پیشینه و مبانی نظری اقدام به خودکشی (docx) 28 صفحه
دسته بندی : تحقیق
نوع فایل : Word (.docx) ( قابل ویرایش و آماده پرینت )
تعداد صفحات: 28 صفحه
قسمتی از متن Word (.docx) :
اقدام به خودکشی
تعریف خودکشی
خودکش بر این باور است که در زندگی به اهداف و امیال خود نرسیده است و زندگی مفهوم خود را از دست داده است ومرگ بهترازآن قلمداد می شود ( قائمی، 1364).
خودکشی از ترکیب دو واژهی (sui)1 به معنی خود و (cide)2 به معنی کشتن تشکیل شده است. خودکشی عملی است که با قصد آسیب رساندن به خود توسط شخص انجام میشود که میداند چه میکند و چه پیامد احتمالی خود را میداند (فولادی، 1381).
خودکشی در لغت نامه ی دهخدا به معنای " خود را به وسیله ای کشتن ، انتحار ،کار زیاد کردن ، کوشش بسیار " آمده است ( لغت نامه ی دهخدا ،1347).
امیل دورکیم3 (1917-1858) دراثر معروف خود به نام خودکشی آن را پدیده ای اجتماعی به شمار آورده و چنین تعریف می کند :خودکشی عبارت است از هرنوع مرگی که نتیجه مستقیم یا غیرمستقیم کردار منفی یا مثبت خود قربانی است که میبایست چنان نتیجهای به بار آورد (دورکیم ،1378). هم چنین می توان به تعریف دشه اشاره کرد که می گوید : " اقدامی معمولاً از روی آگاهی برای سر به نیست کردن خود به آن ترتیب که مرگ هدف یا وسیله باشد ." (ریئس دانا ،1380).
آشیل دلماس4 نیز خودکشی را عبارت می داند از " عملی که به وسیله ی شخص برای معدوم ساختن خود انجام می دهد ، در حالی که اختیار مرگ و زندگی در حیطه قدرت اوست و از لحاظ اخلاقی موظف به انجام این عمل نمی باشد" (اسلامی نسب، 1371). مین جر5 روانشناس، میل به مرگ را نزد فرد خودکش آرامشی میداند که در اثر تنشهای جامعه - محدودیت های اجتماعی واخلاق، که توانسته مانع از رهاشدن انرژی پرخاشگری و جنسی فرد شود و در نهایت فشار داخلی پدید می آورد - به آن دست پیدا کرده است (ریئس دانا،1380).
آدلر6 می‌گوید: خودکشی حرکت جبرانی شدید است که در برابر اعتراضات، از فرد بروز میکند. گویی فرد نیاز دارد که بر اطرافیان تسلط یابد و احساس کهتری خود را کاهش دهد. نوجوان ،مرگ را برای آن انتخاب میکند که ارزش خود را به اطرافیان نشان دهد. (خدیوی‌زند، 1374).
________________________________
1-Sui
2-Cide
3-Emile Durkheim
4-Ashil Delmas
5- Min Jera
6-Adler
اشنایدمن1 در تعریف خودکشی می‌گوید: خودکشی عملی است که به منظور خلاص شدن از یک مسئله، بن‌بست ، مشکل و بیرون آمدن از یک دوراهی، بحران و وضعیت غیر قابل تحمل صورت میگیرد. (اشنایدمن، ترجمهی فیروزبخت، 1378).
همانگونه که بررسی‌ها نشان میدهند، خودکشی عملی است که فرد به دست خود و به عنوان یک اقدام ارادی و به طور عمدی با هدف از بین بردن خود، انجام میدهد. اگر چه عوامل زیربنایی، که شخص را وادار کرده تا خود را از بین ببرد ممکن است برای خود شخص نامفهوم باشد و حتماً لازم نیست که فرد آنها را کاملاً خوب شناخته باشد، عمل و اقدام به خودکشی به عنوان یک اقدام ارادی و عمدی مد نظر قرار میگیرد (فرقانی رئیسی، 1374). ژان باچلر2 در کتاب خودکشی خود در مورد خودکشی گریز گرایانه مینویسد که " انسان با خودکشی کردن سعی می کند از روبرو شدن با شرایط غیر قابل تحمل زندگی فرار کند." به عبارت دیگر وی خودکشی را خروج از شرایط نامساعد ودشوار زندگی می داند (اشنایدمن ،1378).
خودکشی طیفهای خاصی دارد، از افکار خودکشی که شایعترین است آغاز شده و به اقدام به خودکشی و بطور نهایی تمایل به مرگ ناشی از خودکشی که هدف نهایی است منتهی میگردد (اسلامی نسب، 1371).
پس در مجموع می توان نتیجه گرفت که خودکشی عملی است آگاهانه و کاملاً ارادی که فرد برای پایان دادن به زندگی خویش انجام می دهد. فردی که اقدام به خودکشی می کند از نتیجه عمل خود آگاهی دارد و این مهم ترین مسئله در تشریح و تبیین پدیده خودکشی است.
برخی مانند ارسطو3 خودکشی به منظور فداکاری ( دگرخواهانه ) را خودکشی محسوب نمی کنند؛ ارسطو خودکشی را عملی برای معدوم ساختن فرد توسط خودش می داند که " به منظور فداکاری نمی باشد ، یعنی فرد برای قربانی شدن به انتحار دست نمیزند ". اما اسکیرول4 نظری عکس نظریات یاد شده دارد ، او معتقد است که"در خودکشی تمام خصوصیات دیوانگی دیده می شود". او با استناد به این نظر نتیجه می گیرد که خودکشی عملی غیر ارادی است و نباید تحت پیگرد قانونی قرار بگیرد.
__________________________________
1-Shneidman
2-Bachelor
3-Arasto
4-Skirol
دانامردیث لیزاردی1 در رساله ی دکترای خود معتقد است که اگرچه بسیاری از تحقیقات نشان دهنده ی این است که اکثر افرادی که اقدام به خودکشی می کنند ، ذهن بیمار دارند اما این نظریات را نمی توان به همهی بیماران روانی تعمیم داد و معتقد بود که آنها در طول بیماری خود حتماً یک بار به خودکشی اقدام می کنند ( نوری و همکاران،1390).
انستیتو ملی بهداشت روانی امریکا "خودکشی را تلاشی آگاهانه برای خاتمه دادن به زندگی شخصی توسط خودش می باشد که ممکن است این تلاش به اقدام تلاشی فقط به شکل احساسی در فرد بماند (نصرآبادی ،1382).
2-3 افکار خودکشی
افکار خودکشی عبارتی است که بر وقوع هر گونه اندیشه خودتخریبی دلالت دارد. این افکار طیفی از اندیشههای مبهم در مورد امکان خاتمه زندگی تا خودکشی کامل را در بر میگیرد. شیوع سالانه افکار خودکشی در افراد بالغ 3/2 تا 6/5 درصد گزارش شده است. گذر از فکر خودکشی به نقشه کشیدن در 32 درصد افراد (دارای فکر خودکشی) و گذر از نقشه خودکشی به اقدام در 72 درصد افراد (دارای نقشه خودکشی) صورت میگیرد. در نتیجه 24 درصد افرادی که فکر خودکشی را گزارش میکنند، در نهایت به سمت اقدام میرونند (هرینگن2، هاوتون3 ،2003).
در بررسی فرآیند خودکشی افراد را میتوان به دو گروه تقسیم کرد:
1-گروهی که تمایل به خودکشی دارند 2- گروه آماده برای انجام خودکشی.
عواملی چند میتوانند فرد را برای از رسیدن به مرحله دوم بازدارند از جمله وجود خانواده با ارتباط های مناسب، حمایت اجتماعی که اعضای خانواده از یکدیگر به عمل میآورند، هر چه بیشتر باشد از شدت فشارهای روانی کاسته میشود. به هر حال هرچه میزان حمایت خانواده از فرد بالاتر میرود، میزان افکار خودکشی در فرد کاهش یافته و امید به زندگی در او افزوده میشود (متینی صدر، 1370، یزدانی، 1375).
____________________________________
1-Dana Lizardi
2- Hawton
3-Heeringen
2-4 اقدام به خودکشی
جانیل1 معتقد است که اقدام به خودکشی به عملی اطلاق می شود که در آن فرد اقدام به نابودی خود میکند (محمد خانی 1383). بر اساس تعریف سازمان بهداشت جهانی، اقدام به خودکشی عبارت است از عملی غیر کشنده که در آن شخص عمداً و بدون مداخلهی دیگران، رفتاری غیر عادی را انجام میدهد که منجر به خودآسیب زنی یا خوردن غیر عادی یک ماده به میزان بیشتر از مقدار تجویز شده می شود و هدف شخص از این عمل، تحقق تغییرات مورد نظر وی میباشد (هاوتون2 و هیرینگن3، 2000). به عبارت دیگر اقدام به خودکشی طیفی از آسیب رساندن غیر عمدی به خود تا اقدام جدی برای مردن را در بر میگیرد (گونیل4 ،2000).
مارک5 (2002) معتقد است که رفتار خود تخریب گرانه ممکن است مستقیم(افکار انتحاری)، اقدام به خودکشی یا خودکشی کامل یا غیر مستقیم باشد که مشخصه آن پرداختن به یک خطر تهدید کننده زندگی بودن قصد مردن، عموماً تکرار پذیر، اغلب ناهشیار و همراه با پیامدهایی است که در نهایت احتمالاً خودتخریب گرانه است (محمد خانی ، 1383).
امیل دورکهایم6 در تعریف خودکشی می گوید: خودکشی عبارت است از «هر نوع مرگی که به طور مستقیم یا غیر مستقیم از عمل مثبت یا منفی فردی حاصل می گردد که از نتیجه اقدام خودآگاه، باشد (علیرضایی،1382).
مرگی که ناشی از خودکشی عمدی و توسط خود شخص رخ میدهد، اقدامی آگاهانه در جهت نابودسازی خود میباشد. روشنترین دلیل آن مشکلات پیچیده انسان نیازمندی است که برای رهایی از مشکلات خود، خودکشی را به عنوان بهترین راه حل انتخاب میکند (امیردیوانی، 1383).
____________________________________
1-Janniel
2-Hawton
3-Heeringen
4-Gunniel
5-Mark
6- Emile Dorkheim
2-5 تاریخچه مربوط به خودکشی
در فرهنگهای مختلف با خودکشی به صورتهای متفاوتی برخورد شده است حتی در دورههای مختلف یک ملت این برخوردها دچار تغییرات میشوند. برای مثال مفهوم مرگ و خودکشی در فرهنگ هند باستان نوعی کمال محسوب شده و پسندیده بوده است ولی در یونان فردی را که با خودکشی فوت مینمود، از داشتن مراسم تدفین و قبر محروم نموده و دست راست جسد را در محل دیگری دفن میکردند و مجازات هایی برای نجات یافته در نظر میگرفتند. در ژاپن خودکشی معروف هاراگیری برای دفاع از شرافت یا میهن مورد تمجیده بوده و در تبت و چین برای رسیدن به کمال یا گریز از مجازات های ناشی از شکست در جنگ و یا اعتراض به قوانین ناعادلانه انجام می شده است. به هرحال برخوردهای فوق ناشی از نگرش این فرهنگها به حیات و مرگ و دیدگاههای اعتقادی آنان بوده است (علیمحمدی، 1372).
در این زمینه نقش مذهب از عوامل مهمی است که باید به آن توجه نمود. نگرش مذهب به خودکشی در ادیانی مثل مسیحیت و یهودیت توأم با ممنوعیت و گناه بودن موضوع است. در دین اسلام نیز خودکشی و دیگرکشی به طور اکید نهی شده است و ارتکاب به آن از گناهان بزرگ محسوب میشود. در قرآن کریم این موضوع (خودکشی) در سورههای انعام آیه 153، بنی اسرائیل آیه 33 و 93 مورد نکوهش و سرزنش قرار گرفته است (علیمحمدی، 1372).
در کنار دیدگاههای فلسفی و دینی، اصطلاح خودکشی اولین بار در سال 1737 توسط فونتن1 فرانسوی به کار گرفته شد، بعدها اصطلاحات دیگری که مربوط به خودکشی بودند مورد استفاده قرار گرفتند از جمله 1- اقدام به خودکشی برای اقداماتی که شخص به منظور از بین بردن خود انجام میدهد اما منجر به مرگ نمیشود. 2- افکار خودکشی برای اشتغالات ذهنی راجع به نیستی و تمایل به مردن که هنوز جنبه عمل به خود نگرفته است. 3- خودکشی انجام یافته برای همه مواردی که شخص با انجام یک عمل انهدامی و تخریبی صدمهای به خود وارد میکند. 4- فراخودکشی برای همه رفتارهای آسیب رسان که شخص به طور غیرعمدی و بدون خاتمه دادن به زندگی مرتکب میشود (آزاد، 1372).
__________________________________
1-Fontaine
پس از این رویداد ناخوشایند، اولین توجهات علمی در قرن 19 از طریق جامعه شناس و متفکر بزرگ فرانسوی امیل دورکیم1 به سال 1897 با انتشار کتابی به نام "خودکشی" صورت گرفت. طبقهبندی سه گانه وی از خودکشی و نظریههای وی در این باره از نظر علمی دارای اهمیت زیادی بوده و در حال حاضر نیز در اغلب منابع به عنوان یک طبقه بندی معتبر ذکر میشود (کاپلان2 و سادوک3 ، 1379).
خودکشی به نظر فروید رفتاری پرخاشجویانه بر علیه لیبیدو است، بدین صورت که من ، به مرگ خود نمیپردازد مگر در شرایطی که غریزه پرخاشگری را بر علیه دیگری نتواند ارضاء نماید. در این صورت من جای نهاد را گرفته و آزار و قتل دیگری را تبدیل به آزار خود و خودکشی میکند. در واقع خودکشی عبارت از ناکامی فرد در برونریزی پرخاشگریهای درونی شده میباشد (حسن پور، 1358).
در سال 1910 از طرف انجمن روان کاوی وین جلسه فوقالعادهای با حضور فروید جهت بررسی علل و شرایط افزایش گرایش به خودکشی در نوجوانان تشکیل گردید. در این جلسه فروید در سخنرانی خود اشاره نمود که وجود تعارض بین نوجوان و اشخاص مورد علاقه او از علل مهم این موضوع است و به محققین پیشنهاد بررسیهای دقیقتر را مطرح نمود. در همین جلسه بررسی عوامل فشارزا و شیوههای مقابله از موضوعات اصلی برای تحقیق آتی مطرح شدند (لوئیس4 ، 1991).
وجود چنین توجه جدی به مسئله خودکشی از طرف درمانگران و پژوهشگران و پایهگذاران نظریههای روانشناختی به موضوع و همچنین ادبیات مربوطه، حاکی از اهمیت موضوع در آن دوره میباشد. از جمله این مواد گزارشی است که بلومنتال5 (1990) در آن نتایج تحقیقات به عمل آمده از سال 1876 تا 1987 در مورد خودکشی نوجوانان 15 تا 19 ساله را جمعبندی نموده است (یزدانی، 1375).
_______________________________________
1-Emile Dorkhaiem
2-Kaplan
3-Sadock
4-Lewis
5-Beluemental
2-6 نشانه‌های هشدار دهنده در خودکشی
1- افسردگی
نشانه‌های افسردگی بالینی عبارتند از: احساس ناامیدی، بی ارزشی، درماندگی، بی‌خوابی یا پرخوابی، کاهش علاقه یا احساس لذت به فعالیت‌های لذت‌بخش پیشین، بی‌اشتهایی یا پراشتهایی، حضور موضوعات مربوط به مرگ در آثار هنری، شعر و یا گفتگوهای معمول. ( آکادمی روان پزشکی کودکان و نوجوانان آمریکا، 2001)
2-اقدامات قبلی خودکشی
از میان هر 5 نفری که خودکشی میکنند، 4 نفر دست کم یک بار پیش از این دست به خودکشی زده‌اند و فقدان‌های قابل ملاحظه و با اهمیت را تجربه کرده‌اند. قطع رابطه با دوستان و نزدیکان، از دست دادن جایگاه و منزلت، مرگ یا آسیب جسمی میتواند مؤثر باشد(لیبرت1 و لیبرت2 ،1998).
3- نقشه خودکشی
داشتن نقشه مشخص، قصد جدی‌تری را می‌رساند .(ابراهیمی، 1385)
4- دارایی های خود را بخشیدن.
تنظیم وصیت‌نامه و بخشیدن دارایی‌هایی که برای فرد محبوب بوده‌اند. (ابراهیمی، 1385)
5- رفتار کلامی
صحبت کردن در مورد خودکشی: این صحبت میتواند به صورت مستقیم صورت بگیرد مانند «من خودم را خواهم کشت» یا به صورت غیرمستقیم از قصد خود صحبت میکند مانند «من به یک سفر طولانی خواهم رفت» یا «من می‌خواهم بروم بخوابم و دیگر بیدار نشوم» (ابراهیمی، 1385).
_______________________________
1-Libert
2-Libert
6- تغییرات عاطفی و رفتاری همبسته با خودکشی
نشانه‌هایی مانند ناامیدی، احساس بی‌ارزشی، کناره‌گیری، اضطراب، خستگی، تحریک‌پذیری، بیزاری از خود، آسیب زدن به خود یا دیگران از تغییرات عاطفی و رفتاری هستند (ابراهیمی، 1385).
نشانه‌های هشدار دهنده دیگر شامل موارد زیر میباشد:
* تغییر در عادات خواب و خوردن
* غفلت از ظاهر شخصی
* افزایش شکایت‌های جسمانی که اغلب با پریشانی احساسی همراه است
* به دشواری تمرکز کردن
* عدم واکنش نسبت به تحسین و ستایش (نظام سلامتی ویرجینیا1، 2003).
2-7 علل خودکشی
درباره‌ی علت خودکشی تحقیقات زیادی انجام شده و عوامل ارثی، خانوادگی، اجتماعی، روانی، رواننژندی و روان پریشی مورد بررسی قرار گرفته‌اند. آن‌چه مسلم است عمل خودکشی را نمی‌توان تنها به یکی از این عوامل منتسب کرد، بلکه همیشه دسته‌ای از عوامل در تعامل با یکدیگر در کار بوده‌اند، برخی از محققان، خودکشی را یک سندرم2 دانسته‌اند، اما در عوامل سازنده و مکانیسم آن نظر و کشفیات جداگانه داشته‌اند.
___________________________________________
1- Virginia Health System
2-Syndrom
«سوتر1» (1959) خودکشی را چارچوب «سندرم کمبود اقتدار» میداند. این سندرم موجب کمی پیوستگی و ضعف اتصال شخصیت و سلوک فرد میشود. موقتی بودن روابط بین انسان‌ها موجب آن میشود که فرد خودکشی را، راه‌حلی آسان برای رفع مشکلات خود بداند. «هیم2» (1969) خودکشی را حاصل بازی ظریف و شکننده‌ی فرایند‌های همانندسازی و یکپارچه کردن تعارض‌های کودکی دانسته است. افراد جوانی که خودکشی میکنند دچار حالات افسردگی، شیزوفرنی ساده تا بیماری روانی بوده‌اند. اکثر آنها حالات غیر عادی خود را در حدی نشان میدهند که نمی‌توان آنها را در طبقه‌ی خاصی از بیماری‌های روانی قرار داد. (خدیوی‌زند، 1374).
افراد افسرده تنها گروهی‌اند که بیش از همه در معرض خودکشی قرار دارند. یعنی اگرچه خودکشی گاهی در غیاب افسردگی روی میدهد و اکثر افراد افسرده مرتکب خودکشی نمی‌شوند، اما افسردگی عامل مستعد کننده‌ی نیروی برای خودکشی است. برآورد شده است که هشتاد درصد بیماران خودکشی‌گرا به طور قابل ملاحظه‌ای افسرده‌اند.(روزنهان3 و سلیمگن4 ، ترجمهی سید محمدی، 1379).
خودکشی به طور کلی محصول و نتیجه‌‌ی درد روانی است و منبع اولیه این روان درد نیز نیازهای نابرآورده‌ی روانشناختی است. اساس رفتارهای انسان به طور بدیهی مبتنی بر نیازهای زیست‌شناختی اساسی و بنیادی است. مثل نیاز به اکسیژن، غذا، آب و درجه‌ی حرارت مناسب، اما پس از رفع این نیازها، نیاز انسان به کاهش تنشهای درونی پیش می‌آید که آن هم از رهگذر ارضای نیازهای روانشناختی تحقق مییابد، از جمله: نیاز به پیشرفت، پیوند و رابطه، تسلط یافتن، سالم ماندن، خود مختاری، دوست داشته شدن، کمک، شناخت مسایل و بسیاری نیازهای دیگر به طور کلی، مابخش عمده‌ای از زندگی خود را برای رفع نیازهای روانشناختی خویش صرف می‌کنیم. وقتی فرد خودکشی میکند، در واقع می‌خواهد درد روانی خود را از بین ببرد؛ دردی که ناشی از ارضاء نشدن نیازهای حیاتی او است. (اشنایدمن5 ، ترجمهی فیروز بخت، 1378).
___________________________________
1-Soter
2-Him
3-Rosenhan
4-Seligman
5-Shnaydman
تعیین این که چه نوع جوانانی ممکن است به خودکشی مبادرت کنند، دشوار است؛ زیرا هر نوجوانی ممکن است این کار را انجام دهد با وجود این، افرادی که گوشه‌گیر بوده مزاحمتی برای دیگران ایجاد نمی‌کنند، بیش از دیگران در معرض خطر اقدام به خودکشی قرار دارند. این نوجوانان اغلب علاقه دارندکه مورد توجه قرار گیرند اما رفتار آنها در خانه و مدرسه به گونهای است که نمی‌تواند توجه کسی را جلب کند. گرچه تعیین کردن نشانه‌هایی که زنگ خطر مبادرت به خودکشی‌اند دشوار است، اما پاره‌ای از نشانه‌ها میتوانند زنگ خطری جدی باشند(اشنایدمن1، ترجمهی فیروز بخت، 1378).
در مجموع عوامل زمینه ساز خودکشی به شرح زیر میباشند:
وجود بی ثباتی و مشکلات طولانی در خانواده و ابتلای فرد به اختلالات روانی، مشکلات و ناتوانیهای شناختی و مهارتهای مقابله، وجود سابقه اقدام به خودکشی در فرد و والدین آنها و وجود اختلالات روانی در والدین (اشنایدمن ، ترجمهی فیروز بخت، 1378).
عوامل آشکار ساز رفتار خودکشی در تعدادی از تحقیقات با عناوین زیر مشخص شده است:
مشکلات و بحرانهای تربیتی و انضباطی، وجود تعارض در روابط بین فردی، درگیری با والدین یا همسالان، طرد شدن، مشکلات تحصیلی داغدیدگی ، درگیریهای عاطفی و جدا شدن از افراد مورد علاقه، داستانهای عاطفی و خودکشی دوستان و نزدیکان (کاپلان2 و سادوک3 ، 1379).
در کنار این دو دسته عوامل اصلی در مورد خودکشی عوامل دیگری نیز مطرح است که به آن ها عوامل خطرزا گفته میشود. از جمله این عوامل که در تحقیقات آمده است سن، جنس، افسردگی، اختلالات سلوک، سوءمصرف مواد و دارو، عزت نفس پایین، ناامیدی، درماندگی، تنهایی و احساس گناه را میتوان بر شمرد (لوییس4 ،1991).
در اغلب تحقیقات اشاره میشود که افکار و رفتار خودکشی در حدود سن 12 سالگی و همراه با نوجوانی تظاهر نموده و از حدود این سن به بعد هم اقدام به خودکشی و هم خودکشی افزایش پیدا میکند (کاپلان و سادوک، 1379).
___________________________________
1-Shnaydman
2-Kaplan
3-Sadock
4-Lewis
2-8 علل خودکشی در ایران
در ایران مطالعه ی دقیقی در مورد خودکشی صورت نگرفته است زیرا آمار پزشکی قانونی گویا نیست وبسیاری از افراد خودکشی افراد خانواده ی خود را ننگ وبی آبرویی تلقی کرده و از افشای آن خودکشی می کنند. درکشور آمارهایی وجود دارد که حاکی از آن است که سالیانه 5 تا 7 هزار نفرازطریق خودکشی جان خود را می گیرند که نیمی از آن ها در شهرهای بزرگ، یک چهارم در شهرها کوچک و متوسط و بقیه در روستاها اتفاق می افتد. دکتر قرایی مقدم معتقد است که نگاه سنتی خانواده ها به مسأله خودکشی که درکشورما وجود دارد موجب گردیده است تا به آماردقیق و صحیح دسترسی نداشته باشیم زیرا دربسیاری ازشهرها خودکشی هر یک ازافراد خانواده موجب بی حیثتی و بی آبرویی خانواده می شود همین دلیل به مخفی کردن نوع مرگ می انجامد ( ریئس دانا ، 1380). به طور کلی در رابطه با خودکشی در ایران دلایل زیر ذکر شده است:
1. اختلافات زناشویی ،عشق و تمایلات شدید عاطفی وعلل ناموسی؛
2. ناراحتی های روانی ،شکست در عشق و اختلالات روانی و شخصیتی؛
3. مشکلات ناشی از شکست های تحصیلی واسترس ها وفشار های روانی و روحی ناشی از آنها(فشار های عاطفی، فشار های تحصیلی مانند کنکور، نقایص جسمی و فیزیکی در نسل جوان)و احساس پوچی وبی هدفی وافسردگی؛
4. فقر و تنگدستی،بیکاری ،اخراج از کار و شرایط نامساعد اقتصادی؛
5. مسائل و معضلات زندگی شهری و وضعیت نا به سامان زندگی؛
6. ازهم پاشیدگی گروه های اجتماعی مانند خانواده ، شغلی ، خویشاوندی ، دوستی و..
7.اعتیاد به مواد مخدر ، الکل و داروهای توهم زا؛
8. ضعیف شدن اعتقادات مذهبی؛
9. عدم استقلال واجبار در پیروی از مقررات سنتی؛
10. بر ملا شدن اسرار و حقایق خصوصی زندگی فرد. (ستوده، 1374)
2- نظریههای خودکشی
در نتیجه توجه به مشکل خودکشی، مدلها و نظریههای متعددی ارائه شده است که هر کدام به گونهای خاص سعی در توجیه و تبیین این پدیده و شناسایی علل و عوامل زیربنایی آن نمودهاند.
نظریههای روان تحلیلگری
در مکتب روانکاوی میتوان دو نظریه متفاوت یافت. بر اساس نظریه اول شخصی که دست به خودکشی میزند، قربانی مرگ پرخاشگرانهای است که به جای متمایل شدن به خارج به سوی خود شخص متوجه میشود. نظریه دوم که اختصاص به فروید1 دارد مبتنی بر غریزه مرگ است، دیدگاه فروید درباره خودکشی به دو فرض اصلی بر میگردد:
به نظر فروید خودکشی و افسردگی ارتباط نزدیکی با هم داشته و خودکشی نوعی قتل محسوب می شود. بدین صورت وقتی که فردی مهم از دست می رود، نوعی احساس دوسوگرایانه که وی درباره فرد از دست رفته داشته و این احساس درون فکنی نیز شده است، پرخاشگری متوجه درون میگردد. اگر این احساسها به اندازه کافی قوی باشند، خودکشی رخ میدهد.
نظر دیگر فروید در باب خودکشی به غریزه مرگ مربوط میشود یعنی ضربه ناقوسی میتواند متوجه درون شخص شده و منجر به خودکشی شود و این در واقع نوعی قتل است که قاتل و قربانی آن خود فرد است (محسنی، 1366).
یونگ2 از جمله روان تحلیلگرانی است که درباره خودکشی بحث نموده است. وی اشاره مینماید که عامل سوق دهنده فرد به سمت خودکشی بوجود آمدن جدایی بین من و خود واقعی فرد است. از نظر یونگ من به عنوان عامل مرکزی کشش های آگاهانه شخصیت برای ادامه حیات، ناگزیر از تقابل با خود میباشد. اگر این واکنش متقابل به وجود نیاید اجساس گناه و بیهودگی و پوچی در فرد بوجود آمده و در نتیجه مرگ پاسخی است که ارگانیزم برای روبرویی با سختیها و ناملایمات زندگی انتخاب میکند (حسنپور، 1358).
___________________________________
1-Freud
2-Yong
2-9-2 نظریه رفتاری
از نظر مکتب رفتارگرایی، هر رفتاری باید با توجه به زمینه و خزانه رفتاری فرد در نظر گرفته شود. اگر در خزانه رفتاری فرد سابقه اقدام به خودکشی، تهدید به خودکشی، خودکشی اطرافیان و افراد مهم زندگی فرد وجود داشته باشد احتمال خودکشی در او نیز بالا میرود. در این زمینه نقش افراد و شناخت فرد نیز اهمیت مییابد. افکار تقویتکنندهای از قبیل انتقام گرفتن، سعی در ملاقات با شخص از دست رفته نیز می تواند در میزان گرایش فرد به خودکشی اثر بگذارد.
در این دیدگاه محرکهای آزاردهنده محیط که فرد مایل به گریز از آنها است بصورت تقویت کنندهای منفی عمل کرده و میل به خودکشی را افزایش میدهند. همچنین تقویتکنندههای مثبت متعاقب اقدام به خودکشی، مثل جلب توجه و حمایت از محیط یا حل موقت بعضی از مشکلات، بروز رفتار خودکشی را تحتتأثیر قرار میدهد. در زمینه رفتار خودکشی وجود افسردگی و کاهش تقویت کننده های مثبت محیطی و عدم موفقیت در حل مسأله، رفتارهای افراطی و ناتوانی در مهارتهای اجتماعی و سبک بین فردی و نهایتاً عوامل شناختی مثل تکانهای بودن و عدم انعطافپذیری ذهنی نیز قابل اشاره میباشند (محسنی ،1366).
نظریه شناختی
اگر چه جدا کردن دقیق ابعاد رفتاری و شناختی خودکشی به علت تعاملهای پیچیده و مقابل آنها آسان نیست، لیکن به نظر تعدادی از صاحبنظران، به بعد شناختی باید توجه ویژه نمود. اهمیت ابعاد شناختی خودکشی از طرف تمامی محققین، حتی صاحبنظران دیدگاههای اجتماعی مثل دورکیم مورد تأکید قرار گرفته است. از آنجایی که خودکشی به عنوان عملی تعریف می شود که فرد بصورت عمدی و با آگاهی از نتیجه احتمالی خود، جهت صدمه زدن به خود انجام میدهد. بنابراین تواناییهای شناختی فرد در به انجام رسیدن این موضوع نقش مستقیم دارند. به عقیدهی تعدادی از پژوهشگران خودکشی منجر به فوت در یک محور تداومی از افکار خودکشی و تکرار آن، اقدام به خودکشی و خودکشی قرار دارد. بنابر این اطلاع از عوامل شناختی دخیل در مرحله اول و دوم، می تواند در پیشگیری و درمان خودکشی مؤثر باشد. البته تعدادی از محققین نیز عقیده ای با تداوم حتمی این مراحل و وقوع خودکشی بصورت زنجیره اجباری ندارند (محسنی ، 1366).
نظریه یادگیری
این نظریه به رفتار انتحاری در گنجینه واکنشهای فرد تأکید می نماید. بروز رفتار خودکشی یا تهدید به خودکشی در گذشته، در میان اشخاص مهم در محیط زندگی فرد همگی احتمال خودکشی را افزایش میدهد. اندیشههای تقویتکننده، از جمله انتقام، پیوستن دوباره به همسر یا یک دوست، یا دستیابی به آرامش مطلق نیز ممکن است دست اندرکار باشد (آزاد، 1372).
نظریه جامعه شناختی
پدیده خودکشی از دیدگاه دانشمندان علوم اجتماعی بویژه جامعه شناختی مورد توجه بسیار بوده است و اولین فرمول بندی تبییینی از خودکشی توسط دورکیم1 در سال 1897 صورت پذیرفته است. این دیدگاه به قدری با نفوذ و مفید بوده که در اغلب کتب جدید نیز ضمن اشاره تاریخی به آن مورد توجه قرار می گیرد.
در دیدگاه جامعه شناختی، خودکشی در ارتباط با شرایط اجتماعی و زندگی فرد در اجتماع مورد توجه قرار می گیرد.
در دیدگاه جامعهشناختی، خودکشی در ارتباط با شرایط اجتماعی و زندگی فرد در اجتماع مورد توجه قرار می گیرد. آشفتگی های اجتماعی، بی نظمی ها و بی قاعدگی ها و عوامل گروهی از قبیل تعصبات نژادی و جنسیتی که بر افزایش و یا کاهش پیوندها اثر می گذارند، فشارهای سیاسی و اقتصادی دوره های بیکاری و رقابت های گروهی مثل کار و تحصیل از جمله عوامل مؤثر در این دیدگاه شناخته میشوند. به هر حال به نظر می رسد که فرد به فشارهای خارج از تحمل خود، بصورت خودکشی جواب می دهد.
دورکیم پس از بررسی و تحلیل گزارش های مربوط به خودکشی در جوامع و دوره های مختلف در دوره های مختلف خودکشی را به عنوان یک پدیده اجتماعی تلقی کرده و سه نوع آن را مشخص نمود:
________________________________
1-Dorkhiem
الف: خودکشی خودخواهانه
هنگامی رخ می دهد که پیوندهای اجتماعی فرد کاهش یافته و احساس جدا افتادگی و از دست دادن حمایت اجتماعی به فرد دست داده است.
ب: خودکشی دیگرخواهانه
بر خلاف نوع قبلی، این خودکش در پاسخ به درخواستهای اجتماعی رخ میدهد. یعنی فرد در این حالت احساس فردیت را در مقایسه با تعلق به گروه کمتر حس کرده و خود را برای بهبود جامعه اش می کشد. از نمونه این خودکشی ها می توان خودکشی راه بودایی در اعتراض به جنگ و کشتار در ویتنام اشاره نمود. خودکشی مخصوص ژاپنیها که نوعی دفاع از شرافت خانوادگی و گروهی محسوب میشود، در این طبقه جای میگیرد.
ج: خودکشی ناشی از بی هنجاری
در شرایطی رخ می دهد که تغییرات سریعی در اجتماع و ارتباطات اجتماعی رخ میدهد. برای مثال ورشکستگی مالی و بحرانهای خاص در این نوع از خودکشی مؤثرند. البته واضح است که این دیدگاه تبیین کننده تمام خودکشی ها نیست. چه بسا افرادی که شرایط فوق برای آن ها رخ می دهد ولی خودکشی نمی کنند. دورکیم1 در این باره به روحیات فرد و تعامل با این عوامل اجتماعی اشاره نموده است (کدیور و زاهدی، 1385).
تحقیقات نشان داده است که شخصیت در بسیاری از رفتارها بسیار نقش مهم و قابل توجه دارد. خصوصیات شخصیتی در حقیقت، به عنوان محرکههای خلق و خو، برای دستیابی به هدف، تلقی میشوند. به این معنا که این خصوصیات انسان را مستعد انجام رفتارهای مختلف در موقعیتهای خاص مینماید. بنابر این در ادامه به بررسی شخصیت به عنوان یکی از عوامل تأثیرگذار در خودکشی خواهیم پرداخت.
__________________________________
1-Striger
2-Meijel
3-Beekman
4-Eysenk
پیشینهی پژوهشی
همانطور که قبلا اشاره شد تحقیقات نشان داده است که شخصیت در بسیاری از رفتارها بسیار نقش مهم و قابل توجه دارد. و ویژگی های شخصیتی به لحاظ نظری و تجربی با خودکشی مرتبط است. در ادامه مروری بر پژوهش های انجام شده در این زمینه خواهیم داشت.
پیشینهی خارجی
برزو1 و همکاران (2006)، در پژوهشی مروری به منظور بررسی رابطه ویژگیهای شخصیتی با فکر خودکشی و اقدام به خودکشی دریافتند که ویژگیهای شخصیتی عامل مهمی در خطر اقدام به خودکشی هستند.
کونراد2 و وگنر3 (2009)، پژوهشی به منظور فهم ارتباط ویژگیهای شخصیتی با افکار و اقدام به خودکشی انجام دادند. 394 نفر از بیماران بستری در بیمارستان دانشگاه بن در سه گروه اقدام کنندگان به خودکشی، افکار خودکشی و بدون افکار خودکشی مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که اقدام کنندگان به خودکشی افسردگی و استرس هیجانی بیشتری داشتند.
در تحقیقات سادوک4 (2007)، عوامل متعددی از جمله سن، جنس، نژاد، مذهب، تأهل، شغل، بيماري‌های روانپزشكي، بيماري‌های سمي، سوءمصرف مواد واختلالات شخصيتي به عنوان عوامل خطرساز اقدام به خودکشي مورد توجه قرار گرفته اند.
گاینر5 ،بلاسکو6، مرسدس7،(2013)، در پژوهشی 446 از بزرگسالانی که اقدام به خودکشی کرده بودند مورد بررسی قرار دادند. نتایج نشان داد که تفاوت معناداری در وضعیت اجتماعی اقتصادی، رویدادهای اخیر زندگی، تکانشگری و اختلالات روانپزشکی آنان با گروه شاهد وجود دارد.
در پژوهشی توسط استرینگر8 و میشل9(2013)، 1838 از افراد با اختلالات افسردگی و اضطراب که 309 نفر از آنان قبلا به خودکشی اقدام کرده بودند مورد مطالعه قرار گرفت. نتایج نشان داد که افراد با اختلال شخصیت مرزی 33% بیشتر احتمال داشت که دست به خودکشی مجدد بزنند.
________________________________
1-Brezo
2-Conrad
3-Wegener
4-Sadock
5-Giner
6-Blasco
7 -Mercedes
8-Stringer
9- Meijel
بررسی پژوهش‌های انجام شده فرگوسن1(2003) و گلدستون2 (2004) ، در زمینه ویژگیهای شخصیتی افراد اقدام‌کننده به خودکشی نشان میدهد که صفات شخصیتی به ویژه نوروزگرایی بر تجربه و گزارش افکار و اقدام به خودکشی تاثیر دارد.
یافته‌های پژوهش گیل3 (2010)، اهمیت نقش ویژگیهای شخصیت را در درک رفتار اقدام به خودکشی در بین بیماران روانی برجسته میکند و نشان می دهد که بیماران روانی دارای سابقه اقدام به خودکشی نسبت به افراد عادی سطوح بالاتری از نوطلبی و اجتناب از آسیب را دارا هستند.
پیشینهی داخلی
نتایج پژوهش محمدیان (1382) مشخص کرد که افراد اقدام کننده به خودکشی، دارای ویژگی شخصیتی برون‌گرایی، روان‌پریشی و روان‌رنجورخویی بودند.
بازبینی بررسی های انجام شده شاکری و همکاران (1385) در زمینه ویژگیهای شخصیتی، استرس، شیوه رویارویی و نگرش های مذهبی افراد اقدام کننده به خودکشی نشان میدهد که درصد بالایی از این افراد با مشکلات یا اختلال های شخصیتی روبرو هستند و استرس‌های روانی- اجتماعی بیشتری را در مقایسه با گروه گواه تجربه نموده و در مواجه با مشکلات زندگی، شیوههای مقابله هیجان مدار را به کار می‌گیرند.
پژوهش شاکری و همکاران(1384) نشان داد که افراد اقدام‌کننده به خودکشي، بيش از افراد گروه گواه، دارای ويژگي‌های شخصيتي درونگرايي، روان‌آزرده‌گرايي و روان‌گسسته‌گرايي بودند.
در پژوهش کاویانی و رحیمی(1381) نتايج نشان داد كه خودكشي‌كنندگان راهحلهاي كمتر و بي‌ربط‌تري را نسبت به گروه گواه ارايه دادهاند.
عاشوری و همکاران (1388) در پژوهشی به منظور بررسي رابطه بين افكار خودكشي و صفات شخصيتي در افراد معتاد وابسته به مواد افيوني انجام شد. 80 آزمودني در اين پژوهش شركت داشتند يافته‌ها نشان داد که در معتادان، ويژگي‌هاي شخصيتي روان نژندگرايي و باوجدان بودن به ترتيب داراي رابطه مثبت و منفي با احساس گناه و خود تخريبي بودند.
________________________________
1-Fergusson
2-Goldstone
3-Gill
علاوه بر اين، ويژگي هاي شخصيتي شاکری و همکاران (1385) پژوهشی را با هدف بررسی ویژگیهای شخصیتی،استرس‌های روانی - اجتماعی، شیوه مقابله با استرس و نگرش های مذهبی افراد اقدام کننده به خودکشی انجام دادند. یافته ها نشـان دادند که افراد اقدام کننده به خودکشی بیش از افراد گروه گواه دارای ویژگی های شخصیتی درون گرایی، روان‌رنجوری و روان‌پریشی بودند و پیش از اقدام به خودکشی رویدادهای فشارزای بیشتری را تجربه کرده بودند، از نظر شناختی ارزیابی بالاتری از میزان فشار روانی ناشی از استرس‌های زندگی داشتند، کمتر شیوه مقابله متمرکز بـر حل مسأله را به کار برده‌اند و دارای نگرش‌های مذهبی ضعیف تری بوده‌اند.
نوری و همکاران (1390) تحقيقی با هدف بررسي برخي از ويژگي هاي شخصيتي، سلامت عمومي و رواني سربازان اقدام کننده به خودکشي از سال 1385 تا 1386 دريک واحد نظامي انجام داده اند. با توجه به يافته‌هاي اين پژوهش ،ويژگي‌هاي شخصيت ( درونگرايي، روان‌آزرده‌گرايي و روان‌گسسته‌گرايي) ، افسردگي، داشتن افكار خودكشي، پايين بودن سطح سلامت عمومي، مجرد و غيربومي بودن، عوامل مهمي جهت شناسايي افراد در معرض خطر خودكشي و خودزني مي باشند.
منابع
آقابیگلویی، عباس . (1379). تعیین فراوانی مواد شیمیایی و دارویی در موارد اقدام به خودکشی منجر به بستری
در بخش مسمومین بیمارستان لقمان تهران.
اتکینسون،آر.ال.،اتکینسون،آر.اس. و هیلگارد،ای.آر. (1375). زمینۀ روان شناسی (1) (ترجمۀ محمد تقی براهنی و همکاران). تهران:رشد.
احمدی، علیرضا. (1384). فراوانی اقدام به خودسوزی در اقدام کنندگان به خودکشی در شهرستان ایلام غرب
(1376) بهبود. فصلنامه علمی-پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه، شماره اول، 36-26.
آذر، ماهيار؛ نوحي، سيما، و شفيعي‌کندجاني، عليرضا. (1385). خودکشی. چاپ اول، تهران: انتشارات ارجمند، صص 143-84.
آزاد، حسین (1372). آسیب شناسی روانی، تهران: انتشارات بعثت.
اسلامی نسب ،بجنوردی. 1371.بحران خودکشی.تران :نشرفردوس.
اشنایدمن، ادوین اس (1387)؛ ذهن خودکشی گرا / روانشناسی خودکشی، ترجمهی مهرداد فیروز بخت، تهران، نشر شناخت.
اشکانی، حمید و همکاران. (1381). بررسی همه‌گیرشناسی خودکشی در مراجعان به بخش اتفاقات روانپزشکی.
مجله پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تبریز، شماره 56، 22-16.
اکبری‌زردخانه، سعید؛ جعفری، سالار؛ دولتشاهی، بهروز و ممقانه، مریم. (1388). رابطه خودکشی با ویژگیهای شخصیتی و رویدادهای زندگی. مجله علوم رفتاری، شماره 2، 157-151.
امیر دیوانی، ابوالفضل (1383). خودکشی جوانان و نوجوانان و انگیزه های آن. فصلنامه بهداشت و روان، شماره 7، 24-29.
پروین،ال.ای. و جان،اُ.بی.(1381). شخصیت: نظریه و پژوهش (ترجمۀ محمد جعفر جوادی و پروین: چاپ و انتشارات دانشگاه تهران.
پورافکاری،نصرت اله.(1376). فرهنگ جامع روانشناسی- روانپزشکی. (جلد اول). تهران: فرهنگ
تولایی، سیدعباس، قاتعی، مصطفی؛ لرگرد دزفولی‌نژاد، محمد و حبیبی، مهدی. (1385). متغیرهای مرتبط به خودکشی
در جانبازان متوفی. طب نظامی، شماره 2، 148-143.
ثقه‌الاسلام، طاهره و رضایی، امیدوار. (1384). بررسی مواردی از خودکشی کودکان مراجعه کننده به بیمارستان لقمان
حکیم. مجله علمی پزشکی قانونی، شماره 3، 127-123.
حسینائی، علی؛ مرادی، علیرضا و یاریاری، فریدون. (1385). اختلالات شخصیت و اقدام به خودکشی در دانشجویان. فصلنامه علمی-پژوهشی روانشناسی دانشگاه تبریز، شماره‌های2و3، 76-47.
جمشیدزاده، فرخ لقا. (1382). بررسی تطبیقی فراوانی نرخ اقدام به خودکشی از سال 1370 تا 1379 در استان ایلام. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی.
جمشیدزاده، فرخ لقا؛ رفیعی، حسن؛ یاسمی، محمدتقی؛ رحیمی، سیدعلی‌سینا و اعظم، کمال. ( 1383). روند خودکشی و اقدام به خودکشی در استان ایلام: 1373 تا 1380. فصلنامه علمی-پژوهشی رفاه اجتماعی، شماره 12، 349-329.
حسین‌‍پور، مهناز؛ غفاری، سیدمحمد؛ مهرابی‌زاده، مهناز. (1383). بررسی علل اقدام به خودکشی نوجوانان ارجاع شده به بیمارستان گلستان اهواز در سال 80-79. مجله علمی پزشکی اهواز، شماره 41،50-44.
خدیوی‌زند، محمد مهدی (1374)؛ پرخاشگری و ناکامی، تهران، انتشارات تربیت.
خزایی، حبیب اله و پرویزی، علی اکبر.(1382). بررسی ویژگیهای جمعیت شناختی و ارزیابی وضعیت روانی اقدام‌کنندگان به خودکشی. فصلنامه علمی-پژوهشی بهبود. شماره 3. 51-43.
خزایی، حبیب‌ا... و پروزی‌فرد، علی‌اکبر. (1382). بررسی ویژگی های جمعیت‌شناختی و ارزیابی وضعیت روانی اقدام کنندگان به خودکشی(تبریز 1380). بهبود- فصلنامه علمی-پزشکی دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه، شماره 3، 51-42.
دهخدا،علی اکبر.1347. لغت نامه . زیرنظرمحمد معین .تهران : انتشارات دانشگاه تهران.
دهقانی,محسن و عاشوری, احمد, حبیبی عسکر اباد, مجتبی, خطیبی, میر علی.(١٣٨٩).هنجار یابی وبررسی ویژگیهای روانسنجی سیاهه شخصیتی چند وجهی مینه سوتا.مجله روانشناسی ٥٥/سال چهاردهم شماره٣.
راس،آلن.اٌ.(1375).روانشناسی شخصیت (نظریه ها و فرایند)، ترجمۀ سیاوش جمالفر.تهران: نشر روان
رهبرطارمسری، مرتضی؛ اورنگ‌پور، رضا؛ موسویان‌روشن‌ضمیر، سیدامین و دوام، فروغ. (1383). عوامل موثر بر همه‌گیرشناسی خودکشی در مراجعین به بخش اورژانس بیمارستان رازی رشت. مجله علمی پزشکی قانونی، شماره 34،
ریئس دانا، فریبز . 1380. بررسی هایی در آسیب شناسی اجتماعی ایران. تهران: انتشارات سازمان بهزیستی کشور.
زارع، حسین؛ ناظر، محمد و صیادی، احمدرضا. (1389). بررسی فراوانی اختلالات روانی و عوامل مرتبط با اقدام به خودکشی در بیماران مراجعه کننده به اورژانس بیمارستان علی ابن ابیطالب (ع) رفسنجان در سال 1386. مجله دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان، شماره 3، 232-221.
ساده، مهدی (1375) روش های تحقیق، تهران: انتشارات مؤلف. چاپ اول.
سادوک، بنیامین و سادوک، ویرجینا (2003). خلاصه روانپزشکی، ترجمه نصرت الله پورافکاری (1382). جلد دوم. تهران: انتشارات شهراب.
ستوده ،هدایت الله .1378.آسیب شناسی اجتماعی . تهران : آوای نور.
سیاسی، علی‌اکبر. (1371). نظریه های شخصیت یا مکاتب روان شناسی. دانشگاه تهران.
سیاسی،علی اکبر.(1377). نظریه های شخصیت یا مکاتب روان شناسی.تهران:انتشارات دانشگاه تهران.
شاکری، ج.؛ پرويزی فرد، ع.؛ صادقي، خ.(1384). ويژگي‌های شخصيتي، استرس، شيوه‌های مقابله، نگرش‌های مذهبي در افراد اقدام‌کننده به خودکشي. دانشگاه علوم پزشكي رازی کرمانشاه.
شاملو، سعيد (1377). بهداشت رواني. تهران: انتشارات رشد.
شریفی، سمانه؛ احمدی، سیداحمد. (1389). بررسی رابطه ی ویژگی های شخصیتی با تعهد سازمانی در مدیران و معلمان مدارس ابتدایی،راهنمایی و متوسطه شهرستان خوانسار. فصلنامه علمی-پژوهشی رهیافتی نو در مدیریت آموزشی، شماره 4، 106-81.
شولتز، دوان؛ شولتز ،سيدني الن (1386). نظريه هاي شخصيت، ترجمه يحيي سيد محمدي. تهران: موسسه نشر ويرايش.
شولتز، دی.پی. (1379). نظریههای شخصیت. ترجمه یحیی سید محمدی، تهران: ویرایش.
صابر زفرقندی، محمدباقر؛ قربانی، راهب و موسوی، شاهرخ. (1384). بررسی اپیدمیولوژیک اقدام به خودکشی در شهرستان‌های تابعه دانشگاه علوم پزشکی سمنان. مجله علمی دانشگاه علوم پزشکی سمنان، ج6، شماره 4، 317-311.
عاشوری، احمد؛ حبیبی، مجتبی. (1388). رابطه بین افکار خودکشی و صفات شخصیت در افراد معتاد. مجله علوم رفتاری. شماره 3، 255-249.
عبداللهی، محمد (1383)، آسیب های اجتماعی و روند تحول آن در ایران، جلد یکم (مجموعه مقالات دومین همایش ملی آسیب های اجتماعی در ایران- خرداد1381).
فتحی‌آشتیانی، علی و اسلامی، سیدحسین. (1380). ارزیابی عوامل آسیب‌شناسی روانی و علل خودکشی در سربازان: 1989 تا 1998. طب نظامی، شماره 3(4)، 249-245.
فرقانی رئیسی، شهلا (1374)؛ شناخت مشکلات رفتاری در کودکان و نوجوانان چاپ دوم، تهران، انتشارات معاونت
پرورشی وزارت آموزش و پرورش .
فولای، عزت اله (1381). استراتژی ها و برنامه های پیشگیری از خودکشی در نوجوانان. تهران: انتشارات فجر اندیشه.
فیست، جی و فیست، گرگوری جی (2002). نظریه های شخصیت. ترجمهی یحیی سیدمحمدی (1389)، تهران نشر روان.
قائمی، علی. (1364). آسیب ها وعوارض اجتماعی: ریشه یابی ، پیشگیری ، درمان . تهران: انتشارات امیری.
قربانی،نیما.(1384). سبکها ومهارتهای ارتباطی. تهران: تبلور.
کاپلان و سادوک، خلاصة روان پزشکی، ترجمة نصرت الله پور افکاری، انتشارات آزاد، 1373، چاپ دوم.
کاپلان و سادوکو (1386). خلاصه روان پزشکی علوم رفتاری و روانپزشکی بالینی. مترجم: پورافکاری، نصرت الله. تهران: نشر شهرآب.
کدیور، پروین و زاهدی، فریبا. (1386). سبک‌های مقابله با بحران و اقدام به خودکشی دختران دانشجو. فصلنامه علمی-پژوهشی رفاه اجتماعی، شماره25، 131-111.
کدیور، پروین، زاهدی، فریبا (1385). سبک های مقابله با بحران و اقدام به خودکشی در دختران دانشجو. فصلنامه علمی پژوهشی، رفاه اجتماعی، سال ششم، شماره 25.
کریمی، یوسف، روان شناسی شخصیت، مؤسسه نشر ویرایش، 1374، چاپ اول.
کوزر ، لوئیس.(1380). زندگی و اندیشه ی بزرگان جامعه شناسی. محسن ثلاثی (مترجم). تهران: انتشارات علومی.
کیامرثی، آذر؛ آریان‌پور، سعید و نگراوی، فرشته. (1390). رابطه اختلالات شخصیت با علایم روانشناختی و خودکارآمدی تحصیلی دانشجویان. یافته‌های نو در روانشناسی، شماره 18، 117-103.
گروسی فرشی، میرتقی؛ محمود علیلو، مجید؛اسمعلی کورانه، احمد (1386). مقایسه ویژگی های شخصیتی و سبک های مقابله ای مجرمین با افراد بهنجار. روانشناسی معاصر، دوره دوم (1)، 24-31.
گروسی فرشی،میرتقی.(1380). رویکردی نوین در ارزیابی شخصیت. تبریز: دانیال.
گزارش تحلیل آماری وضعیت خودکشی در استان ایلام طی سه ماهه اول سال 80 و 81، معاونت امور فرهنگی و پیشگیری سازمان بهزیستی استان ایلام.
محسنی، منوچهر. (1366). انحرافات اجتماعی، انگیزه و علل خودکشی. تهران: چاپخانه مروی.
محسنی‌تبریزی، علیرضا. (1372). بررسی علل و عوامل مؤثر بر افزایش نرخ خودکشی در استان ایلام تهران: دانشگاه تهران.
محمد خانی، شهرام . (1381). پیشگیری از خودکشی جوانان و نوجوانان : راهنمایی عملی برای معلمان و مشاوران مدارس ومتخصصان بهداشت روان . تهران: انتشارات طلوع دانش.
محمدخانی، پروانه. (1383). همه‌گیرشناسی افکار خودکشی و اقدام به خودکشی در دختران مناطق پرخطر ایران. فصلنامه علمی-پژوهشی رفاه اجتماعی، شماره 14، 162-144.
مسعودنیا، ابراهیم. (1390). رابطه تیپ شخصیتی D و مولفه‌های آن با سلامت عمومی دانشجویان. مجله علوم رفتاری، شماره 2، 149-143.
موسوی، شاهرخ. (1384). بررسی اپیدمیولوژیک اقدام به خودکشی در شهرستان‌های تابعه دانشگاه علوم پزشکی سمنان. مجله علمی دانشگاه علوم پزشکی سمنان، ج6، شماره 4، 317-311.
مهران، ناهید . (1383). ویژگیهای روانی-اجتماعی اقدام کنندگان به خودکشی در مقایسه با افراد عادی بیرجند. مجله
علمی دانشگاه علوم پزشکی بیرجند، شماره 3، 28-22.
نوری، رضا ، علی؛ سلیمی، سیدحسین ، اسماعیلی، علی‌اکبر. (1390). بررسی بعضی از ویژگیهای شخصیتی، سلامت عمومی و روانی سربازان اقدام کننده به خودکشی در یک واحد نظامی. فصلنامه روانشناسی نظامی، شماره 5، 55-47.
هومن، حيدر علي (1373) شناخت روش علمي در علوم رفتاري، تهران: نشر پارسا، چاپ اول.
یاسمی، محمدتقی؛ صانعی، فرنگیس و ملک پور، رضا. (1377). بررسی همه‌گیرشناسی اقدام به خودکشی در شهر کرمان. فصلنامه اندیشه و رفتار، شماره 4، 27-15.
پایان نامه
جمشیدزاده، فرخ لقا، (1383). بررسی تطبیقی فراوانی نرخ اقدام به خودکشی از سال 1370 تا 1379 در استان ایلام. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه علوم و بهزیستی و توانبخشی.
زرندی، علیرضا (1385) . رابطه پنج عامل شخصیت و خودشناسی انسجامی با رهبری تحولگرا و عملکرد مدیران. پایان نامه کارشناسی ارشد در روان شناسی ، دانشگاه تهران
گرمخانی ،رحیم گلی .(1378). رابطه بین تفکرات غیرمنطقی و افکار خودکشی دانش آموزان پایه دوم و سوم پسر دوره متوسطه نظام جدید شهر کرمانشاه. پایان نامه کارشناسی ارشد ، دانشگاه تربیت معلم
یزدانی قیچاق، سعید(1375) . بررسی تعدادی از ویژگی های روان شناختی نوجوانان اقدام کننده به خودکشی و مقایسه ان با نوجوانان مبتلا به اختلالات روانی و عادی. پایان نامه کارشناسی ارشد ، روان شناسی بالینی، دانشگاه علوم و پزشکی ایران، انستیتو روان پزشکی تهران.
منابع غیر فارسی
Agius, Mark. (2012). Bipolar II Disorders and Borderline Personality Disorders Comorbidity or Spectrum? Psychiatria Danubina(Conference Paper). V. 24, Suppl. 1, PP. 197-201.
Allgulander K, Lavori M. Psychiatric aspects of suicidal behavioral anxiety disorder the hand book of suicide and attempted. Suicide Chic Ester Center. 2000;1108-8
Andressen PL, Trio JA, Prce AW. Additive impact of childhood emotional physical and sexual abuse on suicide attempts among low-income African-American woman Suicide and Life Threatening Behavior.2002;32(2):131-8
Azar M, Shafii Kandjani A. [Suicide]. 1st ed. Tehran: Arjmand; 2006: 18-22. (Persian)
Breznoscakova, Bagmar. (2012).
Brezo J, Paris J, Hebert M, Vitaro F, et al. (2008). Broad and narrow personality traits as markers of one-time and repeated suicide attempts: a population-based study. BMC Psychiatry 8(15).
Calati R ,Hartman AH, Moller HJ.Temperament and character of suicide attempters. J Psychiatr Res 2008; 42: 938-45.
Conrad,R.,Wegener, I. (2009).Temperament and character personality profile in relation To suicidal ideation and suicide attempts in major depressed patient. Psychiatry research, 170(2), 212-217
Corsini,R.Y. (1999). The dictionary of psychology. Berunner/Mazel. London.
Costa, P. T., Jr., & McCrae, R. R. (1985). The NEO personality inventory manual. Odessa, FL: Psychological Assessment Resources.
Costa, P.T., Jr. Me Crae, R.R. (1998). Trait theories of personality. In D.F.Barone, M.Hersen, & V.B. Van Hasselt (Eds). Advanced Personality. New York: Plenum, pp:l03-121
Eggert, J. Levendosky, A. Klump, K. (2007) Relationships among attachment styles, personality characteristics, and disordered eating. International Journal of Eating Disorders, 40 (2): 149-155
Eysenk, H. J., & Eysenk, B. G. (1975). Manual of the Eysenk Personality Questionnaire. London: Hodder and Stoughton.
Fergusson DM, Beautrais AL, Horwood LJ. Vulnerability and resiliency to suicidal behaviors in young people. Psychosom Med. 2003;33:61-73.
Gil. Sharon. (2003). the Role of Personality Traits in the Understanding of Suicide Attempt Behavior among Psychiatric Patients. Archives of Suicide Research. Volume, Issue 2, pp.159-166. Published online: 30 Nov 2010.
Giner, L., Blasco-Fontecilla, H., Mercedes, P. R. M. (2013). Personality disorders and health problems distinguish suicide attempters from completers in a direct comparison. Journal of affective disorders.
Gladstone GL, Parker GB, Mitchell PB, Malhi GS, Kay W, Austin MP. Implications of childhood trauma for depressed women:An analysis of pathways from childhood sexual abuse to deliberate self-harm and revictimization. Am J Psychol. 2004;161:1417-25
Goldberg D, Rabin M. Adolescent suicide and families: An ecological approach. Adolescence Journal of the American Academy of Child and Adolescence Psychiat 2000 28(110):291-30
Goldberg, L.R. (1993). The structure of phenotypic personality traits.American Psychologists, 48,26-34.
Goldberg,L.R. (1993). The structure of phenotypic personality triats. American Psychologist, 48,26-34.
Goldberg,L.R. (1999). Abroad-bandwidth,public domain,personality inventory measuring the lower-level facets of several five-factor models .InI.Mervield,I.Deary, F.De.Fruyt,&F.Ostendorf (Eds.), Personality Psychology in Europe,7,7-28.
Gunneil, J.D. (2000). The epidemiology of suicide. International Review of Psychiatry, 2: 21-26.
Gvion, Yari; Apter, Alan. (2012). Suicide and Suicidal Behavior. Public Health Reviews. V.34, N.2.
Hawton, K. Heeringen, K. van. (2000). The international handbook of suicide and attempted suicide. USA. New York. John Wiley Sons LTD.
Libert,R.M., & libert, L.L. (1998). Personality strategies and issues. Pacific Grove,Brook/Cole Publishing company.
Lena Nabuco, De Abeu & et al. (2009). Suicidal Ideation and Suicide Attempts in Bipolar Disorder Type I: An Update for the Clinician. Revbras Psiquiatr. 31(3); 271-280
McCrae RR, Costa PT. 1987. Validation of the five-factor model of personality across instruments and observers. Journal of Personality and Social Psychology, 52: 81-90.
Mc Crae,R.R.,& Costa, P.T .(2003). Personality in adulthood (2th edition). New york-London,The Guilford Press
Mc Crae,R.R.,& Costa, P.T. (1999). A five–factor theory of personality. In L.A.Pervin, & O.P.John (Eds). Hand book of personality:theories And research. New York: London: The Guilford Press.
Nock MK, Banaji MR. Prediction of suicide ideation and attempts among adolescents using a brief performance-based test. J Consult Clin Psychol 2007; 75: 707
Oldham, John M. (2006). Borderline Personality Disorder and Suicidality. AM J Psychiatry.
Ortigo, Kile M.; Westen, Drew; Bradley, Bekh. (2009). Personality Subtypes of Suicidal Adults. The Journal of Nervous and Mental Disease, V.197, N.9.
Ostas, D. T. (2007). When fraud pays: Executive self-dealing and the failure of self-restraint. American Business law Journal, 44 (4): 571-601.
Pompili, M.; Ruberta, A.; Girard, P. & Tatareli, R. (2004). Suicidality in DSM-IV Chuster B Personality Disorders: An Overview. Ann Ist Super Sanita, 40(4), 475-483.
Richard A, Grucza T, Thomas R, Przybeck C, Cloninger R. Personality as a mediator of demographic risk factors for suicide attempts in a community sample
Sadock BJ .Sadock VA Kaplan and Sadock's (2007) synopsis of psychiatry behavioral science clinical psychiatry .10th ed .Philadelphia : Lippincott illwiams and Wilkins p .897-906.
Stringer, B. Beekman, A. T. (2013). Recurrent suicide attempts in patients with depressive and anxiety disorders: The role of borderline personality traits. Journal of affective disorders.
Yen S, Maria E, Pagono M, Tracie S, Carlos M. Recent life events preceding suicide attempts in a personality disorder sample: Findings from the collaborative longitudinal personality disorders study. Journal of Consulting and Clinical Psychology. 2005;87:153-202.
WHO. (2000). Preventing Suicide, A Resourse for Genereral Phisycian. Department of Mental Health, World Health Organisation. Geneva.