پیشینه و مبانی نظری تحقیق فضاهای آموزشی و فرهنگی همساز با اقلیم (docx) 40 صفحه

دسته بندی : تحقیق

نوع فایل : Word (.docx) ( قابل ویرایش و آماده پرینت )

تعداد صفحات: 40 صفحه

قسمتی از متن Word (.docx) :

HYPERLINK \l "_Toc397964708" 2-1 برنامه ریزی فضاهای آموزشی PAGEREF _Toc397964708 \h 11 2-2 فضاهای آموزشی PAGEREF _Toc397964709 \h 13 2-2-1 مطلوبیت زمین مدرسه PAGEREF _Toc397964710 \h 13 2-3 ساختمان مدرسه PAGEREF _Toc397964711 \h 14 2-4 ویژگی های کلاس درس PAGEREF _Toc397964712 \h 14 2-4-1 بررسی نور طبیعی PAGEREF _Toc397964713 \h 14 2-4-2 رنگ PAGEREF _Toc397964714 \h 15 2-4-3 جایگاه معلم PAGEREF _Toc397964715 \h 15 2-4-4 میز و نیمکت PAGEREF _Toc397964716 \h 15 2-5 نام مدرسه PAGEREF _Toc397964717 \h 15 2-6 تابلو ها و کتیبه ها PAGEREF _Toc397964718 \h 16 2-7 درب ورودی PAGEREF _Toc397964719 \h 16 2-8 ضوابط مکان یابی و ساختن محیط های آموزشی PAGEREF _Toc397964720 \h 16 2-8-1 دسترسی PAGEREF _Toc397964721 \h 16 2-8-2 آسایش محیطی PAGEREF _Toc397964722 \h 16 2-8-2-1 نور PAGEREF _Toc397964723 \h 17 2-8-2-2 نوع نور موردنیاز PAGEREF _Toc397964724 \h 19 2-9 مکان یابی و شرایط انتخاب زمین PAGEREF _Toc397964725 \h 20 2-9-1 سازگاری PAGEREF _Toc397964726 \h 20 2-9-1-1 سازگاری موقعیت مکانی PAGEREF _Toc397964727 \h 20 2-9-1-2 کاربری های سازگار – ناسازگاری موقعیت مکانی PAGEREF _Toc397964728 \h 20 2-9-2 مطلوبیت PAGEREF _Toc397964729 \h 21 2-9-2-1 شرایط محیطی PAGEREF _Toc397964730 \h 21 2-9-3 ظرفیت PAGEREF _Toc397964731 \h 22 2-10 ایمنی واحدهای آموزشی PAGEREF _Toc397964732 \h 22 2-10-1 ایمنی در مقابل سوانح طبیعی PAGEREF _Toc397964733 \h 22 2-10-2 ایمنی در مقابل سوانح غیرطبیعی PAGEREF _Toc397964734 \h 23 2-10-3 ایمنی در ارتباط با حوادث داخلی مدرسه PAGEREF _Toc397964735 \h 23 2-11 سرانه فضاهای محوطه PAGEREF _Toc397964736 \h 24 2-11-1 صف جمع و تفریق PAGEREF _Toc397964737 \h 24 2-11-2 فضای بازی و ورزش PAGEREF _Toc397964738 \h 24 2-11-3 فضای سبز PAGEREF _Toc397964739 \h 24 2-11-4 فضای توقف وسایل نقلیه PAGEREF _Toc397964740 \h 24 2-11-5 فضاهای ارتباطی غیرمفید PAGEREF _Toc397964741 \h 25 2-11-6 فضاهای ارتباطی PAGEREF _Toc397964742 \h 25 2-12 مساحت زمین موردنیاز برای ساختمان های آموزش یک طبقه PAGEREF _Toc397964743 \h 25 2-13 مساحت زمین موردنیاز برای ساختمان های آموزشی بالای یک طبقه PAGEREF _Toc397964744 \h 25 2-14 نگاهی به ویژگی های اقلیمی منطقه مورد مطالعه و رابطه آن با موضوع تحقیق PAGEREF _Toc397964745 \h 25 2-14-1 نحوه تأثیر عوامل اقلیمی در رابطه با ساختار فضاهای آموزشی PAGEREF _Toc397964746 \h 25 2-14-2 نحوه تأثیر عوامل اقلیمی در تعیین جهت ساختمان PAGEREF _Toc397964747 \h 26 2-14-3 ویژگی های معماری بومی مناطق معتدل مرطوب PAGEREF _Toc397964748 \h 26 2-14-4 فرم ساختمان در رابطه با اقلیم PAGEREF _Toc397964749 \h 27 2-14-4-1 تابش آفتاب حرارت PAGEREF _Toc397964750 \h 28 2-14-4-2 تشخیص مواقع گرم و سرد یک محل PAGEREF _Toc397964751 \h 28 2-14-4-3 تأثیر زوایه تابش PAGEREF _Toc397964752 \h 28 2-14-4-4 تاثیر سایه بان ها PAGEREF _Toc397964753 \h 29 2-14-4-5 باد PAGEREF _Toc397964754 \h 30 2- 14-5 تهیوه موردنیاز در اقلیم معتدل و مرطوب PAGEREF _Toc397964755 \h 30 2-14-6 بارندگی و رطوبت PAGEREF _Toc397964756 \h 31 2-14-6-1 راه های نفوذ رطوبت به ساختمان PAGEREF _Toc397964757 \h 31 2-14-6-2 نفوذ آب باران PAGEREF _Toc397964758 \h 32 2-14-6-3 تعرق PAGEREF _Toc397964759 \h 32 2-14-7 روش های بهره وری از عناصر اقلیمی در کیفیت ساختمان های آموزشی PAGEREF _Toc397964760 \h 33 2-15 اصول و قوانین در ساخت و سازهای ساختمان های آموزشی در اقلیم معتدل و مرطوب PAGEREF _Toc397964761 \h 34 2-15-1 نیازهای حرارتی PAGEREF _Toc397964762 \h 34 2-15-2 جهت استقرار ساختمان PAGEREF _Toc397964763 \h 34 2-15-3 فرم کالبدی و سازماندهی پلان PAGEREF _Toc397964764 \h 34 2-15-4 اندازه پنجره ها و سایبان PAGEREF _Toc397964765 \h 35 2-15-5 مصالح ساختمانی و رنگ سطوح خارجی PAGEREF _Toc397964766 \h 35 2-15-6 سیستم مکانیکی PAGEREF _Toc397964767 \h 35 2-16 سوابق تحقيق PAGEREF _Toc397964768 \h 40 مقدمه به منظور رسیدن به اهداف پژوهشی به بررسی استانداردهای ارایه شده درخصوص فضاهای آموزشی و بکارگیری ویژگی های اقلیمی در طراحی فضاهای آموزشی پرداخته شده است. در این بررسی ابتدا به موارد و اصولی که باید در برنامه ریزی فضاهای آموزشی موردتوجه قرار گیرد اشاره شده و سپس به بررسی مطلوبیت زمین مدرسه و ضوابط مکان یابی و به دنیال آن باو توجه به نوع اقلیم و به کارگیری اصول طراحی اقلیمی مبادرت گردیده است. 2-1- برنامه ریزی فضاهای آموزشی برنامه ریزی فضاهای آموزشی شامل چهار مرحله به شرح زیر است : الف : تشخیص ب : تحقیق و توسعه ج : طراحی و سازماندهی د : اجراء الف – تشخیص در این مرحله باید با استفاده از روش های مختلف گردآوری اطلاعات، گزارشی از وضع موجود ساختمان های آموزشی از لحاظ میزان استفاده، ظرفیت و کیفیت تهیه شود. یعنی باید مشخص شود که از کدام مدارس بیشترین و از کدامیک کمترین استفاده به عمل آید. کدام یک از فضاهای آموزشی در ابتدا برای مدرسه ساخته شده و کدام یک در آغاز برای استفاده های آموزشی بنا شده است و میزان مطلوبیت آنها در مقایسه با استانداردهای ملی در چه حدی است. همچنین باید از محل استقرار مدارس، وضع آب و هوای محل، استقرار مدارس و نیز عوامل طبیعی مانند زلزله، سیل، تند باد و طوفان بر فضاهای آموزشی اطلاعات گسترده ای گردآوری نمود. ب- تحقیق و توسعه در این مرحله هم باید راه های مطلوب تأمین فضاهای آموزشی مورد توجه قرار گیرد و هم اصلاح جنبه‎های کیفی آموزشی مدنظر باشد. یعنی باید تحقیق درخصوص فضاهای آموزشی راه گشای اعتلای کیفیت آموزش و بهبود شرایط یادگیری باشد. ج – طراحی و سازماندهی به دنبال گردآوری اطلاعات درباره وضع موجود فضاهای آموزشی و انجام تحقیق به منظور دستیابی به استانداردهای موردنظر و بالاخره اطلاع از نیازها، برنامه ریزان باید به گونه ای واقع بینانه و با توجه به امکانات و منابع موجود، برنامه های تأمین فضاها را طراحی و سازماندهی کنند. و در این مرحله آنها باید اهداف سالانه معینی و اولیت ها را با توجه به شرایط هر منطقه مشخص و راه های مختلف به اهداف را مورد بررسی قرار داد. د – اجراء آخرین مرحله برنامه ریزی و تأمین فضاهای آموزشی مرحله اجرا می باشد. در اولین گام از این مرحله باید براساس معیارهایی که در مرحله تحقیق و توسعه مشخص شده است؛ محل مدرسه را شناسایی کرد. مثلاً در انتخاب محل باید به ضوابطی چون نزدیکی آن به محل سکونت شاگردان، دوری از مراکز صنعتی و محیط های آلوده، سیل ها، رودخانه ها و. . . توجه شود و گام دوم باید معلمان را نسبت به برنامه ی تأمین فشاهای آموزشی توجیه کرد. هدف از توجیه آنها این نیست که فقط اطلاعاتی درباره نوع و تعداد کلاس ها در اختیار آنها گذاشته شود. آنها حتی باید از فعالیت های آموزشی که در هر کلاس و براساس استانداردهای آموزشی اطلاع حاصل کنند. و با کلیه معیارهایی که لازم است در ساختن بناهای آموزشی مراعات شود، آشنا شوند. بالاخره در گام آخر باید از معلمان خواست که در طراحی نقشه ی ساختمان، ضوابط و استانداردهای موردنظر را منظور کنند. به علاوه باید از آنها خواست تا به جای یک نقشه چند نقشه را تهیه کنند تا نقشه‎ای که پیاده کرد آن با توجه به سقف منابع مالی عملی است، انتخاب شود. تأمین منابع و امکانات مادی و تکنولوژیک یکی از مشکلات مهم آموزش و پرورش کم توجهی به وسائل و امکانات آموزشی است. اگرچه بخشی از این بی توجهی مربوط به عدم بودجه و یا توان اقتصادی است، ولی روی هم رفته آموزش و پرورش و مدیران آموزشی به جنبه های عملی و کاربردی آموزش عنایت زیادی ندارند. اگر یادگیری ملازم با استفاده از امکانات وسائل و دستگاه ها باشد، از دو جهت امکان دارد عمیق و اثربخش باشد. اولاً، درصد یادگیری از طریق حس بینایی با مقایسه با سایر حس ها به مراتب زیاد است. تحقیقات نشان می‎دهد که یادگیری از طریق حس بینایی 75 درصد، حس شنوایی 13 درصد، حس لامسه 6 درصد، حس بویائی 3 درصد و حس چشایی 3 درصد است پی چنانچه آموزش با نشان دادن اشیاء و کاربرد و مسائل از طریق مشاهده باشد، نتیجه بهتری بدست می دهد. ثانیاً، آموزش می خواهد دانش آموزان را با واقعیت ها و دنیای واقعی آشنا کرده و نهایتاً فرد را برای زندگی در آنها آماده سازد. مادم که ما بطور ذهنی از ماشین و طرز کار آن سخن می گوییم، نباید از فارغ التحصیل خود انتظار داشته باشیم که آن را بطور عملی و بدون اشکال بکار بیندازد کشورهایی که از آموزش و پرورش پیشرفته برخوردارند، قبل از هر اقدامی، ابزار و امکانات آموزش را فراهم می کنند و به جنبه های عملی و کاربردی آموزش ها اهمیت بیشتری می دهند. متأسفانه آن دسته از مدارس ما که آزمایشگاه و امکانات نیز دارند از امکانات خود آن چنان که باید بهره کافی نمی برند. بررسی ها و پژوهش هایی که نشان می دهد مواد و تجهیزات آموزش در موفقیت تحصیلی دانش آموزان نقش دارد، نتایج زیر را نشان می دهد. 1. این موارد و تجهیزات تفکر و پیدایش مفاهیم و پایداری را ملموس می سازد. 2. سبب جلب توجه و افزایش علاقه دانش آموزان می شود. 3. سبب کسب تجربه های عینی و واقعی و حقیقی در فراگیران می شود. 4. بر سرعت، اثربخشی و پایداری یادگیری افزوده می شود. 5. یادگیری برخی از پدیده ها و واقعیت ها که در شرایط معمولی امکان پذیر نیست را ممکن می سازد. منابع مادی و تکنولوژیک را می توان به فضا ها و مواد و تجهیزات آموزشی تقسیم کرد که هر دوی آنها در کنار نیروی انسانی از اهمیت برخوردار هستند. (محسن پور، 77) 2-2- فضاهای آموزشی فضای آموزشی یک مدرسه شامل زمین، ساختمان، کلاس درس،. . . 2-2-1- مطلوبیت زمین مدرسه - مکانی که برای احداث مدرسه درنظر گرفته می شود باید از کمترین شیب و ناهمواری برخوردار بوده تا امکان استقرار ساختمان مدرسه در کارآمدترین شکل ممکن فراهم آید. - با توجه به جهت عمومی وزش باد در منطقه، محل احداث مدرسه نباید در مسیر انتظار دود و بوهای زنند قرار بگیرد. - نور، باید دقت داشت که عوامل شهری و جغرافیایی نباید در روشنایی مدرسه نقصانی وارد نماید. از این نظر همجواری مدرسه با ساختمان های مرتفع در قسمت جنوبی بر مردود است. - زمین مدرسه نباید در مناطق پست و سیل گیر قرار گیرد حفظ حریم با سیل رودخانه باید از طریق استعلام از مراجع ذیربط مشخص و رعایت گردد. - زمین مدرسه باید خارج از حریم کابل های فشار قوی و پست های زمینی برق، خطوط اصلی و فرعی گازرسانی باشد در این رابطه اخذ مجوز از مراجع ذیربط الزامی است. - رعایت حریم های مربوط به راه های احتمالی موجود در اطراف با اخذ استعلام از مراجع ذیربط الزامی است. - زمین مدرسه نباید در مجاورت چین ها، گسل ها و سایر عوامل زمین شناسی متغیر و ناایستاده باشد. - بحث مربوط به اشراف ساختمان های مجاور به داخل مدرسه (علی الخصوص در مدارس دخترانه) باید کاملاً رعایت شود. - باید به سطح آبهای زیرزمینی که بعضی مناطق دارای نوسانات فصلی عمده می باشند توجه خاصی مبذول گردد. - ابعاد و مساحت موردنیاز با توجه به نوع مدرسه، نقشه های موجود، رعایت سرانه های بنا و محوطه و سطوح اشغال تعیین گردد. - آزمایشات مکانیک خاک قبل از شروع عملیات اجرایی از نظر تعیین مقاومت مجاز خاک و سایر موارد ضرورت است. - حتی الامکان زمین مدارس در کنار منابع زیرزمینی آب آشامیدنی شهر قرار نداشته باشد. 2-3- ساختمان مدرسه - حداکثر تعداد طبقات مجاز برای مدارس راهنمایی تحصیلی سه طبقه و برای دبیرستان ها چهار طبقه می باشد. - مدارس ابتدایی روستایی در یک طبقه احداث شود. - مدارس ابتدایی شهری حتی الامکان در یک طبقه و یا دو طبقه احداث شود. در صورت کمبود زمین، مدارس 15 و 20 کلاسه را می توان در سه طبقه احداث نمود. - ساختمان مهد و آمادگی حتی الامکان یک طبقه و کرسی ساختمان کاملاً خشک باشد و محیط آن باید چشم انداز زیبایی داشته باشد. (ضوابط و معیارهای طراحی فضاهای آموزشی و پرورش، 1380) 2-4- ویژگی های کلاس درس 2-4-1- بررسی نور طبیعی تابش نور خورشید نباید در حوزه دید دانش آموزان قرار گیرد. جهت تابش از سمت چپ دانش آموزان روی سطح کار باشد، سطح کار به رنگ مات بوده و سطح کلی پنجره ها نباید از 5/1 الی 7/1 سطح کلاس کمتر باشد. ورود تابش نور مستقیم خورشید به عنوان منبع نور طبیعی و بکار بردن سایبان های مناسب توصیه می شود. (قاضی زاده، 1373) 2-4-2- رنگ سطوح دیوارهای کلاس درس از رنگ مات بوده تا از خیرگی حاصل از انعکاس نور جلوگیری بعمل آید. براساس تقسیم بندی رنگ ها هر مقطع تحصیلی از رنگ های خاصی پیشنهاد می شود. در مقطع ابتدایی سقف ها سفید و دیوارها به دور از شفافیت و رنگ های قرمز، آبی، زرد، رنگ های اصلی پیشنهادی هستند. در مقطع راهنمایی رنگ نارنجی که نشانه گرمی و محبت اجتماعی و ارغوانی آبی و سبز رنگ های اصلی به کار رفته در این مقطع است. در مقطع متوسطه سه رنگ زرد، سبز و بنفش توصیه شده است. رنگ میز و صندلی نیز مات بود و رنگ سطح تختخ کلاسی سبز و سطح کلاس دارای رنگ های سفید خاکستری یا رنگ های روشن باشد. (طهماسبی، 1383) 2-4-3- جایگاه معلم « محل نشستن معلم باید نسبت به سطح کلاس بلندتر باشد و باید بتواند از فضای سرسبز و زیبای خارج کلاس ها گاه گاهی استفاده نماید. 2-4-4- میز و نیمکت میز و نیمکت ها باید همه یک شکل باشند بطوریکه امکان دید معلم برای همه شاگردان فراه آید. فرم کلاس‌ها و چیدن میز و نیمکت (حتی طرز نشستن و گوش دادن) مطابق با ذوق و شوق دانش آموزان در مقاطع تحصیلی و در مواقع عادی و ضروری اثر بسزایی در تعلیم و تربیت دارد. 2-5- نام مدرسه نام مدرسه می تواند حاوی پیام و ارزش باشد. ضمن نشاط انگیزی و شوق آفرینی، انگیزه تلاش و مجاهدت علمی و فنی را تقویت می کند. نام مدرسه با فرهنگ عمومی سازگاری و همچنین با شرایط فرهنگی و اجتماعی منطقه رعایت و با شرایط سنی دانش آموزان و حتی رشد تحصیلی (دوره متوسطه) و نیز جنسیت دانش آموزان بر میزان تأثیر آنان خواهد بود. اسم کلاس ها متمایز و تأثیرگذار بر روحیه دانش آموزان است. 2-6- تابلو ها و کتیبه ها پیام و معماری تابلو ها و کتیبه ها باید در راستای اهداف تعلیم و تربیت و متناسب با شرایط سنی و روحی، روانی کودکان و نوجوان انتخاب و اجرا شوند. تابلوها متضمن پیام های فرهنگی، اخلاقی، آموزشی باشند و ترغیب کننده علم آموزی و سازندگی فردی و اجتماعی است. 2-7- درب ورودی چگونگی طراحی درب ورودی با مقاطع تحصیلی کودکان و نوجوانان و جنسیت دانش آموزان بوده و زیبایی آن آرامش و شادابی را ایجاد می کند. (حافظیان، 1375) با توجه به تعداد دانش آموزان سرویس های بهداشتی و آبخوری های مناسب در هر مدرسه باید وجود داشته باشد. 2-8- ضوابط مکان یابی و ساختن محیط های آموزشی 2-8-1- دسترسی مکان های آموزشی به ویژه مدارس ابتدایی باید به گونه ای انتخاب شوند که دسترسی به آنها برای دانش آموزان به سهولت میسر باشد. به عنوان مثال مکان مدارس ابتدایی برای دانش آموزان طوری انتخاب شود تا اکثر دانش آموزانی که در شعاع دسترسی آن قرار می گیرند، در کمتر از 20 دقیقه پیاده روی بتوانند خود را به مدرسه برسانند. به علاوه باید مقرراتی را وضع و تمهیداتی را فراهم آورند تا شاگردان به هنگام عبور از چهارراه های شلوغ، بزرگراه ها، خطوط راه آهن، رودخانه و سیل ها با خطرات جدی مواجه نشوند. در مقطع ابتدایی حداکثر شعاع دسترسی 500 متر (حداکثر 10 دقیقه پیاده روی) و در مقطع راهنمایی حداکثر شعاع دسترسی 1200 متر (حداکثر 15 دقیقه پیاده روی) و در مقطع متوسطه حداکثر شعاع دسترسی 2000 متر (حداکثر 20 دقیقه پیاده روی) می تواند مناسب باشد. لازم به ذکر است سربالایی های تند وخسته کننده بر میزان شعاع دسترسی تأثیر خواهد گذاشت. (محسن پور، 77) 2-8-2- آسایش محیطی توجه به اصلی ترین عواملی که بر آسایش زیستی انسان از نظر فیزیکی و روانی تاثیر گذاشته، کارائی بیشتر را فراهم می کند و قابل سنجش و اندازه گیری هستند همانند شرایط نوری، صوتی، آب و هوایی برای ایجاد فضای معماری مطلوب و دارای عملکرد و صحیح لازم و ضروری است. 2-8-2-1- نور نور یکی از اصول مهم در طراحی فضاها و تامین آسایش بصری است که معیارهای عمده ای در طراحی روشنایی داخل یک فضا باید به آنها توجه نمود عبارتند از : - میزان شدت روشنایی موردنیاز براساس آئین نامه 1848 موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران شدت روشنایی موردنیاز در فضاهای مختلف شرح گردیده است : جدول 2-1- مقایسه روشنایی موردنیاز در عملکرد های مختلف (برحسب Lux) نوع فعالیت103677430099000الفبجد هـنتدریس و میز سخنرانی تخته سیاه1252157531604200500300400215215500-200500-300آزمایش2151076200400215500-200خیاطی و گلدوزی32316041000600323700-500109537526543000نقاشی و کاردستی 323753500600323500-700کتابخانه قفسه میز مطالعه-323323753200200-600-215200-100500-3001166885000اداری دفاتر ماشین نویس دفتر 215753100400215300-600راهروها و سرویس 1082155010032100-50دفاتر 108108100200-500-200 (منبع : قاضی زاده، 1373) الف- دپارتمان آموزشی آمریکا ب- انجمن مهندسان روشنایی امریکا ج – ژاپن د- انگلیس ه – آفریقا و خاورمیانه (یونسکو) و- آئین نامه 1848 موسسه استاندارد و تحقیق صنعتی ایران - میزان انعکاس سطوح میزان انعکاس سطوح به جنس و رنگ و کیفیت سطح آنها بستگی دارد. انعکاس دیوارها در فضایی با ارتفاع زیاد بیشتر است و انعکاس سقف در فضایی که ارتفاع کم و طول و عرض زیاد است بیشتر می باشد. - شفافیت میزان اشعه عبوری نور بستگی به جنس، کیفیت سطح، رنگ، زاویه تابش دارد. اجسام شفاف در هنگام تابش نور بخشی از نور را جذب و بخشی را منعکس و بخشی را نیز از خود عبور می دهند. - کنتراست سطوح در این زمینه در آئین نامه های مختلف موارد زیر توصیه شده است. اختلاف درخشندگی سطح مطالعه نباید بیش از سه برابر میز، حوزه آن و تخته کلاس باشد. - اختلاف درخشندگی نور طبیعی سطح میزها نباید بیش از 10 برابر سطح مطالعه باشد. - عدم استفاده از سطوح و رنگ های براق که سبب انعکاس منابع نوری و خیرگی چشم می شوند. (قاضی زاده، 1372) جدول (2-2) : درصد بازتاب مطلوب سطوح یک کلاس سطحالفبمیز شاگرد50- 3540- 25تخته تدریس2020دیوارهای جانبی60- 4060- 50کف کلاس50- 3030- 20سقف کلاس60- 7080 (منبع : قاضی زادهه، 1373) الف- آئین نامه 1848 موسسه استاندارد ب- استاندارد آسیایی یونسکو 2-8-2-2- نوع نور موردنیاز - استفاده از نور طبیعی خورشید استفاده از نور طبیعی خورشید در درجه اول اهمیت قرار دارد که از طریق پنجره ها، نورگیرها و سایر بازشوها صورت می گیرد. اندازه های این بازشوها جهت تأمین روشنایی کافی بستگی به شدت تابش خورشید در محل و سایر عوامل اقلیمی از جمله تهویه هوا دارد البته باید توجه داشت که نور کافی با استفاده از نور طبیعی امکان پذیر است. جدول 2-3- ضریب عبور نور در مواد تحت تابش عمودی درصد عبور93-9065-6075-6584-5938-1035-545-4050-24شرح مادهشیشه شفافناصافمشجرماتشیریابریشم سفیدپوست سفیدکاغذ سفید (منبع : قاضی زاده، 1373) - روشنایی مصنوعی منابع نور مصنوعی از نظر سیستم کار و نوع نور دو دسته اند : منابع نوری با رشته ملتهب و منابع نوری فلورسنت. هر یک از آنها جهت، نوع انتشار نور به مستقیم، نیمه مستقیم مختلط و یکنواخت، غیرمستقیم، نیمه غیرمستقیم تقسیم می شود. جدول 2-4- نوع انتشار نور غیرمستقیم نیمه مستقیم یکنواختنیمه مستقیم مستقیم b 2 ≥ a b 3 ≥ a n5/1≥ a n5/1≥ a b 3 ≥ a n4/0≥ a ملتهب نقطه ای n7/0 ≥ a ملتهب خطی N5/1 ≥ a فلورسنت (منبع : قاضی زاده، 1373) در جدول (a) فاصله بین مراکز نوری (b) فاصله این منابع از سقف (h) منابع نوری تا سطح مفید کاری از آنجا که در فضاهای آموزشی اغلب ترکیبی از نور طبیعی و مصنوعی استفاده می شود بهتر است از چراغ‎های فلورسنت با توزیع نوری بین مستقیم (با صفحات مشبک) تا یکنواخت یا مختلط استفاده می شود ترکیبی از دو سیستم روشنایی ملتهب و فلورسنت برای فضاهای مورداستفاده در شب پیشنهاد می شود. در آسایش محیطی عوامل اقلیمی موثر است که به توضیح آنها پرداخته خواهد شد. (قاضی زاده، 1372) 2-9- مکان یابی و شرایط انتخاب زمین معیارهای کلی استقرار کاربری آموزشی به عنوان یکی از کاربری های عمده عبارتند از : 2-9-1- سازگاری سازگاری به منظور هماهنگی و همخوانی بین فعالیت های شهری و فرم و عملکرد واحد آموزشی می باشد. 2-9-1-1- سازگاری موقعیت مکانی در سازگاری موقعیت مکانی باید فرم خاص معماری فضای آموزشی و تمهیدات شهرسازانه توجه شود. بکارگیری بهداشت مدارس جهت جلوگیری از آسیب های جسمی و روحس و ایجاد محیط سالم و دستورالعمل هایی اجرایی ارائه شده که شامل جلوگیری از ایجاد آلودگی صوتی که مهمترین آلاینده های صوتی عبارتند از : بزرگراه، فرودگاه ها، مسیر راه آهن، مراکز تجاری پر رفت و آمد،. . . . حداکثر میزان صدای قابل قبول برای کلاس درس 45 دسی بل است. علاوه بر آلودکی صوتی نوع دیگری آلودگی هواست، که اصلی ترین عامل آلودگی هوا را بخش صنایع و حمل و نقل را می توان نام برد. برحسب میزان ایجاد آلودگی، صنایع طبقه بندی می شود : - فاصله فضای آموزشی با صنایع با آلودگی زیاد 1000-500 متر - فاصله فضای آموزشی با صنایع با آلودگی متوسط 500- 300 متر - فاصله فضای آموزشی با صنایع آلودگی کننده حداقل 50 متر. سایر آلاینده های محیطی شامل: فضلاب های شهری، کشتارگاه ها، مراکز بهداشتی، درمانی و گورستان ها... 2-9-1-2- کاربری های سازگار – ناسازگاری موقعیت مکانی کاربری های سازگار به کاربری هایی که همجوار آنها به کاربری آموزشی نه تنها سازگار بلکه ضروری است. مانند کاربری مسکونی بخصوص در مقاطع راهنمایی و ابتدایی و کاربری های فرهنگی شامل کتابخانه‎ها، مساجد، تکایا و. . . . چون نزدیکی نسبتاً زیادی با کاربری آموزشی دارند بخصوص در مقطع دبیرستان و راهنمایی جزء واحدهای سازگار به حساب می آیند. کاربری فضای سبز به جهت سالم سازی هوا، جلوگیری از آلودگی و انتقال آن به واحد آموزشی و ایجاد آرامش و بسیاری از موارد دیگر جزء کاربری های سازگار محسوب می شوند. کلیه آلاینده های صوتی و هوا و محیطی جزء کاربری های ناسازگار به حساب می آیند و کاربری های بهداشتی شبکه ارتباطی، تاسیسات شهری و کاربری هایی مانند آتش نشانی، مراکز پلیس، نیروی انتظامی، باید در فاصله ای مناسب از کاربری آموزشی قرار گیرند. 2-9-2- مطلوبیت مطلوبیت فضای آموزشی در گرو شناخت نوع فعالیت، عملکرد، نیازمندی ها، کنش، واکنش هایی است که کاربری آموزش با دیگر کاربری ها پدید می آورد. در این بخش استقرار واحدهای آموزشی با توجه به شرایط محیطی، شعاع دسترسی انطباق با طرح های شهری، دسترسی ها، تاسیسات و تجهیزات شهری انجام می شود. که به تجزیه و تحلیل مهمترین عامل یعنی شرایط محیطی پرداخته می شود. 2-9-2-1- شرایط محیطی شرایط محیطی عبارتند از : اوضاع طبیعی، شرایط اقلیمی، آب و هوای، ویژگی های زمین شناسی. - اوضاع طبیعی ناهمواری های سطح زمین شامل پستی و بلندی ها و شیب های تند و ناهمواری های زیاد مانع از استفاده کلیه سطوح برای کاربری ها می گردد. یک مکان فضای آموزشی باید به نحوه انتخاب گردد که از کمترین شیب و ناهمواری برخوردار بوده باشد. از احداث مدارس ابتدایی در زمین هایی با شیب بیش از 6 درصد و مدارس راهنمایی با شیب بیش از 8 درصد احتراز گردد. این ارقام در مناطق کوهستانی به ترتیب 8 و 15 درصد می باشد. احداث ساختمان های آموزشی روی خاکریزها، شیب های سست، زمین هایی با مقاومت کمتر از نیم کیلوگرم بر سانتی متر و نقاط پست و سیل گیر و مسیر قنوات دایر متروک، حریم گسل وقوع زلزله، رودخانه فصلی و دائمی، محل ریزش کوه یا بهمن خودداری می گردد. (سازمان و نوسازی و توسعه تجهیز مدارس کشور، و دفتر فنی، 80) - خصوصیات خاک و توپوگرافی توجه به موادی که پایه ی ساختمان و تاسیسات بر روی آن قرار کیرد و گاهی سخره های سخت و گاهی سنگ های فرسایشی، گاهی نیز مواد رسوبی ضروری است. هم چنین با توجه به طبیعت خاک رویه و زیرین برای تحمل وزن بنا و رشد گیاهان و مناطق باتلاقی و یا مناطقی که دارای آب زیرزمینی سطحی دارند که باید زهکشی شود و یا عملیات خاک برداری و آماده سازی زمین در مناطق پرشیب و سنگلاخ و مجاورت به چین های گسل ها و سایر عوامل زمین شناسی حائز اهمیت است. و زمین هایی که از لحاظ شکل دارای زوایایی بسته ای برخوردارند. و بطور نسبی با زوایای کوچکتر از مقدار تقریبی 70 درجه احتمالاً از زمین بیشتری در ساخت و ساز استفاده می شود پیشنهاد نمی گردد. - جهت گیری جهت و موقعیت ساختمان آموزشی باید طوری انتخاب شود که تابش آفتاب و تهویه فضاها از جمله کلاس‎ها در تمام فصول به نحو احسن انجام شود. و از احداث ساختمان آموزشی در مسر بادهای شدید و مزاحم خودداری شود. - شرایط اقلیمی درنظر گرفتن شرایط آب و هوایی از عوامل اساسی مکان یابی بخصوص مکان یابی فضای آموزشی خواهد بود. تغییرات دما، ریزش های جوی، میزان رطوبت، باد و تابش آفتاب در تعیین مکان فعالیت آموزشی باید مورد بررسی قرار گیرد که با دو تابش خورشید شاخص‎های اساسی در مکان یابی فضای آموزشی هستند. 2-9-3- ظرفیت ظرفیت مکانی به عنوان یک عامل اساسی تعیین کننده سطوح آموزشی خواهد بود. برای تعیین سطوح فضای آموزشی متناسب با تعداد دانش آموزان سرانه فضای آموزشی (زیربنا و محوطه زمین) موردتوجه قرار می‎گیرد. استفاده بهینه از هر یک از فضاهای آموزشی در صورتی امکان پذیر است که دارای ابعاد و اندازه‎های متناسب با عملکردی را که ارائه می دهند باشند. بنابراین در همه ناحیه با توجه به شعاع دسترسی و تراکم جمعیت دانش آموزان لازم التعلیم، جمعیت دانش آموزان تحت تعلیم، افت تحصیلی، هرم های سنی دانش آموزان، سیاست دولت می توان تعداد و ظرفیت مورد نیاز مکان آموزش را تعیین نمود. (قاضی زاده، 1372) 2-10- ایمنی واحدهای آموزشی 2-10-1- ایمنی در مقابل سوانح طبیعی سوانح طبیعی نظیر زلزله و سیل و سقوط بهمن و ریزش کوه و. . . که ضوابط و آئین نامه های مرتبط با موضوعات باید رعایت شود. 2-10-2- ایمنی در مقابل سوانح غیرطبیعی - حریق - درب کلیه فضاها به طرف بیرون و در جهت فرار باز شود. - درب تمام فضاها حداکثر 30 متر از راه پله یا خروجی ساختمان فاصله داشته باشد و در صورتی که این درب در قسمت بن بست راهرو واقع باشد این فاصله به 18 متر تقلیل می‎یابد. - فضاهایی که امکان خطر آتش سوزی در آنها بیشتر از سایر فضاها می باشد، مثل آزمایشگاه ها، آبدارخانه‎ها، بعضی از کارگاه ها از سایر فضاها جدا گردد. این جدایی توسط دیوارها و درهایی با مقاومت زیاد و یا از طریق وسط قرار دادن فضاهای دیرگر، مثل سرویس های بهداشتی یا راهروها صورت می گیرد. - موتورخانه در ساختمان جداگانه پیش بینی گردد و منابع سوخت در بیرون ساختمان و در صورت امکان زیر خاک کار گذاشته شوند. - کپسول آتش نشامی در فضاهایی با خطر آتش سوزی زیاد پیش بینی شود هم چنین شیرهای آتش در طبقات تعبیه گردد. - در مدارس سه طبقه، بیشتر، بهتر است بیش از دو راه پله تعبیه شود. - خطوط انتقال و توزیع برق حریم خطوط انتقال توطیع نیروی برق طبق وزارت نیرو رعایت گردد. 2-10-3- ایمنی در ارتباط با حوادث داخلی مدرسه - مسیر وسایل نقلیه در مدارس حتی الامکان از پیاده رو و سایر قسمت های محوطه جدا شود. - مشهول ها و کانال های بر انتقال آب های محوطه پوشانده شوند. - نرده های حیاط طوری انتخاب شوند که امکان بالا رفتن یا خریدن اجناس از میان آنها برای کودکان میسر نباشد. - از بکارگیری مصالح صاف و صیقلی در کف پرهیز شود. - در فاصله طبقات راه پله، پاگرد مناسب درنظر گرفته شود. - پنجره ها باید به داخل باز شوند تا به سادگی قابل تمیز کردن باشند. - نصب حفاظ برای پنجره ها در طبقات لازم است. در طبقه همکف این حفاظ باید طوری طراحی شود که در مواقع اضطراری امکان فرار از پنجره میسر باشد. - اتاق کمک های اولیه در نزدیکی دفتر مدرسه و یا اتاق مربی بهداشت پیش بینی شود به طوریکه از نور طبیعی، تهویه و فضای کافی برای تجهیزات کمک های اولیه برخوردار باشد. - کلیدهای برق باید بر روی دیوار خارجی توالت ها نصب شود. در توالت ها بهتر است به طرف بیرون باز شوند. - مبلمان و مدارس باید عاری از هرگونه ترک خوردگی و یا لبه های تیز فلزی باشد. 2-11- سرانه فضاهای محوطه سرانه فضاهای آموزشی با استفاده از ضوابط و شاخص های ملی و بین المللی و نیز اساس آمار شاگردان و نوع فعالیت های آموزشی، متوسط سرانه فضاهای آموزشی در هر یک از سطوح تحصیلی براساس برآوردی که سازمان نوسازی و توسعه تجهیزات مدارس وابسته به وزرات آموزش و پرورش در سال 1380 به عمل آورده است به شرح زیر است. 2-11-1- صف جمع و تفریق این فضاها مستقیماً در جلوی ساختمان آموزشی قرار می گیرد. سطح موردنیاز صف جمع به ازای هر دانش آموز در دوره ی ابتدائی در حدود 1 تا 6/1 مترمربع و در دوره راهنمایی 3/1 تا 9/1 مترمربع است که بطور متوسط می توان برای هر نفر 6/1 مترمربع را منطور نمود. 2-11-2- فضای بازی و ورزش برخورداری از امکانات ورزشی نقش موثر در بهداشت روانی و سلامت جسمی دانش آموزان دارد. با توجه به فعالیت های هر دوره، مساحت لازم برای فضاهای بازی ورزش تعیین می شود. 2-11-3- فضای سبز ضمن ایجاد محیط جذاب برای دانش آموزان باعث تقویت خلاقیت و نوآوری می شود. با توجه به شرایط و امکانات موجود، میزان فضای سبز مدارس برای هر دانش آموز 3/0 تا 5/0 متر مربع درنظر گرفته می شود. 2-11-4- فضای توقف وسایل نقلیه سطح لازم برای پارکینگ هر اتومبیل در مدارس به انضمام محل پارک و فضای عبور و مرور، در حدود 21 مترمربع است. 2-11-5- فضاهای ارتباطی غیرمفید این فضاها شامل راه های ارتباطی بین سایر فضاها و سطوح غیرقابل استفاده در محوطه می باشد و حدود 10 درصد فضاهای محوطه را دربر می گیرد. 2-11-6- فضاهای ارتباطی کوتاهترین و کم مانع ترین مسیر برای حرکت دانش آموزان، اولیاء و مربیان درنظر گرفته شود. حتی المقدور از ایجاد فضاهای پرت و غیرمفید جلوگیری شود. (سازمان و نوسازی و توسعه و تجهیز مدارس کشور، و دفتر فنی، 80) 2-12- مساحت زمین موردنیاز برای ساختمان های آموزش یک طبقه فضای سرایداری خانه معلم + مساحت فضای باز + مسحت فضاهای بسته = سطح زمین 2-13- مساحت زمین موردنیاز برای ساختمان های آموزشی بالای یک طبقه1068070372745مساحت سرویس های بهداشتی و آبخوری – مساحت فضاهای بسته تعداد طبقات00مساحت سرویس های بهداشتی و آبخوری – مساحت فضاهای بسته تعداد طبقات-6350532130= سطح زمین 00= سطح زمین 15496542794000 فضای سرایداری یا خانه معلم + مساحت سرویس های بهداشتی و آبخوری + مساحت فضاهای باز + 2-14- نگاهی به ویژگی های اقلیمی منطقه مورد مطالعه و رابطه آن با موضوع تحقیق 2-14-1- نحوه تأثیر عوامل اقلیمی در رابطه با ساختار فضاهای آموزشی قبل از بررسی اجمالی مشخصات اقلیمی منطقه موردمطالعه، به بررسی وضعیت 5 عامل و عنصر مهم اقلیمی (درجه حرارت – رطوبت- باد – تابش – بارش) که در احداث ساختمان و میزان آسایش در ساختمان های نقش مهمی دارند پرداخته می شود. تا شاید بتوان بین اقلیم و آسایش دانش آموزان در این منطقه رابطه ای منطقی برقرار نمود و از اسراف و تبذیر بودجه، انرژی، نیروی انسانی گام موثری برداشته شود با این طرح‎ها بررسی و تحلیل مشخصات اقلیمی منطقه در رابطه با ساختارهای فیزیکی آن صورت گرفته است. قبل از بیان مشخصات و مختصات هر یک از عناصر اقلیمی ناگزیر به بیان کلیاتی در این رابطه بوده تا نحوه تاثیر عوامل اقلیمی در تعیین جهت فرم و مصالح و سایر موارد یک ساختمان، ویژگی های معماری بومی مناطق معتدله مرطوب به صورتی مختصر بیان می شود. 2-14-2- نحوه تأثیر عوامل اقلیمی در تعیین جهت ساختمان برای تعیین جهت یک ساختمان در رابطه با عوامل اقلیمی باید دو نکته توجه داشت : 1- امکان استفاده از خاصیت خنک کنندگی با دو پرهیز از تابش مستقیم آفتاب در مواقع گرم سال. 2- امکان استفاده از تابش آفتاب و مصون بودن از وزش باد در ایام سرد سال از آنجا که سرعت، تواتر و جریان های باد در اثر برخورد با عوارض محلی موجود روی سطح زمین از قبیل کوه، دره، ساختمان و پوشش گیاهی تغییرات محسوس پیدا می کند. نمی توان اطلاعات هواشناسی مربوط به منطقه را که منحصراً به محل نصب بادسنج در آن منطقه می باشد برای همه قسمت های مختلف آن منطقه تعمیم داد. در نتیجه برای شناخت دقیق جریان های باد در هر محل همزمان با جمع آوری و تحلیل اطلاعات ضبط شده در ایستگاه های هواشناسی منطقه موردنیاز به تحقیقات محل نیز احساس می گردد. در این پژوهش به منظور پوشش دادن به این هدف با توزیع پرسشنامه بین کلیه مدارس در مقاطع پیش دبستان، ابتدایی و راهنمایی و دبیرستان و هنرستان و پیش دانشگاهی و کار و دانش تا حدودی به تکمیل اطلاعات کمک شد. 2-14-3- ویژگی های معماری بومی مناطق معتدل مرطوب معماری بومی اینگونه مناطق که بیشتر کرانه های دریای خزر و دامنه های شمالی کوه های البرز را شامل می‎شود بطور کلی از ویژگی های زیر برخوردار می باشند : برای محافظت ساختمان از رطوبت زیاد نسبتاً دائمی، ساختمان ها بر روی پایه های چوبی ساخته شده اند. اما در دامنه کوه ها که رطوبت کمتر است معمولاً خانه ها بر روی پایه هایی از سنگ و گل و در پاره ای موارد به روی چوب بنا گردیده اند. به منظور حفاظت اتاق ها از باران، بالکن های عریض و سرپوشیده ای در اطراف اتاق ها ایجاد گردیده است. این فضاها در روستاها در بسیاری از ماه های سال برای استراحت، کار و در پاره ای موارد برای نگهداری محصولات کشاورزی مورداستفاده قرار می گیرند. - اکثر ساختمان ها با مصالح دارای حداقل ظرفیت حرارتی بنا گردیده اند و در صورت استفاده از مصالح ساختمانی سنگین ضخامت دیوارهای آن در حداقل ممکن نگاهداشته شده است. استفاده از مصالح ساختمانی سبک در این مناطق بسیار منطقی است. هنگامی که نوسان دمای روزانه کم است ذخیره حرارت هیچگونه استفاده ای نداشته و علاوه بر این مصالح ساختمانی سنگین تا حدود زیادی از سودمندی تهویه و کوران که یکی از ضروریات در این منطقه است می کاهد. بطور کلی ساختمان های دارای پلان های گسترده و باز بودن فضای اطراف و بیشتر اشکال هندسی، طویل و باریک هستند، به منظور بهره گیری حداکثر در ایجاد تهویه طبیعی در داخل اتاق ها با استفاده از وزش باد، جهت استقرار ساختمان ها عموماً با توجه به جهت وزش نسیم باد دریا انتخاب شده‎اند. در مناطقی که وزش باد شدید و طولانی است معمولاً قسمت های رو به باد ساختمان ها کاملاً بسته هستند. - از نظر سازمان یابی بناها بطور کلی به منظور استفاده هر چه بیشتر از جریان هوا و همچنین به دلیل فراوانی آب ارزان بودن قیمت زمین در روستاها ساختمان ها عمدتاً غیرمتمرکز و پراکنده می باشند. - به دلیل وجود بارندگی زیاد در این منطقه بام ها شیب دار بوده و اکثراً شیب شان تند است. جدول 2-5 اصول رعایت شده در معماری بومی مناطق معتدل مرطوب شرح اصول رعایت شده نوع مصالح ظرفیت حرارتی کم نوع پلان گسترده نوع بامشیب دارجهت استقرار شرق به غرب نحوه ارتباط ساختمان به زمین روی پایه های چوبی سطح و تعداد پنجره ها زیاد میزان استفاده از تهویه طبیعی زیاد بافت مجموعه ای پراکنده نوع رنگ خارجی آزاد (کسمائی، 1382) 2-14-4- فرم ساختمان در رابطه با اقلیم با وجود آنکه میزان دمای مناطق معتدل به حدی است که انعطاف پلان ساختمان را ممکن می سازد، اما در همه حال گسترش پلان در طول محور شرقی – غربی ضروری است. با شدت تابش آفتاب بر دیوارهای جهات مختلف ساختمان، حتی دیوارهای شرقی – غربی در این مناطق کمتر از مناطق دیگر کشور است در نتیه در این مناطق می توان از نرم های آزاد استفاده نمود. اما بهتر است نرم ساختمان حتماً در طول محور شرقی – غربی گسترش داشته باشد. 2-14-4-1- تابش آفتاب حرارت تعیین جهت ساختمان با توجه به تابش خورشید بهتر است جهت ساختمان بگونه ای تعیین می شود که : - در ایام گرم سال مقدار گرمای تابش خورشید در ساختمان - در مواقع سرد سال از بیشترین مقدار گرمای تابش خورشید بهره مند شود. - برای دستیابی به دو مرحله بالا بایستی مواقع گرم و سرد سال و گرمای تابش خورشید یک محل را معین کرد. 2-14-4-2- تشخیص مواقع گرم و سرد یک محل امروزه، برای تشخیص مواقع گرم و سرد سال از روش های مختلف استفاده می کنند. نمودار زیست اقلیمی گیونی که در آن منطقه آسایش مشخص می توان هوای داخلی ساختمان را تعیین نمود. به این ترتیب لحظاتی که در داخل و منطقه آسایش، واقع شوند، لحظات مطبوع و با راحت می باشند. لحظاتی که خارج از منطقه آسایش واقع شوند، در صورتیکه بالای منطقه آسایش باشند، گرم بود، و جریان باد برای جبران گرمی آنها ضروری است، و در صورتیکه زیر منطقه آسایش باشند، سرد بوده و تابش خورشید برای جبران سردی آنها پیشنهاد می شود. همچنین از بیوکلیماتیک اولگی علاوه بر تعیین نوع اقلیم، برای ساخت و ساز پیشنهاداتی نیز ارایه نموده است. برای تعیین ماه های شرجی و غیرشرجی نیز از نموداری لنگستر – کارستن و هم چنین پیشنهادات ارائه شده در جدول پیشنهادات ماهانی که بررسی آنها در بخش اقلیم آمده است، می توان استفاده کرد. 2-14-4-3-تأثیر زوایه تابش هرچه زاویه تابش خورشید بزرگتر باشد، یعنی اشعه تابشی خورشید، مایل به سطحی بتابد. گرمای حاصل از خورشید روی آن کمتر خواهد بود، و هر چه این زوایه کوچکتر باشد یعنی اشعه تابشی خورشید به صورت عمودی تر به سطح بتابد، گرمای حاصل از خورشید روی سطح زیادتر خواهد بود. درواقع چهار عامل در تعیین زاویه تابش خورشید به یک سطح موثرند : - طرز قرارگیری سطح نسبت به خورشید - تغییرات روزانه و فصلی مواضع خورشید در آسمان - عرض جغرافیایی محل قرارگیری سطح - وضعیت جوی محل زوایه تابش خورشید در منطقه مورد مطالعه در بخش اقلیم بررسی می شود. جدول 2-6 ضریب جذب انرژی حرراتی خورشید در رنگ های مختلف (در عرض جغرافیایی 31 تا 47 درجه شمالی) نوع رنگدرصد جذب حرارتسفید15- 10رنگ روغنی سفید30- 20مرمر سفید50- 40خاکستری متوسط70- 60آجر – بتن75-70تخته سیاه85-80رنگ سیاه مات95-90 (کسمائی، 1382) چنانکه ملاحظه می شود و رنگ سفید با جذب 15-10 درصد انرژی خورشید کمترین میزان جذب و رنگ سیاه با 90 تا 95 درصد قدرت جذب بیشترین انرژی خورشید را دارد. 2-14-4-4- تاثیر سایه بان ها سایه بان های خارجی (دیوار، درخت و. . . ) تا 90 درصد و سایر سایه بان های داخلی (پرده، پرده کره کره ای و. . . ) تنها 20 تا 25 درصد اثر حرارتی تابشی خورشید را داخل یک اتاق تقلیل می دهند. بهترین سایه بان های طبیعی درخت می باشد. درخت علاوه بر تاثیرش در وضعیت گرمایی ساختمان میزان فشار باد بر ساختمان را نیز تقلیل می دهد. درختان بهترین نوع سایه بان برای پنجره ها و دیوارهای شرقی – جنوب شرقريال جنوب غربی ساختمان های کوتاه می باشد. بررسی باد منطقه موردمطالعه در بخش اقلیم آمده است. 2-14-4-5- باد مطالعات انجام شده درخصوص تأثیر باد در جریان انداختن هوای ساختمان، بیانگر آن است که، هرگاه باد با زوایه 90 – 45 درجه به جبهه ساختمان بوزد تاثیر قابل ملاحظه ای بر جریان هوای داخل دارد، هرگاه باد در جهتی به ساختمان بوزد که با جبهه آن 45- 25 درجه بسازد تاثیرش ناچیز است و هرگاه با زوایه کمتر از 25 درجه به جبهه ساختمان بوزد دیگر نمی‎تواند در به جریان انداختن هوای داخل ساختمان نقش داشته باشد. بهترین حالت استقرار ساختمان در رابطه با باد این است که ساختمان جهتی واقع شود که بادهای مطبوع محلی، دو محدوده بادهای موثر و بادهای نامطبوع در محدوده بادهای اثر به ساختمان بوزد. عملکرد باد در تهویه ساختمان نقش اساسی دارد به منظور جریان داخل هوای اتاق برای اتاق های ادارای و کلاس درس باید جریان در ارتفاع 120 تا 150 سانتی متری از کف قرار داده شود. موقعیت پنجره نسبت به جهت و وزش باد تاثیر قابل ملاحظه ای دارد. به منظور جلوگیری از اثرات باد با درختان از عناصر مفیدی هستند که مقاومت و ممانعت بوجود می آورند، لذا به منظور کاهش اثرات با کاشت درخت در جهت بادهای غالب امری ضروری است. 2- 14-5- تهیوه موردنیاز در اقلیم معتدل و مرطوب با انطباق شرایط گرمایی مناطق معتدل مرطوب بر جدول بیوکلیماتیک ساختمان مشاهده می‎گردد که مشکل عمده در این مناطق رطوبت زیاد هوا در تمام فصول سال است. لذا مهمترین عامل ایجاد آسایش در ساختمان های این مناطق خصوصاً مدارس و فضاهای آموزشی برقراری و تداوم کوران در فضای داخلی است. بنابراین در طراحی ساختمان برای اینگونه مناطق باید ایجاد کوران در داخل ساختمان موردتوجه کامل قرار گیرد. در این رابطه توجه به نکات زیر حائز اهمیت است : 1- ارتفاع ساختمان از سطح زمین یکی از عوامل تعیین کننده میزان فشار باد بر ساختمان و در نتیجه تعیین کننده میزان استفاده از باد در ایجاد تهویه طبیعی در آن ساختمان است. ساختمان هایی که بلندتر از درختان و ساختمان های اطراف خود هستند شرایط بهتری از نظر ایجاد طبیعی نسبت به سایر ساختمان ها دارند. 2- بطور کلی در مناطق مرطوب به دلیل اهمیت ایجاد کوران، جهت ساختمان ها باید در رابطه با جهت وزش بادهای مطلوب و به طریقی که حداکثر استفاده از جریان باد در ایجاد کوران به عمل آید تعیین گردد. 3- در مناطق مرطوب، طرح ساختمان باید امکان ایجاد کوران در تمام اتاق ها را بوجود آورده. 4- ازدیاد اندازه پنجره ها بیش از یک حد مشخص تا آنها که بطور موثرتری در برابر تابش آفتاب محافظت شوند، اهمیت چندانی ندارند. حتی با داشتن پنجره هایی کوچک در صورتیکه در رابطه با وزش باد در محل مناسبی قرار داشته باشند می توان در داخل ساختمان کوران ایجاد نمود. اما هنگامیکه امکان ایجاد کوران وجود نداشته باشد پنجره های بزرگ (به خنک نمودن هوای داخلی درموقع عصر مفید هستند.) 5- در رابطه با ایجاد تهویه طبیعی و کوران در داخل اتاق ها باید به این نکته نیز توجه داشت که جریان اصلی هوا به منطقه ای که ساکنین در آن قرار گرفته اند هدایت شود. 2-14-6- بارندگی و رطوبت رطوبت در ساختمان عاملی بالقوه در به مخاطره انداختن دوام و مقاومت و سلامتی ساختمان بوده منشأ خساراتی است که به زیبایی و مصالح ساختمان دارد می آید. دیوارهای نم دار و مرطوب ممکن است در سلامتی انسان نیز اثر داشته باشد و باعث تعدد و شدت یافتن امراضی چون سرماخوردگی و رماتیسم گردد. مقاومت حرارتی دیوارهای مرطوب نیز به دلیل آب موجود در آنها، کاهش یافته و درنتیجه دمای سطوح داخلی دیوارها، پایین آمده و امکان بروز تعرق به روی چنین سطوحی افزایش می یابد. که این خود می‎تواند باعث ناراحتی از نظر شرایط گرمایی هوای داخلی ساختمان و یا افزایش میزان سوخت مصرفی سیستم های مکانیکی گردد. همچنین رطوبت موجود در دیوارهای مرطوب باعث می شود املاح نمک موجود در مصالح حل شده سپس به صورت شوره یا سفیدک در سطح این دیوارها ظاهر گردد. این رطوبت امکان مناسبی برای رشد قارچ بوده و بوی ناخوشایندی نیز تولید می نماید. خساراتی که در اثر رطوبت به مصالح ساختمانی وارد می شود شامل تغییر ابعاد و پوسیدگی چوب، زنگ زدگی فلزات، نرم شدن اندودهای گچی و آهگی و همچنین جدا شدن صفحات چوبی بهم چسبیده شده می باشد. 2-14-6-1- راه های نفوذ رطوبت به ساختمان رطوبت در ساختمان ممکن است نتیجه عواملی چون نفوذ باران در دیوارها و سقف، نفوذ باران در سطوح داخلی از درز پنجره ها، ایجاد تعرق ناشی از وسایل رطوبت زا به روی سطوح داخلی و یا رطوبت نسبی هوا و همچنین نفوذ آبهای تحت الارضی از کف و دیوارها باشد. 2-14-6-2- نفوذ آب باران عمل نفوذ آب باران در دیوارها، نتیه اثرات گوناگون از قبیل فشار اسمزی، وزش باد و نیروی جاذبه می‎باشد که نسبت اهمیت هر یک از این عوامل بر روی دیوارهای مختلف متفاوت است. در دیوارهای آجری یا بلوک سیمانی نفوذ آب باران به داخل دیوار به ترکیب منافذ مصالح بستگی دارد. هنگامی که مصالح دیوار دارای منافذ و تارهای متعدد می‎باشند، مانند آجرهای ماسه آهکی یا خشت ها، نیروی مکش از تارهای مویی عمده می‎باشد. اما در دیوارهای بلوکی بتنی که درزهای بزرگتری دارند، نفوذ آب به داخل دیوار بیشتر از طریق فشار ناشی از وزش باد به دیوار صورت می گیرد. عمده ترین و بیشترین مقدار نفوذ آب به داخل مصالح ساختمان ها هنگامی روی می دهد که باد و باران با یکدیگر توام شوند. در چنین حالتی شدت نفوذ آب باران به داخل دیوارهایی که رو به باد هستند بسیار بیشتر از بقیه دیوارها می باشد. 2-14-6-3- تعرق یکی از عوامل رطوبت زا در ساختمان تعرق می باشد. در رطوبت نسبی کمتر از 100 درصد مقدار مشخصی از بخار دیوار تعریق می شود و در اثر کشش مویی موجود در سطوح منافذ، از تبخیر مجدد عرق ایجاد شده در سطوح جلوگیری به عمل آمده به عمل آمده و در نتیجه آب حاصل از این تعریق به داخل مطالح نفوذ می نماید. در یک رطوبت نسبی ثابت نیز مقدار نم به دما بستگی داشته و با افزایش دما میزان رطوبت به تدریج بالا می رود. البته تأثیر رطوبت در میزان دیوار خطی نبود بلکه تصاعدی است و در نزدیکی حد اشباع افزایش اندکی در رطوبت باعث می شود مقدار آب موجود در مصالح دیوار یکباره به مقدار زیادی افزایش می یابد. عمده ترین عواملی که در ایجاد و دوام تعرق در یک ساختمان تاثیر دارند عبارتند از : فشار بخار هوای داخلی، دما و نفوذپذیری سطوح داخلی و قابلیت انتقال بخار در دیوارها نسبت بین فشار بخار هوای داخل و خارج یک ساختمان تاثیر دارند عبارتند از : فشار بخار هوای داخلی، دما و نفوذپذیری سطوح داخلی و قابلیت انتقال بخار در دیوارها نسبت بین فشار بخار هوای داخل و خارج یک ساختمان به شرایط تهویه طبیعی آن ساختمان بستگی دارد. جدول 2-7 میزان تعریق به دمای محیط و فعالیت های انسان 2/438/372/327/26 دمای درجه سانتیگراد نوع فعالیت5/1175/04/0پیاده روی (نسبت میزان تعریق)175/04/025/0رانندگی (نسبت میزان تعرق)6/025/01/005/0استراحت در حالت نشسته در سایه (میزان تعرق) (کسمائی، 1382) این جدول نشان می دهد که میزان تعریق به نوع فعالیت و درجه حرارت بستگی دارد. یعنی هر چه فعالیت عضلانی بیشتر باشد و درجه حرارت بیشتر باشد میزان تعرق افزایش می یابد. مثلاً موقع پیاده روی در دمای 267 درجه سانتی گراد میزان تعرق 4/0 است اما در دمای 2/43 درجه سانتی گراد میزان تعرق 5/1 برابر می‎شود و در موقع استراحت در سایه میزان تعرق بسیار پایین استو پس میزان تعرق بدن به فعالیت بدن و دمای محیط بستگی دارد. 2-14-7- روش های بهره وری از عناصر اقلیمی در کیفیت ساختمان های آموزشی با توجه به داده های آماری که در فصل سوم بررسی شده، ساعات آفتابی از ماه مهر کاهش می یابد. در ماه بهمن حداقل ساعات آفتابی و تیرماه حداکثر آن بوده است. و مقدار انرژی خورشیدی دریافتی در فصول سرد سال کمتر از سایر فصول است. بنابراین تاثیر حرارتی خورشید در زمستان قابل چشم پوشی است اما خورشید دارای اثرات حرارتی و بهداشتی و روشنایی و روانی می باشد که باید از اثرات دوم و سوم و چهارم آن در ساختمان بهره گرفت. 320611514935900تولید بیماری رشد قارچ و باکتری = سایه + رطوبت سپس جهت جلوگیری از بروز بیماری یا باید رطوبت را نابود کنیم یا سایه را. رطوبت را می توان با تهیوه صحیح در داخل ساختمان و همچنین ساختن ساختمان ها بر روی سکو و پیلوت به حداقل ممکن رساند و ایجاد فضاهای بزرگ و جلوگیری از قرار گرفتن یک ساختمان در سایه ساختمان دیگر تا حد ممکن سایه را کم کرد. تدابیر فوق می تواند در رشد قارچ و باکتری و هم چنین عدم استحکام ساختمان ها جلوگیری نماید. در مورد هدایت باد در ساختمان، ملاحظه می گردد که برای ایجاد تهویه در ساختمان بخصوص در فصل تابستان جهت گیری ساختمان می تواند در جهات جغرافیایی شمالی – جنوبی، شمال شرقی – جنوب غربی و شمال غربی – جنوب شرقی باشد. (یعنی در سه جهت از چهار جهت اصلی). (جمالی خواهد، 1382) 2-15- اصول و قوانین در ساخت و سازهای ساختمان های آموزشی در اقلیم معتدل و مرطوب 2-15-1- نیازهای حرارتی محافظت ساختمان در برابر بارندگی و جلوگیری از اتلاف حرارت ایجاد شده در فضاهای داخلی در ماه‎های سرد سال و نیز جلوگیری از گرم شدن این فضاها در ماه های گرم یکی از نیازهای حرارتی این اقلیم به شمار می رود. علیرغم این که اعتدال نسبی هوا امکان بهره گیری از انرژی خورشیدی را برای گرم نمودن فضاهای داخلی فراهم می نماید، به دلیل ابری بودن آسمان حداکثر اوقات به خصوص در ماه های سرد سال نمی توان بر استفاده از انرژی خورشید تاکید نمود. به همین علت گرم نمودن فضاهای داخلی در ماه های سرد سال یکی دیگر از نیازهای عمده حرارتی در این اقلیم به شمار می رود. همچنین به دلیل بالا بودن رطوبت هوا در ماه‎های گرم سال می توان با ایجاد کوران شرایط محیطی فضاهای داخلی را تعدیل نمود. 2-15-2- جهت استقرار ساختمان در این اقلیم جهت استقرار ساختمان در درجه اول باید با توجه به جهت وزش بادهای سرد توام با باران و نیز جهت بادهای مناسب تعیین شود. از این رو ساختمان باید به گونه ای قرار گیرد که نمای اصلی ساختمان در حوزه موثر این بارها قرار نگیرد. در این اقلیم به منظور جذب حداکثر انرژی خورشیدی جهت های 15 درجه غربی تا 30 درجه شرقی مناسب می باشند. 2-15-3- فرم کالبدی و سازماندهی پلان به منظور سازماندهی هرچه بیشتر با شرایط اقلیمی، فرم و پلان ساختمان های آموزشی باید به نحوی پیش بینی شوند که امکان بهره مندی از بادهای مناسب منطقه و محافظت ساختمان در برابر بادهای توام با باران فراهم گردد. به طور کلی ساختمان های یک طرفه الگوی مناسبی برای اقلیم محسوب می شوندو لازم است فضای اصلی در قسمت جنوبی پلان و راهروهای دسترسی در قسمت شمالی پیش بینی گردند. همچنین به دلیل بارندگی در تمام فصول سال و بالا بودن میزان آن پیش بینی سقف های شیبدار تند ضروری می باشد. 2-15-4- اندازه پنجره ها و سایبان مهمترین و عمده ترین وظیفه پنجره های ساختمان اقلیم معتدل مرطوب تعدیل حرارت و رطوبت فضاهای داخلی از طریق ایجاد کوران هوا در این فضا و تعویض هوای داخلی است. به این منظور لازم است پنجره‎ها وسیع و کاملاً باز پیش بینی شود و به پونه ای که سطح پنجره هر فضا از 40% سطح نما یا 20% مساحت فضا تجاوز ننماید. ایجاد سایه بان ها و پیش آمدگیهای بام به منظور محافظت پنجره ها در برابر بارندگی لازم بوده و این عناصر از نظر ایجاد سایه بر روی پنجره ها در مواقع گرم سال نیز جوابگو خواهند بود. 2-15-5- مصالح ساختمانی و رنگ سطوح خارجی در این اقلیم به دلیل بالا بودن میزان بارندگی و رطوبت بالای هوا مصالح پیش بینی شده برای جداره های خارجی و بام باید در برابر بارندگی مقاوم باشند. مصالحی که در دیوارهای داخلی به کار می روند باید دارای ظرفیت حرارتی پایین بوده و یا حداقل سطح آنها با چنین مصالحی پوشانده شود. 2-15-6- سیستم مکانیکی به دلیل پایین بودن دمای هوا، دمای هوا در فصل سرد پیش بینی سیستم گرمایشی ضروری بوده و به منظور کاهش رطوبت و گرما استفاده از پنکه سقفی در ماه های گرم مفید می باشد. (سازمان و نوسازی و توسعه و تجهیز مدارس کشور، و دفتر فنی، 80) بررسی ها نشان می دهد که علاوه بر کلیه عوامل غیرانسانی موثر در فضاهای آموزشی عوامل انسانی نیز نظیر معلمین، معاونین و مدیر مدرسه، کلیه پرسنل در مدارس، اولیای دانش آموزان هر یک به نحوی در سطح یادگیری و آموزش می توانند موثر باشند. شاخص بیکر : شاخس بیکر به شاخص خنک کنندگی محیط معروف است و بیشتر برای اقلیم های سرد کارایی دارد. بیکر از رابطه زیر برای محاسبه قدرت خنک کنندگی محیط استفاده کرد که در آن : : میانگین دمای روزانه بر حسب درجه سلسیوس             : باد برحسب متر در ثانیه : قدرت خنک کنندگی محیط بر حسب میکروکالری در سانتیمتر مربع در ثانیه بر اساس این فرمول مقدار CP یا قدرت خنک کنندگی محیط برای شهرستان سبزوار به صورت زیر محاسبه گردید. جدول 2-8 فرمول مقدار CP یا قدرت خنک کنندگی محیط برای شهرستان سبزوار JUNMAYAPRMARFEBJANماه ها4/712/1219/1676/2171/2311/22مقدار CPگرم قابل تحململایم مطبوعملایم مطبوعخنکخنکخنکشرایط محیطیمحدوده آسایش بیوکلیمامحدوده آسایش بیوکلیمامحدوده آسایش بیوکلیماملایمملایمملایمشرایط بیوکلیمای انسانیDECNOVOCTSEPAUGJULماه ها58/1982/1753/146/99/65/5مقدار CPملایم مطبوعملایم مطبوعملایم مطبوعگرم قابل تحملگرم قابل تحملگرم قابل تحملشرایط محیطیمحدوده آسایش بیوکلیمامحدوده آسایش بیوکلیمامحدوده آسایش بیوکلیمامحدوده آسایش بیوکلیمامحدوده آسایش بیوکلیمامحدوده آسایش بیوکلیماشرایط بیوکلیمای انسانی مقدار [1]cp محاسبه شده بین 21 الی 24 می باشد که نشان می دهد فصل زمستان یعنی ماههای JAN، FEB، MAR، از نظر شرایط محیطی خنک و از نظر شرایط بیوکلیمای انسانی در رده ملایم قرار گرفته است. در دو ماه آبریل و می شرایط محیطی در بهترین وضعیت خود یعنی ملایم مطبوع و از نظر شرایط کلیمای انسانی در محدوده آسایش بیوکلیمایی قرار دارد. اما زمان JUL، SEP شرایط محیطی گرم قابل تحمل در منطقه حاکم است.  ماههای OCT، NOV، DEC یهنی فصل پاییز شرایط محیطی تغییر می کند و شرایط ملایم مطبوع حاکم می شود. اما از نظر شرایط بیوکلیمای انسانی از ماه APR  تا DEC محدوده آسایش بیوکلیمایی می باشد. بطور کلی هیچ گونه شرایط عدم آسایشی که شدیدآ برای انسان غیر قابل تحمل باشد در طول دوره آماری ایستگاه سبزوار وجود ندارد.  شاخص فشار عصبی : این رابطه نشان دهنده ضریب آسایش در دو نوع دماست. در رابطه اول بر اساس شاخص فشار عصبی برای دما های بالاتر از 20 درجه می باشد که از فرمول زیر بدست می آید در این فرمول   : شاخص دمای موثر : متوسط رطوبت نسبی : دما بر حسب فارنهایت : متوسط درصد رطوبت نسبی می باشد. و در رابطه دوم بر اساس شاخص فشار عصبی برای ماه های زیر 20 درجه می باشد که از فرمول زیر یدست می آید در این فرمول  : باد برحسب متر در ثانیه : دما سلسیوس : قدرت خنک کنندگی محیط می باشد. که با استفاده از رطوبت نسبی سنجیده می شود که در این رابطه هر چه رطوبت بیشتر می شود شرایط دمایی هوا سردتر می شود. از میان 12 ماه طول دوره آماری 30 ساله میانگین دمای 5 ماه از سال در این دوره بالای 20 درجه می باشد که شامل ماه های MAY، JUN، JUL، AUGو SEP می شود و 7 ماه دیگر که شامل JAN، FEB، MAR، APR، OCT، NOVو DEC دارای ماه های زیر 20 درجه می باشند که بر اساس شاخص فشار عصبی بالا20 درجه نتایج زیر بدست آمده که درجدول زیر نشان داده شده است. جدول 2-9 شاخص فشار عصبی بالا20 درجه SEPAUGJULJUNMAYماه ها12/029/499/509/415/1-Iآسایشگرم با شرایط آسایشگرم با شرایط آسایشگرم با شرایط آسایشخنک  بر اساس شاخص فشارعصبی برای دمای زیر 20 درجه که با استفاده از درصد رطوبت نسبی که با استفاده از فرمول زیر بدست آمده است نتایج زیر به دست آمده است : جدول 2-10 شاخص فشارعصبی برای دمای زیر 20 درجه که با استفاده از درصد رطوبت نسبی DECNOVOCTAPRMARFEBJANماه ها97/67144/6148/49636/55028/73733/79832/760Iخیلی خنکخیلی خنکخنکخیلی خنکخیلی خنکسردخیلی خنک  همچنان که مشاهده می شود ضریب آسایش مربوط به دماهای بالاتر از 20 درجه در آهنگ گرمایشی خنگ و گرم با شرایط آسایشی در دمای زیر 20 در ماه FEB با مقدار 33/798 به آهنگ سرمایشی سرد می رسد که با استفاده از پوشش مناسب فشار عصبی خاصی را ایجاد نمی کند. در ماههای دیگر سال آهنگ سرمایشی خنک و خیلی قرار می گیرد. روش اولگی : ویکتور اولگی برای اولین بار در سال 1963 این روش را مطرح کرده، اولگی با استفاده از میانگین دراز مدت ماهانه چهار عنصر اقلیمی حداکثر دما، حداقل دما، حداکثر، حداکثر رطوبت نسبی و حداقل رطوبت نسبی جدول بیوکلیماتیکی ارائه کرده که در آن حدود آسایش انسان بر اساس تغییرات این چهار عنصر تعیین شده است. علاوه بر این عوامل در جدول ارائه شده دو عنصر تابش و جریان باد در محدوده آسایشی نیز نشان داده شده است. برای استفاده از این نمودار باید مقدار دما و رطوبت نسبی ایستگاه انتخابی را بر روی نمودار تصویر کرده و وضعیت نقاط بدست آمده را نسبت به منطقه آسایش نمودار سنجیده ؛ که برای این منظور عنصر های حداقل دما و حداکثر رطوبت را مشخص نموده و محل برخورد این دو را با علامت(▲) مشخص می کنیم و عنصرهای حداکثر دما و حداقل رطوبت را نیز مشخص نموده و محل برخورد این دو را با علامت (●) مشخص می کنیم. سپس با شماره گذاری برای هرکدام از این عناصر به ترتیب ماه های سال آنها را توسط یک خط مستقیم به یکدیگر وصل می کنیم. نقصی که در این روش اولگی وجود دارد این است که شرایط ساختمان در این روش مورد توجه قرار نگرفته است و این روش فقط برای محیط خارج از ساختمان مدنظر قرار گرفته است. در این جدول میزان گسترش که عناصر دیگر اقلیمی مانند باد و آفتاب در محدوده منطقه آسایش ایجاد می کنند نشان داده می شوند. که به دلیل اینکه شرایط ساختمان در نظر گرفته نمی شود با محدودیت هایی در آن مواجه هستیم روش گیونی : اگر چه تعیین محدوده دقیق آسایش دلیل ارتباط به عوامل مختلف بسادگی امکان پذیر نیست. در این ارتباط آزمایش ها و مطالعات گوناگونی انجام شده که با استفاده از نتایج آنها می توان شرایط اقلیمی مختلف را در ارتباط با آسایش انسان مورد بررسی و مطالعه قرار داد. یکی از کاربردی ترین شاخص ها برای بررسی شرایط حرارتی هوا از نظر آسایش جدول بیوکلیماتیک است که توسط برادران اولگی پیشنهاد شده است. در جدول بیوکلیماتیک حدود آسایش انسان بر اساس تغییرات دو عنصر اقلیمی دما (محور عمودی هوا) و رطوبت نسبی هوا (محور افقی جدول) تعیین شده است.  علاوه بر این میزان گسترش دو عنصر اقلیمی دیگر یعنی تابش آفتاب و جریان هوا در محدوده آسایش ایجاد می کنند نیز مشخص گردیده است. همچنان که در نمودار اولگی انجام شده بر روی میزان حداقل دما و حداکثر رطوبت و حداکثر دما و حداقل رطوبت  شهرستان سبزوار انجام گرفته نتایج زیر بدست آمده است. در این روش حداقل دما – حداکثر رطوبت را با علامت مثلث (▲) و حداکثر دما – حداقل رطوبت را با نماد دایره (●) نشان داده ایم. طبق جدول می توان دریافت که ماه ها ی JAN، JUL، AUG  با حداکثر دما و حداقل رطوبت در محدوده M" قرار گفته اند که شرایط قابل تحمل را با استفاده از مصالح سنگین و تهویه مطلوب مناسب نشان می دهد ماه SEP با حداکثر دما و حداقل رطوبت در محدوده M واقع شده است که شرایطی از هوای خارج از ساختمان را نشان می دهد که با استفاده  از ویژگی مصالح مناسب و به دلیل قرار گیری در محدوده Ec و استفاده از رطوبت کافی با استفاده از کولر های آبی با شرایط اقلیمی می توان هوای داخل ساختمان را در منطقه آسایش قرار دارد ماه MEY نیز با حداکثر رطوبت و حداقل دما در محدوده VوV" می باشد که این دو مربوط به ساختمان های معمولی و ساختمان هایی که به منظور خاص طراحی شده اند قرار می گیرد ماه‌های JAN، JUL، AUG  با حداقل دما و حداکثر رطوبت در محدوده W قرار می گیرند که به دلیل کمبود رطوبت باعث ایجاد خارش و سوزش پوست می شود که برای جلوگیری از این مسئله حتما باید رطوبت هوا افزایش یابد ماههای AUG و OCT در محدوده Nو N" قرار می گیرند که محدوده آسایش، شرایط حرارتی قابل تحمل می باشد و ماههای JAN، SEP، AUG وoct   با حداقل دما و حداکثر رطوبت و ماههای FEB، MRS، DES با حداکثر دما و حداقل رطوبت در محدوده H وH" قرار گرفته اند که نیازی به گرم کردن هوا در این محدوده وجود ندارد ماههای JAN، FEB، MAS، DES با حداقل دما و حداکثر رطوبت در محدوده خارج از H قرار گرفته اند که دارای دمای کمی می باشد و برای گرم شده نیاز به استفاده از وسایل گرمایی مانند بخاری و استفاده از لباس های گرم خارج از خانه می توانند دارای آسایش باشند.      2-16- سوابق تحقيق متون موجود درزمينه فضاهاي آموزشي وطراحي اقليمي به بررسي مساله از ابعاد مختلف پرداخته اندونتايج حاصل از اين مطالعات درقالب استانداردهاي اقليمي در طراحي فضا هاي آموزشي تدوين گرديده است با توجه به اينكه اكثر متون مورد بررسي تا حدود زيادي از نظر محتواي مطالب با هم مشابهت دارند. ضمناً، علي رغم مطالعات متعدد در سراسركشور، در مورد شهر لنگرود، اينگونه مطالعات انجام نگرفته است. بلكه اصول كلي مطالعات در مورد اقليم هاي معتدل ومرطوب مي باشد كه بخشي از مطالعات گيلان را نيز شامل مي‎شود. چكيده اي از منابع غير مستقيم در زمينه موضوع مورد مطالعه بشرح زير ارائه مي گردد: شجاعي(1381) دربررسي قواعدومعيارهاي فضاهاي آموزشي به ارائه مطالعات نمونه درخصوص شهرستان مشهد پرداخته است باتوجه به شرايط اقليمي منطقه مورد مطالعه پس از ارائه جداول بيوكليماتيك ساختماني پيشنهاداتي به شرح زير جهت احداث ساختمانهاي آموزشي طرح نموده است : گسترش ساختمان در محور شرقي- غربي ايجاد جريان هوا در فضا هاي داخلي ضرورتي ندارد. براي منطقه طرحهائي با فضا هاي فشرده ومتراكم مناسب است. ديوار هاي داخلي وسقف بهتر است از مصالح سنگين باشد. باز شوها ونماهاي شمالي وجنوبي مي توان حدود 10تا 25درصد مساحت تابش آفتاب آن باشند. * كسمائي (1373) درخصوص پهنه بندي اقليمي ايران انجام داده اند، پس از بيان نقش اقليم در طراحي فضا هاي آموزشي از جنبه هاي كيفي وكمي نكاتي را درخصوص اثرات اقتصادي ناشي از صرفه انرژي و پهنه بندي اقليمي ايران در طراحي ارائه مي نمايد *سازمان نوسازي وتوسعه وتجهيز مدارس كشور دركتاب«اصول ومعيارهاي طراحي فضاهاي آموزشي و پرورشي» به ارايه اصول ومعيارهاي طراحي فضاهاي اموزشي از ابعاد مختلف پرداخته است كه باتوجه به موضوع مورد مطالعه به ارايه اصول ومعيارهاي طراحي ومكان يابي فضاهاي آموزشي با تكيه برشرايط طبيعي پرداخته مي شود. رمضانی گورابی، ( 1386)، در مقاله خود با عنوان شناخت پتانسیلهای اکوتوریستی آسایش اقلیمی(بیوکلیماتیک) تالاب کیاکلایه لنگرود با روش اوانز بیان داشته شناخت توان آسایش زیست اقلیمی در مناطق مختلف جغرافیایی می تواند به برنامه ریزی اکوتوریستی جاذبه های طبیعی کمک نمایدتا مناطق جاذب محیطی در برابر آلودگی محیط زیست، هجوم و تجاوز انسانی، تغییرات کاربری زمین، استفاده برای گذران اوقات فراغت و غیره حفظ گردد. حبیبی نوخندان، مجید، 1376، در مقاله خود تحت عنوان اقلیم و معماری با تاکید بر معماری سنتی خاورمیانه (وارن جانسون)، مجله فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، شماره 46 بیان داشته: ایجاد رابطه منطقی بین عناصر سازه ای و به طور اخص فضاهای آموزشی با عناصر اقلیمی علاوه بر صرفه اقتصادی دارای اثرات تعیین کننده بر فعالیتهای آموزشی و فرایندهای یادگیری دانش آموزان دارد. شواهد تجربی بیانگر این واقعیت است که هرچه عناصر سازه ای با معیارهای استاندارد اقلیمی سازگارتر باشد. اثر بخشی آن فضا بر انسان و فعالیتهای اوبیشتر است. چون معماری هر منطقه نسبت به آب وهوای آن ناحیه متفاوت می باشد وحدتی، (1387)، درمقاله خود تحت عنوان بررسی اقلیم ومعماری شهرستان پارساباد دراولین همایش منطقه‎ای مغان، جغرافیای کهن، کالبد نوین بیان داشته انسان خواه ناخواه تحت تاثیر شرایط محیطی خود قرار داشته و اقلیم مهم ترین عامل محیطی است که باعث افتراق نواحی از یکدیگر می گردد. لذا بطور مستقیم بر فعالیتهای بشراز جمله نوع معیشت، خلق وخو، سلامتی و اشکال ساختمانهای هر ناحیه تاثیر می‎گذارد. بنابراین برای دستیابی به شرایط آسایش بکارگیری راههای تامین آسایش درساختمانها مهمترین عامل می باشد. لذا برای تداوم مبارزه با محیط در احداث هر ساختمان چگونگی طراحی ساختمان و انتخاب مصالح و مواد متناسب با محیط باید باشد. رمضانی گورابی، (1388)، در مقاله خود با عنوان شناخت درصد همسازی فضاهای آموزشی با شرایط استاندارد آسایش زیست اقلیمی در بخش سنگر بیان داشته : عدم هماهنگی بین شرایط اقلیمی با شرایط آسایش فضاهای آموزشی سبب افت تحصیلی گشته و از 79 فضای آموزشی موجود در بخش سنگر، و از تعداد 33 عنصر موثر در شرایط همسازی بین فضاهای آموزشی و شرایط محیط اقلیمی 4/42 درصد فضاها همساز و 2/33 درصد حدودا همساز و در 3/24 درصد فضاهای آموزشی ناهمساز بوده است. *کسمایی، (1381)، در کتاب خود تحت عنوان اقلیم و معماری روشهای مختلفی را برای زندگی در داخل و بیرون ساختمان معرفی نموده که هریک از این روشها می تواند برای رسیدن به شرایط زیست اقلیمی مناسب در محیط اطراف مان به ما کمک کند. * رازجویان، (1367 )، در کتاب خود تحت عنوان آسایش بوسیله معماری همساز با اقلیم معیارهای مختلفی را برای آسایش معرفی نموده و همچنین اصول مختلف معماری را با توجه به شرایط اقلیمی مورد ارزیابی قرار داده اند. *اکبراقلی و ولایتی، (1386)، در مقاله خود تحت عنوان بررسی جایگاه عوامل طبیعی در استقرار سکونتگاه‎های روستایی می فرمایندعواملی همچون ارتفاع از سطح دریا، شیب، ساختار زمین شناسی، گسل، منابع آب، خاک، پوشش گیاهی و کاربری اراضی، هر کدام بسترهای طبیعی هستند، که تاثیر گذاری آنها در پراکنش سکونتگاههای روستایی نقش موثر دارند. ولی بعضی از این عوامل می توانند نقش موثرتری نسبت به سایر عوامل داشته باشند. نتایج بررسی ها نشان داد که حدود 76% از وسعت منطقه دارای شیب بیش از 10% بوده و حدود 47% از سکونتگاههای روستایی در این محدوده پر شیب قرار دارند، که عمدتاٌ در معرض حرکات دامنه ای هستند. حدود 3/8% از منطقه دارای خاک هایی با ضخامت مطلوب برای زراعت و باغداری بود و تنها حدود 13% از سکونتگاهها در این محدوده واقع بودند. در این صورت روشن است که خاک و منابع آب به ویژه چشمه ها جزو عوامل مهم در پراکنش روستا های منطقه می باشند. *رنجبر وهمکاران، (1386)، در مقاله خود تحت عنوان نقش عوامل طبيعي درتوسعه و استقرار كانونهاي جمعيتي شهرستان اهر می فرماید شهرستان اهر درشمال غربي ايران دراستان آذربايجان شرقي واقع شده واز نظرمختصات جغرافيايي درعرض شمالي ۳۸ درجه و ۱۸ دقيقه الي ۳۹ درجه قرار گرفته است. اين شهرستان از لحاظ طبيعي تحت تاثيراقليم نيمه خشك وسرد قرارگرفته كه به دليل وضعيت خاص توپوگرافي منطقه، مضرس بودن برخي ارتفاعات، دره هاي تنگ وعميق وواحدهاي تپه ماهوري وكوهستان ازعوامل عمده تاثير گذار در توسعه وپراكنش كانونهاي جمعيتي روستايي وشهري مي باشد. كه اين عوامل ضمن ايجاد محدوديت هاي توسعه كشاورزي منطقه قابليت هايي نيز ازنظرگردشگري درمنطقه ايجاد نموده است از طرفي به دليل وجود منابع طبيعي ونيز وجود معادن معدني وهمچنين قابليت هاي بالاي زيست محيطي از جمله وجود منابع آب فراوان وپوشش گياهي غني شهرستان، قابليت زيادي براي توسعه در اين بخشها دارد كه بامديريت وبرنامه ريزي مي توان توسعه شهرستان راتصريح كرد. * نمكي وهمکاران، (1390)، در مقاله خود تحت عنوان نقش عوامل محيطي در آرايش فضايي سكونتگاههاي روستايي (مطالعه موردي: حوزه آبخيز مهاباد) می فرماید عملكرد نسبتا شديد برخي عوامل و پديده هاي محيطي همچون پديده زمين لغزش، نه تنها موجب وارد آمدن خسارات به محيط هاي دست ساز انساني شده، بلكه باعث تخريب، فرسايش و فقر محيط طبيعي در مناطق روستايي هم شده است. در اين ارتباط، موقعيت كوهستاني ناحيه مورد پژوهش، تاثير عميقي بر اين مساله دارد. در موقعيت كوهستاني محدوده مورد مطالعه، دو عامل ارتفاع و شيب بعنوان عوامل بازدارنده و محدود كننده در مديريت حوزه‎هاي روستايي عمل مي نمايند. نتايج حاكي است كه انواع گسل ها و چين خوردگي هاي محلي با منشا زمين ساختاري، لرزش هاي فراواني را باعث شده است كه منطقه مورد مطالعه را با خطرپذيري روبرو كرده است. *نظريان وهمکاران، (1388)، ارزيابي توسعه فيزيکي شهر شيراز با تاکيد بر عوامل طبيعي می فرماید شکل گيري، تداوم، حيات و تغييرات ظاهري بافت شهري و رشد و توسعه آن متاثر از مجموعه اي از عوامل و نيروهاي طبيعي، سياسي، اقتصادي، اجتماعي، فرهنگي و تکنولوژي است. اين عوامل در طي زمان همراه با تغييرات و پيشرفت هاي اجتماعي، اقتصادي و فن آوري تحول پيدا مي کنند. بديهي است شناخت وضع موجود و مشکلات فعلي شهر و پيش بيني تغييرات آتي آن در گروي شناخت اين عوامل و نيروها و ساز و كار عمل آنها است و بدين گونه مي توان سياست هاي مناسبي براي هدايت و کنترل عوامل و نيروهاي تغيير دهنده شهر طراحي و اعمال نمود. این مقاله درفصل نامه جغرافيايي چشم انداز زاگرس پاييز1388، به چاپ رسیده است. *رجایی، عبدالحمید، 1382، فصل سوم در کتاب خود تحت عنوان کاربرد جغرافیایی طبیعی در برنامه ریزی شهری و روستایی به محیط های طبیعی در ارتباط با آمایش سرزمین و نقش مطالعات جغرافیایی طبیعی در سرزمین پرداخته است. *حسینی، (1390)، در فصل دوم کتاب خود تحت عنوان اصول و مبانی برنامه ریزی آمایش سرزمین نامنظم رابطه بین انسان، فضا و فعالیتهای انسان در فضا به منظور بهره برداری منطقی از جمیع امکانات در جهت بهبود وضعیت مادی، معنوی و اجتماعی براساس ارزشهای اعتقادی است *استوارت، (1968) و ناوه لیبرمان (1984) می فرماید آمایش سرزمین طبق ضوابطی با نگرش بازده پایدار و در حوزه بر حسب توان و استعداد کیفی و کمی سرزمین برای استفاده های مختلف انسان از سرزمین به تعیین نوع کاربری از سرزمین می پردازد بنابراین از هدرفتگی منابع طبیعی و ضایع شدن محیط زیست و در نتیجه از فقر انسانی که روی زمین کار می کند می کاهد. *بازنیکی(1985)، ارزیابی توان اکولوژیکی محیط زیست (سرزمین) مرحله میانی فرآیند آمایش سرزمین یا برنامه ریزی محیط زیست است که شامل انتخاب مناسبترین استفاده از سرزمین و نظام مدیریت می باشد. *مخدوم، (1381)، شالوده آمایش سرزمین، در این کتاب روابط بین برنامه ریزی منطقه ای، برنامه ریزی ملی، برنامه ریزی کالبدی، طرح جامع سرزمین، آمایش سرزمین و توسعه پایدار را تشریح نموده است. *عنابستاني، (1389)، نقش عوامل طبيعي در پايداري سکونتگاه هاي روستايي (مطالعه موردي: شهرستان سبزوار) می فرماید پيدايش سکونتگاه هاي بشري و به ويژه روستاها بر پايه ي عوامل طبيعي مانند آب و خاک مناسب استوار بوده است. منطقه ي سبزوار با فراهم نمودن اين عوامل، از گذشته هاي دور به عنوان يکي از مهم ترين کانون هاي سکونت بشري در شرق ايران محسوب مي شود. نتايج نشان مي دهد که رابطه‎اي معني دار و نسبتا قوي بين داده هاي طبيعي يعني موقعيت، آب و اراضي کشاورزي و روند تحولات جمعيت در دوره 85-1345 به عنوان يکي از شاخص هاي پايداري سکونتگاه هاي روستايي برقرار است، به نحوي که ميزان همبستگي بين موقعيت روستا و رشد سالانه جمعيت 216. 0 مي باشد. این مقاله در مجله جغرافيا و برنامه ريزي محيطي (مجله پژوهشي علوم انساني دانشگاه اصفهان) زمستان 1389به چاپ رسده است. منابع و ماخذ اکبراقلی، فرحناز و ولایتی، سعدالله، 1386، بررسی جایگاه عوامل طبیعی در استقرار سکونتگاه های روستایی جعفرپور، ابراهیم – 1381- مبانی اقلیم شناسی انتشارات دانشگاه تهران حبیبی نوخندان، مجید ، 1376، اقلیم و معماری با تاکید بر معماری سنتی خاورمیانه (وارن جانسون) ، مجله فصلنامه تحقیقات جغرافیایی ، شماره46 حسینی ، سیدعلی ، 1390 ، اصول و مبانی برنامه ریزی ، انتشارات ایلیا حقیقت پور- منصور، 1389- جزوه درس مکتبهای جغرافیایی خاکپور، مژگان،1386 - معماری خانه های گیلان،انتشارات فرهنگ ایلیا. ذوالفقاري،حسن،مرادي،فرشاد، 1383 ،بررسي آسايش حرارتي در استان كرمانشاه ،فصلنامه جغرافياوتوسعه ناحيه اي،شماره 3 رازجویان – محمود- 1367 – آسایش بوسیله معماری همساز با اقلیم – انتشارات دانشگاه شهید بهشتی رازجویان- محمود- 1379 – آسایش در پناه باد- انتظارات دانشگاه شهید بهشتی رازجویان، محمود، 1367، آسایش بوسیله معماری همساز با اقلیم رازجويان،محمود، 1367 ،آسايش به وسيله معماري همساز با اقليم،انتشارات دانشگاه شهيد بهشتي رجایی، عبدالحمید، 1382، فصل سوم در کتاب خود تحت عنوان کاربرد جغرافیایی طبیعی در برنامه ریزی شهری و روستایی رضایی، پیروزفر- 1377- طرح مطالعات حوضه آبخیز سیاهرود – رودبار- وزارت جهاد سازندگی کشور – سازمان جهاد سازندگی گیلان – معاونت آبخیز داری و امور زیربنایی رمضانی گورابی ، بهمن ، 1386، شناخت پتانسیلهای اکوتوریستی آسایش اقلیمی (بیوکلیماتیک) تالاب کیاکلایه لنگرود با روش اوانز رمضانی گورابی ، بهمن ، 1388 ، شناخت درصد همسازی فضاهای آموزشی با شرایط استاندارد آسایش زیست اقلیمی در بخش سنگر رمضاني، بهمن، 1385 شناخت پتانسيل هاي اكوتوريستي آسايش زيست اقليمي (بيوكليماتيك) تالاب كياكلويه لنگرود با روش اونز، فصلنامه جغرافيا و توسعه ناحيه اي، ش 7 رمضاني، بهمن،شناخت نواحي آسايش بيوكليماتيك(زيست اقليمي) سواحل گيلان،فصلنامه سرزمين رمضاني، بهمن؛ معرفي روش طبقه بندي اقليمي ريواس مارتينز؛،فصلنامه سرزمين واحد علوم تحقيقات دانشگاه آزاد اسلامي،شماره 3 رنجبر، محسن، رشيدزاده ،معصومه و حسيني اميني، حسن، 1386، نقش عوامل طبيعي در توسعه و استقرار كانونهاي جمعيتي شهرستان اهر سازمان آب منطقه ای گیلان – واحد آمار و اطلاعات پایه سازمان استانداری استان گیلان سازمان بنیاد مسکن انقلاب اسلامی سازمان مدیریت و برنامه ریزی استان گیلان – دستورالعمل بهینه سازی مصرف انرژی در اجرای ابنیه و تاسیسات ساختمان سازمان هواشناسی کشور- مرکز آمار و اطلاعات سلطان زاده – حسین – 1382 – بهینه سازی مصرف انرژی در ساختمان – فصلنامه معماری و فرهنگ – سال چهارم – شماره 13 سیمای اقتصادی – اجتماعی شهرستان لنگرود 1377- معاونت هماهنگی و برنامه ریزی انتشارات سازمان برنامه و بودجه شهرداری شهرستان لنگرود علایی طالقانی – محمود- 1382- ژئومورفولوژی ایران، انتشارات قومس علیجانی ، بهلول، 1381- آب و هوای ایران – انتشارات دانشگاه پیام نور علیجانی ، بهلول، کاویانی ، محمدرضا – 1371- مبانی آب و هواشناسی – انتشارات سمت عليجاني، بهلول، 1373 نگرشي نو در كاربرد آب و هواشناسي در مديريت منابع توسعه كشور،فصلنامه تحقيقات جغرافيايي، ش 35 علیزاده، امین، 1386، اصول هیدرولوژی کاربردی انتشارات دانشگاه امام رضا مشهد قبادیان ، وحید- فیض مهدوی ، محمد، واتسون، دانلد، لب ، کنت، 1384- طراحی اقلیمی اصول نظری و اجرایی کاربرد انرژی در ساختمان – انتشارات دانشگاه تهران کسمایی ، مرتضی ، 1381 ، اقلیم و معماری كاوياني، محمد رضا، 1372 بررسي و تهيه نقشه زيست اقليم انساني ايران، فصلنامه تحقيقات جغرافيايي، ش 28 كسمايي،مرتضي، 1363 ،اقليم و معماري خرمشهر،مركز تحقيقات ساختمان و مسكن وزارت مسكن شهر سازي كسمايي،مرتضي، 1372 ،پهنه بندي اقليمي ايران ،مسكن و محيط هاي آموزشي ،مركز تحقيقات ساختمان و مسكن شهر سازي كسمايي، مرتضي،1372، پهنه بندي اقليمي ايران،ُمسكن و محيطهاي مسكوني،مركز تحقيقات ساختمان مسكن كسمايي،مرتضي،1373،پهنه بندي اقيمي ايران،ساختمان هاي آموزشي،سازمان نو سازي و تجهيزمدارس لشكري، حسن، داوري، رضا. 1383 تحليل شرايط بيوكليماي اسناني استان آذربايجان غربي به روش بيكر، فصلنامه جغرافيايي سرزمين، ش 3 مفیدی – مجید – 1385- مقاله توسعه پایدار و طراحی اقلیمی بناهای سرد و خشک (مطالعه موردی تبریز) موسویان، سید محمدرضا ،1380، اصول مبنای در طراحی معماری و شهرسازی، انتشارات آذرخش . نمكي، سيدمحمد،علي اكبري، اسماعيل،شريفي، اسماعيل، غياثي، نجف قلي، 1390، نقش عوامل محيطي در آرايش فضايي سكونتگاههاي روستايي (مطالعه موردي: حوزه آبخيز مهاباد) واحد علوم تحقيقات دانشگاه آزاد اسلامي،شماره 9 وحدتی ، صمد، 1387، بررسی اقلیم ومعماری شهرستان پارساباد دراولین همایش منطقه ای مغان ، جغرافیای کهن ، کالبد نوین 46- Ataei. H , S. Hashemi nasab , (2012). Regionalization and Evaluation of Seasonal Human Bioclimate of Semnan Province, J. Basic. Appl. Sci. Res., 2(5)4740-4750. 47- Azad Ahmadi. M, (2012). Evaluation of tourism climate comfort in order to attract more tourists - Case study: Sanandaj city in Iran, Life Sci J, 9(3) 623-629. 48- Bazrpash, R.Maleki, H.Hosseini,E`, (2008). Evaluation of climatic comfort in outdoors for the purpose of echotourism in Babolsar, Geographical research quarterly periodical journal, 93-108 49- Ghasemzadeh, M, Nouri, M, (2006). Determination of thermal comfort areas in close educational systems in Yazd, 5th congress of optimization of fuel consumption. 50- Jahanbakhsh, s, (1998). Assessment of human bioclimate in Tabriz and thermal need of buildings, geograghical research quarterly peoriodical journal, number 48, pp 67-78. 51- Khoshhal, j, Ghazi, A, Arvin, E`, (2006). Using cluster classification for human bioclimate regionalization in Esfahan, Esfahan research journal, (human science) vol 20, number 1, pp171-186. 52- shadpour,m,(2014) The Study of Climatic Comfort of Historical and Archaeological Museum Sites of Bouye (Amlash County),Journal of Basic and Applied Scientific Research 53- Zolfaghari, H, (2010). Evaluation of appropriate time to tour in Tabriz using PETfactors and PMV, geograghical research journal, 141-139. 54. http://abedi7.mihanblog.com 55. http://forum.iranblog.con 56. www.google.com 57. www.tebyan.net/weblog/mahta1/index 58. www.yasshekaste.blogfa.com 59.www.magiran.ir 60.www.sid.ir25900382884043