مبانی نظری و پیشینه نوسازی و بهسازی بافت فرسوده (docx) 26 صفحه
دسته بندی : تحقیق
نوع فایل : Word (.docx) ( قابل ویرایش و آماده پرینت )
تعداد صفحات: 26 صفحه
قسمتی از متن Word (.docx) :
-1- مقدمه14
2-2- توسعه پایدار15
2-2-1- توسعه پایدار شهری15
2-2-2- شاخص های توسعه پایدار شهری17
2-2- 2-1- شاخص سیاسی17
2-2-2- 2- شاخص های اجتماعی - فرهنگی 17
2-2-2-3- شاخص های اقتصادی18
2-2-2-4- شاخص فناوری19
2-2-2-5- شاخص زیست محیطی19
2-3- بررسی بافت هاي شهری 20
2-3-1- بافت تاریخی 20
2-3 -2- بافت قدیم 21
2-3-3- بافت پيراموني يا بافتهاي با اسكان غيررسمي 21
2-3-4- بافت فرسوده 21
2-3-4-1-بافت هاي داراي ميراث هاي شهري22
2-3-4-2- بافت هاي شهري(فاقد ميراث شهري) 22
2-3-4-3- بافت هاي حاشيه اي (سكونتگاههاي غيررسمي ) 22
2-3-5- ویژگي عمومي بافتهاي فرسوده 23
2-3- 5- 1- عمر ابنيه 23
2-3- 5- 2- دانه بندي و تعداد طبقات23
2-3- 5- 3- نوع مصالح23
2-3- 5- 4- وضعيت دسترسي ها 23
2-3-5- 5- وضعيت خدمات و زير ساختهاي شهري 24
2-4- دیدگاههای نظری در زمینه بهسازی و نوسازی بافتهای شهری 24
2-4-1- اوژن ویوله لودو ( 1879- 1814 م )24
2-4-2- جان راسکین (1900- 1818م)25
2-4-3- کامیلیو سیت (1843-1904م)26
2-4-4- کامیلو بویی تو (1914-1836) 26
2-4-5- لوکا بلترامی ( 1933-1854) 27
2-4-6- لودویکو کوارونی (1987-1911) 28
2-4-7- گوستاو جیووانی (1873-1947) 29
2-4-8- پاتریس گدس(1854-1932م )29
2-4-9- شارل اوارد ژانره مشهور به لوكوربوزيه (1887 -1965 م)30
2-4-10- کوین لینچ (1984-1918 م )31
2-4-11- کنزو تانگه (1913)32
2-4-12- ادموند بیکن (1910- 2005 )32
2-5- روشهای مداخله در زمینه بهسازی و نوسازی بافتهای فرسوده 33
2-5-1- روش حفاظتی - بهداشتی34
2-5-2- روش حفاظتی - تزیینی34
2-5-3- روش بازسازی شهری34
2-5-4- روش مرمتی معماری - شهری برای فضاهای محدود 35
2-5-5-روش جامع مرمت شهری35
2-6- جمع بندی و نتیجه گیری36
2-1- مقدمه
شناخت مفاهیم مقدماتی مطرح در هر تحقیقی می تواند زمینه فکری محقق را جهت بسط موضوع انتخابی فراهم سازد و در آشنایی بیشتر محقق و خوانندگان تحقیق با موضوعات و مفاهیم مطرح موثر افتد. با توجه به اهمیت توسعه پایدار در چند دهه اخیر و تاکید پژوهش حاضر در ایجاد زمینه آن بخصوص در شهرها، در این فصل ابتدا مفاهیم توسعه پایدار معرفی شده و سپس به مفاهیم خاص تحقیق می پردازد. از آنجا که دخالت در بافت فرسوده نیازمند شناخت علمی آن در فضای جغرافیایی شهر و تمیز نسبی آن از بافت های میانی و جدید شهری پیرامون آن است و با توجه به اینکه در شهرها با توجه به ویژگیهای کالبدی، می توان انواع مختلف بافت را شناسایی کرد، در ادامه این فصل به بررسی انواع مختلف بافت های شهری پرداخته و سپس به بررسی نظریات مرتبط با بهسازی و نوسازی بافت های شهری و ارائه روشهای مداخله در این بافتها می پردازد.
2-2- توسعه پایدار
متداول ترین تعریف از پایداری، تعریفی است که کمیسیون جهانی محیط زیست و توسعه یا " کمیسیون برانت لند " ارائه داده است. توسعه پایدار نوعی از توسعه می باشد که" نیازهای فعلی را بدون آسیب زدن به توانایی های نسل آینده در تامین نیازهای خود رفع می کند"(احمدی،20:1383). در نتیجه می توان گفت توسعه پایدار رفع نیازهای فعلی را بدون آسیب زدن به توانایی های نسل آینده در تامین نیازهای خود ، مورد توجه دارد و دربردارنده این پیام است که نمی توان از نظر انسانی و اخلاقی قبول کرد که نسل فعلی به قیمت بهبود جامعه خود و برای رفاه و رسیدن به استانداردهای بالای زندگی خود خسارت جبران ناپذیری بر سرمایه نسل های آتی وارد سازد و از آنها استفاده های نامحدود بعمل آورد.
صاحب نظران امر توسعه، سیاست های توسعه پایدار را بر چهار رکن اصلی زیر بر می شمارند :
به حداقل رساندن مصرف منابع طبیعی تجدیدناپذیر ( مانند سوخت های فسیلی و منابع کافی ).
پایدار ساختن مصرف منابع طبیعی تجدید ناپذیر ( مانند آب های زیرزمینی، خاک و گیاهان ).
نگهداشتن حد تولید ضایعات و آلودگی ها در میزان ظرفیت و جدب محلی و جهانی ( مانند گازهای گلخانه ای، مواد شیمیایی نابودکننده ازن و زباله های سمی).
تامین نیازهای پایه انسانی و اجتماعی ( مانند دسترسی به ابزار معیشت، حق انتخاب، مشارکت در تعیین سرنوشت اجتماعی و دسترسی به محیط سالم و خدمات پایه ) ( مرصوصی و بهرامی، 1389 : 19 و 20 ).
2-2-1- توسعه پایدار شهری
توسعه شهري به عنوان يك مفهوم فضايي، را مي‌توان به معني تغييرات در كاربري زمين و سطوح تراكم، جهت رفع نيازهاي ساكنان شهر در زمينه مسكن، حمل و نقل، اوقات فراغت و غذا و غيره، تعريف كرد. چنين توسعه‌اي زماني پايدار خواهد بود كه، در طول زمان، شهري از نظر زيست محيطي قابل سكونت و زندگي (هواي پاك، آب آشاميدني سالم، اراضي و آبهاي سطحي و زيرزميني بدون آلودگي و غيره)، از نظر اقتصادي بادوام (اقتصادي شهري بايد بتوان با تغييرات فني و صنعتي جهت حفظ مشاغل پايه‌اي‌اش هماهنگ شود و مسكن مناسب و در حد استطاعت ساكنانش را با يك بار مالياتي سرانه عادلانه تأمين نمايد). و از نظر اجتماعي همبسته (الگوهاي كاربري زمين، همبستگي اجتماعي و احساس شهروندي باشد كه انسان بتواند در آمدي عادلانه به دست آورد، سرپناه مناسب تهيه كند، احساس را حتي كند و تلاش و وقت خود را وقف حفاظت از تصوير شهر نمايد. ساخت يك اقتصاد شهري قوي و شهري قابل زندگي از نظر زيست محيطي، بايد با تلاشهايي به هدف حفظ گروه‌هاي اجتماعي موجود و ارائه اشكال نوين اداره شهر و كنترل آن، دست در دست هم داده تا بتوانند همبستگي و انسجام اجتماعي را حفظ كنند ( http://www.verdinejad.com ).
ديدگاه مبتني بر بعد اجتماعي يا لايه برابري، مساوات و عدالت اجتماعي توسعه پايدار در حوزه اكولوژي اجتماعي و شاخه فرعي آن اكولوژي شهري مورد بحث قرار مي‌گيرد كه معتقد است بازيگر اصلي در توسعه انسان و اجتماعات او هستند. با وجود پذيرش اصول توسعه پايدار، يعني رفع نيازهاي كنوني بدون محروميت نسلهاي آينده در توسعه شهري و زمينه‌هاي مربوط به آن، ضرورت كاهش نابرابريهاي عصر حاضر به همان ميزان (و احتمالاً بيشتر ازآن)، نگراني پيرامون وضع نسلهاي آينده است. در بطن شهرهاي جهان سوم و در حال توسعه، مقياس و دوام نابرابريها، آسيب‌پذيري و فقر اقشار كم درآمد، هر چه بيشتر بر اهميت اين نگرش به توسعه پايدار مي‌افزايد.
"در مفاهیم جدید توسعه پایدار شهری، علاوه بر تعریف مجدد بافت شهر، با ارائه ایده کاربری های ترکیبی، بر توسعه های بعدی که باید در داخل مرزهای موجود شهر صورت بگیرد تاکید می شود. بنابراین راه حل شهر فشرده به عنوان وسیله ای برای رسیدن به توسعه پایدار و آنتی تز حومه های گسترده و بی در و پیکر فعلی ( بیشتر در ایالات متحده آمریکا و برخی کشورهای جهان سوم که در تقلید از الگوی آمریکایی به وجود آمده ) مطرح است ( مرصوصی و بهرامی، 1389 : 38 ).
2-2-2- شاخص های توسعه پایدار شهری
شاخص های متعددی در زمینه های فرهنگی – اجتماعی ، سیاسی ، اقتصادی، زیست محیطی، فن آوری و گردشگری مطرح می باشد که در زیل این شاخص ها معرفی می گردند :
2-2-2-1- شاخص سیاسی
دگرگونی های سیاسی در کشور ما تاثیر کمتری در توسعه شهرها داشته است. در دنیایی که شهرنشینی در آن رو به افزایش است، دگرگونی های مختلفی در شهرها به وقوع می پیوندد. مشارکت عبارت است از " اشکال گوناگون اداره امور شهری، ضرورت ابداع روش های جدید مشورت با مردم و تمرکززدایی در مدیریت و تصمیم گیری، تقسیم کلان شهرها به اجتماعات کوچک تر و طراحی اشکال جدیدی برای حاکمیت در شهرهای بزرگ و مناطق شهری " (همان ، 59 )
2-2-2-2- شاخص اجتماعی – فرهنگی
توسعه شهری در ارتباط با توسعه فرهنگی مقدور است و بدون آن حیات کالبدی نامتعادل می گردد. توسعه به عنوان یک راه حل معرفی می گردد که برنامه ریزی فرهنگی به تحقق آن کمک می نماید.
بخشی از معیارهای فرهنگی – اجتماعی جامعه شهری عبارتند از:
تراکم جمعیت در مناطق مختلف شهر.
متوسط تحصیلات و درصد افراد متخصص.
میزان رشد فقر.
میزان بیکاری
میزان رشد شاخص جرم
تقاضا برای کالاهی لوکس و تغییر الگوی مصرف طی دوره.
شاخص مصرف انرژی
میزان رشد ترافیک
تقاضا برای استفاده از تئاتر، سینما، موزه و موسیقی.
تعداد مراکز مذهبی
تعداد گروههای مذهبی
میزان مرگ حاصل از حوادث آتش سوزی و تصادفات
تعداد مراکز فرهنگی مانند کتابخانه، فرهنگسرا، و ...
درصد شهروندانی که به خدمات شهری مانند آب سالم، مخابرات، گاز و برق و ... دسترسی دارند.
میزان جابه جایی در روز و سهم هر یک از اشکال وسازط نقلیه عمومی و خصوصی در آن ( همان،60 ).
2-2-2-3- شاخص های اقتصادی
مطالعات توسعه شهری رونق اقتصادی شهررا افزایش می دهد. در مباحث اقتصادی می توان بر موارد زیر در توسعه پایدار شهری تاکید کرد :
بودجه مدیریت شهری
توزیع درآمد در بین طبقات اجتماع و درآمد سرانه شهروندان.
میزان رشد تورم
میزان سرمایه گذاری و جذب سرمایه های خارجی و نیروهای متخصص
تولید ناخالص داخلی
تعداد پروژه های عمرانی در حال اجرا، اجراشده و عقب مانده طی دوره.
پراکندگی فعالیت های اقتصادی به تفکیک خدماتی، تولیدی، صنعتی و بازرگانی و ... ( همان، 60 و 61 )
2-2-2-4- شاخص فناوری
در کشورهای در حال توسعه فن آوری اطلاعات در مدیریت توسعه شهری موضوعی نسبتا" جدید و ناشناخته است. تولید، پردازش و توزیع اطلاعات، یکی از مشکلات اساسی برنامه ریزان و مدیریت توسعه شهری است. زیرا در این فرایند برای شناخت وضع موجود شهرها، بیشتر سرمایه و نیروی انسانی صرف گردآوری اطلاعات آشفته، پراکنده و ناهماهنگ می شود. در فرایند تصمیم گیری درباره شهر باید اطلاعات اصلی درباره زمین، املاک، زیرساخت ها و وضعیت زیست محیطی شهر و دسترسی وجود داشته باشد. ( همان، 61 ).
2-2-2-5- شاخص زیست محیطی
شهر به عنوان یک واحد اکولوژیکی رابطه دقیق میان انسان و محیط را در خود نهفته دارد که در آن تحت تاثیر عواملی چون زمان و مکان قرار می گیرد به طوری که در جوامعی که با محدودیت های محیطی و تکنولوژیکی، غلبه طبیعت بر انسان بیشتر بوده است و همین طور بالعکس هرچند در جامعه ایده آل رابطه میان انسان و محیط باید طوری باشد که هیچ یک مقهور دیگری نباشد و این امر مورد توجه توسعه پایدار نیز می باشد.
هرچند که پیشرفت های تکنولوژیکی به انسان این اجازه را داده که بتواند محیط طبیعی را به نفع خود به کار گیرد و این امر سبب پیامدهای ناگوار زیست محیطی گردیده است، از طرف دیگر خود طبیعت نیز در ایجاد عدم تعادل اکولوژیکی بی نقش نیست، ولی آنچه که در این مبحث مورد توجه ماست بیشتر عملکرد انسان است که در شهرها خطرات زیست محیطی را به وجود آورده است.
تجمع و تمرکز بیش از حد انسان در برخی نقاط شهرهای بزرگ سبب مصرف شدید منابع آن منطقه گردیده و موجب جذب سایر منابع بسوی خود او گردیده است. چرا که شهر برای پاسخگویی به نیازهای متنوع شهروندان مجبور به استفاده منابع در حجم بسیار زیاد است. مهم تریم این نیازها را اگر به صورت داده های اصلی ذکر کنیم عبارت از انرژی، غذا و آب است. استفاده بیش از این داده ها در نقاط شهری ستانده هایی را به عنوان اثرات زیست محیطی به صورت تغییراتی در آب و هوا، آلودگی گرمایی، آلودگی آب، آلودگی صوتی، خاک و هوا و ... را بر جای خواهد گذاشت ( همان، 61 و 62 ).
2-3- بررسی بافتهای شهری
منظور از بافت، گستره اي هم پيوند است که از بناها، راه ها، مجموع ها، فضاها، تأسيسات و تجهيزات شهري و يا ترکيبي از آنها تشکيل شده باشد.
در گونه شناسی بافت های شهری باید از چندین بافت در ساختار کالبدی شهر ها نام بردکه تنها بافتی که دستاورد های قرن ها معماری وشهرسازی ایران را در خود جای داده بافت تاریخی است ( حائری،1368 : 17 و 18). این بافت ها با یکدیگر روابط متقابل دارند و نوعی تقسیم عملکردی را پذیرفته اند. تمرکز تجاری خدماتی شهر در بافت های تاریخی و قدیمی جای گرفته بافتهای جدید و حومه ای و ناپیوسته بیشتر مسکونی وصنعتی شده اند (حائری، 1368 : 21).
بافت كهنه، فرسوده و نابسامان شهري كه درهسته مركزي يا لايه هاي مياني شهرها واقعند و نيازمند دخالت و ساماندهي هستند به لحاظ ويژگيهاي فضايي، كالبدي و ارزشي، همسان نبوده و شامل بافت تاريخي، بافت قدیم، بافت پيراموني يا بافت هاي با اسكان غير رسمي و بافت فرسوده می گردد.
2-3-1- بافت تاريخي
ابنيه و فضايي كه قبل از1300 هجري شمسي شكل گرفته و به ثبت آثارملي رسيده يا قابليت ثبت شدن را دارا مي باشند (مانند مجموعه ميدان نقش جهان و پيرامون آن) تماماً واجد ارزش فرهنگي تاريخي هستند. درمورد اينگونه بافت ها، ضوابط و مقررات سازمان ميراث فرهنگي وگردشگري ملاك عمل خواهد بود.
2-3- 2-بافت قديم
آن بخش از بافت هاي شهري را شامل مي شود كه قبل از1300 شكل گرفته ولكين به دليل فرسودگي كالبدي و فقدان استانداردهاي ايمني، استحكام وخدمات و زيرساختهاي شهري عليرغم برخورداري از ارزشهاي هويتي از منزلت مكاني و سكونتي پايين برخوردارند.
مداخله دراينگونه بافتها با ساير بافت هاي شهري متفاوت بوده و اقدامات از نوع بهسازي، روانبخشي و نوسازي خواهد بودكه در قالب طرحهاي ويژه به اجرا درخواهند آمد. (http://udro.org.ir ).
از مشخصات اصلی بافتهای قدیمی این می باشد که این گونه بافت ها اغلب در مرکز شهر های قدیمی قرار دارند وهسته اولیه تشکیل دهنده شهر محسوب می شوند.دیگر مشخصه اصلی آن شکل گیری و رشد ارگانیک آن می باشد.
2-3-3- بافت پيراموني يا بافتهاي با اسكان غيررسمي
بافت هاي هستند كه عمدتاً مهاجرين روستايي وتهيدستان شهري رادر خود جاي داده اند و بدون مجوز وخارج از برنامه ريزي رسمي و قانوني توسعه شهري (طرح هاي جامع و تفصيلي) در درون يا خارج از محدوده قانوني شهرها به وجود آمده است. عمدتاً فاقد سند مالكيت هستند و از نظر ويژگيهاي كالبدي و برخورداري از خدمات و زيرساخت هاي شهري مشابه بافتهاي فرسوده شديداً دچار كمبود هستند.
2-3-4- بافت فرسوده
بافت فرسوده شهري به عرصه هايي از محدوده قانوني شهرها اطلاق مي شود كه به دليل فرسودگي كالبدي، عدم برخورداري مناسب از دسترسي سواره، تاسيسات، خدمات و زير ساختهاي شهري آسيب پذير بوده و از ارزش مكاني، محيطي و اقتصادي نازلي برخوردارند. اين بافت ها به دليل فقر ساكنين و مالكين آنها امكان نوسازي خودبخودي را نداشته و نيز سرمايه گذاران انگيزه‌اي جهت سرمايه گذاري در آن را ندارند. معيارهاي اساسي شناسايي و تشخيص اينگونه بافتها در ادامه ارائه مي گردد.
بافت هاي فرسوده به سه دسته :
الف – بافت هاي داراي ميراث فرهنگي
ب – بافت هاي شهري (فاقد ميراث فرهنگي )
ج – بافت هاي حاشيه اي (سكونتگاههاي غيررسمي ) تقسيم مي گردند.
2-3-4-1-بافت هاي داراي ميراث هاي شهري
بافت هاي داراي ميراث هاي شهري بافت هايي هستند كه دربرگيرنده آثار بجاي مانده از گذشته وجايگزين ناپذيري هستند كه مي توانند در آگاهي جوامع از ارزشهاي فرهنگي وگذشته خود كمك كند. حفظ آنها علاوه بر برانگيختن غرور ملي و ايجاد حس هويت، بر كيفيت زندگي نيز مي افزايد. اين آثار كه به يكي ازسه دوره باستان، دوره تاريخي و يا معاصر تعلق دارد، يا به ثبت آثارملي رسيده اند و يا درليست ميراث هاي با ارزش سازمان ميراث فرهنگي وگردشگري قرار مي گيرند.
2-3-4-2- بافت هاي شهري(فاقد ميراث شهري)
بافت هاي شهري (فاقد ميراث شهري ) بافت هايي هستند كه در محدوده قانوني قرار دارند، داراي مالكيت رسمي وقانوني اند. اما ازنظر برخورداري از ايمني، استحكام وخدمات شهري دچار كمبود هستند.
2-3-4-3- بافت هاي حاشيه اي (سكونتگاههاي غيررسمي )
بافت هاي حاشيه اي (سكونتگاههاي غيررسمي )، بافتهايي هستند كه بيشتر در حاشيه شهرها و كلان شهرهاي كشور قرار دارند و خارج از برنامه رسمي توسعه شكل گرفته اند. ساكنين اين بافت ها را گروه هاي كم درآمد و مهاجران روستايي وتهيدست شهري تشكيل مي دهند. اين بافت هاي خودرو كه با سرعت ساخته شده اند، فاقد ايمني، استحكام، امنيت اجتماعي، خدمات و زيرساخت هاي شهري مي باشند( حبیبی و دیگران،1386 : 62).
2-3-5- ویژگي عمومي بافتهاي فرسوده
معیار اساسی برای شناسایی و تشخیص این گونه بافتها به شرح ذیل می باشد :
2-3-5- 1- عمر ابنيه
ساختمان هاي موجود در اين گونه بافتها عمدتاً قديمي مي باشد يا فاقد رعايت استانداردهاي بودن آنها از ظاهر ساختمان قابل تشخيص است. ابنيه اين بافتها عمدتاً تاب مقاومت درمقابل زلزله اي با شدت متوسط را ندارد. بیشتر این ساختمانها دارای قدمتی بیش از 50 سال می باشد.
2-3-5- 2- دانه بندي و تعداد طبقات
ابنيه مسكوني واقع دراينگونه بافتها عمدتاُ ريز دانه بوده واكثر آنها يك يا دو طبقه هستنتد. مساحت عرصه این گونه بناها کمتراز 200 مترمربع است.
2-3-5- 3- نوع مصالح
مصالح بكار رفته در اينگونه بافتها عمدتاً از انواع خشتي، و آجر و چوب و يا آجر وآهن بدون رعايت اتصالات افقي و عمودي و فاقد سیستم سازه ای می باشند.
2-3-5- 4- وضعيت دسترسي ها
بافتهاي فرسوده كه عمدتاً بدون طرح قبلي ايجاد شده اند عمدتاً از ساختاري نامنظم برخوردارند و دسترسي هاي موجود درآنها عمدتاً پياده مي باشد به گونه اي كه اكثر معابر آن بن بست يا با عرض كمتر از 6 متر بوده و ضريب نقوذناپذيري در آنها كمتر از 30/. است. مساحت عرصه ابنيه واقع شده دراين بافتها عمدتاً كمتر از 200 متر مربع مي باشد. معابر این بلوکها دارای عرض حداقل 8 متر می باشد.
2-3-5- 5- وضعيت خدمات و زير ساختهاي شهري
بافتهاي فرسوده به لحاظ برخورداري از خدمات، زيرساختها و فضاهاي باز، سبز و عمومي دچار كمبودهاي جدي‌اند ( حبیبی و دیگران، 1386 : 66 و 67 ).
2-4- دیدگاههای نظری در زمینه بهسازی و نوسازی بافتهای شهری
دخالت در بافت قدیم نیازمند شناخت علمی آن درفضای جغرافیایی شهر وتمیز نسبی آن از بافت های میانی وجدید شهری پیرامون آن است. تاکنون صاحب نظران زیادی نظریات مختلفی درخصوص بهسازی ونوسازی شهری بافت های تاریخی وقدیم شهرها ارائه داده اند؛ که هریک از این نظریات از دیدگاه های مختلف به مساله نگاه کرده و راه حل های مختلفی نیز ارائه داده شده است. به هرحال در تمامی این نظریات ،حفظ ونگهداری بافت قدیم وارزش های نهفته در آن مورد تاکید است. از اواسط قرن هیجدهم میلادی افراد مختلفی در کشورهای گوناگون شروع به ارائه نظریات خود در زمینه مرمت و بهسازی بافتهای قدیمی و فرسوده نموده اند. از آنجا که بررسی و تحلیل نظریه ها، اندیشه ها و شیوه ها، سبکها و الگوهای متفاوت ، می تواند راهکار مناسبی جهت بهسازی و نوسازی این بافتها ارائه دهد. در ادامه به بررسی نظریات تعدادی از افراد صاحب نظر در این زمینه می پردازیم :
2-4-1- اوژن ویوله لودو ( 1879- 1814 م )
لودو معمار فرانسوی، دوران زندگی حرفه ای خودرا زمانی آغاز کرد که جامعه پس از انقلاب کبیر فرانسه نیاز شدیدی به بازسازی ومرمت داشت. لودو معتقد بود که مرمت یک بنای ویران شده یا در حال ویرانی مجاز است.حتی اگر بنایی در یک دوره تارخی ساخته شده ولی ناتمام مانده است می توان آن را تکمیل نمود،مشروط براین که کار با احترام به معماری آن دوره انجام پذیرد.
این نظریه به پویایی ماده در ساختمان اعتقاد دارد تمامی عناصری که بعداز احداث بنا به آن افزوده شده اند باید حذف شوند وبنا به شکل اولیه برگردانده شود وهرگاه بناها دراثر تخریب ناشی از عوامل یا خواست های انسانی بخشی از پیکرد خودرا از دست بدهند و حتی زمانی که در وحدت کالبدی خود نیز تکمیل نشده باشند ودر اصل ساختمان بنا ناتمام باشد مرمت کننده باید بنارا تکمیل کند وآن را به صورت اولیه در آورد (فلامکی ، 1380 : 13 ).
به عبارت دیگر به بهانه حذف الحاقات زائد به مرمتگر این اجازه را می دهد که بسیاری از آثار تاریخی را که به هرحال بخشی از تاریخ بنا از بین ببرد و به نوعی بازسازی ویا به پاکسازی دست زند. امروزه روش لودو در امر مرمت مورد تایید است. وی حق بزرگی را به تاریخ مرمت ومعماری دارد. دیدگاه ویوله لودو چنین است : مرمت کننده موظف است با قرار دادن خود به جای معماری اصلی و شناخت آنچه او می توانسته بسازد با استفاده از مدارک، بنا را عینا" در شکل اصیل آن بازسازی کند. با بکارگیری چنین طرز فکری بود که بسیاری از بناهای با ارزش آن دوران، نظیر کلیسای نتردام پاریس، امروزه بدست ما رسیده است ( رسولی ، 1376 : 322).
2-4-2- جان راسکین (1900- 1818م)
جان راسكين دانشمند و منتقد انگليسي يكي از معماران نادر به شمار مي رود كه در زمان حياتش نقش اساسي در تحول فرهنگي محيط خود داشته است. شخصيت و موقعيت فرهنگي او در اروپا معرف انديشه هايي است كه مايه اصلي كارهاي مرمتي (رمانتيك ) محسوب مي شود. او به هنگام اظهار نظر درباره بناهاي قديمي جانبداري خود را از كمترين دخالت در موجوديت كالبدي اينگونه بناها بخاطر احترام به ارزشهاي فناپذيري كه در آنها نهفته ابراز داشته است. او پیرامون چگونگی برخورد با بناهای تاریخی ایده کمترین دخالت در موجودیت کالبد بناهای قدیمی به خاطر احترام به ارزشهای فناپذیری که در آنها نهفته است را ابراز داشته است. اویک بنای کهن را همچون یک سند تاریخی می دانست که باید از هرگونه دخل وتصرف درآن خودداری نمود ( فلامکی ،1380 : 16 ).
راسکین با هرگونه بازسازی و تجدید بنا وحتی مرمت مخالف بود. وی مرمت یک بنا را بی احترامی به ارزش های گذشته میدانست و معتقد بود حتی علف ها و سبزه ها یی که روی یک بنای تاریخی روییده اند با خاک وخاشاک وتار عنکبوت های تنیده شده بر روی یک بنا متعلق به آن بنا است و کسی حق پاک کردن آن را ندارد چرا که آن بنا به روحیه مرمت و عظمت تاریخی بودن میبخشد ( رسولی ، 1376 : 322 ).
2-4-3- کامیلیو سیت (1843-1904م)
با ارائه نظریه هویت تاریخی در شهرها معتقد است که هویت شهر به تاریخی که در آن است، وابسته می باشد که نه تنها در یک بنا بلکه در کل شهر تجلی می یابد (ابلقی، 1382 : 18 ).
کامیلوسیت نخستین شخصی است که از کاربرد هنر در زیبایی شهر و اقدامات بهسازی و نوسازی شهری سخن گفته است. وی شیفته زیبایی و هماهنگی فضاها وحجم های معماری در شهرهای تاریخی به ویژه شهرهای قرون وسطی و رنسانس بود. او معتقد بود بنای تاریخی به تنهایی ارزش چندان زیادی ندارند، بلکه با هماهنگی و ارتباط فضایی با سایر بناها ارزش و هویت خودرا باز می یابد (مهندسین مشاورطاش ، 1374 : 19).
به عبارت دیگر بنا را جدای از محیط خود ارج می نهد و همچنین حذف بخشهایی که بعدا" به ساختمان اضافه شده است را موجب کاهش انعکاس هویت بنا می داند و به همین جهت ایجاد شبکه ها، بدون ارتباط کالبد بافت قدیم را مورد انتقاد قرار می دهد. موضوع دیگری که وی مورد توجه قرار می دهد عدم تقلید صوری و غیر اخلاقی ار فرم های ارگانیک مجموعه های قدیمی است. وی معتقد است احیائ محیط های قدیمی باید با توجه به نیازهای امروزین جامعه صورت گیرد ( رسولی، 1376 : 324)
2-4-4- کامیلو بویی تو (1914-1836)
کامیلو بویی تو محقق و معمار ایتالیایی، تفکر جدید مرمت شهری را در قرن بیستم پایه گذاری کرد. وی را پدر مرمت شهری می نامند. او اولین شخصیتی است که در باز زنده سازی توجه به مفاهیم معماری را جایگزین تبعیت از ویژگی های شکلی- سبکی بناهای در دست تعمیر کرد. نکات پیشنهادی وی در مورد مرمت شهری تأثیر زیادی در تدوین و شکل گیری اولین منشور معماری داشت. نظریات مربوط به مرمت از دیدگاه بویی تو را می توان در دو نظریه عمده ذیل مطرح ساخت :
در نظریه های او چند اصل مورد تاکید است :
یکم- ایجاد عملکرد جدید در کالبد قدیم : بر اساس این اصل با استفاده از عملکردهای جدید در کالبد بناها یا مجموعه های بافت کهن می توان آنها را زنده نگه داشت.
دوم- تعیین دوره مداخله در هر دوره : با مشخص کردن تاریخ هر اقدام مرمتی می توان دوره های اقدام و مداخله را از یکدیگر تمیز داد.
سوم- تدوین مباتی اقدام : علاوه بر توصیف مداخله، بر بیان دلایل مداخله و مشخص نمودن اقدامات در هر نوره در حد جزئیات تأکید شده است.
چهارم- عدم تقلید از سبک های معماری در گذشته : بوی تو از سبک های معماری گذشتگان را جایز نمی داند ( حبیبی و مقصودی ، 1388 : 38 ).
پس می توان هدف از مداخله در بناها یا مجموعه های تاریخی را از نظر بوی تو، بهبود کارکرد کالبدی بناها و مجموعه های تاریخی دانست. کاربری های پیشنهادی این معمار ،معاصر سازی است و شیوه اقدام مورد نظر او بهسازی و نوسازی می باشد. او همچنین توجه به بازسازی ندارد و روش مداخله وی غالبأ بصورت موضعی- موضوعی است.
2-4-5- لوکا بلترامی ( 1933-1854)
در نظریه لوکا اصل تعلق بنا به محیط شهری مطرح وبیان می شود که باید با مطالعه و سیر تحول تاریخی به مرمت بنا پرداخت. اعتقاد به روش مرمت تاریخی شهر و مرمت به استناد مدارک و شواهد تاریخی به منظور دست یافتن به شکل اولیه بنا پایه به این نظریه است ( کلانتری و پوراحمد، 1384 : 101 ).
می توان اصول مرمتی لوکا را بازسازی مو به مو و حق مداخله در بنا، مجموعه و یا بافت های شهری، مشروط بر وجود مدارک لازم در مورد موجودیت اولیه آن ،مطرح ساخت.
هدف وی از مداخله در بناها، مجموعه ها و یا بافتهای کهن، بهبود محتاطانه در کالبد یا مجموعه هاست، مشروط بر وجود اسناد و شواهد تاریخی لازم و کافی. کاربری پیشنهادی وی،کاربری موزه ای و شیوه اقدام بهسازی و بازسازی است. روش مداخله بلترامی نیز عمدتا" به صورت بازسازی شهری است ( حبیبی و مقصودی ،1388 : 41).
2-4-6- لودویکو کوارونی (1987-1911)
دسته بندی نظریات این معمار ایتالیایی در دو مقوله مطرح می گردد:
الف- چندوجهی بودن مرمت شهری: در نظر او این مقوله تمامی وجوه اقتصادی، کالبدی و... را در بر می گیرد.
ب- احیای بافتهای تاریخی از وجوه مختلف.
اصول مورد توجه کوارونی در زمینه مرمت شهری عبارتند از:
هماهنگی میان طرحهای جامع شهری و طرح های مرمتی.
پویایی در بافت تاریخی بخصوص از لحاظ اقتصادی.
در مجموع، هدف وی از مداخله در بافت های کهن بهبود عملکرد با احترام به کالبد زنده وپویا ،شیوه مورد اقدام وی در بافت های تاریخی بهسازی ونوسازی با توجه به برنامه ریزی شهری و روش مداخله او بازسازی شهری و روش جامع مرمت شهری است.
2-4-7- گوستاو جیووانی (1873-1947)
جیووانی از معماران و نظریه پردازان ایتالیایی است که اصولی را در زمینه مرمت شهری به صورت زیر مطرح می کند :
تفکیک شهری : تفکیک میان شهر قدیم و جدید
تفکیک فضایی : تفکیک میان بافت های زنده و فعال شهری با بافت های مرده وغیر فعال.
هدف جیووانی از مداخله در بافت کهن، بهبود عملکرد وکارکرد شهر با احترام به کالبدهای زنده و پویاست. کاربری پیشنهادی وی درخصوص بناها ومجموعه های تاریخی براساس تفکیک میان بناها به دو دسته مرده و زنده صورت پذیرفته است به نحوی که کاربری مورد نظر بافت های مورده کاربری موزه ای و کاربری مورد نظر بافت های زنده احیاء و مرمت بافت شهری است. شیوه اقدام وی بصورت بهسازی ونوسازی است وروش مداخله او روش بازسازی شهری وروش جامع مرمت شهری است (حبیبی ومقصودی، 42:1381).
2-4-8- پاتریس گدس(1854-1932م )
گدس از جمله نظریه پردازان بهسازی و نوسازی و شهر توسعه یافته است. وی معتقد بود در بهسازی و نوسازی شهری بنا یا مجموعه های شهری با شرایط مکانی و زمانی انطباق و هماهنگی داشته باشد بهسازی و نوسازی نباید تکرار دیروز باشد بلکه تحول و تداوم آن باشد (ابلقی،1382: 212).
2-4-9- شارل ادوارد ژانره مشهور به لوكوربوزيه (1887 -1965 م)
اصول مورد نظر لوکوربوزیه در فرایند بهسازی و نوسازی شهری عبارتند از:
هندسه گرایی : به نظر لوکوربوزیه خیابان باید مستقیم باشد. بنابراین با پیروی از اصول هندسه گرایی است که از این پس می توان به نیازهای زمانه پاسخ داد.
تولید انبوه : به منظور پاسخگویی به نیاز مسکن باید به تولید انبوه پرداخت.
استاندارد گرایی : برای ساخت فضاهای شهری باید شاخص های استانداردی را رعایت کرد.
جدایی حرکت سواره از پیاده : لوکوربوزیه ، تخریب بناهای قدیمی و ساخت بناهای جدید بر روی بناهای قدیمی و ورود وسایل نقلیه به داخل بافت های قدیمی را ضروری می دانست.
شهر توسعه یافته و آرمانی از نظر لوکوریوژیه شهر نوسازی و بازسازی شده به سبک آپارتمانی و جایی سرسبز با بناهای مرتفع است. دراین شهر ساختمانها که همانند ستون ها بناشده اند، این مکان را فراهم میکنند تمامی سطح زمین برای عبور ومرور وسایل نقلیه و عابران پیاده در نظر گرفته شود.
از نظر لوکوربوزیه استفاده منظم از ساختمانهای مرتفع به چند دلیل قابل توجیه بود. مهمترین آنها افزایش ارزش زمین و بهره برداری بهینه از آن در نتیجه فراهم آوردن امکان اجرای طرح های جسورانه و گران قیمت بود که قبلا" برنامه ریزان و مسئولان شهرداری ، زمین لازم را برای اجرای آن خریده بودند..
مهمترین نظریه های بهسازی و نوسازی شهر از دیدگاه لوکوربوزیه عبارتند از :
بلند مرتبه سازی و آپارتمان نشینی به منظور بهره برداری از زمین شهری؛
پیوند شهر با طبیعت وبرخورداری از مواهب طبیعی؛
امکان برخورداری بیشتر از فضای سبز در محیط شهر ؛
نفی شیوه ها و الگو ها ی گذشته شهر سازی ؛
تناسب استقرار ساختمان ها با محور تابش خورشید ؛
توجه به عبور ومرور و تکفکیک پیاده و سواره؛
منطقه بندی تنها ابزار پاسخگویی به اهداف شهرسازی جدید است؛
استفاده مطلوب از زمین های شهری؛
شهرسازی و معماری نمی تواند به بنایی محدود شود که در گذشته بنا شده است؛
تبعیت شکل و سیمای شهر از عملکرد شهر در فرایند بهسازی و نوسازی شهر اهمیت دارد ( زاغیان ، 1386 : 31).
2-4-10- کوین لینچ (1984-1918 م )
اندیشه لینچ به نظریه " ادراک بصری و سیمای شهری " معروف است. لینچ کلیه ادراک را به خوانایی آن و برقراری ارتباط منطقی و اصولی بین شهر و شهروند می داند. خوانایی شهر تنها بر عناصر یا عملکردها تکیه ندارد، بلکه شکل و محتوا را نیز شامل می شود. این نظریه تشریح فضایی- کالبدی محیط شهری متکی بر الگوی ساختاری آن است. شکل هر زیستگاه به چگونگی تنظیم فضایی اجزای تشکیل دهنده آن یعنی مردم ، فعالیت ها و تسهیلات و تجهیزات شهری ، پیوستگی و یکپارچگی هر قسمت با قسمت دیگر، پیوستگی درونی اجزا از هر جهت و در هر سطح بستگی دارد. ویژگی های نظریه قوانین ادراک بصری را می توان چنین بیان کرد:
ایجاد خوانایی و تصویر ذهنی از شهر که در ذهن افراد ،اعم ازپیاده یا سواره نقش می بندد.
ساختار و هویت که الگوهای قابل تشخیص و پیوسته از فضاها و ساختمان ها و بلوک های شهری به شمار می آیند.
قابلیت تصور و تجسم به واسطه ادراک فضاهای شهری و تجزیه آنها.
به اعتقاد لینچ باید در فرایند بهسازی و نوسازی شهری برنامه ریزی با مشارکت مردم و مشاوره با متخصصان و هماهنگی با مسئولان و مردم شهر صورت گیرد. به نمایش گذاشتن ارزش های تاریخی- فرهنگی از هر دوره تاریخی در فضاها و مجموعه های شهری و حمایت از موزه های فضای باز باید مورد توجه باشد ( لینچ ، 1376 : ص 26 ).
2-4-11- کنزو تانگه (1913)
کنزو تانگه در ارتباط با بافت های کهن به حفظ بناهای تاریخی می اندیشد وسعی دارد آنها را با شکوه و عظمت بیشتری جلوه گر نماید. وی معتقد است که درهم پیچیدگی عابران پیاده و وسایل نقلیه مانع از تامل و اندیشه در بافت های کهن می شود. نظریات کنزتانگه را میتوان درسه نظریه عمده دسته بندی کرد:
الف) معاصرسازی : ارتباط میان سنت و شرایط نو زندگی برای زندگی درشهرهای امروزی امری ضروری است.
ب) عظمت تاریخ سازی :با باشکوه کردن بناهای تاریخی می توان باعث عظمت هرچه بیشتر آنها و همچنین موجب تجدید حیات گذشته آنها شد.
پ) تعادل بخشی در محیط : تعادل میان شهرها و محیط پیرامون آنها شرط لازم در طرح های مرمت شهری است.
هدف وی از مداخله دربافت های کهن حفظ سنت با پاسخ به نیازهای نواست. بر این اساس کاربری پیشنهادی وی معاصر سازی است زیرا به حفظ کالبدی در جهت پاسخ به نیازهای نو می اندیشد وشیوه اقدام بهسازی و نوسازی است. روش مداخله وی عمدتا به صورت روش مداخله موضعی - موضوعی است (حبیبی و مقصودی ،1388 :46 و 47).
2-4-12- ادموند بیکن (1910- 2005 )
نظریه بیکن معروف به نظریه ساماندهی استخوان بندی اصلی شهر است. او بهسازی و نوسازی شهر را در ساختار کالبدی شهر با برخورداری از انگاره ای روشن از استخوان بندی شهر می داند. او معتقد است شبکه های حمل و نقل هر بخش از شهر قادر است در پیوند با استخوان بندی اصلی ، در سطح وسیعی گسترش و تداوم یابد و قابلیت تغییر و اصلاح داشته باشد.
بیکن تطابق و هماهنگی سیستم حرکت و تاسیسات شهر را با مختصات جغرافیایی به ویژه توپوگرافی و اقلیم منطقه ضروری و این اقدام را ابزاری مناسب برای تاکید و افزایش جلوه بصری و مفهومی جدید به ساختمان های عمومی و یادمان های تاریخی شهر می داند ( بیکن : 1376 :31 ).
مهمترین رویکردهای ساماندهی استخوان بندی شهر از دیدگاه بیکن عبارتند از :
طراحی استخوان بندی اصلی شهر شامل دو عنصر اصلی است : مسیرهای حرکت و توده های ساختمانی
برای تاثیر رشد شهر بر چشم اندازشهر باید در ابتدا تعریفی روشن از استخوان شهر به دست داد.
در طراحی استخوان بندی مرکز شهر، عناصرشهری در یک نظام چند بعدی سازماندهی شده اند. بنابراین باید تمرکزی شدید از فعالیت ها و سیستم های حرکتی در سطوح مختلف، اعم از سواره و پیاده را برنامه ریزی کرد.
طراحی استخوان بندی اصلی شهر به کمک طراحی سیستم حرکت مسیر میشود.
طراحی استخوان بندی اصلی شهر، از طریق یک سیستم حرکتی جهت دار از قدرتی برخوردار می شود که نه تنها در احیای استخوان بندی ، بلکه در تاثیر بر اذهان و حواس استفاده کنندگان و عابران نیز موثر می افتد.
فرم شهر از طرح استخوان بندی اصلی شهر سرچشمه می گیرد و خود را بر آن تحمیل نمی کند.
پیچیدگی های ترکیب عناصر کالبدی - فضایی در یک منطقه شهری می تواند کلیت واحدی را بیان دارد ( شماعی وپور احمد ، 1384 : 218).
2-5- روشهای مداخله در زمینه بهسازی و نوسازی بافتهای فرسوده
در مجموع پنج روش در زمینه بهسازی و نوسازی بافتهای فرسوده مطرح می باشد که می توان آنها را به شرح ذیل تعریف نمود :
2-5-1- روش حفاظتی - بهداشتی
هدف از این نوع روش ارتقائ شرایط زیست محیطی بافت است. به عبارتی دیگر در این روش اقداماتی صورت می گیرد که ارتقای کمی و کیفی در شرایط زیست بافت کهن ایجاد و آن بافت را به روز و معاصر می نماید. این عمل معمولا بدلیل سیاسی - اقتصادی و نظامی انجام می پذیرد. فضای شهری تجهیز شده و کلیه نقاط فرسوده و غیر بهداشتی در محدوده بافت کهن از آن محل پاک می شود. توجیه این روش، عدم انطباق لازم بافت قدیم با قالبهای زندگی مدرن و جدید است.
2-5-2- روش حفاظتی - تزیینی
اقدامات انجام شده در این روش ریشه در عصر رنسانس دارد و هدف آن زیباسازی فضای شهر است. در این طرح به جزییات توجه بسیاری شده و همه اقدامات و ابعاد دیده شده و پیرایش شهری انجام می گردد. انگیزه آن عمدتا" گردشگری است تا اقتصادی. این روش موجب خروج ساکنان اصلی بافت( عمدتا" گروههای فقیر و با درآمد متوسط) و جایگزینی آنها با ساکنین جدید(عمدتا متمول) می گردد. بدین لحاظ این شیوه را شهرسازی تعویضی نیز می نامند.
2-5-3- روش بازسازی شهری
مجموعه اقداماتی که پس از جنگ جهانی دوم به منظور تجدید بناها در شهرهای آسیب دیده انجام می گیرد، تحت عنوان طرحهای بازسازی شناخته می شوند. هدف از آن، بازگردانیدن فعالیت به فضا، برگشت به حال عادی، زنده کردن حیات شهری و در یک کلام، باززنده سازی فضای شهری است. ( حبیبی و مقصودی، 1388 :170).
در این روش دو فرضیه مطرح می باشد :
الف) بازسازی مو به مو در ربط کامل با شکل و عملکرد گذشته شهر
ب) بازسازی بدون توجه به گذشته شهر و با شکل و عملکردی جدید.
2-5-4- روش مرمتی معماری - شهری برای فضاهای محدود :
از زمانیکه با رشد و تقویت نظامهای دموکراتیک مدرن برای اداره کردن شهرها، تجدید تجاربی چون پاریس( هوسمن ) ناممکن شد و پدیده فرسودگی بافتهای قدیمی نیز شدت یافته، نیاز به راه حلی قاطع را هر روز بیشتر منعکس می کرد، شکل تازه ای در طراحی بافتهای کهن شهری پدید آمد و بندریج رواج یافت. در روش مزبور سعی بر این است که به مسائل موضعی مربوط به بخشی محدود از بافت قدیمی شهر، به صورت کامل و منطقی با طرح معماری-شهری جوابگویی شود.
هدف دیگر این روش ارتقائ سطح کمی و کیفی شرایط زیست در محل با توجه به اصول زیباشناسی از طریق حذف و جایگزینی اشغال ناموزون شهری با عناصر زیبا و موزون و تاکید بر عناصر مهم بافت در جهت دستیابی به حداکثر کارایی در مجموعه می باشد. دو ایراد وارده بر این طرح عبارتند از:
الف ) موضعی و محلی بودن.
ب ) در بسیاری از موارد با توان کم مردم و شهرداریها برای اجرای اهداف روبرو می باشد که منجر به جابجایی موقتی ساکنین محله می شود و به همین دلیل به آن شهرسازی کشویی نیز می گویند.
2-5-5-روش جامع مرمت شهری
استفاده از این طرح که کل شهر مورد توجه قرار می گیرد، در دهه 80 و 90 در اروپا معمول گشت. در ابتدا طرح را الگوی توسعه و مرمت شهری تدوین و سپس از درون آن شروع به انجام مداخله در بافت قدیم می گردد. این مداخلات در حد سیاست گذاری و برنامه ریزی مانده و تنها استخوان بندی کل شهر، برنامه ریزی می شود. ابتدا سیاستهای کلی تدوین و سپس طرحهای شهری به طور موضعی انجام میشوند. این طرح تکلیف شهر قدیم را نسبت به کل شهر و حوزه نفوذ شهر تعیین می کند ( حبیبی و مقصودی،1388 :171).
در مجموع می توان گفت شیوه های مختلفی جهت بهسازی و نوسازی بافت های فرسوده مطرح می باشد. اما به طور کلی این روشها را می توان به دو دسته تقسیم نمود. روش اول، روش از پیش اندیش شده و برنامه ریزی شده می باشد که چارچوب آن مشخص می باشد. می توان طرح های جامع و تفصیلی و طرح های نوسازی و بهسازی را در این رده جای داد. روش دوم، روش غیر برنامه ریزی شده و خودانگیخته می باشد که توسط مردم و سرمایه گذاران انجام می گردد و تاکید بر ترغیب مردم به ساخت و ساز جهت نوسازی می باشد. در این روش راههای تسهیل کننده جهت ترغیب مردم به نوسازی بویژه نوسازی مسکن مطرح می گردد که در این تحقیق ضوابط و مقررات و تاثیر آنها بر مردم و تشویق آنها به نوسازی مسکن در این بافتها بررسی می گردد. از میان ضوابط و مقررات طرح های تفصیلی، تاکید تحقیق حاضر بر ضوابط ارتفاع می باشد. در نتیجه، در ذیل به بررسی روشهای مطرح در شهرسازی جهت تعیین ارتفاع ساختمانها پرداخته می شود.
2-6- جمع بندی و نتیجه گیری
در جمع بتدي نهاي از فصل دو تحقیق حاضر با توجه به اهداف تحقیق به بررسی مفاهیم نظری و پایه پایان نامه پرداخته شد. مفاهیم مرتبط با توسعه پایدار به جهت اهمیت آن در استفاده بهتر از منابع بخصوص زمین در جوامع شهری معرفی می گردد، که مشخص می گردد که تحقیق حاضر بر شاخص های اجتماعی توسعه پایدار تاکید می نهد زیرا هدف آن اصلاح قوانین و مقررات ارتفاع پذیری ساختمانها به نفع مالکین بافت های فرسوده می باشد تا بدین وسیله از حقوق انسانی آنها دفاع نماید. انواع مختلف بافت های شهری بررسی شده و از میان آنها، بافت فرسوده، که موضوع خاص این پژوهش می باشد، معرفی شد. شاخص ها و ویژگی های آنها مطرح و نهایت در این فصل روشهای مداخله در بهسازی و نوسازی بافتهای فرسوده که شامل پنج روش می باشد، شناخته شد.
در جمع بندی کلی، می توان گفت روش های مختلف مداخله در بهسازی و نوسازی بافتهای فرسوده نتوانسته اند توسعه پایدار شهری در این بافتهارا فراهم سازند و فقط بر جنبه هایی خاص تاکید دارد و همچنان رغبتی جهت تدام حیات در این بافت ها دیده نمی شود.
فهرست منابع
ابلقی، علیرضا، بافت تاریخی، حفاظت، مرمت بهسازی یا نوسازی؟، فصلنامه هفت شهر، سال دوم، شماره چهارم، تابستان و پاییز 1380.
احمدی، میترا، جهانی شدن و پایداری شهری، موسسه توسعه و تحقیقات علوم انسانی،چاپ اول، 1387.
اداره کل مسکن و شهرسازی استان اصفهان، طرح تفضیلی شهر اصفهان : ضوابط ساختمانی و شهرسازی، 1372 .
اعتماد، گیتی، توسعه شهری و کاربری بهینه زمین، مجموعه مقالات همایش زمین و توسعه شهری، انتشارات مرکز مطالعات شهرسازی و معماری ایران، 1379.
پاکدامن، کلنی، رستمعلی، کلیات نظری و علمی بافت قدیم در مقیاس جهانی و ملی و نحوه مداخله در بافت قدیم ساری، مجموعه مقالات همایش تخصصی بافتهای شهر، وزارت مسکن و شهرسازی (1376).
پیرزاده، حسین و همکاران، اصلاح نظام مدیریت توسعه شهری در ایران براساس رویکرد راهبردی، وزارت مسکن و شهرسازی : معاونت شهرسازی و معماری و دفتر معماری و طراحی شهری، تهران، 1387.
پیرنیا، محمدکریم, شیوه‌های معماری ایران، تدوین غلامحسین معماریان، تهران، نشر هنر اسلامی، 1381.
توسلی، محمود، اصطلاح شناسی نوسازی و بهسازی شهری، فصلنامه هفت شهر، شماره دوم، نتشارات سازمان عمران و بهسازی شهری، 1379.
جغرافیای اصفهان به ضمیمه یکصد و پنجاه قطعه نقشه، نمودار و عکس،سیروس شفقی، 1381، اصفهان،دانشگاه اصفهان
جمالی، مهدی و سرمه شریفی، اتلاف انرژي در تهويه هاي طبيعي و بدون كنترل مسكن، مجموعه مقالات اولين همايش بهينه سازي مصرف سوخت در ساختمان، سازمان بهینه سازی مصرف سوخت- جلد دوم، 1379 .
حائری، محمدرضا، طرحی از کالبد شهر ایرانی: بررسی گونه شناسی بافتهای شهری در قرن چهارده شمسی،"خلاصه مقالات سمینار تداوم حیات در بافت قدیمی شهرهای ایران، دانشکده معماری و شهرسازی، 1368.
حبیبی، سید محسن و ملیحه مقصودی، اصطلاحات و واژه شناسی مرمت، فصلنامه هفت شهر، شماره 12 و 13، سال 1382. انتشارات سازمان عمران و بهسازی شهری.
حبیبی، سیدمحسن و ملیحه مقصودی، مرمت شهری (تعاریف، نظریه ها، تجارب، منشورها و قطعنامه های جهانی، روشها واقدامات شهری )، انتشارات دانشگاه تهران، 1388 .
حبیبی،کیومرث و احمد پوراحمد ودیگر مولفین، بهسازی و نوسازی بافتهای کهن شهری، انتشارات دانشگاه کردستان، 1386.
حسینی، سید علی، مبانی فنی و اجرایی حقوق شهری و منطقه ای در ایران، انتشارات حق شناس،1385.
خدابخشی، شهره، پایداری کالبدی شهر اصفهان، مجله دانش نما، سازمان نظام مهندسی ساختمان استان اصفهان. سال شانزدهم، شماره 161 و 162، مهر-آبان 1387.
خلیفه سلطانی، سید مسعود، نقش طرح های شهری در انتظام کالبدی شهر اصفهان، مجله دانش نما، 133-34: 56-60.
ذبیحی، فتح اله، تاثیر اقدامات و برنامه های عمرانی شهرداری منطقه یک اصفهان بر روند نوسازی و بازسازی بافتهای فرسوده شهری آن، پایان نامه کارشناسی ارشد رشته شهرسازی گرایش برنامه ریزی شهری و منطقه ای، استاد راهنما محمود محمدی، 1388.
رازجویان، محمود، آسایش بوسیله معماری همساز با اقلیم، انتشارات دانشگاه شهید بهشتی، تهران، چاپ اول، 1367 .
رسولی، محمد، تجارب جهانی در امر بهسازی و نوسازی بافت قدیم شهرها، مجموعه مقالات تخصص بافتهای شهری، وزارت مسکن و شهرسازی، مشهد، 1376 .
زاغیان، امیر، نوسازی و بهسازی بافت فرسوده (محلات کوی امام و کوی بهار اصفهان)، به راهنمایی مجتبی تیموری منش، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد خوراسگان، 1386.
زنگی آبادی، علی، جغرافیا و برنامه ریزی شهری کرمان، انتشارات مرکز کرمان شناسی، 1370.
سعید نیا، احمد، کتاب سبز راهنمای شهرداریها (طرحهای شهری در ایران)،ج پنجم، انتشارات سازمان شهرداریهای کشور، 1382.
سعیدنیا، احمد، کتاب سبز "راهنمای شهرداریها "، جلد دوم : کاربری زمین شهری، مرکز مطالعات برنامه ریزی شهری وزارت کشور، تهران، 1378.
سی دی بخشنامه های معاونت شهرسازی.
شفقی، سیروس، بازار بزرگ اصفهان، مرکز اصفهان شناسی و خانه ملل، 1385.
شفقی، سیروس، جغرافیای اصفهان به ضمیمه یکصد و پنجاه قطعه نقشه، نمودار و عکس، 1381، اصفهان،دانشگاه اصفهان.
شماعی علی و احمد پوراحمد،بهسازی و نوسازی شهری از دیدگاه علم جغرافیا، انتشارات دانشگاه تهران،1389.
شوئنوئز، روبرت، مسکن، حومه، شهر، ترجمه شهرام پوردیهیمی، تهران: روزنه، 1380.
طرح تفضیلی منطقه تاریخی اصفهان منطقه 3، مهندسین مشاور نقش جهان پارس،1370.
طرح نوسازی و عمران حرم مطهر امام رضا،1371، گزارش مقدماتی.
عزیزی، مهدی، تراکم در شهرسازی: اصول و معيار هاي تعيين تراکم شهري، دانشگاه تهران، 1382 .
عظیمی، نورالدین، دیدگاههای نظری راجع به احیای بافتهای فرسوده با تاکید بر تجربه آمریکای شمالی، مجموعه مقالات همایش تخصصی بافتهای شهری، وزارت مسکن و شهرسازی،1376.
فلامکی، محمد منصور، فردایی برای یک ربع قرن تجربه مرمت شهری در ایران، فصلنامه عمران و بهسازی شهری(هفت شهر)، سال دوم، شماره 3، 1380.
کاظمی، بابک و ابطحی، سیدحسین. بهره وری، انتشارات موسسه مطالعات و پژوهشهای بازرگانی، 1379.
کامیار، غلامرضا، حقوق شهری و شهرسازی، انتشارات مجد،1385.
کریمی، اسداله، مسائل حقوقی و ثبتی در تفکیک و افراز راضی، دانش نما، سال دهم، دوره سوم، شماره 74-76، 1380.
کریمی، ایرج، ارزیابی تاثیرات متقابل ضوابط و مقررات شهرسازی و مقررات حقوقی تفکیک اراضی مسکونی در توسعه شهری ( نمونه موردی شهر شیراز )، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه هنر اصفهان.
کسمایی، مرتضی، اقليم و معمار ي خوزستان – خرمشهر، تهران، مرکز تحقیقات ساختمان و مسکن، 1369.
کسمایی، مرتضی، اقلیم و معماری، شرکت خانه سازی ایران، 1363.
كسمایی، مرتضی، «پهنه بندی اقلیمی ایران»، مركز تحقیقات ساختمان و مسكن، تهران، 1372.
گنجعلی زاده، بهناز، تحلیل مشخصات و ویژگی های قطعه بندی زمین در راستای افزایش کارایی زیربنای واحدهای مسکونی نمونه موردی : شهرک یاغچیان تبریز، پایان نامه کارشناسی ارشد رشته شهرسازی گرایش برنامه ریزی شهری و منطقه ای، استاد راهنما محمود محمدی، 1390.
لینچ، کویین، تئوری شکل شهر خوب، ترجمه سید حسین بحرینی، انتشارات دانشگاه تهران، تهران،1376.
مجتهد زاده، غلامحسین، برنامه ریزی شهری در ایران، انتشارات دانشگاه پیام نور.
مرصوصی، نفیسه و بهرامی رحمت اله، توسعه پایدار شهری، تهران، دانشگاه پیام نور، 1389 .
مقررات شهرسازی و معماری و طرح های توسعه و عمران مصوب شورای عالی شهرسازی و معماری ایران ( از تاریخ تاسیس تا پایان سال 1388 )، گردآوری و تنظیم دبیرخانه شورای عالی شهرسازی و معماری ایران، نشر توسعه ایران، 1388.
مقررات ملی ساختمان، مبحث نوزدهم : صرفه جویی در مصرف انرژی، وزارت مسکن و شهرسازی، نشر توسعه ایران، تهران، 1387.
مهندسان مشاور شارمند، «شيوه‌‌هاي تحقق طرحهاي توسعه شهري، جلد اول، مركز مطالعات و برنامه‌ريزي شهري، تهران، 1377.
مهندسان مشاور شارمند، «شيوه‌‌هاي تحقق طرحهاي توسعه شهري، جلد سوم، مركز مطالعات و برنامه‌ريزي شهري، تهران، 1377 .
مهندسین مشاور شارمند، شیوه های تحقق طرحهای توسعه شهری، ج دوم : ( بررسی تجارب تهیه و اجرای طرحهای توسعه شهری در ایران )، انتشارات سازمان شهرداریهای کشور، 1378.
مهندسین مشاور طاش (1374)، خلاصه گزارش طرح نوسازی و بازسازی بافت پیرامون حرم مطهر.
مهندسین مشاور معماری و شهرسازی عرصه، طرح تفصیلی مناطق 2 و 8 شهر تبریز، مرحله چهارم : تهیه اسناد پایه توسط مناطق، وزارت مسکن و شهرسازی، اداره کل مسکن و شهرسازی استان آذربایجان شرقی، 1386.
نادری، ع و م، سیف نراقی،فراهم سازی طرح تحقیق، انتشارات بدر، تهران، 1381.
نصر، حسین، نحوه استفاده واحدهای مسکونی در نقشه های تفکیکی، مجله دانش نما، سال دهم، دوره سوم، شماره 74-76، 1380.
نوريان،فرشاد و محمد شريف , نگرشي بر روند تهيه طرحهاي تفصيلي در شهرسازي، شركت پردازش و برنامه‌ريزي شهري، تهران، 1375.
هدایت، محمود، بررسی بافتهای سنتی شهر اصفهان، مجله هنر و معماری، ش 34 و 35 ، تهران، 1355.
http://udro.org.ir
http://www.isfahan.ir
http://www.sunearthtools.com
http://www.verdinejad.com