر روی كود حیوانی شد. سیندن Sinden در سال 1932 تهیه بذر قارچ بر روی غلات را ابداع و لامبرت Lambert از آمریكا اساس تكنولوژی مدرن پرورش قارچ را بنیان نهاد و از سال 1970 در كشور مجارستان پرورش نوعی قارچ بنام پلوروت بر روی كنده درختان انجام میگرفته است. در ایران برای اولین بار در سال 1335 كشت قارچ دكمه‌ای توسط فردی بنام احیایی در قسمت شمال تهران شروع شد و پس از مدتی در سالهای 1348 الی 1357 واحدهای كشت و تولید قارچ در تهران - كرج و شهر ری افتتاح و فعالیت خود را آغاز نمودند و در اواخر سالهای 1356 تولید بذر قارچ دكمه‌ای توسط آقای پیرایش شروع شد و كشت قارچ صدفی نیز برای اولین بار در سال 1365 توسط آقای مصطفوی كارشناس سازمان كشاورزی در منطقه اوین تهران شروع شد و در سال 1376 ناصر وکیلی بعد از شش سال تلاش علمی وعملی اولین محصول بذر قارچ تولیدی خودكه شامل بذر قارچهای صدفی و دكمه‌ای بود را به همراه دستورالعمل پرورش آن در منزل، در اختیار دانشجویان و پرسنل كادر دانشگاه ارومیه كه در كلاسهای آموزشی پرورش قارچ شركت كرده بودند قرار داده وفعالیت تولیدی خود را در سطح استان آذربایجان غربی آغاز نمود. در حال حاضر در سطح استان آذربایجان غربی دو شركت عمده تولید قارچ صدفی ودكمهای بنام قارچ شیوا كه در محور ارومیه به سلماس و شرکت « کوهستان » در 85 کشور تولید قارچ از مرز 4000000 تن در سال فراتر رفته است و ایران یکی از این 85 کشور تولید کننده قارچ خوراکی در ... است که با تولید 7500 تن در سال در جایگاه 24 قرار دارد که با افزایش اطلاعات علمی و استفاده از بذور مرغوب و استفاده از افراد متخصص و اهل فن می توان راندمان تولید را با همین امکانات موجود بالا برد . طبق آمار ارائه شده از طرف سازمان خوار و بار جهانی FAO حاکی از آن است که با توسعه اقتصادی رژیم غذایی تغییر کرده و مصرف روز افزون قارچ افزایش یافته بطوری که مصرف سرانه میزان تولید و خوراکی آن در چند کشور به شرح ذیل می باشد .
میزان تولید کشور ها بر حسب تن می باشد .
ردیفنام کشور تولید کنندهمیزان تولید قارچ در سال برحسب تنمیزان مصرف سرانه برحسب gr1چین12500002ژاپن670003انکلستان670004امریکا39000014705هلند28000020006اسپانیا800007کانادا770008فرانسه15000028309لهستان9000010ایتالیا7000011آلمان60000298012ایران7500130
امید است که با افزایش اطلاعات و فن آوری علاقمندان این زمینه بتوانند این محصولات را در میان مردم رواجم دهند .
آشنایی با تقسیم بندی قارچ
قارچها به سه گروه تقسیم می شوند :
قارچهای خوراکی 2- قارچهای دارویی 3- قارچهای سمی
قارچهای خوراکی
در اکثر کشورهای جهان خوردن قارچ متداول است . کشورهای آلمان ، سوئیس ، فرانسه در صدر مصرف کنندگان قرار دارند . از مهمترین قارچهای خوراکی می توان قارچ دکمه ای ، انواع قارچهای صدفی ، قارچ والواریا ( چینی ) ، مورالها ، قارچ مرغوب چوب یا رقص پروانه ای ، قارچ کوپرینوس یا مرد پشمالو ، قارچ گوش چوب و قارچ خوراکی شی تا که یا قارچ جنگل ، .... اشاره کرد .
این قارچها را می توان در محیط مصنوعی پرورش داد و جزء قارچهای زراعی می باشند . تعدادی از قارچها غیر زراعی بوده که به صورت وحشی در مراتع و مزارع دیده می شوند.
علاوه بر این قارچهای خوراکی دارای ویتامینهای محلول در آب B.K.C و ویتامینهای محلول در چربی A.D.E را دارا می باشد .
2.قارچ سمی
در طی قرون متمادی قارچها به خصوص انواع وحشی و سمی آن موجب ترس و وحشت مردم می شدند و راجع به سمی بودن قارچها بین مردم افسانه ها و داستانهای زیادی نقل گردیده است .
برخی از قارچها وجود دارند کممه اگر همراه با الکل مصرف شوند سمی و کشنده بوده ولی مصرف آنها به تنهایی اثر سوئی ندارد . از این قارچها می توان به قارچ های مرکب ( coprinus ) و مورالها (Morchella ) اشاره کرد.
مسمومیتهای ناشی از قارچهای سمی را در سه گروه زیر مورد بررسی قرار می دهند :
الف ) قارچهایی که بر روی سیستم عصبی اثر می گذارند . قارچهایی که حساسیت به الکل ایجاد می کنند .
آمانیت قرمز یا زرد ( A manita muscarica ) عامل بسیاری از مسمومیت های قارچی می باشد .
قارچهای مخدر نیز از جمله قارچهایی می باشند که بر سیستم عصبی تاثیر می گذارند . مصرف این قارچها باعث می شوند که شخص صداها و مناظری را که وجود ندارد ، حس کند و دچار اوهام می گردد . آمانیت قرمز یا زرد یکی از قارچهای مخدر می باشد .
ب ) قارچهایی که بر روی دستگاه گوارش اثر دارند .
ج) قارچهایی که مصرف آنها موجب از بین رفتن سلولها می شوند مانند آمانیتا فالوئید .
3.قارچهای دارویی
استفاده از قارچها به عنوان دارو از زمانهای دور مرسوم بوده به طوری که آزتکها از قارچ به عنوان مواد توهم زا در فالگیری استفاده می کردند .
یکی از مهمترین آنتی بیوتیکها که امروزه در مبارزه با بیماریهای عفونی کاربرد دارد ، پنی سیلین می باشد که ارزش حاصل از آن از قارچها می باشد .
رتین ( Retine) یکی از ترکیبات ضد سرطانی است که وجود آن در قارچ خوراکی (a.campestris) گزارش شده است .
آفات و بیماری های قارچهای خوراکی
1.آفات
به هر موجود زنده که به محصول صدمه بزند آفت می گویند مانند :
مگس سرکه : 1. چشم سفید 2. چشم قرمز
کنه
ورود کنه ها به داخل سالن از طریق کود مرغی ، خاک پوششی ، کلش آلوده و کمپوست های غیر استاندارد می باشد . راه مبارزه با آنها مالاتیون رقیق شده 2 در 1000 است .
نماتد ها
پادمان
این حشرات به راسته کولمبو تعلق داشته و جزء حشرات اولیه بی بال هستند که با کمک دم چنگال مانند خود بطرف جلو حرکت می کنند .
موش ها و حلزون ها
2. بیماری ها
بیماری های قارچی کپکی :
الف ) زیتونیب) سبز ج) قهوه ای د) ماتیکی ه)کپک سیاه
بیماری های قارچی عمدتاً به کمپوست حمله می کنند .
الف ) بیماری زیتونی زمانی بوجود می آید که دمای داخلی کمپوست از 60 درجه بالاتر رود و هیچ راه درمانی ندارد و کمپوست سیاه می شود .
علایم ایجاد زمانی است که در سه روز اولیه داخل کیسه عرق سفید می کند .
ب ) کپک سبز : رنگ سبز تیره و زبر است که از عدم کنترل ورود افراد به داخل سالن و ضد عفونی کفشها ، برای کنترل و از بین بردن آن از سم بنومیل 2 در 1000 استفاده می شود که باید با سرنگ به محل آلوده زده شود و بمدت 2 روز با پلاستیک روی آن منطقه را بپوشانیم .
ج) قهوه ای : اگر رطوبت بیش از 90 % شود ایجاد می شود و رنگ کمپوست را سیاه می کند .
د) ماتیکی : این نوع بیماری به رنگ نارنجی و صورت ظاهر می شود و زبر است که در اثر عدم ضد عفونی پاهای افراد بوجود می آید و راه از بین بردن آن با استفاده از سم بنومیل و کاهش دما به 4-5 درجه سانتیگراد بمدت 72-48 ساعت است .
ه) کپک سیاه : دلیل این بیماری مخلوط شدن کلش با خاک است که نیتروژن بالا می رود و بصورت شبه قارچ ( پیتیوم ) است که باید از محدوده 2 سانتی آن را بکنیم .
2- بیماری فوزادیوم : بیماری که به خود قارچ حمله می کند و علائم آن چروکیده شدن قارچ است و کلاهک قارچ حالت برق زننده ای دارد و بصورت چوب پنبه ای ( توخالی می شود ) برای از بین بردن آن از سولفات مس + سولفات آمونیوم 1000×3 استفاده می شود .
3-تریکودرما : از علائم ظاهری این بیماری ایجاد لکه های سبز رنگ بر روی قارچ است . و بعد از چند روز به قهوه ای تغییر می کند و قارچ فاسد است .
4-مومی شدن : این بیماری هم به پین ها و هم به قارچهای بزرگ حمله می کند . رشد پین ها در اتراین بیماری متوقف شده و قارچهای بزرگتر خشک و چرمی می شوند .
دلیل آن در اثر ضد عفونی ناقص است و با سم پاشی با فرمالین رقیق پس از فلاش اول بر سطح کمپوست سمپاشیم کنیم .
5-تیغه های اشک ریز ( کوپرینوس ) : قارچهای سیاه رنگ کوچک که روی کمپوست رشد می کند و از کلاهک فود ماده سیاه رنگی خارج می کند که به محض ریخته شدن منجر به افت کیفیت محصول می شود . دلیل آن اختلاف دما و رطوبت است و بمحض دیده شدن باید آنها را از کمپوست کنده و سوزاند .
6-باکتریایی : اگر میزان رطوبت روی کمپوست زیاد شود بوجود می آید و گودال کوچک . روی بستر ایجاد می کند و باعث لذج شدن قارچ می شود که باید قارچ را سریعاً برداشت کنیم .
7- بیماری بلاچ تند : در اثر ازدیاد رطوبت بیش از 90 % ظاهر می شود و علایم آن بصورت گرمای کوچک قهوه ای مایل به زرد رنگ روی کلاهک های خیلی جوان می باشد . این بیماری شبیه کپک قهوه ای می باشد.
8-بیماری ورتیسلیوم ( پوسیدگی خشک )
از مهمترین بیماری های قارچی در سالن های پرورش قارچ خوراکی در ایران می باشد که از بالا رفتن دما و تهویه نامناسب و رطوبت بالا بوجود می آید که شکل حباب خشک که به صورت جوستها و یا حبابهای خشک کوچکی بصورت توده ای بی شکل یا پیازی شکل ایجاد می شود . که در نهایت آب خود را از دست داده و خشک و چرمی می گردند و علایم دیگری نیز مانند لکه ها و زخمهای بافت مرده که در تمام مراحل رشد ظاهر می شوند. لکه ها بصورت نقاط آبسوخته و به رنگ قهوه ای مایل به خاکستری یا قهوه ای روشن با حالت نامنظم بر روی کلاهک دیده می شود . علایم دیگر اینکه ترکیدن و کنده شدن پوست پایه : که بصورت ایجاد شکاف در سطح کلاهک و پایه قارچ خوراکی و کنده شدن پوست پایه قارچ ظاهر می شود در نهایت امر بیماری پوسیدگی خشک باعث از بین رفتن بافتها و چرمی شدن آنها می گردد .
کنترل و مبارزه با بیماری ورتیسلیوم : باید خاک پوششی را با فرمالین 37 یا 40 درصد ضدعفونی کنیم و یا با قارچ بخش های پروکلراز ، منگنز ، زینب ، کلروتالونیل ، کاپتان ، مانب ، تیرام ، با غلظت 1000×2 روی کمپوست بپاشیم .
9- بیماری دنبلان کاذب :
عامل این بیماری از کپک ها بوده و به همین دلیل این بیماری کپک گچی نیز گفته می شود . و پنجه دوائی آن به شکل قارچ خوراکی سفید است و برای تشخیص در روز 13 اگر رنگ میسلیوم به کرم و صورتی تغییر کرده معلوم است که بیماری است و اگر شدید باشد 75 درصد محصول را نابود می کند و اگر زود با آن مبارزه نکنیم کمپوست را خفه می کند و راه مقابله با آن ضد عفونی خاک پوششی و پس از خاک دهی پایین آوردن دما به 15-14 درجه بمدت 2-3 روز .
10 بیماری تار عنکبوت : عامل این بیماری آلوده خاک پوششی می باشد که روی خاک تارهای سفید مثل تاعنکبوت است که باعث فاسد شدن می شود که باید سریعاً کمپوست را از سالن خارج کنیم و اگر روی قارچ بود باید با دستمال قارچ را تمییز کنیم و برای مقابله با آن باید خاک پوششی را با فرمالین 15 درصد ضدعفونی کنیم و یا از قارچ کش ها استفاده کنیم .
آشنایی با قارچ صدفی
کشت و پرورش قارچ صدفی در مقایسه با قارچهای دیگر آسان بسیار ارزان و کم هزینه است و می توان در مقیاس کوچک و کارگاهی به کشت آن پرداخت .
امروزه با اصلاح و تهیه بذر گونه های مرغوب و کمیاب قارچ های صدفی و نیز آشنایی مردم با خواص درمانی آنها محققین علوم گیاهی به فکر هرچه ساده تر کردن روشهای پرورش این قارچها افتاده تا مردم در هر نقطه از جهان با شرایط آب و هوایی مختلف بتوانند از مزایای آن بهرمند گردند یکی از این روشها که امروز ، جای خوبی در محیط زندگی افراد مطلع و علاقمند پیدا کرده استفاده از کیتهای پرورش قارچهای صدفی است افراد متخصص پس از تهیه و اصلاح بذور مرغوب و کمیاب قارچها که با روشهای پیچیده و دشواری انجام می شود . آنرا بر روی محیط کشت کاه و کلش فرآوری و استریل شده کشت داده و پس از گذراندن بخشی از دوره رویش آن را در انکوباتور در اختیار مصرف کننده ها قرار می دهند . پس ملاحظه می شود که کار ساده شده و گونه های پلور و ترس از جمله قارچهای خوراکی می باشد . که در نواحی گرمسیری و نیمه گرمسیری دارای رشد مطلوبی هستند .
راندمان بیولوژیکی در مورد قارچ صدفی اغلب بیش از 100 درصد می باشد که از نظر تولید قارچ در دنیا حد اکثر میزان محصول را به خود اختصاص داده است .
قارچ صدفی دارای پروتئین های اصلی و ضروری می باشد که بر اساس وزن خشک قارچ مقدار آن برابر با 15 تا 35 درصد می باشد و همچنین این قارچها دارای مقادیر قابل توجهی از اسید آمینه آزاد می باشد .
مشکلاتی در زمینه پرورش قارچهای صدفی وجود دارند که عبارتند از :
این قارچ خیلی زود فاسد می شود بطوریکه فقط به مدت چند روز می توان آن را در فروشگاههای عرضه مواد غذایی نگهداری کرد .
به علت پخش گسترده اسپورهای قارچ در سالن های پرورش قارچ سلامت کارگرانی که به اسپور های قارچ حساسیت دارد به خطر می افتد .
حشرات زیادی وارد محل پرورش قارچ صدفی می شوند که باید در این خصوص اقداماتی صورت گیرد در غیر این صورت در محیط کشت قارچ انواع بیماری های قارچی و باکتری را خواهیم داشت لذا درب و پنجره های محیط کشت را با توری می پوشانیم .
قارچهای صدفی به رنگهای سفید ، خاکستری ، آبی ، طلایی ، صورتی و ... دیده می شود . در ضمن قارچهای صدفی توانایی تجزیه و تولید مواد ضد نماتد را دارا می باشد .
شناخت انواع گونه های قارچ صدفی :
033655پلوروتوس و استراتوس : این قارچ یکی از بهترین گونه های شناخته شده در بین قارچهای صدفی است . باردهی در درجه حرارت زیر 16 درجه سانتیگراد صورت می گیرد .
این قارچ اسامی مختلفی دارد که از جمله آنها می توان به قارچ صدفی ، تپه صدفی ، صدف درخت و قارچ حصیری می توان اشاره کرد .
کلاهک این قارچ در ابتدا محدب بوده که به تدریج با رشد قارچ از میزان تحدب آن کاسته شده و در نهایت پهن می گردد . قطر کلاهک قارچ 20-5 سانتی متر متغیر است .
گونه پلوروتوس اوستراتوس بطور طبیعی مقداری لواستانین تولید می کند این ماده از سوی FDA به عنوان داروی کنترل کلسترول خون معرفی گردید .
پلوروتوس فلوریدا
این قارچ از مناطق گرمسیری فلوریدای آمریکا برای اولین بار گزارش گردید . شکل ظاهری این گونه شبیه پلوروتوس اوستراتوس است ولی اندازه آن کوچکتر می باشد.
مهمترین اختلاف این دو نیاز حرارتی آن برای اندام زایی می باشد .
قارچ صدفی خرمایی
نامهای مختلفی از جمله هندی ، قارچ خرما دارد . کلاهک قارچ در ابتدا محدب بعد از رشد پهن و گسترده می گردد . اندازه قطر کلاهک 20 – 5 سانتی متر می باشد. رنگ آن سفید مایل به خاکستری است .
قارچ صدفی خرمایی از مواد زیر تشکیل شده است :
پروتئین خام 17-14 دصد ، چربی 2 درصد ، کربوهیدارت 51 درصد وزن خشک
قارچ صدفی صورتی یا سالمون : این گونه شامل مخلوطی از قارچهای صدفی صورتی رنگ می باشد این قارچ در منابع مختلف به نامهای قارچ صدفی صورتی ، قارچ صدفی سالمون ، قارچ توت فرنگی ، قارچ فلامینگو و ژاپنی نامیده می شود .
شکل ظاهری این قارچ شبیه قارچ اوستراتوس است .
قارچ صدفی طلایی : این قارچ زرد و درخشان لیمویی است . بسیار تردوشکننده بوده وحمل ونقل وجابجایی آن بسیار مشکل است. در حالت خام طعم تلخ وتندی دارد که بعد از پخت طعمی با بوی گردو دارد. قارچ طلایی در درمان ورم ریوی موثر است. و از خشک آن بعنوان ادویه استفاده می شود .
قارچ صدفی طلایی می تواند دماهای بالا را تحمل کند و اگر دما کمتر از 18-16 درجه شود اندام های باردهی قارچ ظاهر خواهد شد .
پلوروتوس ارینجی ( شاه صدف ) : به علت دارا بودن بوی دلپذیروکیفیت پخت مناسب جزء مرغوبترین گونه های پلوروتوس بشمار میرود.
قطر کلاهک در ابتدای تحدب 12-2 سانتی متر بوده وباافزایش سن به شکل قیفی ودر نهایت مسطح می گردد.
پلوروتوس ساجر کاجو : این قارچ دارای شکل ومزه خوب وباردهی عالی ورشد وپرورش آسان می باشد. این قارچ در هوای گرم سفید رنگ ودر هوای سرد خاکستری رنگ می شود.
-371475641350تهیه بذر ( اسپاون )
برای تهیه بذر 500gr گندم را شسته و داخل آب در حال جوش بمدت 1 ساعت قرار می دهیم و بعد از گذشت زمان باید زیر گاز را خاموش کرده و 15 دقیقه داخل آب قرار می دهیم تا خنک شود .
برای تولید اسپور ( هاگ ) یک قارچ بزرگ را برداشته و ساقه را از آن جدا می کنیم و روی یک کاغذ رنگی ، بجز سفید گذاشته و روی آن یک ظرف پلاستیکی قرار می دهیم و برای انجام شدن عمل تبخیر روی ظرف را سوراخ می کنیم . بعد باید بمدت 6 ساعت در محیط آرام ( بدون سر و صدا ) قرار گیرد .
بعد از ریخته شدن هاگ بر روی کاغذ آنها را جمع کرده و با یک لیوان آب مقطر داخل مخلوط کن ریخته و سه عدد لوبیا سبز متوسط مخلوط کرده و به آن 1 گرم آگار اضافه می کنیم .
در صورت در دسترس نبودن آگار می توان یک سیب زمینی را پوست کنده و داخل آب مقطر می پذیم و بصورت پوره 5 گرم به مواد اضافه می کنیم . بعد آن را داخل یک ظرف شیشه ای ریخته و روی آن را با فویل می پوشانیم و بمدت 36 ساعت باقی می ماند .
اگر بخواهیم در تولید انبوه می توان پس از فویل کشیدن برای از بین بردن میکروب ها آن را داخل دستگاه اتوکلاو بمدت 2 ساعت در دمای 121 درجه قرار دهیم .
بعد مواد را با بذور داخل شیشه ریخته و 4 الی 5 دقیقه تکان می دهیم و بعد درب شیشه را به قطر 1 سانتی متر سوراخ کرده و روی آن را با پنجه پر می کنیم .
مواد باید 10 – 12 روز در دمای 22 یا 24 درجه قرار گیرد .
خصوصیات بذر : 1 . بذر باید قارچ سفید بدهد 2. دارای کلاهک محدب باشد . 3. طعم و بوی خاصی نداشته باشد .
طرز تهیه بستر قارچ صدفی
برای تولید بستر یا ( کمپوست ) باید بدانیم که قارچ چه چیزی را نیاز داشته و به نکات اقتصادی و دسترس بودن ارزان بودن مواد را در نظر گرفت که به چند نوع از آنها و میزان موادشان اشاره می کنیم . از آنجا که قارچ صدفی تجزیه کنندگان اولیه است باید مواد دارای سلولز و نشاسته باشد که این مواد را از ساقه های غلات مثل : گندم ، جو ، برنج و خاک می توان تهیه کرد .
که ساقه غلات را باید از مراحل زیر گذارند .
الف) خردکردن: این عملیات به منظور افزایش قدرت جذب آب وافزایش سطح تماس بستر با میسلیوم قارچ وهمچنین سهولت پرکردن کیسه ها انجام می گیرد وکاه وکلش غلات باید دراندازه 5-7 سانتی متر خرد گردد و چنانچه طول قطعات کاه وکلش بیشتراز 8-10 سانتی متر باشد ، به هنگام توده کردن به علت زیادی فاصله بین قطعات رطوبت را سریعا عبور داده و دیر کمپوست می شوند. زیرا عمل تبخیر در آنها به کندی صورت می گیرد. تهیه کمپوست یک فرآیند میکروبی است . فعالیت میکروبی به محل انباشته شدن کاه وکلش خیس شده آغاز می شود.
ب) خیساندن: به مدت دوازه ساعت ( حداقل یک الی پنج ساعت ) در حوضچه یا ظرف پاستوریزه کننده کاه وکلش را خیسانده و برای پاستوریزه کردن آماده میکنیم.
ج) پاستوریزه کردن کاه وکلش : ازروشهای گوناکون برای پاستوریزه کردن مواد بستره ای می توان استفاده کردو ازجمله جوشانیدن در آب
، پاستوریزه کردن با بخار آب داغ وبا استفاده از مواد شیمیایی ، به طور تجربی در مقیاس کارگاهی وکوچک ، روش جوشانیدن بهترین نوع محسوب میشود.
برای آماده سازی اولیه مواد را داخل گونیهای کنفی نازک پر می کنیم در سطح گونی چند سوراخ ایجاد می کنیم تا آب به راحتی داخل گونی نفوذ کند . سرگونی را بسته و داخل بشکه یا ظرف مخصوص جوشانیدن قرار می دهیم به طوری که در ظرف فشرده نشود از زمان جوش آمدن بمدت 45 الی 60 دقیقه در آب قرار می دهیم بعد از پاستوریزه شدن گونی ها را از ظرف خارج نموده و در اتاق کشت بدون آنکه سرگونی را باز کنیم آویزان می کنیم ا آب اضافی آن خارج شده و خنک شود و بعد عمل تلقیح را انجام می دهیم باید توجه داشت که بستر کشت قبل از تلقیح ... رطوبتی معادل 70 درصد داشته ، باید دقت کرد که وزن مواد بستره ای از پاستوریزاسیون 3 برابر وزن اولیه باشد ، یعنی هر کیلو کاه خشک 3 کیلو کاه پاستوریزه شده باشد .
برای جلوگیری از تجمع مواد بازدارنده رشد در ظرفی که عمل جوشیدن در آن صورت گرفته بعد از هر بار جوشیدن آب را عوض کرد .
برای افزایش راندمان رشد و محصول می توان مکمل های غذایی را به محیط کشت قارچ اضافه نمود که از این مواد می توان به سبوس گندم و برنج ، آرد نخودچی ، سویا ، پودر یونجه و سه اشاره کرد . استفاده از سبوس گندم ، برنج 10 الی 15 درصد راندمان رشد محصول را بالا می برد .
روش های مختلف بذرکاری و کشت
کشت با استفاده از توری پلاستیکی :
باتوجه به این که کشت در کیسه پلاستیکی وتوری پلاستیکی تفاوت چندانی با هم ندارند برای اختصار مطلب کشت با استفاده ازتوری پلاستیکی که روش ایده آلی است توضیح می دهیم .
بعد از خنک شدن کاه پاستوریزه شده یک میز کار در اتاقک کشت قرار می دهیم. برای ضدعفونی کردن سطح میز یک اسفنج را آغشته به الکل سفید 50%کرده وآن را روی میز کارمان می کشیم تاسطح میز کاملا ضد عفونی گردد. یک کیسه توری پلاستیکی ( کیسه هایی که امروزه برای حمل ونقل پیاز استفاده میشود) را باز کرده ویک لایه کاه وکلش را به ضخامت تقریبی 12 سانتی متر می ریزیم وبعد با دست سطح تازه ریخته شده را صاف میکنیم وبعد مقداری از بذر قارچ را روی سطح کاه وکلش بصورت یکنواخت می ریزیم و بعد دوباره 12 سانتیمتر کاه وکلش ریخته ومانند دفعه قبل بذر را اضافه می کنیم این عمل را تا انجا ادامه میدهیم که کیسه پر شود. مقدار مواد در حدی باید باشد که حرارت درون توده بستر از 30 درجه سانتیگراد تجاوز نکند .
نکته 1 : محصول ما تابعی از مقدار کاه و کلش استفاده شده است به ازای هر کیلو گرم کاه و کلش خشک ما در حدود 900-800 گرم قارچ خواهیم داشت .
نکته 2 : به ازای هر 1 متر مربع بستر باید 200 گرم بذر استفاده شود اگر بیشتر شود دی اکسید کربن بالا می رود .
بعد از اینکه کیسه ها پر شد دهانه آن را با نخ بسته و یک چوب بصورت ضربدر درست کرده و چهار طرف آن را نخ می بندیم و کمپوست را روی آن گذاشته و بع سقف آویزان می کنیم . باید کیسه را داخل پلاستیک قرار دهیم . بعد از آویزان نمودن کیسه ها در اطراف کیسه تعدادی سوراخ بصورت پراکنده ایجاد می کنیم . تعداد سوراخ ها بستگی به اندازه کیسه دارد و باید در نیم قسمت بالایی کیسه ایجاد شود و بعد سوراخ ها را با پنبه ای که با الکل و مالاتیون آغشته شده می بندیم .
این عمل از دو نظر حائز اهمیت است : اول اینکه از افزایش دی اکسید کربن که بازدارنده رشد میسلیوم است جلوگیری می شود . دوم اینکه از افزایش درجه حرارت داخل بسته جلوگیری می کند .
روش استفاده از جعبه پلاستیکی :
می توان از انواع مختلف جعبه های پلاستیکی مانند جعبه های شیر ، میوه و ... استفاده کرد . جعبه را با محلول فرمالین 5% ضد عفونی می کنیم اگر فرمالین در دسترس نبود از آّ گرم یا وایتکس جعبه ها را ضد عفونی کرده و بعد دو ورق بزرگ نایلونی بزرگ به اندازه داخل جعبه به صورت ضربدر داخل جعبه قرار می دهیم و بعد بصورت بذر زنی لایه به لایه کار را ادامه می دهیم تا جایی که جعبه پر شود .
بعد نایلون ها را روی یکدیگر می آوریم و روی توده را با نایلون می پوشانیم . چند سوراخ در روی نایلون ایجاد کرده و برای جلوگیری از ورود حشره ، سوراخ ها را با پنبه های آغشته به محلول الکل و مالاتیون می بندیم .
با استفاده از قفسه :
با استفاده از آهن قفسه درست کرده و در هر قفسه 5-3 طبقه ایجاد می کنیم که طبقه اول باید 25 سانتیمتر ارتفاع داشته باشد و طبقه دوم 70 سانتیمتری طبقه اول و به همین ترتیب تا طبقه آخر ادامه می دهیم . روی قفسه ها را با ورق های 1 متری یا 20/1 می پوشانیم و لبه ها را 25-35 سانتیمتری بالا می آوریم و هر 30 سانت ورق را سه عدد سوراخ برای تخلیه آب اضافی تعبیه می کنیم . پس در طبقات یک لایه کاه ضدعفونی شده و یک لایه اسپاون روی آن می ریزیم این کار را چند لایه ادامه می دهیم و روی آن را نایلون می کشیم .
در موقع آبیاری باید دقت کرد که ابتدا قفسه اول را آبیاری کرد و بعد قفسه دوم و به همین ترتیب تا قفسه آخر آبیاری را انجام می دهیم . برای اینکه مگس و حشرات دیگر به بستر کشت دسترسی نداشته باشد دور تا دور آن را توری می کشیم .
روش استفاده از تنه درخت
در این روش می توان از تنه انواع درختان به استثنای درختانی که دارای صحغ هستند ، برای پرورش قارچ استفاده کرد . از درختان صمغ دار می توان به کاج ، گردو، سرو و فندق اشاره کرد. همچنین از درختان مرکبات برای پرورش قارچ نمی توان استفاده کرد .
چون درختان مرکبات دارای ماده ای به نام Lemon هستند که باعث آلودگی سریع تنه درختان به آسپرژیلوس می گردد .
تنه درختانی را که برای پرورش قارچ انتخاب می کنیم باید کاملا خشک باشد . بعد از تهیه تنه درخت ، در روی آن سوراخ هایی را به قط 3 سانتیمتر با زاویه 45 درجه ایجاد می کنیم و به مدت 2 روز تنها درخت را داخل آب قرار می دهیم تا خیس شود . بعد از 2 روز مثل کاه و کلش پاستوریزه می کنیم . ( جوشانیدن 45 الی 60 دقیقه ). سپس درون حفره ها را اسپاون می ریزیم . بعد از این که حفره ها را از اسپاون پر کردیم ، دهانه حفره ها را با کاه ضد عفونی شده ، می پوشانیم . به این ترتیب که در اطراف تنه درخت یک لایه کاه و کلش ریخته و یک لایه از اسپاون می ریزیم . این عمل را آنقدر ادامه می دهیم تا نایلون پر گردد .
اگر منطقه کشت ما گرم باشد این کیسه ها را بر روی هم انباشته می کنیم و می گذاریم تا میسلیوم رشد کند . ولی در مناطق خشک آن ها را درون طشت آب قرار می دهیم . وقتی که تنه درخت در اثر رشد میسلیوم پنبه ای شد ، پوشش نایلونی را بر داشته و شروع به آب پاشی می کنیم .
روش گسترده در زمین :
این روش در محل هایی که از امکانات لازم برخوردارند صورت می گیرد . بدین نحو که در گوشه ای کاه و کلش ضد عفونی شده را بر روی زمین ریخته و بر روی آن یک لایه اسپاون می ریزیم و بعد روی آن لایه دیگری از کاه و کلش می ریزیم و همینطور ادامه می دهیم . در این روش ارتفاع بستر را تا یک متر می توانیم بالا ببریم و سپس بر روی آن نایلون بکشیم و چند سوراخ در نایلون ایجاد کرده و سوراخ را با پنبه آغشته به الکل و مالاتیون می بندیم .
برای پرورش قارچ صدفی به محیط سر پوشیده ای که امکان هوا دهی خوب در آن وجود داشته باشد و همچنین رطوبت را در خود نگه دارد و نیاز است وسعت سالن نسبت مستقیم با مقدار کشت دارد میزان کشت باید به قدری باشد که به راحتی بتوان اعمال حفظ و نگهداری ،مانند سم پاشی،مواد دهی،برداشت و... انجام داد .
در مناطق گرمسیری بهتر است سقف و دیوارهای سالن را به وسیله نایلون بپوشانیم تا از تبخیر رطوبت جلوگیری نماییم . عرض اتاق پرورش باید به حدی باشد که بتوان در آن راهروهایی تعبیه نمود که به راحتی از آن جا عبور نمود و به بستر قارچها دسترسی پیدا کرد . عرض راهرو ها حداقل 70 سانتی متر می باشد و همچنین سقف سالن از 3 متر نباید تجاوز کند زیرا چرخش هوا به خوبی انجام نمی شود . با توجه به مکان محلی قارچ صدفی را می توان در زیر زمین ، گلخانه ، آغل و بالاخره ساختمان های مخصوص پرورش قارچ کشت نمود . شرایط استاندارد کارگاه های ساختمانی مخصوص پرورش قارچ به شرح زیر است .
الف ) دیواره ها : دیوارها باید عایق گرما ، سرما و رطوبت داشته باشند و می توان مابین دیوارها پشم شیشه قرار داد . همچنین جنس دیوارها می تواند نایلونی ، پلاستیکی و یا آجری باشد . بهتر است قابلیت شستشو داشته باشد و دیوارها اگر سیمان دشت باشد می تواند مدت بیشتری سمهای ضد عفونی را در خود نگهداری کند .
ب) سقف : سقف نیز بایستی دو جداره و عایق بندی شده باشد .
ج ) کف سالن : شیب کف سالن باید به نحوی باشد که اولا آب اضافی خارج شود ثانیا حرکت هوا داخل سالن به خوبی انجام گیرد به نحوی که شیب سالن را 1 متر در 60 متر در نظر می گیرند تا هوای گرم از یک طرف به بالا حرکت کند در سالن هایی که هوا به صورت ساکن می باشد باید با پنکه هوا را به جریان انداخت بخصوص در سالن هایی که کف آنها بدون شیب است .
د) روشنایی : سالن نباید در مقابل نور مستقیم خورشید باشد و سیستم روشنایی باید به وسیله عایق بندی و کابلهای مخصوص سیم کشی شده باشد . تا در مواقع سم پاشی با استفاده از دستگاه رطوبت ساز اتصالی به وجود نیاید .
ه ) آب معدنی : در کارگاه های بزرگ لوله کشی داخل سالن به جهت انژکتور هایی متصل است که می توان آب را به صورت گرد در سالن پخش کرد . در ضمن آب بهتر است بدون کلر باشد چون کلر بیماری زنگ باکتریایی را بوجود می آورد .
ضد عفونی سالن کشت :
ایجاد یک حوضچه کوچک آب آهک و سولفات مس در مدخل ورودی سالن بسیار مهم است تا کلیه افراد که از خارج وارد سالن می شوند کف کفش های خود را درون آب آهک ضد عفونی نمایند برای سم پاشی محیط داخلی سالن از چند روش استفاده می شود .
سم پاشی با مواد ضد عفونی کننده
بخار ضد عفونی کننده
سموم قارچ کش
1-فرمالدئید ( فرمالین )
خاصیت ضد باکتری ، حشره کشی و ضد قارچ دارد . فرمالین مایع را بصورت 10 تا 15 درصد با آب ترکیب و در محیط بصورت یکنواخت بپاشید و یا 40 سی سی فرمالین + 20 گرم پرمنگنات را بصورت محلول در آورده و از تولید گاز حاصل برای ضد عفونی 3 متر مکعب فضا استفاده می کنیم و به مدت 24 ساعت درهای سالن را بسته نگاه می دارند تا گاز اثر نماید .
فرمالین جامد یا پیرافرم
بصورت بلوکهای آجری قرمز رنگ است و با آتش روشن می شود و تولید گاز می کند هر قالب برای 500 متر مکعب فضا کافی است .
سولفات مس :
یک قارچ کش قوی است . خاصیت حشره کشی و میکروب کشی ندارد برای ضد عفونی لوازم و کف محوطه 5 کیلو سولفات مس را در 1000 لیتر آب حل می نمایند . و در سالن استفاده می نمایند . همچنین از سموم قارچ کش مثل بنویسید ، زینب ، مانب ، اکسید کلرومس هم می توان استفاده کرد .
نکته ! برای رسیدن به نتیجه بهتر باید قارچ کش را با حشره کش هایی مثل مالاتیون دیازنیون یا موسپیلان مخلوط نمایید .
بخار ضد عفونی کننده :
یکی از موثر ترین و راحت ترین شیوه های ضد عفونی است که توسط یک لوله از منبع بخار آب را وارد سالن می کنیم و تمامی زوایا را با بخار آب ضد عفونی می کنیم .
پس از بستن کلیه منافذ سالن بمدت 6 ساعت از بخار آب استفاده می کنیم تا کلیه باکتری ها از میان برود .
در صورت عدم نتیجه گیری مشورت با کارشناسان را در اولیت کار خود قرار دهید.
روشهای تامین رطوبت و شناسایی اصول داشت قارچ صدفی :
برای تامین رطوبت به وسیله دستگاه سم پاشی و آویزان کردن گوی های کنفی دو لایه به دیواره های دور تا دور سالن و دستگاه بخور و کولر آبی و دستگاه مه پاش استفاده می شود . در مرحله داشت ( پرورش ) کشت معمولاً در کیسه ها صورت می گیرد آنها را از سقف آویزان می کنیم . دمای سالنی را که کیسه در آن آویزان شده اند بسته به گونه قارچ 30-20 درجه سانتیگراد ثابت نگه می داریم . رطوبت محیط را با آب پاشی به کف و دیوارهای محل تامین می کنیم ک رطوبت مورد نیاز 70-80 درصد می باشد و رشد میسلیوم به نور نیاز ندارد و در تاریکی صورت می گیرد . در طی این مرحله که تقریباً بی هوازی است فشار دی اکسید کربن 28-2 درصد صورت می گیرد این مرحله رشد میسلیومی شدیدی دارد .
داخل کیسه ها آب جمع می شود که باید بوسیله تیغ کاتر ضد عفونی شده با الکل و مالاتیون دو گوشه زیر کیسه را می بریم و بعد از خروج آب ما با پنبه ضد عفونی شده به الکل و مالاتیون داخل سوراخ قرار می دهیم بعد با تیغ بصورت عمودی از وسط کیسه به قطر دست چند سوراخ ایجاد می کنیم و با یک دستمال آغشته به الکل و مالاتیون روی سوراخ ها می کشیم تا از ورود مگس جلوگیری کنیم و تهویه نیز باید یک ساعت در روز انجام شود و رطوبت نیز به 90 % افزایش می یابد . و اگر رطوبت بیشتر از 90% شود خطر حمله قارهای پنی سیلیوم به بستر وجود دارد ضمناً می توان بر روی بستر نیز به ملایمت آب داد تا رطوبت به حد کافی برسد بعد در روز 14 باید از 4 طرف پلاستیک را با تیغ ضد عفونی شده بصورت پوست موز از بستر جدا کنیم بعد برای تحریک قارچ به تولید کلاهک نور لازم است که با روشن کردن لامپهای فلورسنت انجام می شود که باید 16 ساعت در روز انجام گیرد تا روز 16 و دما 23-22 درجه
در نتیجه روز 21 روز چیدن محصول است که به هر چین ( فلاش ) گفته می شود که فلاش دوم بعد از 7-10 روز است فلاش سوم نیز 10 روز پس از فلش دوم است البته بعد از دو چین از نظر اقتصادی بهتر است از نگهداری بستر خود داری می گردد .
نکته : اگر غلظت Co2 بیش از 28% شود مایع رشد سیلیسیوم می شود .
در ضمن پس از برداشت ( فلش اول ) دما را به 16-15 کاهش دهیم و بعد از رسیدن به این درجه به حالت فودر هاکیم تا دما کم کم افزایش یابد دلیل این عمل برداشت محصول پس از برداشت اول در مدت طولانی انجام شود نه اینکه هر روز برداشت داشته باشیم که اصطلاحاً قفل کردن می گویند .
قارچ دکمه ای :
2590800-9525
آشنایی با تاریخچه پرورش قارچهای دکمه ای در دنیا و ایران کاشت قارچ دکمه ای آگاریکوس بیسپوروس در حومه پاریس به وسیله یک باغبان ناشناس فرانسوی در هوای آزاد صورت گرفت ، حکایت نقل شده در مورد اولین کشت قارچ دکمه ای از این قرار است : محیط کشت پایه سنتی برای پرورش قارچ دکمه ای در گذشته و حال کود اسبی می باشد . قبل از اینکه بتوان سالنها بزرگ پرورش قارچ را با سیستمهای کنترل آب و هوا مجهز ساخت عمل پرورش قارچ فقط در فصولی از سال که امکان کنترل آب و هوا به وسیله سیستم های تهویه مطبوع وجود داشته صورت می گیرد .
انواع قارچ دکمه ای : سفید برفی یا قهوه ای و کرم
آشنایی با مفهوم سویه یا استرین :
هر سویه شامل گروهی از افراد یک گونه می شود که از لحاظ ژنتیکی همگن تر می باشند . سویه های مختلف یک گونه ممکن است از لحاظ شدت بیماری زایی ، دامنه بیماری زایی و سازگاری جنسی یا برخی صفات دیگر با هم متفاوت باشند . درحالت کلی افراد یک سویه بیشترین شباهت را به هم دارند.
شناسایی اصول تهیه بذر قارچ دکمه ای :
مقدار 5 کیلوگرم گندم سالم را داخل یک دیگ ریخته و 8 لیتر آب به آن اضافه می کنیم و به مدت 15 دقیقه آن را می جوشانیم برای بالا بردن قابلیت انبساط و خیس خوردن دانه های گندم کمی مایع ظرفشویی به آب در حال جوش اضافه می کنیم در غیر اینصورت در سوراخ های ریز پوست گندم حبابهای هوا تشکیل می شود که در مرحله اتوکلا کردن این حبابها اسپورهای عوامل بیماریزا و باکتریها را در مقابل درجه حرارت بالا محافظت می کند . وجود این عوامل بعداً موجب ترش شدن مایع قارچ می شود ( فساد بذر قارچ ) بعد از جوشیدن دانه های گندم شعله زیر آن را خاموش می کنیم و اجازه می دهیم دانه هی گندم 15 دقیقه دیگر داخل آب قرار گیرد تا دانه های گندم بخوبی نرم شود .
بعد گندم های جوشیده شده را در یک الک می ریزیم تا آب اضافی آن خارج شود سپس آنها را بر روی یک تکه پارچه یا کاغذ روزنامه پهن می کنیم تا خنک شود و آب موجود در سطح دانه ها تبخیر شود . به دانه های گندم سرد شده مقدار 60 گرم سولفات کلسیم هیدراته (Caso4 2h2o ) و 15 گرم کربنات کلسیم (caco3 ) اضافه کرده و آنها را با دانه های گندم کاملاً مخلوط می کنیم . عمل سولفات کلسیم جلوگیری از به هم چسبیدن دانه ها می باشد و کربنات کلسیم نیز ph مناسب مخلوط را تامین می کند .
کمپوست
فرایند میکروبی که طی آن مواد آلی تا حدودی تخمیر یافته و تجزیه می شوند را کمپوست سازی می گویند . و ماده حاصله را کود کمپوست می نامند. قارچ دکمه ای از جمله قارچ های تجزیه کننده ثانویه است که برای رشد ، نیاز به کمپوست دارد . به عبارت دیگر قارچ دکمه ای برای پرورش نیاز به مواد خاصی دارد تا ضمن تامین مواد غذایی مورد نیاز خود و تولید محصول مناسب ، بتواند امکان رقابت قارچ با سایر میکروارگانیسم ها را فراهم سازد که به این مواد کمپوست اطلاق می شود.
در طی فرایند کمپوست سازی در اثر تخمیر مقدار زیادی گاز آمونیاک تولید می شود که مقداری از گاز تولید شده وراد هوا گردیده و از بین می رود و مقداری نیز توسط باکتری ها مصرف شده و به موا از ته واسطه تبدیل می شوند که در نهایت به وسیله گروه دیگری از باکتری ها به پروتئین تبدیل می شوند . در اثر کمپوست سازی مقدار زیادی از ازت و سلولز مواد از بین می رود . کمپوست دارای یک لایه خارجی سدر می باشد که در زیر آن لایه نسبتا گرمی قرار دارد که در این لایه می توان رشته های سفید مایل به خاکستری قارچ های گرمادوست که سطح قطعات کلش را پوشانده اند را می توان دید و در داخل این لایه ناحیه ای وجود دارد که مغز کمپوست نامیده می شود ، که رنگ آن کم و بیش تیره است در داخل مغز کمپوست یک منطقه مرکزی وجود دارد که از نظر تخمیر مراحل اولیه را سپری می کند .
بعد دانه های گندم را داخل شیشه های نیم لیتری یا کیسه های پلاستیکی از جنس پلی پروپیلن می ریزیم ، و بعد در های آنها را با درپوش پنبه ای می پوشانیم و آنها را در داخل اتوکلاو در دمای 121 درجه سانتی گراد به مدت 2 ساعت استریل کرده و سپس باید محیط ما دارای ph 5/6 تا 7/6 باشد شیشه های حاوی دانه ها را با کشت خالص قارچ مایه زنی می کنیم و در درجه 23 تا 24 درجه سانتی گراد در تاریکی بمدت 2 هفته میسلیوم قارچ سطح دانه های گندم را پوشانده و بذر آماده استفاده می باشد .
آشنایی با مواد و نحوه عمل کود کمپوست .
مواد اصلی
مواد اصلی کمپوست کاه و کلش گندم همراه با کود اسبی یا بدون می باشد . اگر کاه و کلش و گندم در دسترس نبود می توان به جای آن از ساقه غلات دیگر از قبیل جو ، برنج ، ذرت ، باگاس نیشکر و غیره استفاده کرد . هدف اصلی از مصرف این مواد تامین سلولز ، همی سلولز و لیگنین مورد نیاز در بستر می باشد .
مکمل های غذایی
مکمل های غذایی به منظور کمک به عمل تخمیر و بهبود کیفیت کمپوست به آن اضافه می شود و مهمترین مکمل های غذایی عبارتند از : کود های حیوانی که بیشتر شامل کود های اسبی و کود مرغ است . میزان ازت موجود در این کود ها بین 1 تا 5 درصد می باشد.
مواد غذایی کنسانتر
مواد غذایی کنسانتره شامل سبوس گندم ، جو ، پوسته برنج ، غلات تخمیر شده و مواد غذایی حاصل از دانه های ذرت ، سویا و کنف است که اثرا در جیره غذایی حیوانات مصرف می شوند . این مواد دارای ازت و کربوهیدرات هستند که نیاز های غذایی قارچ را به تدریج تامین می کنند . مقدار ازت موجود در این مواد بین 3 تا 12 درصد متغیر است .
کود های ازته
برای تامین ازت مورد نیاز بستر اضافه کردن کود های از ته به کمپوست رواج دارد . از این کود های شیمیایی می توان به سولفات آمونیوم ، اوره ، نیترات کلیسم، آمونیوم و غیره اشاره کرد .
املاح معدنی
برای تامین املاح مورد نیاز قارچ خوراکی ترکیباتی مانند موریات پتاسیم و سوپر فسفات به کمپوست اضافه می شود . اضافه کردن سولفات کلسیم هیدراته (گچ) و کربنات کلسیم (آهک) موجب رسوب کلوئید های محلول در محیط و خنثی شدن چربی ها می شوند که با این عمل از لزج شدن و به هم چسبیدن کمپوست جلوگیری می کند .
آشنایی با انواع کمپوست و روشهای تولید آنها
کمپوستی که از مخلوط مواد مختلف و کود اسبی تهیه می شود اصطلاحا کمپوست طبیعی نامیده می شود. ولی اگر مواد اولیه (پایه) را کاه و کلش تشکیل دهد و کود دامی مصرف نشود. به آن کمپوست مصنوعی می گویند.
مقدار کربن موجود در کمپوست در مرحله آغاز کمپوست سازی در حدود 5/1 درصد وزن خشک مواد است ونسبت کربن به ازت 20/1 است. وقتی عمل کمپوست سازی تکمیل شد باید کمپوست حامل دارای 2 تا 3/2 درصد ازت باشد و نسبت کربن به ازت C/N در کمپوست 17/1 می شود.
کیفیت کمپوست مصنوعی نسبت به طبیعی بهتر است چون کلش میزان هوادهی را بالا می برد.
روش های تولید کمپوست مصنوعی:
روش طولانی مدت (long method)
این روش قدیمی و اولیه است و امروزه از ان استفاده نمی شود. اولین مرحله در تهیه کمپوست خیس کردن کاه و کلش می باشد. کاه و کلش خشک معمولا سختی آب را به خود جذب می کند بنابر این باید انرا وادار به جذب آب نمود کاه و کلش پس از جذب مقداری آب ، کم کم شرح گردیده و ظرفیت جذب آب بیشتری را پیدا می کند. برای خیس کردن کاه و کلش در عمل آنرا بصورت
لایه ای نازک در سطح سوله تهیه کمپوست پهن کرده و با پاشیدن آب فراوان روی آن و ضربه زدن با چهارشاخ به کاه و کلش بای جذب بهتر آب پس از اشبع شدن کاه وکلش برگردانده می شود و بعد دوباره آب پاشی می شود تا نتواند دیگر آب را به خود جذب کند . رطوبت کاه در این مرحله به 75 درصد می رسد . یک تن کاه برای رسیدن به نقطه اشباع به حدود 5000 لیتر اب نیاز دارد.
و مرحله بعد مخلوط کردن و قالب زنی است . بعد از اینکه کاه و کلش کاملا خیس شد همه مکمل های غذایی بجز پودر سنگ، گچ (زیپس) را اضافه می کنیم و به خوبی با آن مخلوط می کنیم پس از مخلوط کردن مکمل های غذایی به کمپوست ، آن را بصورت یک توده روی هم انباشته کنیم بطوریکه هر قالب کمپوست دارای یک متر ارتفاع و یک متر عرض باشد و طول توده کمپوست بسته باندازه قطعات کلش و درجه حرارت هوا متغیر می باشد بطوریکه هرچه اندازه قطعات کلش بزرگتر باشد قالب مورد اسفتاده نیز بزرگتر می باشد بطوریکه هرچه اندازه قطعات کلش بزرگتر باشد قالب مورد استفاده نیز بزرگتر خواهد بود اگر عمل کمپوست سازی سازی در فصول سرد سال (10 تا 18 درجه سانتی گراد) صورت گیرد باید از قالب های بزرگ برای کمپوست سازی استفاده کرد چون در صورت تهیه قالبهای کوچک حرارت و رطوبت مورد نیاز برای تخمیر کمپوست فراهم نشده و کمپوست فراهم نشده و کمپوست سازی بطور صحیح انجام نمی شود یا کمپوست دچار تخمیر ناقص می شود. برای بدست آوردن کمپوست مناسب باید درجه حرارت 70 تا 75 درجه سانتی گراد در کمپوست تامین شود و همچنین کمپوست باید دارای مواد غذایی لازم برای تولید محصول باشد. در حین عمل کمپوست سازی باید دقت نمود که کمپوست بیش از حد لازم تخمیر نشود. در طی مراحل تهیه کمپوست چندین مرتبه عمل بهم زدن قالبها و قالب زنی مجدد صورت می گیرد. برای عمل آوری کمپوست مراحل زیر توصیه می شود.
روز اول: خیس کردن ، مخلوط کردن و انباشتن کمپوست
روز چهارم: اولین زیرو روکردن یا برگرداندن و قالب زنی مجدد توده کمپوست
روز هشتم: دومین قالب زنی
روز دوازدهم: سومین قالب زنی و برگردان کردن توده کمپوست و اضافه کردن زیسپ
روز شانزدهم: چهارمین قالب زنی
روز بیستم: آخرین مرحله زیر و رو کردن کمپوست
-38100124460مکمل های غذایی ازتی و کربوهیدراتی را در روز اول تهیه کمپوست و 4 سی سی ملا یتون – مالایتون را در 20 لیتر آب ریخته و آنرا بر روی کمپوست می پاشند
روش کوتاه مدت (short method)
روش کوتاه مدت تهیه کمپوست سریعتر و پیشرفته تر از روش دراز مدت است. این روش دارای دو مرحله می باشد که مرحله اول مشابه روش طولانی مدت است با این تفاوتت که اولین مرحله برگداندن کمپوست در روز سوم و دومین مرحله در روز ششم و سومین مرحله در روز نهم و اضافه کردن پودر سنگ گچ نیز در همین مرحله اضافه می شود صورت می گیرد.
مرحله دوم این روش مرحله پاستوریزاسیون کمپوست می باشد. این مرحله بعنوان فاز میکروبی تهیه کمپوست شناخته می شود و هدف از این مرحله ، یکی تامین شرایط مناسب برای فعال سازی میکرو ارگانیسم های گرمادوست و هدف دیگر پاستوریزاسیون کمپوست می باشد. در این مرحله کمپوست و هوای اطرفا آنرا حرارت می دهند بطوریکه حرارت آن به 60 درجه سانتیگراد برسد در اثر این عمل تمام عوامل بیماری زا از بین می رود. روش کار به این طریق است که بعد از طی شدن مرحله اول تهیه کمپوست آن را داخل جعبه ها پر کرده و در اتاقی به فاصله 30 سانی متر از یکدیگر روی همدیگر می چینند بطوریکه هوا و بخار آب براحتی از میان انا جریان یابد ، در این موقع بعلت فعالیت های میکروبی درون توده کمپوست درجه حرارت توده بتدریج افزایش می یابد برای افزایش درجه حرارت باید درهای اتاق را کاملا بسته و از خروج حرارت جلوگیری کرد.
درجه حرارت باید در تمامی قفسه ها و جعبه های حاوی کمپوست باید بطور یکنواخت ایجاد شود. به مدت 2 تا 4 روز در درجه حرارت 52 تا 54 درجه سانتیگراد نگهداری می شود. بعد درجه حرارت ان بطور مصنوعی بوسیله بخار آب گرم به 59 تا 60 درجه سانتی گراد افزایش می یابد. پس از 8 ساعت هر 2 ساعت 2 تا 3 درجه سانتی گراد از حرارت کمپوست می کاهیم تا به حرارت 52 تا 54 درجه سانتیگراد برسد. کمپوست بمدت 5 روز در این دما نگهداری می شود. تا آمونیاک موجود در کمپوست که در اثر تخمیر بوجود آمده است کاملا از بین برود. بعد کمپوست را خنک می کنیم تا حرارت 25 درجه برسد. بعد از مرحله تهیه کمپوست به روش کوتاه مدت کمپوست را داخل تونل پاستوریزه بذر پاشی می کنند و کمپوست تهیه شده به اینر روش مخصوصا برای پرورش قارچ در کیسه پلاستیکی و یا بستر های قفسه ای مناسب می باشد.
سوله تهیه کمپوست:
تهیه کمپوست در سوله های سربسته و سرباز انجام می شود . اگر سوله تهیه کمپوست سرباز باشد باید در موقع بارندگی با هر وسیله ممکن مانند پلاستیک از ریزش باران بر وری کمپوست جلوگیری کرد. محل تیه کمپوست باید در فاصله ای دور از سالنهای پرورش قارچ احداث شود. کف محل تهیه کمپوست باید آسفالت یا سیمانی باشد و سطح محل کمپوست را معمولا از سطوح مجاور بلند تر می سازند تا آب اضافی از محوطه تهیه کمپوست خارج شود. با حفر چاه یا استخر در گوشه ای از محوطه آب های اضافی را به آنجا هدایت می کنند.
تولید خاک پوششی و مباحث آن
از خاک پوششی بدلیل یک تکیه گاه و حفظ رطوبت پس از مرحه رشد رویشی یعنی در رشد زایشی استفاده می شود. در تولید خاک پوششی از خاک رسی لوم استفاده می شود که آن را از عمق 30 سانتی متری خاک کشاورزی تهیه می کنند به این روش که خاک کشاورزی را کنار زده و از عمق 30 سانتی آن برای تولید خاک پوششی استفاده می کند. دلیل آن این است که در سطح خاک پسماندهای سم و مواد مغذی وجود دارد و به کار ما نمی آید.
برای تولید 10 کیلوگرم خاک پوششی باید 3 کیلوگرم خاک کشاورزی و 7 کلیوگرم شن (ماسه) نیاز است که با هم مخلوط کنیم پس از مخلوط کردن باید آن را ضد عفونی کنیم. از روش های زیر استفاده می کنیم:
ضد عفونی خاک با گاز کلر: بوسیله دستگاه انژکتور
ضد عفونی با بخار آب: باید بخار آب 60 درجه را بمدت 6 ساعت با فشار مستقیم به خاک بدهیم
ضد عفونی با فرمالین: در یک متر مربع به قطر 5 سانتی متر خاک را پهن کرده و با فرمالین 40% روی آن می پاشیم به مقدار 3 تا 4 لیتر و بعد لایه بعدی را روی آن ریخته و همینطور ادامه می دهیم تا ارتفاع 1 متر بعد روی آن را با پلاستیک می پوشانیم و 2 روز در این حالت باقی می ماند.
نکته: بهتر است فرمالین را در شب یا در دمای 16 درجه استفاده کنیم چون در دمای بالاتر به گاز تبدیل می شود. در ضمن باید PH خاک پوششی 8 – 7 باشد.
روش های آماده سازی بستر
1- آماده سازی بستر به روش قفسه ای : در این روش ، کشت قارچ در محلی ثابت و در 6 بستر روی هم انجام میگیرد این روش برای اولین بار در آمریکا اجرا شد . سالنهای پرورش با قفسه های متعدد قفسه بندی می شوند . چهارچوب را معمولا از چوب یا آهن گالوانیزه می سازند . صفحه های بین چهار چوب را یا چوبی یا توری میسازند به این روش کرتی هم می گویند راهرو اصلی پرورش باید 2 متر باشد وسایر راهرو ها که رفت وآمد کمتر صورت می گیرد عرض 60 سانتی متر خواهد بود علاوه بر آن 20 سانتیمتر هم برای عبور دادن لوله های آب گرم در نظر می گیرند . سیستم طبقه ای به طور آزاد در سالن قرار دارد طوریکه از دو طرف قابل کار کردن باشد با در نظرگرفتن اینکه بازوی انسان 70 سانتیمتر باشد قفسه ها را به عرض 4/1 متر می سازند فاصله سطح بستر یک طبقه تا قسمت زیرین قسمت طبقه بعدی حد اقل 40 سانتیمتر می باشد . ارتفاع دیواره های جانبی قفسه ها بستگی به ضخامت پیش بینی شده لایه های کمپوست دارد و بین 15 تا 20 سانتیمتر در نظر گرفته می شود .
2- آماده سازی بستر به روش جعبه ای : پاستوریزه کردن کود در فضاهای بزرگ زیرزمینی آن زمان مشکلات زیادی را بوجود می آورد .به همین دلیل پرورش دهندگان قارچ به دنبال روشی بودند تا کمپوست را در فضاهای مناسب آماده کرده و به صورت محیط کشت آماده به داخل سالنهای کشت انتقال دهند که با استفاده از جعبه این امکان فراهم شد . در این روش جعبه های چوبی یا سبد های آلمینیومی به ابعاد 15 – 50 – 100 سانتیمتر را انتخاب کرده در چهارگوشه پایین جعبه ها چند سوراخ 5/1 سانتیمتری ایجاد کرده که آب اضافی بستر از جعبه ها خارج شود وهم تبادل هوا صورت بگیرد . در چهار گوشه جعبه ها پایه هایی 15 سانتیمتری نصب می کنند که جعبه ها روی هم کیپ نشوند سپس بافرمالین 10% یا مایه سفید کننده رقیق جعبه ها را ضد عفونی کرده وبعد اقدام به پر کردن جعبه ها نموده بذر پاشی جعبه ای تاپ لایه می باشد . ابتدا 10 تا 12 سانتیمتر کمپوست را کف جعبه ها ریخته بعد بذر پاشی به فاصله 1 سانت از هم و سپس یک لایه کمپوست 2 سانتیمتری رویه آن ، وزن جعبه های حاوی کمپوست بذر پاشی شده 25 تا 30 کیلو گرم بیشتر نباید باشد . جعبه های پر شده آماده برای بردن به سالن کشت می باشد . در سالن جعبه ها را در 4 یا 5 ردیف روی هم میچینند طوری که ردیفهای جعبه از سقف و ردیفهای بعدی 1 متر فاصله داشته باشد تا عمل تهویه انجام گیرد بین هر ردیف جعبه باید 20 تا 25 سانتیمتر فاصله باشد تا اعمال خاک دهی و آب دادن و چیدن و غیره به راحتی صورت گیرد .
3- روش کیسه ای: در این روش از کیسه پلاستیکی استفاده می شود و ارتفاع آن 45 سانت است و رطوبت داخل آن 65% است و فاصله آن از دیوار باید 50 سانت باشد.
شناسایی هوادهی سالن کشت:
بوسیله تهویه باید CO2 موجود در سالن توسط اکسیژن جایگزین شود. عدم تهویه هوای سالن باعث افزایش CO2 می شود که تراکم دی اکسید کربن را هوای بد می گویند و مقدار ان از 2/0 درصد نباید تجاوز کند
هوای خروجی از سالن نباید بیش از 08/0 درصد CO2 داشته باشد. وضع ظاهری قارچ می تواند برای تشخیص کیفیت هوای سالن مورد استفاده قرار بگیرد بدین ترتیب که وجود قارچ های پایه بلند و قارچهایی که به راحتی کلاهک آنها جدا می شوند نشانه کمبود هوای تازه در محیط باز یا بودن CO2 می باشد.
دریچه تهویه باید تا حد امکان در طرف شمالی ساختمان قرار داده شده باشد چون در طرف جنوبی ساختمان طی تابستان هوا به میزان قابل ملاحظه ای گرم می شود.
مرحله داشت قارچ دکمه ای
مرحله 1 : در 24 ساعت اولیه که کمپوست وارد سالن می شود نور و تهویه نمی خواهد و باید دما 24 درجه و رطوبت در حد اشباع باشد و اگر روش کیسه ای بود باید درب کیسه ها بسته باشد و اگر روش قفسه ای بود باید با یک پلاستیک روی آن را بپوشانیم.
مرحله 2 : از روز دوم تا چهاردهم ادامه دارد. باید روز دوم یک روزنامه را در آب جوش بمدت 15 دقیقه بجوشانیم و روی کمپوست بگذاریم این عمل باعث می شود تا بدانیم چه مقدار آب نیاز درد یعنی زمانی که روزنامه چروکیده شد و روبه خشکی رفت باید مجدداً آبیاری نماییم در این مرحله تور نیازی نیست اما تسمویه باید روزی 3 بار بمدت 2 ساعت و از روز 12 به بعد باید روزی 5 بار صورت گیرد مانیز باید 25-24 درجه باشد . رطوبت هم 85 درصد . در روز 14 باید روزنامه ها را برداشته و خاک دهی را شروع کنیم . مقدار خاک در سالن های سرد ( زمستان ) 5 سانتی متر و در سالن گرم باید 3 سانتی متر باشد بعد خاک را مرطوب می کنیم . مقدار خاک در سالن های سرد ( زمستان ) 5 سانتی متر و در سالن گرم باید 3 سانتی متر باشد بعد خاک را مرطوب می کنیم و دما را به 15-18 درجه و رطوبت را 80 درصد می کاهیم و نور نیز در روز باید بمدت 16-10 ساعت صورت گیرد و تهویه به 7 بار در روز بمدت 2 ساعت انجام می شود تا گره اولیه .
در روز 25-26 پینها ظاهر می شود که در آب پاشی نباید به پین ها مستقیماً آب بدهیم چون باعث از بین رفتن آنها می شود و در روز 31 یا 30 روز برداشت محصول است .
قارچها را باید لای دو انگشت قرار داده و با یک چرخش آن را جدا کنیم . باید دقت کرد که قبل از باز شدن تیغه ها قارچ را چید .
شناسایی اصول برداشت محصول :
بهترین موقع برداشت قارچ، زمانی است که کلاهک قارچ به اندازه کافی رشد کرده باشد در این موقع لبه های کلاهک به طرف پایین برگشته و قطر کلاهک در حدود 10-8 سانتی متر می باشد . برای چیدن قارچ ابتدا قارچ را لایه دو انگشت قرار داده و به آرامی پیچ داده و سپس آن را به طرف بیرون می کشیم . بطوریکه بستر قارچ به هم نخورد و تمامی اجزای کلاهک بطور کامل از بستر خارج شود . اگر موقع چیدن قارچ پایه بر روی بستر بماند باید با استفاده از چاقو این قسمت را از بستر خارج نمود .
با رعایت اصول ذکر شده می توان از یک کیلوگرم ماده خشک بستر 800 – 90 گرم قارچ صدفی برداشت کرد .
3581400734695در هنگام برداشت قارچ باید قارچهای چیده شده را در ظرف بسته بندی قرار داده و از تجمع محصول بصورت توده ای خود داری شود ، چون باعث فشار آمدن به محصول و قهوه ای شدن رنگ آن می شود . در ضمن مدت 24 ساعت قبل از برداشت قارچ نباید آبیاری بستر صورت گیرد چون طول عمر قارچ کم می شود و همچنین باعث آلودگی در قارچ می شود ( کپک می زند ) اگر 48 ساعت قبل از برداشت آبیاری شود می توان قارچ را بعد از چیدن بمدت 15 روز نگهداری نمود . بهتر است قارچها را زمانی که جوانه هست برداشت نمود و همچنین برداشت بصورت خوشه ای نسبت به برداشت منفرد ارجحیت دارد .
اصول بسته بندی محصول برداشت شده :
قارچ فوق العاده به محصول ظریف و حساسی می باشد و پس از برداشت به تدریج کیفیت خود را از دست می دهد به همین دلیل برداشت ، حمل و نقل و نگهداری محصول باید با دقت زیادی اجرا شود .
قارچ نیز مانند سایر محصولات کشاورزی دارای یک استاندارد کیفی خاص برای درجه بندی باشد که تولید کنندگان بر اساس آن محصول خود را درجه بندی و به بازار عرضه می کنند که درجه بندی آنها را از روش های زیر توضیح می دهیم :
1. قارچ درجه یک : کلاهک قارچ باز نشده باشد پرده آنالوس کاملاً به ساقه چسبیده و قطر کلاهک 3 تا 6 سانتی متر و طول ساقه کمتر از 2 سانتی متر است .
2. قارچ درجه دو : پرده آنالوس کشیده ولی هنوز باز نشده است طول شاخه آن 5/2 تا 3 سانتی متر است .
3. قارچ درجه 3 : پرده آنالوس باز شده کلاهک پهن و قارچ T شکل است و قطر کلاهک 5 تا 7 سانتی متر و طول ساقه 5/2 تا 3 متر است .
بسته بندی قارچها نیز در وزنهای 225 گرمی ، 450 گرمی و 900 گرمی است .
شناسایی اصول تبدیل و نگهداری قارچهای خوراکی ( فرآورده ها ) :
خشک کردن
یکی از رایج ترین روشهای فراوری قارچهای خوراکی پس از برداشت ، خشک کردن و تهیه پودر قارچ است .
در روش خشک سازی مواد غذایی با به کار بردن حرارت در شرایط کنترل شده بیشتر آب طبیعی موجود در مواد غذایی بوسیله تبخیر عمل ... در خشک کردن در نظر گرفته می شوند باید سالم و تمیز باشند و نباید شسته شوند . می توان آنها را ورقه روقه نمود . برای خشک کردن مقدار کم قارچ برای مصرف خانگی و در سطح محدود می توان در شرایط آب و هوایی مناسب بدون زحمت آنها را در هوای آزاد خشک نمود . بدین ترتیب که می توان هر بار مقداری قارچ در حدود یک کیلوگرم را در یک کیسه توری قرار داده و در یک محل آفتابی که در آنجا هوا جریان دارد آویزان نمود .
از 10 تا 12 کیلوگرم قارچ تازه در حدود یک کیلوگرم قارچ خشک بدست می آید قارچی که به این صورت خشک گردیده است اگر از محیط بیرون رطوبت جذب نکند می توان آن را تا مدت نا محدودی نگهداری کرد . قارچهای خشک شده را می توان در هنگام تهیه غذاهای دیگر به آنها اضافه نمود و یا اینکه قارچ خشک شده را در آب قرارداد تا خیس شوند و مانند قارچ تازه از آنها استفاده نمود .
روش های خشک کردن در حالت کلی به چهار روش تقسیم می شوند :
خشک کن با جابه جایی هوا
خشک کن های با سطح حرارت دیده .
خشک کن های تحت خلاء که بهترین و مرغوب ترین روش است .
خشک کن های انجمادی
الف ) خشک کن های با جابجایی هوا :
در این نوع خشک کن ها تماس هوای داغ با مواد غذایی منجر به تبخیر رطوبت آن می شود . معمولاً در تمام خشک کن ها که با جابجایی هوا کار خشک کردن را انجام می دهند ، یک منطقه بسته عایق بندی شده وجود دارد که به سیستم سرعت بخشیدن به جریان هوا و سیستم گرمکن مجهز می باشند و همچنین وسایلی مانند جمع کننده محصول ، کاهنده رطوبت نسبی نیز در این سیستم های خشک کننده تعبیه گردیده است .
ب) خشک کن های سطح حرارت دیده :
این روش در مقایسه با روش خشک کردن در هوای داغ از مزیت بیشتری برخوردار است زیرا در این روش قبل از عملیات خشک کردن نیازی به صرف انرژی برای گرم کردن هوا نیست و از نظر حرارتی دارای کارایی بالایی می باشد . همچنین در این روش ممکن است عمل خشک کردن در نبود اکسیژن صورت گیرد و ترکیبات غذا را نسبت به اکسیده شدن محافظت کند ولی این روش برای محصولاتی که قدرت انتقالی حرارتی کم دارند ، کمتر استفاده می شود . چون تمامس محصول با سطح داغ موجب وارد آمدن خسارت به محصول می شود .
ج) خشک کن های تحت خلاء
با استفاده از این روش می توان مرغوب ترین مواد غذایی خشک را تولید کرد . اما هزینه این روش با مقایسه با روشها ی دیگر زیاد می باشد ، در خشک کن های تحت خلاء درجه حرارت ماده غذایی میزان آب جدا شده از آن به کمک درجه خلاء و شدت حرارت و رودی تنظیم می گردد .
انواع مختلفی از خشک کن های تحت خلاء وجود دارد که عبارتند از : خشک کن های قفسه ای ، خشک کن های نواری و خشک کن مداوم .
پر مصرف ترین آنها خشک کن مداوم می باشد که درآن عمل خشک کردن در اتاق خلاء و روی تسمه متحرک انجام می پذیرد .
خشک کن های انجمادی :
این روش خشک کردن ، روش پرهزینه ای می باشد که در آن رطوبت مواد غذایی بوسیله خشک کردن در انجماد از آنها گرفته می شود . در این روش آب بوسیله تصعید از حالت یخ زده مستقیماً به بخار تبدیل می شود . جنبه مثبت این روش عدم نیاز به درجه حرارت بالا می باشد .
منجمد کردن
یکی دیگر از راه های نگهداری قارچ منجمد کردن آن می باشد که با این کار فعالیتهای حیاتی بافتهای قارچ محدود شده و از فساد و خراب شدن آن جلوگیری می شود .
انجماد قارچ در دمای منهای 40 تا منهای 30 درجه سانتی گراد صورت می گیرد برای این منظور قارچها را بعد از برداشت در ازت مایع که درجه دمای آن (196-درجه سانتیگراد ) غوطه ور می سازند یا بطور معمول در 40- درجه سانتیگراد سریعاً منجمد می کنند در هر صورت باید درجه حرارت را خیلی سریع کاهش داد تا از تشکیل بلورهای یخ در سلولها جلوگیری شود .
قارچها را نیز مانند سایر مواد غذایی می توان بصورت تازه یا منجمد شده به بازار عرضه کرد .
کنسرو کردن ( آپرتیزاسیون )
این روش موفق ترین روش نگهداری قارچ در سطح تجاری می باشد که اولین بار کنسرو کردن قارچ توسط آپرت در سال 1780 در فرانسه اجرا شده ، از این رو به آپرتیزاسیون نیز معروف است . برای کنسرو کردن قارچ ، قارچها را بریده و آنها را به دقت می شوییم و سپس بمدت 5 تا 7 دقیقه آنها را در آب جوش که در آن نمک طعام ( 3 گرم در لیتر ) و جوهر لیمو ( 5/0 – گرم در لیتر ) اضافه کردیم ، غوطه ور می کنیم با اضافه نمودن سولفیت سدیم هز از تغییر رنگ قارچ جلوگیری می کنیم این ماده بیشتر در تولید ماشین قارچ بکار برده می شود .
قارچ های شور
قارچ ها را پس از برداشت تمیز می کنند و بعد روی آن نمک می پاشند تا آب را جذب کرده و تولید انبوه در 100 لیتر آب کاکیلو نمک + 600 گرم جوهر لیمو + 300 گرم سوربات + قارچ های برش خورده + برگ بود + فلفل + کلم بنفش
این نوع قارچها را باید قبل از مصرف کاملاً نشسته و به مصرف نمود البته با این کار بسیاری از مواد معطر قارچ از بین می رود که با اضافه نمودن مواد معطر می توان این کمبود را جبران کرد .
قارچ های تخمیر شده :
برای نگهداری قارچها می توان از تخمیر اسید لاکتیک استفاده کرد . بدین ترتیب که قارچها را در یک ظرف مناسب بصورت لایه لایه قرار داده و روی آنها نمک و شکر (در 1 کیلو گرم . 15 گرم نمک طعام + 10 گرم شکر )
می پاشند و بعد روی آن یک فنجان شیر ترش شده جهت آغاز فعالیت ها اضافه می شود . روی ظرف را با یک قارچ پوشانده و برای اینکه محلول آب نمک همیشه روی قارچها را بپوشاند وزنه ای را روی پارچه قرار می دهند . قارچها تخمیر شده را بوسیله ی این روش می توان تا چند ماه نگهداری نمود .
قارچ ترشی
برای نگهداری قارچ ، یک محلول پخته قوی تهیه می شود بدین ترتیب که به ازای یک کیلوگرم قارچ ، یک فنجان آب ، 5/0 لیتر سرکه ، 3 برگ بو ، دانه فلفل 15 دانه یا 10 دانه فلفل فرنگی دانه خردل یک قاشق غذا خوری لب ، کلم بنفش و سیر را با هم مخلوط کرده و مواد اضافه شده به سرکه ، جوشانده باید بمدت 5 دقیقه دم بکشند . بعد قارچها را به آن اضافه کرده و پس از سرد شدن آنها را در ظرف مناسب می ریزند . قارچ ترشی را می توان تا یک سال نگهداری کرد .
مربا کردن : در این روش ابتدا شیره را تهیه کرده ( آب و شکر ) و قارچها را قطعه قطعه می کنیم و 3-4 دقیقه در آب می جوشانیم و باشید مخلوط کرده . برای طعم و رنگ بهتر از شیره آلبالو و طعم دهنده های طبیعی دیگر نیز می توان استفاده کرد .
بلنچ کردن : قارچ را بمدت 5-6 دقیقه در آب و نمک می جوشانیم و بعد داخل همان آب نگهداری می کنیم . هنگام مصرف قارچها را شسته و استفاده می کنیم .
فهرست TOC \o "1-3" \h \z \u تاریخچه کشت و استفاده از قارچهای خوراکی در ایران و جهان PAGEREF _Toc244147138 \h 3آشنایی با تقسیم بندی قارچ PAGEREF _Toc244147139 \h 7آفات و بیماری های قارچهای خوراکی PAGEREF _Toc244147152 \h 10آشنایی با قارچ صدفی PAGEREF _Toc244147153 \h 16شناخت انواع گونه های قارچ صدفی : PAGEREF _Toc244147154 \h 18تهیه بذر ( اسپاون ) PAGEREF _Toc244147155 \h 22طرز تهیه بستر قارچ صدفی PAGEREF _Toc244147156 \h 23روش های مختلف بذرکاری و کشت PAGEREF _Toc244147157 \h 25ضد عفونی سالن کشت : PAGEREF _Toc244147158 \h 32روشهای تامین رطوبت و شناسایی اصول داشت قارچ صدفی : PAGEREF _Toc244147159 \h 34قارچ دکمه ای : PAGEREF _Toc244147160 \h 37شناسایی اصول تهیه بذر قارچ دکمه ای : PAGEREF _Toc244147161 \h 37کمپوست PAGEREF _Toc244147162 \h 38آشنایی با مواد و نحوه عمل کود کمپوست . PAGEREF _Toc244147163 \h 40آشنایی با انواع کمپوست و روشهای تولید آنها PAGEREF _Toc244147164 \h 42سوله تهیه کمپوست: PAGEREF _Toc244147165 \h 47تولید خاک پوششی و مباحث آن PAGEREF _Toc244147166 \h 47روش های آماده سازی بستر PAGEREF _Toc244147167 \h 49شناسایی هوادهی سالن کشت: PAGEREF _Toc244147168 \h 51مرحله داشت قارچ دکمه ای PAGEREF _Toc244147169 \h 51شناسایی اصول برداشت محصول : PAGEREF _Toc244147170 \h 53اصول بسته بندی محصول برداشت شده : PAGEREF _Toc244147171 \h 54شناسایی اصول تبدیل و نگهداری قارچهای خوراکی ( فرآورده ها ) : PAGEREF _Toc244147172 \h 55