مبانی نظری و پیشینه تحقیق سود عملیاتی وجریان نقدی آتی (docx) 43 صفحه

دسته بندی : تحقیق

نوع فایل : Word (.docx) ( قابل ویرایش و آماده پرینت )

تعداد صفحات: 43 صفحه

قسمتی از متن Word (.docx) :

مبانی نظری و پیشینه تحقیق سود عملیاتی وجریان نقدی آتی فصل دوم:مبانی نظری وبیشینه تحقیق 1-2 ( مقدمه: ......................................................................................................................... ............. ................... .. 8.......... 2-2 ( سود عملیاتی:....................................................................................... ............ ................... ........................ 8 1-2-2 ( سود مستمروغیرمستمر/ عملیاتی وغیر عملیاتی:........................................................... ........................................... 8 2-2-2 ( ازشاخص های ارزیابی شرکتهای برتر ایرانی میتوان به موارد زیر اشاره کرد................ ............................ 9 الف(شاخص نسبت جریان وجه نقد ناشی از عملیات به فروش..................................................... ........................... 9 ب(شاخص نسبت حریان وجوه نقد ناشی از عملیات به سود عملیاتی.................................... .................................. 9 3-2-2 ( سود عملیاتی وسودآوری....................................................................................................... ...... ........................... 9 3-2 ( وجه نقد ناشی از عملیات................................................................... .................................................. . 11......... 1-3-2 ( نحوه ارائه جریانهای نقدی ناشی از فعالیتهای عملیاتی.................................................. ............................. 11 2-3-2 (شکل و محتوی صورت جریان های نقدی جریان های ورودی.......................................... ........................ 12 3-3-2 ( گزارش جریان های نقدی ناشی از فعالیتهای عملیاتی............................................................... ............................. 13 4-3-2 ( جریان نقد عملیاتی........................................................................................................ ......................................... 14 5-3-2 ( مفاهیم جریان وجه نقد..................................................................................................... ....................................... 15 الف(جریان نقدی حقوق صاحبان سهام................................................................................................. ............................... 15 ب(جریان نقدی آزاد....................................................................................................................................... ..................... 15 ج(جریان نقدی سرمایه................................................................................................................................. ........................ 16 6-3-2 ( روشهای محاسبه جریان نقد عملیاتی.................................................................................... ........................... 16..... 7-3-2 ( مدیریت جریان های نقدی حاصل از عملیات........................................................................... ............................. 17 4-2 ( جریانات نقدی آتی وتجزیه وتحلیل آن.............................................................. ....................... ............................... 21 1-4-2 ( اهمیت پیش بینی جریان وجوه نقد...................................................................... .......................... 21......................... 2-4-2 (پیش بینی وجه نقد در آینده....................................................................................................................................... 22 3-4-2 ( صورت جریان وجه نقد مطابق با بیانیه شماره ) 2( رهنمودهای حسابداری ایران... .... ................................ 23 4-4-2 ( ویژگی های تأثیر گذار بر کیفیت اقلام تعهدی و پیش بینی جریانهای نقدی آتی شرکت..... ........... 25................... الف(تغییر پذیری فروش ها و سود های عملیاتی................................................................................ ................................... 25 ب(اندازه شرکت........................................................................................................................ ............................................. 25 5-4-2 ( اهداف صورت جریان های نقدی........................................................................... ................................................. 26 6-4-2 ( استفاده کنندگان صورت جریان های نقدی................................................................ ............................................. 27 الف(استفاده کنندگان داخلی.................................................................................. .......................... ...................................... 27 ب(استفاده کنندگان خارجی................................................................................................. .................................................. 27 7-4-2 (مقایسه سود و جریان های نقدی.............................................. ................................................................................. 28 8-4-2 ( ارائه و پیش بینی اطلاعات مربوط به گردش وجوه نقد............................................................................................ 29 5-2 ( رابطه سود عملیاتی وجریان وجه نقد ناشی از عملیات در پیش بینی جریانات نقدی آتی............................................. 29 6-2 ( پیشینه پژوهش................................................................... ......................................................................................... 31 بیشینه داخلی......................................................................... ...................................................................................... 31 بیشینه خارجی........................................................................ 31.................................................................. .................... 7-2 ( خلاصه فصل................................................................................................. ...................... 34........................... مبانی نظری و پیشینه تحقیق سود عملیاتی وجریان نقدی آتی ( مقدمه: - امروزه سازمان های اقتصادی در جهت پیشبرد اهداف خود به شناسایی تک تک عوامل تأثیر گذار بر توسعه آن سازمان می پردازند. یکی از عواملی که می تواند تأثیر بسزایی در دستیابی به این اهداف داشته باشد، وجه نقد است و عدم برنامه ریزی در رابطه با آن می تواند مشکلات عدیده ای را برای یک سازمان به وجود آورد. نه تنها آگاهی از وجه نقد و میزان آن در هر سال برای یک سازمان مفید می باشد، بلکه پیش بینی آن نیز میتواند به برنامه ریزی صحیح در ارتباط با منابع و مصارف سازمان در سالهای آتی منجر شود. در حقیقت بنگاهی موفق تر است که نیاز به منابع خود را از زمان حال ) پیش بینی کرده و در جهت تامین آن گام بردارد. ) ثقفی وفدائی، 1934 اطلاعات تاریخی مربوط به جریانهای نقدی می تواند در قضاوت نسبت به مبلغ ، زمان و میزان اطمینان از تحقق جریانهای نقد آتی به استفاده کنندگان صورتهای مالی کمک کند است. تحلیل گران و دیگر استفاده کنندگان اطلاعات مالی اغلب به طور رسمی یا غیر رسمی مدل هایی را برای ارزیابی و مقایسه ارزش فعلی جریانهای وجه نقد آتی به کار می برند. اطلاعات تاریخی مربوط به جریان وجه نقد می تواند جهت کنترل میزان دقت ارزیابی های گذشته مفید واقع شوند و رابطه ) بین فعالیتهای واحدهای تجاری و دریافتها و پرداختهای آن را نشان دهد. ) امینی،محمدی وافلاطونی ، 1933 2 2 ( سود عملیاتی: - 1 2 2 ( سود مستمروغیرمستمر/ عملیاتی وغیر عملیاتی: - - مدافعان مفهوم سود عملکرد جاری،اغلب ادعا میکنندکه اجزای مستمرعملیات جاری معمولا به عنوان اقلام عملیاتی وآن قسمت ازاجزای بی قاعده وغیرقابل پیش بینی به عنوان اقلام غیر عملیاتی تعریف می شوند. اما این تعریف لزوما صحیح نیست.اقلام زیادی ممکن است ماهیتا عملیاتی بوده ولی لزوما قابل تکرار نباشند.ضرورت پرداخت مبالغ اضافه کاری درمقطع نیاز مبرم وتحصیل مواد خام تحت شرایط بسیار مساعد، هردو رویداد عملیاتی هستند اما ممکن است غیرمستمر باشند، برعکس برخی رویدادهای غیرعملیاتی هستند که در طبیعت تکرارشدنی هستند، سیل های 9 سالانه غیرقابل اجتناب درنواحی خطرناک ،گرچه ممکن است نوعا در هزینه های غیر عملیاتی تاثیربگذارند لکن آنها در طبیعت تکرارشدنی هستند )بلکوئی 4 .)1333 ، یک رقم سود خالص برمبنای رویدادهای مستمرمعمولا برای سرمایه گذاران درپیش بینی سود آتی وجریان سود سهام سودمندتراست. بنابراین رویدادهای غیرعملیاتی مستمر درست به همان اندازه رویدادهای عملیاتی مستمر دارای اهمیت هستند. فرق گذاشتن بین "عملیاتی وغیر عملیاتی"بیشتربرای اندازه گیری کارآیی مدیریت سودمند است. این قاعده ازاین .) فرض ناشی می شود که علی القاعده رویدادهای عملیاتی قابل کنترل تر هستند تا رویدادهای غیرعملیاتی) اکبری ، 1913 2 2 2 ( ازشاخص های ارزیابی شرکتهای برتر ایرانی میتوان به موارد زیر اشاره کرد: - - الف(شاخص نسبت جریان وجوه نقد ناشی از عملیات به فروش: نسبت جریان وجوه نقد ناشی از عملیات به فروش: این نسبت نشان دهنده آن است که سهم خالص جریان وجه نقد ناشی از عملیات از میزان فروش شرکت چقدر بوده است. هر قدر این نسبت بزرگتر باشد، توانایی شرکت در تحصیل وجوه نقد نسبت به مقیاس فروش بیشتر است. ب( شاخص نسبت جریان وجوه نقد ناشی از عملیات به سودعملیاتی: نسبت جریان وجوه نقد ناشی از عملیات به سودعملیاتی: این نسبت نشان دهنده آن است که سهم خالص جریان وجه نقد ناشی از عملیات از میزان سود شرکت چقدر بوده است. به عبارت دیگر چه میزان از سود عملیاتی تحصیل شده شرکت ) به صورت وجه نقد در اختیار شرکت قرار داشته است.)سازمان مدیریت صنعتی، 1931 3 2 2 ( سود عملیاتی وسودآوری: - - سودآوری در هر دوره مالی در "صورت سود و زیان" شرکت و با رقم سود خالص نمایش داده میشود که شامل دو بخش سود عملیاتی و غیرعملیاتی است. بخش عملیاتی شامل، درآمدها و هزینههایی است که مستقیماً با عملیات شرکت در ارتباط هستند. سود خالص بیشتر یعنی جذابیت بالاتر، اما بهتر است به هماهنگی رشد سود خالص با سود عملیاتی، روند سودآوری در سالهای قبل و امکان تداوم آن در سالهای آتی نیز توجه شود. شرکتها موظفند برای سال مالی آتی "صورت سود و زیان" برآوردی خود را ارائه کنند. معمولا در این گزارش، برآورد سود هر سهم 1 1و سیاست تقسیم سود پیشنهادی نیز اعلام میشود. با بررسی میزان انحراف سود واقعی از مقادیر برآوردی در گذشته، میتوان نسبت به پیشبینیهای شرکت اطمینان حاصل کرد. 4 : Belkaovi 11 تفاوت اصلی بین مفهوم سود عملیاتی جاری و سود جامع، در هدف از پیش تعیین شده برای گزارش سود خالص میباشد. سود خالص حاصل از عملیات جاری، بر عملکرد جاری و کارایی شرکت و استفاده از این ارقام برای پیشبینی کردن عملکرد آتی و قدرت سوددهی تأکید میکند، در حالی که طرفداران مفهوم سود جامع، ادعا مینمایند که کارایی عملیاتی و پیشبینی عملکرد آتی وقتی ممکن است که براساس تجربه تاریخی کامل شرکت در طی چند سال باشد. نتایج تحقیقات انجام شده توسط دکتر محمدعلی آقایی و غلامرضا کردستانی حاکی از این است که مشاهدات گذشته سود و جریان نقدی، با هم برای پیشبینی جریان نقدی اکثر شرکتهای مورد مطالعه مفید نیستند. البته افزودن سود به عنوان متغیر توضیحی به مدل پیشبینی جریان نقدی، باعث میشود به پیشبینیهای بهتری دست یابیم. بنابراین سود برای پیشبینی جریان نقدی دارای محتوای اطلاعاتی اضافی است. برای سنجش کفایت سود شرکت از نسبت های سود آوری استفاده میشود.نسبتهای سود آوری در ارزیابی فعالیت های عملیات اجرایی شرکت ها، مورد استفاده قرار می گیرند.نسبت های سود آوری ، میزان موفقیت شرکت رادرتحصیل سود وبازده خالص نسبت به درآمد یافروش یا نسبت به سرمایه گذاری می سنجند .نسبت های سود آوری، عملکرد کلی شرکت وکارایی مدیریت را در تحصیل سود مناسب مورد سنجش قرارمی دهند. نسبت های سود آوری به دو دسته تقسیم می شوند :دسته اول :سود آوری رادر رابطه با فروش ودرآمد مورد سنجش قرار می دهند ودسته دوم :سودآوری را در رابطه با سرمایه گذاری ها ودارایی ها می سنجند که بعضی از این نسبت ها عبارتند از: نسبت سود ناخالص به فروش، نسبت سود عملیاتی به فروش، نسبت بازده کل دارایی ها، نسبت بازده حقوق صاحبان سهام ، سود هر سهم ، خالص بازده داراییها، اهرم مالی ، بازده سرمایه گذاریها، ارزش اسمی سهم،ارزش دفتری سهم، ) نسبتهای بازارونسبت قیمت به سود.)اسماعیل پور، 1939 3 2 ( وجه نقد ناشی از عملیات : - مبلغ جریانهای نقدی ناشی از فعالیتهای عملیاتی، یکی از شاخصهای اصلی ارزیابی این موضوع است که عملیات واحد تجاری تا چه میزان به جریانهای وجه نقد کافی جهت بازپرداخت وامها، نگهداشت توان عملیاتی واحد تجاری و پرداخت سود سهام منجر شده و انجام سرمایهگذاریهای جدید را بدون تمسک به منابع مالی خارج از واحد تجاری میسر کرده است. ارائه اطلاعات درباره جزئیات جریانهای نقدی عملیاتی تاریخی، در کنار سایر اطلاعات، برای پیشبینی جریانهای نقدی آتی مفید خواهد بود. 1: Earning per share (EPS) 11 فعالیتهای عملیاتی عبارت از فعالیتهای اصلی مولد درآمد عملیاتی واحد تجاری است. فعالیتهای مزبور متضمن تولید و فروش کالا و ارائه خدمات است و هزینهها و درآمدهای مرتبط با آن در تعیین سود یا زیان عملیاتی درصورت سود و زیان منظور میشود . جریانهای نقدی ناشی از فعالیتهای عملیاتی اساساً دربرگیرنده جریانهای ورودی و خروجی نقدی مرتبط با فعالیتهای مزبور است . مثالهایی از جریانهای نقدی ناشی از فعالیتهای عملیاتی به شرح زیر است: الف- دریافتهای نقدی حاصل از فروش کالا و ارائه خدمات. ب - دریافتهای نقدی حاصل از حق امتیاز، حقالزحمه، کارمزد و سایر درآمدهای عملیاتی. ج - پرداختهای نقدی به فروشندگان کالا و خدمات. د - پرداختهای نقدی به کارکنان واحد تجاری یا از جانب آنها. ه - دریافتها و پرداختهای نقدی یک شرکت بیمه بابت حق بیمهها، خسارات، مستمریها و سایر پرداختهای بیمهای. و- دریافتها و پرداختهای مرتبط با قراردادهای منعقد شده با اهداف تجاری و عملیاتی. ز- پرداختهای نقدی بابت مزایای پایان خدمت کارکنان و هزینه سازماندهی مجدد.) استانداردحسابداری شماره 2 صورت - جریان وجه نقد( 1 3 2 ( نحوه ارائه جریانهای نقدی ناشی از فعالیتهای عملیاتی: - - صورت جریان وجوه نقد باید منعکس کننده جریانهای نقدی طی تحت سرفصل های اصلی زیر باشد: الف ( فعالیتهای عملیاتی ب( بازده سرمایهگذاریها و سود پرداختی بابت تأمین مالی ج( مالیات بر درآمد د( فعالیتهای سرمایهگذاری ه( فعالیتهای تأمین مالی در ارائه جریانهای نقدی، رعایت ترتیب سرفصلها به شرح بالا و نیز ارائه جمع جریانهای نقدی منعکس شده در هر سرفصل و جمع کل جریانهای نقدی قبل از سرفصل فعالیتهای تأمین مالی ضرورت دارد . 12 صورت جریان وجوه نقد همچنین باید شامل صورت تطبیق مانده اول دوره و پایان دوره وجه نقد باشد . صورت تطبیق مزبور باید هرگونه تفاوتهای ارزی ناشی از ماندههای وجه نقد ارزیکه به سود و زیان منظور شده است منجمله تفاوتهای ارزی ناشی از تسعیر جریانهای نقدی واحدهای تجاری فرعی خارجی به نرخهایی غیر از نرخ تاریخ ترازنامه و سایر گردشهای مربوط را نشان دهد. هریک از سرفصلهای اصلی صورت جریان وجوه نقد متشکل از سرفصلهای فرعی است که با توجه به تنوع جریانهای نقدی در واحدهای تجاری مختلف، میتواند متفاوت باشد مزایای صورت جریان های نقدی: صورت جریانهای نقدی از ویژگیهای منحصر به فردی برخوردار بوده که مهمترین آن به شرج زیراست: الف( قابلیت اتکا و مقایسه ب( قابلیت فهم ج ( توجه به علایق دیگران 2 3 2 ( شکل ومحتوای صورت جریانهای نقدی جریانهای ورودی وجه نقد عمدتآ ناشی از عوامل زیر است: - - الف (کا هش در داراییها )غیر از موجودی نقد( ب( افزایش در بدهی ج (افزایش در حقوق صاحبان سهام مفهوم وجوه نقد: وجه نقد شامل پول نقد ومعادل آن) شبه پول ( می باشد. معادل وجه نقد: سرمایه گذاریهای کوتاه مدت با قابلیت تبدیل بسیارزیاد به وجوه نقد که احتمال خطر کاهش در ارزش آن ناچیز بوده وبه آسانی وبدون اطلاع قبل قابل تبدیل به مبلغ معینی وجه نقد باشد در مقابل جریانهای ورودی جریانهای خروجی قرار دارد که شامل عواملی همچون افزایش در داراییها ) به غیرازوجه نقد ( کاهش در بدهیها و کاهش درحقوق صاحبان سهام می باشد.)استانداردحسابداری شماره 2 صورت جریان وجه نقد( - از آنجا که طبقهبندی جریانهای نقدی در صورت جریان وجوه نقد به سرفصلهای مشخصی محدود شده است، همواره این احتمال وجود دارد که برخی جریانهای نقدی ماهیتاً بهطور مستقیم قابل ارتباط با هیچ یک از سرفصلهای اصلی نباشد. بدینلحاظ ، به موجب این استاندارد درصورت وجود چنین اقلامی، جریانهای نقدی مربوط به عنوان جریانهای نقدی ناشی از فعالیتهای عملیاتی طبقهبندی میشود. نمونه این اقلام، جریانهای نقدی مرتبط با فروش مواد اولیه در واحدهای تجاری تولیدی و جریانهای نقدی ناشی از خدمات جنبی فعالیتهای اصلی از قبیل حمل موردی کالای فروش رفته است. 13 3 3 2 ( گزارش جریان های نقدی ناشی از فعالیتهای عملیاتی: - - واحدهای تجاری باید جریانهای نقدی ناشی از فعالیتهای عملیاتی را با بکارگیری یکی از روشهای زیر گزارش کنند: الف( روش مستقیم که به موجب آن ناخالص وجوه نقد دریافتی و پرداختی بر حسب طبقات عمده افشا میشود، ب( روش غیرمستقیم که به موجب آن سود یا زیان عملیاتی با انجام تعدیلات زیر به خالص جریانهای نقدی ناشی از فعالیتهای عملیاتی تبدیل میشود: اثر معاملات و رویدادهایی که دارای ماهیت غیر نقدی است، و اثر اقلامی که در محاسبه سود یا زیان عملیاتی دوره جاری منظور شده باشد، لیکن جریانهای نقدی مرتبط با آنها در - دورههای قبل حادث شده یا در دورههای آینده حادث خواهد شد و بالعکس. برایگزارش خالص جریان وجوه نقد ناشی از فعالیتهای عملیاتی در روش مستقیم، دریافتها و پرداختهای نقدی عملیاتی )از قبیل دریافتهای نقدی از مشتریان، پرداختهای نقدی به فروشندگان و پرداختهای نقدی به کارکنان یا از جانب کارکنان( که تشکیل دهنده خالص جریان وجوه نقد ناشی از فعالیتهای عملیاتی است، به طور جداگانه در صورت جریان وجوه نقد ارائه میشود. در گزارشگری به روش غیر مستقیم، با انجام تعدیلاتی در سود یا زیان عملیاتی در رابطه با موارد زیر، جریان خالص وجه نقد ناشی از فعالیتهای عملیاتی محاسبه میشود: الف .اقلام با ماهیت غیرنقدی از قبیل هزینه استهلاک و هزینه مزایای پایان خدمت کارکنان. ب.اقلامیکه در محاسبه سود یا زیان عملیاتی دوره جاری منظور شده، لیکن جریانهای نقدی مرتبط با آن به ترتیب در دورههای قبل حادث شده است یا در دورههای آینده حادث خواهد شد و بالعکس، از قبیل افزایش یا کاهش مانده موجودی مواد و کالا و حسابهای دریافتنی و پرداختنی عملیاتی نسبت به مانده پایان دوره قبل و نیز افزایش یا کاهش مانده پیشپرداخت هزینه و خرید کالا و پیشدریافت درآمد و فروش کالا نسبت به مانده پایان دوره قبل. مزیت اصلی روش مستقیم این است که دریافتها و پرداختهای نقدی عملیاتی را نشان میدهد. اطلاع از منابعمشخص دریافتهای نقدی و مقاصد مربوط به پرداختهای نقدی انجام شده در دورههای گذشته میتواند در برآورد جریانهای نقدی آتی مفید واقع شود، لیکن ممکن است در برخی موارد، منافع حاصل از ارائه اطلاعات به استفادهکنندگان بدین شیوه، بر هزینههای تهیه و ارائه این اطلاعات توسط واحد تجاری فزونی نداشته باشد، لذا این استاندارد کاربرد روش مستقیم را الزامی نمیداند. 14 با اینحال در شرایطیکه مزایای اطلاعات ارائه شده در روش مستقیم بر هزینههای تهیه این اطلاعات فزونی داشته باشد، به منظور ارائه اطلاعات مفید، استفاده از روش مستقیم توصیه میشود. مزیت اصلی روش غیرمستقیم این است که تفاوت بین سود عملیاتی و جریان وجه نقد ناشی از فعالیتهای عملیاتی به گونه برجستهای نشان داده میشود. بسیاری از استفادهکنندگان صورتهای مالی معتقدند که چنین صورتی در ارائه تصویری از کیفیت سود واحد تجاری، حائز اهمیت اساسی است. برخی سرمایهگذاران و بستانکاران، جریانهای نقدی آتی را از طریق تخمین سود آتی و انجام تعدیلاتی در رابطه با اقلام با ماهیت غیرنقدی و نیز اقلام مبتنیبر تعهدی عمل کردن درآمد و هزینه براورد میکنند و از این رو ، اطلاعات مربوط به تعدیلات مزبور در دورههای گذشته میتواند در براورد تعدیلات آتی مفید واقع شود.در ارائه جریانهای نقدی ناشی از فعالیتهای عملیاتی، تبعیت از الگوهای زیر ضروری است: الف . در صورت کاربرد روش مستقیم، اجزای تشکیل دهنده خالص جریانهای نقدی ناشی از فعالیتهای عملیاتی در صورت جریان وجوه نقد ارائه شود و صورت تطبیق خالص جریانهای نقدی ناشی از فعالیتهای عملیاتی با سود یا زیان عملیاتی از طریق یادداشتهای توضیحی ارائه شود. ب.در صورت کاربرد روش غیرمستقیم، خالص جریانهای نقدی ناشی از فعالیتهای عملیاتی در صورت جریان وجوه نقد نمایش یابد و صورت تطبیق آن با سود یا زیان عملیاتی از طریق یادداشتهای توضیحی ارائه شود. بهمنظور فراهم کردن قابلیت مقایسه، لازم است واحدهای تجاری مختلف در تهیه صورتجریان وجوه نقد از شکل واحدی تبعیت کنند. در این رابطه ضروری است خالص جریان نقدی ناشی از فعالیتهای عملیاتی در صورتجریان وجوه نقد انعکاس یافته و صورت تطبیق آن با سود یا زیان عملیاتی دوره در یادداشتهای توضیحی افشا شود. انعکاس صورت تطبیق مزبور در یادداشتهای توضیحی به این دلیل است که این صورت، بخشی از صورتجریان وجوه نقد محسوب نمیشود، چرا که اطلاعات ارائه شده درآن در چارچوب وظایف اصلی صورت اخیر یعنی ارائه اطلاعات در مورد منابع و مصارف وجه نقد و تغییرات نقدینگی واحد تجاری قرار نمیگیرد، بلکه ارائه آن اصولاً به منظور ایجاد ارتباط بین اطلاعات مندرج در صورتجریان وجوه نقد و اطلاعات ارائه شده در سایر صورتهای مالی اساسی صورت میگیرد. استاندارد حسابداری شماره 2 صورت جریان وجوه نقد( - 4 3 2 ( جریان نقد عملیاتی: - - رشد اقتصادی در هر کشور بستگی به میزان سرمایه گذاری در آن دارد. تاسیس شرکتهای بزرگ با هدف جمع آوری پس اندازهای مردمی و جهت دادن آنها به سمت کارهای تولیدی مناسب باعث رشد اقتصادی، افزایش تولید ناخالص ملی، ایجاد اشتغال، افزایش درآمد سرانه و سرانجام رفاه عمومی است. ریسک و بازدهی شرکتها، متاثر از عوامل مختلفی نظیر 15 جریان نقد عملیاتی و سود خالص می باشد. جریان نقدی عملیاتی و سود خالص می تواند عملکرد شرکتها را تحت تاثیر ) قرار دهد و باعث تغییرات در بازده سهام آنها گردد.)احمدی وآقالطیفی، 1931 جریان نقد عملیاتی شامل جریان های نقدی ورودی وخروجی ناشی از فعالیتهای عملیاتی )فعالیتهای اصلی ومستمرمولد درآمد عملیاتی(ونیزآن دسته ای ازجریانهای نقدی است که ماهیتابطورمستقیم قابل ارتباط باسایرطبقات .) جریانهای نقدی صورت جریان وجوه نقد نباشد.)خدادادی وکارگرپور؛ 1933 بین جریان وجه نقد ورودی و جریان وجه نقد خروجی تفاوت وجود دارد.معنای دقیق این تفاوت آن است که پول وارد شده به درون شرکت ،کمتر از پولی است که از آن خارج می شود . 5 3 2 ( مفاهیم جریان وجه نقد:. - - در مورد جریان وجوه نقد دو مفهوم اساسی شامل جریان نقدی حقوق صاحبان سهام و جریان نقدی آزاد وجود دارد . همچنین ،جریان نقدی سرمایه ای نیز از واژه هایی است که مورد استفاده قرار می گیرد. الف : جریان نقدی حقوق صاحبان سهام : جریان نقدی است که پس از تامین نیازهای سرمایه گذاریهای انجام شده ،نیازهای سرمایه در گردش ،پرداخت هزینه های مالی ،هزینه های کارکنان و ایجاد بدهی جدید در شرکت باقی می ماند . جریان نقدی حقوق صاحبان سهام ، جریان نقدی در دسترس سهام داران در داخل شرکت را نشان می دهد که برای تقسیم سود یا باز خرید سهام به کار می رود . جریان نقدی حقوق صاحبان سهام در هر دوره مالی به سادگی ، تفاوت بین جریان وجوه نقد ورودی و جریان وجوه نقد خروجی در آن دوره را نشان می دهد. در زمان انجام پیش بینی ها ،پیش بینی جریان نقدی حقوق صاحبان سهام در یک دوره باید با سود قابل تقسیم پیش بینی شده بعلاوه بازخرید سهام در آن دوره،برابر باشد. ب: جریان نقدی آزاد: جریان نقدی حاصل از عملیات بعد از کسر مالیات بدون احتساب بدهی ها و هزینه های بهره شرکت است . بنابراین ،جریان نقدی آزاد ، وجوه نقدی است که بعد از پوشش دادن نیازهای سرمایه گذاری و سرمایه در گردش و با فرض نبود بدهی ، در دسترس شرکت قرار می گیرد . در شرکت های بدون بدهی یا فاقد اهرم مالی ، جریان نقدی آزاد ، همان جریان 16 نقدی حقوق صاحبان سهام است اغلب گفته می شود که جریان نقدی آزاد ، وجوه نقد ایجاد شده در شرکت برای تامین وجوه مورد نیاز برای سهام داران و بستانکاران را نشان می دهد . این ادعا صحیح نیست ، زیرا جریان نقدی سرمایه ای نشان می دهد که وجوه نقد ایجاد شده بوسیله شرکت متعلق به سهامداران و بستانکاران است. ج: جریان نقدی سرمایه ای : ) جریان وجوه نقد در دسترس برای بستانکاران بعلاوه جریان نقدی حقوق صاحبان سهام است.) اسماعیلی ، 1931 جریان نقد حاصل ازفعالیتهای عملیاتی نشانه وجه نقدی است که ازفعالیتهای مستمرشرکت حاصل شده واین وجوه درمواردگوناگون طبق نظر هیات مدیره مورد مصرف قرارمی گیرد.باتقسیم این معیاربر تعدادسهام جریان نقدی حاصل ازفعالیتهای عملیاتی برای هرسهم مشخص می گردد. توان وامکان دسترسی هرواحد انتفاعی به وجه نقدمبنای بسیاری از تصمیم گیری های وقضاوت ها درباره آن است.به عبارت دیگر،اطلاعات مربوط به جریان ورود وخروج وجه نقدیک واحد انتفاعی شالوده بسیاری از تصمیم گیری .) هاوقضاوت های استفاده کنندگان اطلاعات مالی را تشکیل می دهد.)پیکانی، 1931 6 3 2 ( روشهای محاسبه جریان نقد عملیاتی: - - جریان نقد عملیاتی، وجه نقد ایجاد شده در نتیجه عملیات شرکت است که معمولا با کسر شدن همه هزینه های عملیاتی از درآمدها به دست می آید، اما مجموعه ای از تعدیلات بر روی سود خالص صورت می گیرد. یکی از روش های محاسبه جریان نقد عملیاتی به شرح زیر است: مالیات ها هزینه استهلاک + سود قبل از بهره و مالیات = جریان نقد عملیاتی – روش های دیگری هم برای محاسبه جریان نقد عملیاتی وجود دارد. صورت جریان وجه نقد تهیه شده براساس اصول پذیرفته شده حسابداری آمریکا با سود بعد از مالیات و اقلام استثنایی آغاز می شود و سپس تعدیلاتی بابت هزینه استهلاک دارایی های ثابت، سود )زیان( غیرعملیاتی فروش دارایی های ثابت، تغییرات سرمایه در گردش، تغییرات بهره پرداختنی و مالیات بر درآمد پرداختنی و درآمد سرمایه گذاری انجام می شود. در حالی که صورت جریان وجه نقد براساس استانداردهای گزارشگری مالی بین المللی با سود قبل از مالیات و اقلام غیرمترقبه و براساس استانداردهای حسابداری ایران با سود عملیاتی آغاز می شود. جریان نقد عملیاتی وجوه نقدی است که شرکت از طریق انجام فعالیت های تجاری خود ایجاد می کند. معیار مزبور احتمالانسبت به سود خالص، معیار بهتری از سود تجاری شرکت است، زیرا شرکت می تواند سود خالص مثبت در صورت 17 سود و زیان گزارش کند، درحالی که قادر به پرداخت بدهی های خود نباشد. جریان نقد عملیاتی را می توان برای کنترل کیفیت سود شرکت ها مورد استفاده قرار داد. برای مثال، اگر یک شرکت در صورت سود و زیان خود سود گزارش کند اما جریان نقد عملیاتی آن منفی باشد، ممکن است از تکنیک های حسابداری جسورانه استفاده کرده باشد. بورس اوراق بهادار تهران نیز براساس دستورالعمل پذیرش اوراق بهادار، جریان نقد حاصل از عملیات را معیاری برای کیفیت سود تلقی می کند و در پذیرش شرکت ها و نیز طبقه بندی شرکت های پذیرفته شده در بازارهای اول )تابلوهای اصلی و فرعی( و دوم از آن استفاده می کند. براساس بند 3 ماده 1 دستورالعمل مزبور، سود عملیاتی شرکت متقاضی پذیرش در بورس باید در دو دوره مالی منتهی به پذیرش از کیفیت بالایی برخوردار بوده و مجموع جریان خالص ) وجه نقد ناشی از فعالیت های عملیاتی آن طی این دوره ها مثبت باشد. )غلامزاده لداری، 1933 7 3 2 ( مدیریت جریان های نقدی حاصل از عملیات : - - مبلغ جریانهای نقدی ناشی از فعالیتهای عملیاتی، یکی از شاخصهای اصلی ارزیابی این موضوع است که عملیات واحد تجاری تا چه میزان به جریانهای وجه نقد کافی جهت بازپرداخت وامها، نگهداشت توان عملیاتی واحد تجاری و پرداخت سود سهام منجر شده و انجام سرمایهگذاریهای جدید را بدون تمسک به منابع مالی خارج از واحد تجاری میسر کرده است. ارائه اطلاعات درباره جزئیات جریانهای نقدی عملیاتی تاریخی، در کنار سایر اطلاعات، برای پیشبینی جریانهای نقدی آتی مفید خواهد بود . مدیریت جریان های وجه نقد را می توان ،فرآیند قضاوت مدیران درانتخاب رویدادهابرای اصلاح گزارشگری مالی به منظور گمراه نمودن استفاده کنندگان بیرونی وایجاد نتایج مثبت تعریف کرد. مدیریت جریان وجه نقد می تواند متاثراز سه انگیزه باشد:درماندگی مالی ،پایداری کمتر سودو واگرایی بین سود جریان وجوه نقد حاصل از عملیات. بحث مدیریت جریان نقد حاصل از عملیات از آنجا آغاز می شود که شرکتها با علم به افزایش توجهات به جریان نقد حاصل از عملیات سعی در متورم کردن ارقام جریان نقد حاص ل از عملیات میکنند. البته، این موضوع با مناسب نشان دادن ارقام سود کاملاً متفاوت است و مدیریت جریان وجه نقد ارتباطی به دستکاری در اقلام تعهدی و اعمال اختیار در برآوردها وتخمین ها ندارد. مدیریت جریانهاینقد دو هدف دارد: اول اینکه شرکتها با دستکاری جریان های نقد عملیاتی به اهداف سودآوری و دوم به اهداف جریان های نقد دست مییابند. مدیریت جریان وجه نقد، عملکرد ضعیف شرکت را می پوشاند و موجب میشود به نظر رسد شرکت از وجه نقد کافی برای ایفای تعهدات خود برخوردار است. در هر صورت، دستکاری جریان های نقد عملیاتی کیفیت اطلاعات گزارش شده را کاهش قرار میدهد. 18 برای مدیریت جریانهای نقدی راهکارهایمختلفی وجود دارد. لی 11 به بررسی دو راهکار با عناوین زمانبندی و طبقهبندی میپردازد. به نظر وی بر خلاف مدیریت سود که از طریق دستکاری اقلام تعهدی و مدیریت تخمین ها و برآوردها انجام میشود، مدیریت جریان وجه نقد ارتباطی به دستکاری اقلام تعهدی و اعمال اختیار در برآوردها وتخمینها ندارد. مدیرت جریان وجه نقد حاصل از عملیات یا از طریق: 1. اعمال طبقه بندی؛ یعنی جابهجایی اقلام مندرج در طبقات مختلف صورت جریان وجه نقد ویا 2. اعمال زمانبندی، مانند تأخیرانداختن درپرداخت به تامینکنندگان و یا تسریع دروصول مطالبات مشتریان انجام می شود. جیل 1 1 چهار راه برای اجرای مدیریت جریانهای نقدی معرفی می کند : الف( تغییرات در سرمایه در گردش؛ ب( واگذاری حساب های دریافتنی؛ ج( خرید و فروش اوراق بهادار قابل داد و ستد د(. استفاده از تأمین مالی فرعی. از راههای تغییر در سرمایه در گر دش میتوان به فروش ارزان موجودیها، کاهش دوره وصول حسابهای دریافتنی و بهتعویق انداختن پرداخت بهتأمینکنندگان مواد اشاره نمود. کاهش سرمایه در گردش سبب افزایش در جریان نقد حاصل از عملیاتمیشود. شرکتها میتوانند هنگامی که به وجه نقد نیاز دارند،حسابهای دریافتنی خود را قبل از موعد وصول آن واگذار کنند. هرچند اغلب حسابهای دریافتنی باتخفیف اندکی واگذارمیشوند،اماواگذاریحسابهای دریافتنیکوتاهمدت سبب افزایش وجه نقد شرکت میشود این رویدادها در حقیقت فعالیت های تامین مالی محسوب میشوند که در بخش عملیاتی گزارش میگردند.اوراق بهاداربه سه دسته قابل نگهداشتتا سررسید، آماده برای فروش و قابل داد وستد تقسیم میشوند. اوراق قابل نگهداشت تا سررسید و آماده برای فروش در بخش سرمایه گذاری صورت جریان وجه نقد گزارش می شوند، در حالی که اوراق قابل داد و ستد میتواند در بخش عملیاتی منعکس گردد . با توجه به این طبقهبندی، زمانی که شرکتها وجه نقد زیادی دارند، در اوراق قابل داد وستد سرمایهگذاری میکنند و سپس هنگامی که جریانهای عملیاتی به بهبود نیاز دارند، از فروش ارزانتر این اوراق وجوه مورد نیاز را تامین میکنند. نمونه دیگری از دستکاری در این طبقه بندی زمانی است که شرکت ها اوراق بهادار آماده برای فروش میخرند که در بخش سرمایهگذاری صورتجریان وجه نقد گزارش میشود، سپس هنگامیکه به وجه نقد نیاز دارند، با تجدید طبقه بندی 1:Lie 1: Gill 19 این اوراق به عنوان قابل داد و ستد و فروش آن سبب افزایش در جریان نقد حاصل از عملیات میشوند . تأمین مالی فرعی توسط شرکت های وابسته انجام میشود که به مشتریان شرکت اصلی وام میدهند. این تأمین مالی بهطور غیرمستقیم سبب ایجاد جریان های نقدی عملیاتی در صورت های مالی تلفیقی می گردد، زیرا مشتریان شرکت اصلی از محل وام دریافتی اقدام به خرید از شرکت اصلی کرده، موجب افزایش جریان های نقدی عملیاتی در صورت های مالی تلفیقی میشود انگیزههای مدیریت جریان نقد حاصل از عملیات این پژوهش به بررسی شرایطی می پردازد، که تحت این شرایط شرکت ها دارای انگیزة بالایی برای مدیریت جریان نقد حاصل از عملیات هستند. سه دسته از انگیزههای بررسی شده عبارتند از: ناتوانی مالی تنوع رویدادهایی که برای یک شرکت با عنوان بحران مالی رخ میدهد، باعث شده تا ارائه تعریفی دقیق از ناتوانی یا بحران مالی مشکل گردد . اگرچه این رویدادها بیشمار هستند، تعدادی از آنها عبارتند از: کاهش در سود سهام، وقوع زیان، دوران تعلیق یا توقف، استعفای مدیران ارشد و سقوط سهام . در ادبیات مالی از واژههای زیادی برای معرفی بحران مالی استفاده شده است. برخی از این واژهها عبارتند : ناتوانی مالی، شکست ، ورشکستگی ... 2119 ( جریانهای نقد را سنتیترین معیار ارزیابی نقدینگی و ریسک اعتباری معرفی نمودند. آنها (،2 1و هانگ 2 دیفاند 1 نشان دادند که مدیریت جریانهای نقد وسیلهای برای پوشاندن عملکرد ضعیف در شرکت های دارای ناتوانی مالی است. گراهام به این نتیجه رسید درشرایطی که شرکت ها در درماندگی مالی به سر میبرند، مدیران به جریان های نقدی بیشتر از سود اهمیت می دهند . بسیاری ازتحلیلگران جریان های نقدی را در پیش بینی ورشکستگی شرکتی عاملی تاثیرگذار می دانند، لذا مدیران در حالیکه در ناتوانی مالی به سر می برند، انگیزه بالایی برای مدیریت جریانهای نقد حاصل از عملیات خواهند داشت. به عبارتی، هر چه سلامت مالی کمتر باشد، انگیزه مدیریت جریانهای نقد نیز بیشتر خواهد بود. )رحمانی ) ومنتظرقائم، 1932 1 :Defond 2 :Hung 21 4 2 ( جریانات نقدی آتی وتجزیه وتحلیل آن: - 1 4 2 ( اهمیت پیش بینی جریان وجوه نقد: - - یکی دیگر از معیارهای ارزیابی عملکرد که می تواند مورد استفاده واقع شود خالص وجه نقد دریافتی می باشد .وجه نقد از منابع مهم وحیاتی هر واحد اقتصادی است واستفاده از جریانهای نقدی عملیاتی آتی در تحلیل های جدید مالی نیز رو به افزایش است.در پژوهش های مربوط به جریانهای نقدی 4معیار برای جریانهای نقدی استفاده شده است :سرمایه درگردش عملیاتی)مشابه سود نقدی(،جریانهای نقدی عملیاتی،جریان نقدی بعد از سرمایه گذاریها وتغییرخالص در جریانهای نقدی کل. توانایی یک شرکت برای تولید وجه نقد برارزش سهام آن شرکت تاثیرمی گذاردبه همین دلیل است که هیات استاندارد های حسابداری مالی) 1313 (بیان می کندکه هدف اولیه از گزارشگری مالی این است که اطلاعاتی تهیه شود که به سرمایه گذاران واعتباردهندگان وسایر استفاده کنندگان کمک کندکه مقادیروزمانبندی وجوه نقد آتی را ارزیابی .) کنند.)مشایخی وشریعتی ایوری، 1933 گزارشگری مالی باید استفاده کنندگان از صورتهای مالی را قادر به پیش بینی دقیق تر جریانهای نقدی سازد. این موضوع در چارچوب نظری گزارشگری مالی که تعیین کننده اهداف گزارشگری مالی است نیز به صراحت تأیید شده است. در ( بیانیه مفاهیم حسابداری مالی شماره یک هیئت تدوین استانداردهای حسابداری مالی 1 1 عنوان شده است که گزارشگری مالی باید به منظور کمک به سرمایه گذاران بالفعل و بالقوه، اعتبار دهندگان و دیگر استفاده کنندگان در برآورد مبلغ، زمان و عدم اطمینان دریافت های آتی اطلاعاتی را فراهم کند. چشم انداز این دریافت های نقدی تحت تأثیر توانایی شرکت در خلق وجه نقد کافی به منظور ادای تعهداتش به هنگام سررسید و نیازهای عملیاتی نقدی از جمله سرمایه گذاری در عملیات، پرداخت سود نقدی سهام و همچنین تحت تأثیر نگرش سرمایه گذاران و اعتبار دهندگان درباره توانایی تاثیر گذاری آن بر قیمت سهام است. مفاهیم نظری گزارشگری مالی ایران نیز این گونه بیان می کند که اتخاذ تصمیمات اقتصادی توسط استفاده کنندگان صورتهای مالی، مستلزم ارزیابی توان واحد تجاری جهت ایجاد وجه نقد، زمان و قطعیت ایجاد آن است . استاندارد حسابداری شماره 2 ایران با عنوان " صورت جریان وجوه نقد " به منظور تأکید بر اقلام صورت جریان وجوه نقد و توان پیش بینی کنندگی آنها بیان می دارد ، اطلاعات تاریخی مربوط به جریان وجوه نقد می تواند در قضاوت نسبت به مبلغ، زمان و میزان اطمینان از تحقق جریانهای وجوه نقد آتی به استفاده کنندگان صورتهای مالی کمک کند. 1 : Financial accounting standards board (FASB) 21 با عنایت به آنچه که بیان گردید و تأکیدی که چارچوب های نظری در ارتباط با بکارگیری صورتهای مالی و مفید بودن آن در پیش بینی جریانهای نقدی آتی و مبلغ و زمان این وجوه دارند، می توان به توجه خاص هیئت های استاندارد گذاری بر توانایی پیش بینی جریانهای نقدی پی برد. این امر نشان از خواسته های بستانکاران و سرمایه گذاران برای پیش بینی جریانهای نقدی دارد که باعث شده است استاندارد گذاران حسابداری به منظور ارائه اطلاعات شفاف به بازار سرمایه و با آگاهی کامل از اهمیت جریانهای نقدی در تصمیم گیری های سرمایه گذاران اقدام به انتشار بیانیه مفاهیم نظری شماره 1و استاندارد شماره 31 با عنوان صورت جریان وجوه نقد نمایند.)استاندارد حسابداری شماره 2 صورت جریان وجوه نقد( – مفاهیم نظری گزارشگری مالی بر قابلیت اقلام تعهدی در پیش بینی جریانهای نقدی آتی تاکید نموده است و حسابداری تعهدی را به عنوان جزئی از گزارشگری مالی می شناسد که می تواند در پیش بینی جریانهای نقدی اطلاعات تاریخی مربوط به جریان وجوه نقد می تواند در قضاوت نسبت به مبلغ ، زمان و میزان اطمینان از تحقق جریان های وجوه نقد آتی به استفاده کنندگان صورت های مالی کمک کند. اطلاعات مزبور، بیانگر چگونگی ارتباط بین سودآوری واحد تجاری و توان آن جهت ایجاد وجه نقد و درنتیجه مشخص کننده کیفیت سود تحصیل شده توسط واحدتجاری است. علاوه براین،تحلیلگران ودیگراستفادهکنندگان اطلاعات مالی اغلب به طور رسمی یاغیر رسمی مدلهایی رابرای ارزیابی ومقای سه ارزش فعلی جریانهای وجه نقدآتی واحدهای تجاری به کارمیبرند.اطلاعات تاریخی مربوط به جریان وجوه نقد می تواند جهت کنترل میزان دقت ارزیابی های گذشته مفید واقع شود و رابطه بین فعالیت های واحد تجاری و دریافت ها و پرداخت های آن را نشان دهد. ارزیابی فرصت ها و مخاطرات فعالیت تجاری و وظیفه مباشرت مدیریت مستلزم درک ماهیت فعالیت تجاری از جمله نحوه ایجاد و مصرف وجه نقد توسط واحد تجاری است .ترازنامه ، صورت های عملکرد مالی و صورت جریان وجوه نقد تواماً اطلاعاتی را در مورد وضعیت مالی، عملکرد مالی و همچنین نقدینگی ، توانایی بازپرداخت بدهی ها و انعطاف پذیری مالی فراهم می آورند.بدین لحاظ ایجاد ارتباط بین اطلاعات مندرج در صورت جریان وجوه نقد و اطلاعات ارائه شده در صورت های مالی اساسی دیگر حائز اهمیت است . اگرچه صورت جریان وجوه نقد اطلاعاتی را درباره جریانهای وجه نقد واحد تجاری طی دوره مالی موردگزارش ارائه می کند، لیکن اطلاعات مزبورجهت ارزیابی جریان های آتی وجه نقد کفایت نمی کند.برخی جریانهای وجه نقد ناشی از معاملاتی است که در دوره های مالی قبل رخ داده و بعضاً انتظار می- رودمنجر به جریانهای وجه نقد دیگری در یکی از دورههای آتی گردد.بدین لحاظ برای ارزیابی جریان- های وجه نقدآتی،صورت جریان وجوه نقد معمولاً باید توأم با صورت های عملکرد مالی و ترازنامه مورد استفاده قرار گیرد. 22 از آنجا که صورت جریان وجوه نقد تحت تأثیر برخوردهای متفاوت حسابداری درخصوص معاملات و رویدادهای یکسان درسطح واحدهای تجاری مختلف نیست،ارائه آن قابلیت مقایسه جنبه عملیاتی عملکردمالی واحدهای .) تجاری مختلف را افزایش می دهد. )ثقفی وفدائی، 1931 2 4 2 ( پیش بینی گردش وجوه نقد در آینده : - - پیش بینی جریانهای نقدی و تغییرات آن به عنوان یک رویداد اقتصادی، از دیرباز مورد توجه پژوهشگران، سرمایهگذاران، مدیران، تحلیلگران مالی و اعتباردهندگان بوده است. این توجه ناشی از استفاده از جریانهای نقد در مدلهای ارزشیابی سهام، ارزیابی توان پرداخت )سود سهام، بهره و سایر تعهدات ( ، ارزیابی ریسک، ارزیابی عملکرد واحد اقتصادی و مباشرت مدیریت، ارزیابی نحوه انتخاب روشهای حسابداری توسط مدیریت و استفاده از جریانهای نقدی جهت اتخاذ تصمیمات سودمند و مرتبط با مدلهای تصمیمگیری است. حال اگر بتوان جریانهای نقدی را به نحو مناسبی پیشبینی کرد، بخش درخور توجهی از نیازهای اطلاعاتی مرتبط با جریانهای نقدی تأمین خواهد شد .)عرب مازاریزدی .) وصفرزاده، 1931 اطلاعاتی که سرمایه گذاران را قادر می سازد تا درباره توزیع وجه نقد آتی پیش بینی کنند،اطلاعات اصلی هستند.بنابراین تصمیم شرکت برای توزیع وجه نقد در هر دوره براساس چندین عامل خواهد بود.این مساله که چه مقدار از جریاننقدی برای سهامداران مصرف شود و چه مقداربه اعتبار دهندگان تعلق گیرد،بستگی به سیاست تامین مالی شرکت دارد .به طور کلی ،توزیع وجه نقد به خارج از بنگاه در بلند مدت باید ظرفیت ایجاد جریان وجوه نقد ،تی به داخل بنگاه را منعکس نماید .براین اساس سرمایه گذاران علاقه مند هستند اطلاعاتی راجع به انواع جریانات نقدی ورودی و خروجی به شرح زیر داشته باشند: الف(جریان نقدی مربوط به عملیات جاری موسسه ب(جریان نقدی اتفاقی که به عملیات جاری شرکت مربوط نمی شود وناشی از وقایع غیر منتظره است ج( جریان نقدی مورد نیاز برای افزایش تسهیلات عملیات وموجودیها یا جریان های حاصل از فروش آنها وقتی که برای عملیات آتی مورد نیاز نباشد د(جریان نقدی بدست آمده از دارندگان اوراق قرضه وسهام یا جریانهای نقدی مورد نیاز برای بازپرداخت اوراق قرضه ) ه(پرداختهای بهره وسود سهام .)رضائی وقاسمی، 1931 کلینچ 1 3 وهمکاران ) 2111 (به بررسی سودمندی اجزاءجریانهای نقدی عملیاتی در پیش بینی جریانهای نقدی عملیاتی آتی پرداختند .تحقیق مذکور که بر روی تعدادی از شرکتهای فعال دربورس استرالیاانجام گرفت،برای آزمون فرضیه های خود از 1: Clinch at al 23 مدل رگرسیون سری زمانی استفاده کرد.نتایج نشان داد که توان توضیح دهندگی اجزاءجریانهای نقدی عملیاتی )دریافتی از مشتریان بابت فروش،پرداختی به فروشندگان بابت خرید،پرداخت بهره،دریافت سود سهام و....(درمقایسه بامجموع .) جریانهای نقدعملیاتی،بیشتراست.)پورحیدری،افلاطونی ونیکبخت، 1933 3 4 2 ( صورت جریان وجه نقد مطابق با بیانیه شماره ) 2( حسابداری ایران - - گردش وجوه نقد ناشی از فعالیت های عملیاتی: جریان خالص ورود وجه نقد ناشی از فعالیت های عملیاتی *** گردش وجوه نقد بازده سرمایه گذاریها و سود پرداختی بابت تامین مالی : سود دریافتنی بابت سپرده های سرمایه گذاری کوتاه مدت *** سود دریافتنی بابت سپرده های سرمایه گذاری بلند مدت *** سود سهام دریافتی *** سود پرداختی بابت تسهیلات مالی )***( سود سهام پرداختی )***( جریان خالص ورود وجه نقد ناشی از بازده سرمایه گذاریها و سود پرداختی بابت تامین مالی *** گردش وجوه نقد مالیات بر درآمد: مالیات بر درآمد پرداختی شامل پیش پرداخت مالیات بر درآمد: )***( گردش وجوه نقد فعالیتهای سرمایه گذاری : جریان خالص ورود وجه نقد ناشی از فعالیتهای سرمایه گذاری *** گردش وجوه نقد فعالیتهای تامین مالی: خالص افزایش ) کاهش ( در وجه نقد *** )***( مانده وجه نقد در آغاز سال *** )***( مانده وجه نقد در پایان سال *** مانده وجه نقد در آغاز سال بعد 24 کیمل 111 و همکاران ) 2114 ( معتقدند وجوه نقد عملیاتی نه تنها باید در داراییهای ثابت جدیدی سرمایهگذاری شده تا شرکت بتواند سطح جاری فعالیتهای عملیاتی خود را حفظ نماید، بلکه بخشی از این وجوه نیز باید به منظور رضایت سهامداران تحت عنوان سود سهام بین آنها توزیع گردد. از این رو، لازم است در کنار وجوه نقد حاصل از ) فعالیتهای عملیاتی، جریانهای نقد آزاد نیز محاسبه و ارزیابی گردد. )مهرانی وباقری، 1933 منظور از جریانهای نقدی آزاد واحد تجاری، خالص جریانهای نقدی به دست آمده از عملیات واحد تجاری است که مازاد بر وجوه نقد سرمایهگذاری شده برای رشد است. اگر کل جریانهای نقدی حاصل از عملیات مستمر یک شرکت در نظر گرفته شود و تمامی پرداختها و مخارج نقدی از آن کسر شود، آنچه باقی میماند، جریانهای نقدی آزاد است که همان وجه نقد باقی مانده ناشی از فعالیتهای عملیاتی است. واحد تجاری میتواند وجه نقد باقی مانده را به صورت پرداختهای متقابل به تأمین کنندگان مالی پرداخت نماید. پرداختهای متقابل واحد تجاری به تأمین کنندگان مالی تعیین کننده ارزش واحد تجاری از دیدگاه سرمایه گذاران است . این پرداختها به صورت سود سهام برای سهامداران عادی و پرداخت به دیگر مدعیان ) مانند صاحبان قرضه و سهامداران ممتاز( است. اغلب اطلاعات صورتهای مالی شامل اقلام ترازنامه، نظیر: سرقفلی، حسابهای دریافتنی، موجودیها یا اقلام سود و زیان، نظیر: درآمد و مخارج تحقیق و توسعه تا حد زیادی مبتنی بر برآوردهای مدیریت است. از طرفی، شرایط اقتصادی واحد تجاری و نتایج عملیات آن به گونهای که در صورتهای مالی سالانه و فصلی ارائه شده، پیچیده بوده، بین واقعیت و حدس و گمان قرار دارد؛ به گونهای که برای استفاده کنندگان از اطلاعات ناشناخته است. همچنین، حرکت به سوی استفاده از ارزش منصفانه در اندازهگیری داراییها و بدهیها، نقش برآوردها و پیشبینیها را در گزارشهای مالی افزایش میدهد. تاثیر برآوردهای مدیریت بر سودمندی اطلاعات مالی واضح نیست. از طرفی، برآوردها و پیشبینی ها به طور بالقوه برای سرمایهگذاران مفید است، زیرا این برآوردها به طور اولیه، ابزاری برای انتقال اطلاعات به سرمایهگذاران است. برای مثال، برآورد مناسب ذخیره مطالبات مشکوک الوصول، سرمایهگذاران را درباره جریانهای نقد مورد انتظار آتی ناشی از فروشهای اعتباری مطلع میکند. لذا برآوردهای مدیریت به سرمایهگذاران در ارزیابی جریانهای نقد آتی کمک میکند . اما توانایی برآوردها در افزایش سودمندی اطلاعات مالی، تحت تاثیر دو عامل اصلی قرار دارد: الف( مشکلات عینی: در یک محیط تجاری، به علت شرایط در حال تغییر بازار، نظیر: خصوصی سازی و سرعت تغییرات تکنولوژی، برای مدیران واحد های تجاری مشکل است که پیشبینیهای قابل اتکا از رویدادهای واحد تجاری فراهم آورند. برای مثال، برآورد بازده آتی داراییهای طرحهای بازنشستگی. همچنین، در بازارهای رقابتی کنونی، قابلیت اطمینان جریانهای نقد ناشی از داراییها که در طی چند سال پیشبینی شده، به روشنی سؤال برانگیز است. لذا، پیشبینی 1 :kemel 25 اطلاعات مالی، میزانی از اختلال یا پارازیت ناشناخته و قابل ملاحظه و شاید همراه با تعصب و سوگیری در اطلاعات مالی را نشان میدهد که سودمندی اطلاعات مالی را کاهش میدهد . ب( دستکاری: علاوه بر مشکلات عینی در برآوردهای قابل اتکا، این برآوردها میتواند توسط مدیریت دستکاری شود که ) آثار معکوسی بر سودمندی اطلاعات مالی خواهد داشت.)ایزدی نیا،قوچی فردوحمیدیان، 1932 4 4 2 ( ویژگی های تأثیر گذار بر کیفیت اقلام تعهدی و پیش بینی جریانهای نقدی آتی شرکت: - - 1و دایچو 2 دیچو 1 3 2112 ( در تحقیق خود ویژگی های شرکت را به عنوان عوامل تأثیر گذار بر کیفیت اقلام تعهدی و ( پیش بینی جریانهای نقدی آتی مورد بررسی و آزمون قرار دادند. آنها بیان نمودند که ویژگی های شرکت می تواند به عنوان ابزاری برای ارزیابی کیفیت اقلام تعهدی استفاده شود. از جمله ویژگی های شرکت می توان به طول چرخه عملیات، انحراف استاندارد فروش، جریان نقد، اقلام تعهدی و سود عملیاتی اشاره نمود.با توجه به اینکه ویژگی های شرکت می تواند بر قابلیت پیش بینی مدل های اقلام تعهدی و مدلهای جریان نقد تأثیر بگذارد در این تحقیق اقدام به بررسی دو ویژگی شرکت به عنوان ویژگی های اصلی تأثیر گذار بر قابلیت پیش بینی مدلها شده است. این دو ویژگی عبارتند از تغییر پذیری فروش ها و سودهای عملیاتی و اندازه شرکت. الف( تغییر پذیری فروش ها و سودهای عملیاتی: تغییر پذیری فروش و سودهای عملیاتی عموماً از ادبیات پیش بینی سود و تأثیرات این تغییر پذیری بر روی پیش بینی سود برگرفته شده است. این گونه ارتباط را می توان با اثرات تغییرات سود بر روی اقلام تعهدی و در نتیجه بر روی پیش بینی های جریان نقد آتی شرکت مورد بررسی قرار داد. تغییر پذیری فروش ها و سودهای عملیاتی، منعکس کننده تغییر پذیری محیط عملیاتی شرکت می باشد. شرکتهای بزرگ عملیات پایدار و قابل پیش بینی دارند و بنابراین خطای پیش بینی کمتر و کوچکتری خواهند داشت. ب( اندازه شرکت: یکی دیگر از ویژگی های شرکت که می تواند در پیش بینی جریانهای نقدی تأثیر گذار باشد اندازه شرکت است. شرکتهای بزرگتر احتمالاً پارامترهای با ثبات تری برای مدلهای اقلام تعهدی از قبیل مشتریان و فروشندگان گوناگون دارند. برای شرکتهای کوچک، پارامترهای مدل ممکن است به گونه ای با اهمیت از مشتریان و یا قراردادها تأثیر بپذیرد. 1 :Dechow 2 :Dichev 26 هر چه اندازه شرکت بزرگتر باشد از دست دادن مشتریان و یا قراردادها نمی توانند تأثیر با اهمیتی بر توانایی خلق سود شرکت بگذارد و در نتیجه نمی تواند جریانهای نقدی شرکت را تحت تأثیر قرار دهد. براساس موارد ذکر شده اندازه شرکت احتمالاً همبستگی منفی با تغییر پذیری جریانهای نقدی دارد. بنابراین انتظار می رود که قابلیت پیش بینی مدلهای پیش بینی .) جریانهای نقدی با اندازه شرکت افزایش یابد.)ثقفی وفدائی، 1931 5 4 2 ( اهداف صورت جریان های نقدی: - - اهداف اصلی تهیه صورت های جریان های وجوه نقد ، از دیدگاه بیانیه شماره 31 کمیته استانداردهای حسابداری مالی به شرح زیر است : الف( گزارش دریافت ها و پرداخت های نقدی واحد تجاری طی دوره مالی ) به طور کلی وجوه نقد شامل هرگونه پول نقد و معادل آن ، از قبیل سرمایه گذاری کوتاه مدت دراسناد خزانه ، اسناد تجاری و اوراق بهادار در گردش می باشد. ( ب( کمک به سرمایه گذاران ، پستانکاران ، و دیگر اشخاص ذینفع در تصمیم گیری نسبت به موارد زیر : الف ( ارزیابی عملکرد گذشته واحد تجاری در تولید ، برنامه ریزی و کنترل جریان ورود و خروج وجوه نقدواقعی ب ( ارزیابی احتمالی جریان ورود وخروج وجوه نقد آتی، وگردش وجوه نقد خالص، به منظور اطلاع از توانایی اجرای تعهدات آتی ، پرداخت سود سهام ...... با توجه به اهداف صورت جریان های وجوه نقد ، واحد تجاری باید دریافت ها و پرداخت های نقدی در ارتباط با فعالیت های عملیاتی ، سرمایه گذاری و تأمین مالی خود را گزارش کند ، که نمودار آن به صورت زیر نشان داده می شود: علاوه بر این ، صورت جریان وجوه نقد انواع مبادلات مربوط به فعالیت هایی) سرمایه گذاری - عملیاتی - تأمین مالی ( که به طورغیرمستقیم اثری بر وجوه نقد ندارند را افشاء می نماید. 27 6 4 2 ( استفاده کنندگان صورت جریان های نقدی : - - استفادهکنندگان صورتهای مالی نیازمند اطلاعاتی در خصوص چگونگی ایجاد و مصرف وجه نقد توسط واحد تجاری هستند. این نیاز صرف نظر از ماهیت فعالیتهای واحد تجاری و تلقی یا عدم تلقی وجه نقد به عنوان محصول واحد تجاری، وجود دارد، چرا که علیرغم تفاوت این واحدها از لحاظ فعالیتهای اصلی درآمد زا، نیاز آنها به وجه نقد عمدتاً از دلایل مشابهی ناشی میشود. به عبارت دیگر واحدهای تجاری جهت هدایت عملیات، تسویه تعهدات و پرداخت سود سهام تماماً به وجه نقد نیاز دارند. صورت جریان های نقدی ، اثرات وجوه نقد ناشی از فعالیت های عملیاتی، سرمایه گذاری و تأمین مالی یک واحد تجاری را طی یک دوره زمانی معین نشان می دهد . این نوع فعالیت ها ، اطلاعات مفیدی را در اختیار مدیریت در مورد انتشار سهام جدید و فروش اوراق مشارکت ) اوراق قرضه بلند مدت ( ، سرمایه گذاران و سایر گروه های ذینفع جهت تصمیم گیری قرار می دهد . .)استاندارد حسابداری شماره 2 صورت جریان وجه نقد( - وجه نقد از منابع مهم وحیاتی هرواحداقتصادی است وایجاد توازن بین وجوه نقد موجود ونیازهای نقدی،یکی از مهمترین عوامل سیاست اقتصادی وتداوم فعالیت آنهاست. همچنین،در بسیاری ازتصمیمات مالی،جریانهای نقدی نقش محوری دارند.به این ترتیب از دید درون سازمانی،توانایی پیش بینی نتایج فعالیت های آتی ،به خصوص جریانهای نقدی ،اداره امور را در کارآترین شکل خود ممکن می سازد و به اتخاذ تصمیمات بهینه عملیاتی،سرمایه گذاری وتامین مالی منجر .) می شود.) ثقفی ومحمدی، 1931 اطلاعات مربوط به جریان های نقدی یک واحد تجاری برای استفاده کنندگان صورتهای مالی در فراهم کردن مبنایی به منظور ارزیابی توان آن واحد در ایجاد وجوه نقد و نیازهای آن واحد در بکار گیری این وجوه سودمنداست.همچنین تصمیمات اقتصادی که توسط استفاده کنندگان ایخاذ میشود مستلزم ارزیابی توانایی واحد تجاری در ایجاد وجو نقد ،زمانبندی واطمینان از آن است.)مفاهیم نظری گزارشگری مالی( به طور کلی استفاده کنندگان از صورت جریان های نقدی را می توان به دو گروه متمایز طبقه بندی کرد : الف( استفاده کنندگان داخلی ) درون سازمانی( ب(استفاده کنندگان خارجی ) برون سازمانی( از دید درون سازمانی ،توانایی پیش بینی نتایج فعالیتهای آتی ،خصوصا جریانهای نقدی ،اداره امور را در کاراترین شکل خود امکان پذیر می سازد وبه اتخاذ تصمیمات بهینه عملیاتی ،سرمایه گذاری وتامین مالی منجر میشود . از دیدبرون سازمانی نیز اطلاعات مربوط به جریانهای نقدی به خصوص جریانهای نقدی عملیاتی مبنای مناسبی رابرای تصمیم گیری های اقتصادی گروه های ذینفع برون سازمانی فراهم می کند. 28 علاوه برموارد فوق،همگی بیانگر نقش بسزای اطلاعات جریانهای نقدی در تصمیم گیری استفاده کنندگان است ،در چارچوب نظری اکثر کشورهاجریان های نقدی وپیش بینی آن به عنوان یکی از اهداف حسابداری وگزارشگری مالی .) تعریف شده است.)مدرس ودیانتی دیلمی ، 1932 مجموعه استاندارد های حسابداری ایران که اخیرا منتشر شده است موضوع را به شرح زیرمطرح می کند: صورت جریانهای نقد مبنای ناقص برای ارزیابی دور نمای جریانهای نقدی آتی بدست می دهد....صورت عملکرد مالی )شاملصورت سود وزیان جامع(در کنار ترازنامه وصورت جریان وجوه نقدوبه عنوان یک مجموعه،مبنای مناسب تری برای ارزیابی وضعیت آتی جریانهای نقدیواحد تجاری در مقایسه باصورت جریان وجوه نقد به تنهایی فراهم می آورد.)استاندارد های حسابداری _ 1931 ،مبانی نظری گزارشگری مالی(. 7 4 2 ( مقایسه سود وجریانهای نقدی: - - علیرغم شواهدی که بنظر می رسد سود نسبت به جریانهای نقدی در اندازه گیری عملکرد شرکت در یک دوره مشخص برتری داردبحثهای ادامه دار بین دانشگاهیان وحرفه ای هادرباره اینکه در عمل از سود استفاده شودیا ازجریانات نقدی وجود دارد.از یک طرف استاندارد گذاران حسابداری در اکثر کشورها تاکید می کنندکه سود به عنوان یک معیار عملکردنسبت به جریانات نقدی برتری دارد.به عنوان مثال هیات استاندارد های حسابداری مالی در بیانیه خود درپارگراف 49 بیان می کند که صورتهای مالی فقط دریافتهاوپرداختهای نقدی را برای یک دوره کوتاه مدت مثلا یک ساله نشان می دهند نمی تواندبه میزان کافی بیانگر این باشند که آیاعملکردشرکت طی آن دوره موفقیت آمیز بوده است یا خیر.هیات استانداردهای مالی همچنین در پارگراف 44 بیان میکندکه آیااطلاعات حسابرسی شده درباره سود شرکت که برمبنای حسابداری تعهدی اندازه گیری شده است نسبت به اطلاعاتی راجع به دریافتهاوپرداختهای نقدی عموما نشانه ی بهتری برای عملکرد شرکت محسوب می شود. دچو 1 11 وهمکاران) 1333 (درپژوهشی با عنوان رابطه بین سودوجریانات نقدی مدلی برای رابطه بین سود،جریانات نقدی واقلام تعهدی طراحی کردندوبراساس آن بیان کردند که سود بهترازجریانات نقدی عملیاتی جاری،جریانهای نقدی ) عملیاتی آتی راپیش بینی می کند.)مشایخی و شریعتی ایوری، 1933 1:Dechow 29 8 4 2 ( ارائه و پیش بینی اطلاعات مربوط به گردش وجوه نقد: - - پیش بینی جزءمهمی از فرآیند تصمیم گیری است زیراتصمیم گیری آنچه در آینده رخ خواهد داد رامنعکس می کند در تصمیم گیری اقتصادی،پیش بینی مالی فعالیت مهمی محسوب می شود.نیاز به پیش بینی جریان وجوه نقد در تصمیمات اقتصادی مختلف وجود داردزیرا جریان های نقدی مبنایی برای پرداخت سود سهام ،بازپرداخت بدهی و...هستند. باتوجه به ادبیات نظری وتحقیقات انجام گرفته ،سه مدل رگرسیون"سود،"جریان های نقدی "و"جریان های نقدی واجزاءتعهدی سود"برای پیش بینی جریان های نقدی آتی ساخته شده است .نتایج تجربی نشان می دهد که "سود های گذشته "،"جریان های نقدی "و"اجزای تعهدی سود"می توانند برای پیش بینی جریان های نقدی آتی شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران استفاده شود،ولی توانایی متفاوتی بین سه مدل پیش بینی وجود ندارد.گذشته از این دوره های زمانی اضافی داده های حسابداری می تواند توانایی پیش بینی مدل رابهبود بخشد.)میرفخرالدینی،معین الدین وابراهیم ) پور، 1933 جهاران 1 11 1333 ( توانایی نسبی معیارهای مختلف جریان وجه نقد رابرای پیش بینی جریان های نقدی عملیاتی آتی ( بررسی کرد وی بااستفاده ازروش رگرسیون سری زمانی ،ارتباط بین جریان نقدی عملیاتی آتی وسه متغیرمستقل مختلف 1(سرمایه در گردش حاصل ازعملیات 2(خالص دارایی های آتی عملیاتی 9(جریان نقدی عملیاتی را بررسی کرد.آزمون کلی نشان داد که سرمایه در گردش حاصل ازعملیات وخالص دارایی های آتی در مقایسه با جریان نقدی عملیاتی بهترمی ) توانندجریان نقدی عملیاتی آتی را پیش بینی کنند.)مدرس ودیانتی دیلمی، 1932 5 2 ( رابطه سود عملیاتی وجریان وجه نقد ناشی از عملیات در پیش بینی جریانات نقدی آتی: - مبلغ جریانهای نقدی ناشی از فعالیتهای عملیاتی، یکی از شاخصهای اصلی ارزیابی این موضوع است که عملیات واحد تجاری تا چه میزان به جریانهای وجه نقد کافی جهت بازپرداخت وامها، نگهداشت توان عملیاتی واحد تجاری و پرداخت سود سهام منجر شده و انجام سرمایهگذاریهای جدید را بدون تمسک به منابع مالی خارج از واحد تجاری میسر کرده است. ارائه اطلاعات درباره جزئیات جریانهای نقدی عملیاتی تاریخی، در کنار سایر اطلاعات، برای پیشبینی جریانهای نقدی آتی مفید خواهد بود . نتایج تحقیقات انجام شده توسط دکتر محمدعلی آقایی و غلامرضا کردستانی حاکی از این است که مشاهدات گذشته سود و جریان نقدی، با هم برای پیشبینی جریان نقدی اکثر شرکتهای مورد مطالعه مفید نیستند. البته افزودن سود به عنوان متغیر توضیحی به مدل پیشبینی جریان نقدی، باعث میشود به پیشبینیهای بهتری دست یابیم. بنابراین سود برای پیشبینی جریان نقدی دارای محتوای اطلاعاتی اضافی است. 1:Gaharan 31 6 2 ( پیشینه پژوهش: - تحقیقات داخلی: عرب مازار رابطه معنی داری میان تغییرات غیر منتظره بازده سهام شرکتها و تغییرات غیر منتظره جریانهای نقدی حاصل از عملیات به دست نیاورد. در مقابل مجموعه شواهد به دست آمده در این تحقیق و نتایج آزمون ها اولاً بیانگر رابطه معنی دار میان تغییرات غیر منتظره سود و تغییرات غیرمنتظره بازده سهام است و ثانیاً حکایت از محتوای افزاینده سود و هر دو متغیر جریانهای تعهدی )سود و سرمایه در گردش حاصل از عملیات به همراه هم( نسبت به محتوای جریانهای نقدی حاصل از عملیات دارد. ثقفی و هاشمی ) 1939 (، در بررسی تحلیلی "رابطه بین جریانهای نقدی عملیاتی و اقلام تعهدی" ، با طراحی سه مدل برای پیش بینی جریان نقدی عملیاتی با متغیر های سود عملیاتی ، جزء نقدی و مجموع اقلام تعهدی چنین نتیجه گیری کردند که بین جریانهای نقدی با سود حسابداری و اجزای آن رابطه معنی داری وجود دارد . یافته های این پژوهش با نظریه ی توانایی سود حسابداری و اجزای آن در پیش بینی جریان های نقدی عملیاتی هماهنگی دارد. خدامیپور و پوراحمد ) 1933 ( در پژوهشی به بررسی توانایی اقلام تعهدی، سود عملیاتی و جریانهای نقدی عملیاتی در پیشبینی جریانهای نقدی عملیاتی، با در نظر گرفتن وقفههای زمانی خاص پرداختند. نتایج این پژوهش در بازه زمانی 1932 الی 1931 نشان داد که بین جریانهای نقدی عملیاتی آتی و سود عملیاتی رابطه معناداری وجود دارد. آقایی و شاکری ) 1933 ( در پژوهشی به بررسی توانایی جریانهای نقد و اجزای تعهدی سود در پیشبینی جریانهای نقد در بازه زمانی 1932 الی 1931 پرداختند. نتایج پژوهش نشان داد که مدل جریان نقدی و مدل جریان نقدی و اجزاء تعهدی، توان پیشبینی بهتری نسبت به مدل سود دارند. میرفخرالدینی و همکاران ) 1933 ( در پژوهشی با بررسی سه مدل سود، مدل جریانهای نقدی و مدل جریان نقدی و اجزای تعهدی سود در پیشبینی جریانهای نقد آتی طی سالهای 1931 الی 1931 دریافتند که هر سه مدل میتوانند جریانهای نقد عملیاتی آتی را پیشبینی کنند و دورههای زمانی اضافی دادههای حسابداری، میتواند توانایی پیشبینی مدل را بهبود ببخشد . عرب مازار و صفرزاده ) 1931 ( با تفکیک جزء تعهدی سود به اجزای فرعی، توانایی این اجزا را در پیشبینی جریانهای نقد آتی بررسی کردند. نتایج این پژوهش در بازه زمانی 1911 الی 1934 نشان داد که با تفکیک جزء تعهدی به اجزای بیشتر، توان توضیح دهندگی مدل در پیشبینی جریانهای نقدی بهبود مییابد . 31 ثقفی و فدائی ) 1931 ( به بررسی مدلهای پیشبینی جریانهای نقدی در طی سالهای 1913 الی 1934 پرداختند. آنها دریافتند که مدلهایی که از اقلام تعهدی در پیشبینی جریانهای نقدی استفاده میکنند، نسبت به مدلهایی که تنها از جریان نقد برای پیشبینی استفاده مینمایند، قابلیت پیشبینی بالاتری دارند. تحقیقات خارجی: مورداک 1 12 و همکاران ) 1331 ( "توانایی سود و جریان های نقدی را برای پیش بینی جریان های نقدی عملیاتی آتی " مقایسه کرده اند . نتایج پژوهش نشان می دهد که سود نسبت به جریان های نقدی عملیاتی پیش بینی کننده بهتری برای جریان های نقدی عملیاتی می باشد. لو 12 و همکاران ) 2111 ( در پژوهشی سودمندی برآوردهای حسابداری نهفته در اقلام تعهدی را بر پیشبینی جریانهای نقد آتی و سود مورد آزمون قرار دادند. نتایج پژوهش نشان داد که در پیشبینی جریانهای نقد آتی، جریانهای نقد عملیاتی بر سود برتری دارد و تجزیه سود تعهدی به اجزای سرمایه در گردش، تغییر در موجودی کالا، استهلاک و سایر برآوردها تاثیری بر بهبود پیشبینی جریانهای نقد آتی ندارد . لورک 929 و ویلینگر ) 2113 ( به بررسی توانایی جریان های نقدی عملیاتی گذشته و سود عملیاتی گذشته، برای پیشبینی جریانهای نقدی عملیاتی آتی پرداختند. نتایج پژوهش نشان داد که جریانهای نقدی گذشته نسبت به سود عملیاتی گذشته، بهتر میتواند جریانهای نقد عملیاتی آتی را پیشبینی کند و معمولا این پیشبینی در شرکتهای بزرگ نسبت به شرکتهای کوچک، به شکل دقیقتری صورت میگیرد . سابرامانیام 144 و ونکاتاچالام ) 2111 ( در پژوهشی توان نسبی سود و جریانهای نقدی را در تشریح ارزش ذاتی تحقق یافته سهام شرکتها بررسی کردند. نتایج پژوهش نشان داد که استفاده از ارزش ذاتی تحقق یافته بهطور همزمان بر استفاده از جریانهای نقدی عملیاتی آتی و یا بازده سهام به عنوان یک معیار پیشبینی کننده ارزش حقوق صاحبان سهام، برتری دارد. همچنین، سود نسبت به جریانهای نقدی، بهتر می تواند ارزش ذاتی تحقق یافته را توضیح دهد. بارث 191 و همکاران ) 2111 ( نقش اقلام تعهدی را در پیشبینی جریانهای نقد آتی بررسی کردند. آنها با تفکیک سود به اجزای نقدی و تعهدی دریافتند که تفکیک سود به طور معناداری توان پیشبینی جریانهای نقدَی را افزایش میدهد. آنها همچنین با تفکیک اقلام تعهدی به اجزای فرعی، نظیر: تغییر در حساب های دریافتنی و پرداختنی، تغییر در موجودی کالا، 1: Mordak 2 :Loo & all 3 :Lork & Velinger 4 :Saberamaneum & Vencatachalam 1 :Bars & all 32 استهلاک و ... دریافتند که تفکیک اقلام تعهدی توان پیشبینی را نسبت به تفکیک سود به اجزای نقدی و تعهدی بیشتر افزایش میدهد. مردوک 1333 (" با استفاده ازمدلهای تک متغیره به همراه طیفی ازمتغیرهای پیش بینی کننده به پیش بینی ( وکراوز 24 جریانهای نقد آتی" پرداختند. محققین 119 شرکت فعال در بورس استرالیا را در فاصله زمانی سالهای 1331 1311 مورد - بررسی قرار داده و به نتایج زیر دست یافتند: 1 سود نسبت به جریان نقد عملیاتی ، پیش بینی کننده بهتری ازجریان نقد عملیاتی آتی می باشد - . 2 جزء جاری سود نسبت به جزء غیرجاری سود برای پیش بینی جریان نقد عملیاتی ، ازاهمیت بیشتری برخوردار است - . 9 استفاده بیشترازداده های سالهای قبل - ) افزایش طول وقفه ( ، صحت پیش بینی جریانهای نقد عملیاتی را افزایش می دهد . 1334 ( به بررسی" توانایی سود در پیش بینی سودها و جریانهای نقدی آتی" پرداخت . در این ( کاترین فینگر 919 1391 ( را پوشش می دهد و نمونه ای متشکل از 11 شرکت پذیرفته شده در بورس - تحقیق که دوره زمانی سالهای) 1331 نیویورک دارد ، برای هرکدام ازشرکتهای نمونه ، به منظور بررسی توانایی پیش بینی، یک معادله رگرسیون جداگانه برای سه 2 و 3دوره ای تخمین زده شد ، وقفه زمانی 4 . نتایج به قرار ذیل است : 1 برای 33 درصد شرکتهای نمونه، سودهای گذشته را میتوان به عنوان یک پیش بینی کننده خوب برای سودهای آتی - دانست. -2 برای 39 درصد شرکتهای نمونه ، سودهای گذشته رامیتوان به عنوان یک پیش بینی کننده خوب برای جریانهای نقدآتی دانست . -9 برای 31 درصدشرکتهای نمونه ، سودها و جریانهای نقد تاریخی را میتوان به عنوان یک پیش بینی کننده خوب برای جریانهای نقدآتی دانست . 4 در وقفه های زمانی کوتاه ، جریانهای نقدی نسبت به سود در پیش بینی جریانهای نقدآتی برتری دارند . امادروقفه های - زمانی بلند مدت ، تفاوت معناداری بین توان سودها و جریانهای نقدی تاریخی در پیش بینی جریانهای نقدی آتی مشاهده نشد. نتیجه نهایی تحقیق این که سودهای تاریخی درپیش بینی سودها و جریانهای نقدی آتی مفید می باشند . دیچاو 11 و همکاران ) 1333 ( به بررسی" رابطه بین سود و جریانهای نقدی "در بورس نیویورک پرداختند. این تحقیق که یکی از تحقیقات بنیادی درزمینه پیش بینی جریانهای نقدی ورابطه آن با سود حسابداری واقلام تعهدی است ، به 2 : Merdoc & ceravez 3 :Catreen finger 1 :Deechave & all 33 طراحی مدلی پرداخته که با استفاده ازآن میتوان توضیح دادکه جریانهای نقد عملیاتی آتی توسط کدامیک ازداده های حسابداری)سودها یا جریانهای نقد تاریخی ( بهترپیش بینی می شوند . 1319 (صورت گرفت. نتایج - آزمون پیش بینی ها بر روی نمونه ای متشکل از 1991 شرکت برای دوره زمانی) 1332 حاکی از آن بود که سودهای تاریخی نسبت به جریانهای نقدتاریخی،پیش بینی کننده بهتری ازجریانهای نقد عملیاتی آتی می باشند و تفاوت در توانایی سودها و جریانهای نقد تاریخی برای پیش بینی جریانهای نقدعملیاتی آتی، تابعی مثبت از چرخه نقد عملیاتی مورد انتظار شرکت است . 2 و همکاران ) 2111 ( به بررسی" سودمندی اجزاء جریانهای نقد عملیاتی درپیش بینی جریانهای نقدعملیاتی کلینچ 2 آتی" پرداختند . این تحقیق که برروی تعدادی ازشرکتهای فعال در بورس استرالیا انجام گرفت، برای آزمون فرضیات خود از مدلهای رگرسیونی سری زمانی استفاده کرد . نتایج نشان داد که توان توضیح دهندگی اجزاء جریانهای نقدی عملیاتی )دریافتی ازمشتریان بابت فروش، پرداختی به فروشندگان بابت خرید، پرداخت بهره، دریافت سودسهام ... ( درمقایسه با مجموع جریانهای نقد عملیاتی بیشتر است . به عبارت دیگر ، اجزاء جریانهای نقد عملیاتی ، از توانی افزاینده برای پیش بینی جریانهای نقد عملیاتی آتی یکسال بعد برخوردار می باشند. بارث 19 9و همکاران ) 2111 (" نقش تفکیک سود به اجزاء نقدی و تعهدی در پیش بینی جریانهای نقد آتی را مورد بررسی قرار دادند . مدل این تحقیق مبتنی برمتدولوژی تحقیق دیچاو و همکاران) 1333 ( میباشد. بارث و همکاران ) 2111 (سود را به یک جز نقدی و پنج جز اصلی تعهدی تفکیک کردند تانقش این اجزاء را درپیش بینی جریانهای نقد آتی بررسی نمایند . محققان،پس ازآزمون فرضیات دریافتندکه: -1 تفکیک سود به اجزاءنقدی وتعهدی،به صورت معناداری توان پیش بینی را افزایش می دهد . -2 اقلام تعهدی بلندمدت )بخصوص استهلاک( ،دارای توانی قابل ملاحظه برای پیش بینی جریانهای نقد آتی می باشند. 9 تفکیک سود به دو جز نقدی و تعهدی، توان پیش بینی را به صورت معناداری افزایش می دهد، اما تفکیک اقلام تعهدی - به اجزاء مهم آن توان پیش بینی را به میزانی بیشترازحالت قبل افزایش می دهد. العطار و حسین ) 2114 (توانایی داده ها حسابداری شامل سود ، جریانهای نقدی واقلام تعهدی درپیش بینی جریانهای نقد آتی را مورد بررسی قرار دادند . این تحقیق که 1331 به عنوان نمونه انتخاب تعدادی ازشرکتهای انگلیسی را دردوره زمانی 2111 کرده بود ، مبتنی برمتدولوژی تحقیق بارث و همکاران ) 2111 ) بود . محققان علاوه برتجزیه وتحلیل 2 :Clinche & all 3: Barss 34 رگرسیون حداقل مربعات معمولی ، از متدولوژی داده ها تابلویی نیزبه عنوان روش آماری استفاده نمودند . درضمن به منظورمقایسه مدلها مدل سود درمقایسه با مدل جریان نقدی علاوه براستفاده ازمعیار ضریب تعیین ، ازمعیارهای دیگری همچون آکائیکو شوارتز بیزین نیز استفاده شد. نتایج به قرارذیل بود : -1 تفکیک سود بها جزاء نقدی وتعهدی ، سبب بهبودپیش بینی جریانهای نقدی می شود. -2 جریانهای نقد تاریخی درمقایسه باسودهای تاریخی ازتوان بیشتری برای پیش بینی جریانهای نقد آتی برخوردارند. -9 جریانهای نقد تاریخی درمقایسه با استفاده همزمان از جریانهای نقدی واجزاءتعهدی سود ، توان کمتری برای پیش بینی جریانهای نقد آتی دارند. با افزایش افق زمانی توان توضیح دهندگی مدل ها کاهش می یابد، اما برتری نسبی مدل جریان نقد نسبت به مدل سود کماکان حفظ می شود. 7 2 ( خلاصه فصل: - دراین فصل مبانی نظری وسوابق تحقیق به طور مفصل ذکر گردیده ، به طوری که در بخش اول تحت عنوان ادبیات تحقیق به بررسی ادبیات مالی وحسابداری در زمینه سود عملیاتی ونقد ناشی از عملیات وپیش بینی جریانات نقدی آتی پرداخته شد. وپس از مقدمه ای در مورد اهمیت پیش بینی جریانات نقد آتی ، تعریف سود عملیاتی وحاشیه سود عملیاتی ، سودآوری وانواع شاخص های سود آوری، و وجه نقد ناشی از عملیات ومحاسبه آن ومثالهایی از فعالیتهای عملیاتی وصورت جریان وجه نقد وروشهای آن به تفصیل بیان شد ودر قسمت دوم ، تحقیقاتی را که در زمینه سود عملیاتی وجریان وجه نقد ناشی ازعملیات وپیش بینی جریان وجه نقد آتی در داخل و خارج از کشور انجام شده است را در بر می گیرد. فهرست منابع: الف( منابع فارسی : 1 اسماعیل پور ، مجید ) 1383 (،راهنمای سرمایه گذاری در بورس)تجزیه وتحلیل صورتهای مالی ( چاپ سوم - - . ،انتشارات چاپ و نشر بازرگانی ، صص 161 180 2 اسماعیلیان،مهدی) 1385 ( ،راهنمای جامع - spss14 ،چاپ اول،انتشارات موسسه فرهنگی هنری دیباگران تهران 3 ایزدی نیا ، ناصر ، قوچی زاده ،حمزه و حمیدیان ، نرگس ) 1351 ( ."بررسی رابطه بین جریانهای نقد - عملیاتی ، سود خالص واجزای اقلام تعهدی با جریانهای نقد آزاد آتی شرکتهای پذیرفته شده در بورس - اوراق بهادار تهران ". مجله پژوهش های حسابداری مالی ، سال چهارم ، شماره چهارم ، صص 15 36 4 آقایی ، محمد علی وشاکری ،امیر، ) 1385 (."کاربرد نستهای نقد ینگی ، جریان نقدی وحسابداری تعهدی - در پیش بینی جریان نقدی عملیاتی آتی شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران ".فصلنامه علمی - پژوهشی حسابداری مالی ،سال دوم ،شماره 5،صص 1 16 5 استاندارد های حسابداری ایران ) 1352 (، استاندارد حسابداری شماره 2 ، صورت جریان وجوه نقد. - - - . 6 استاندارد حسابداری ایران ) 1352 ( ، مبانی نظری گزارشگری مالی بند 6 40 7 اکبری ، فضل اله ) 1378 (. تجزیه وتحلیل صورتهای مالی ، جلد اول ،چاپ چهارم ، تهران : سازمان - حسابرسی. 8 امینی ، پیمان ، محمدی ، کامران و افلاطونی ، عباس ) 1385 (. "بررسی توانایی داده های جاری - حسابداری و پیش بینی جریانهای نقدی آتی ". مجله حسابداری مدیریت ، سال سوم ، شماره ششم ، - . صص 63 76 5 پور حیدری، امید ، افلاطونی ، عباس ونیکبخت ، زهرا ) 1385 ( ."بررسی توانایی وجوه نقد حاصل از - - . فعالیتهای عملیاتی در پیش بینی وجوه نقد آتی ". فصلنامه مطالعات حسابداری ، شماره 26 ، صص 25 45 10 ثقفی ،علی و فدائی ، حمید رضا ) 1386 ( ، "گزینش مدلی کار آمد برای پیش بینی جریانهای نقدی - براساس مقایسه مدلهای مربوط در شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران. - . صص 1 12 11 خدامی پور ،احمد و رضا پور احمد ) 1385 (. "بررسی توانایی متغیرهای مالی در پیش بینی جریانهای - ، نقدی عملیاتی ، با در نظر گرفتن وقفه های زمانی خاص ".پژوهش های حسابداری مالی ، شماره 3 - . صص 87 100 12 رحمانی ، علی ومنتظر قائم ، ام البنین ) 1352 (. "آزمون تجربی انگیزه های مدیریت جریانهای نقدی - حاصل از عملیات ".مجله پژوهش های حسابداری مالی، سال پنجم ، شماره اول ، 65 - . صص 25 50 - - . 13 سازمان مدیریت صنعتی، نشریه : مدیریت << تدبیر ،) 1380 ( .شماره 120 ، صص 128 125 14 عرب مازار یزدی ، محمد و صفر زاده ، محمد حسین ) 1386 ( . "تفکیک سود و پیش بینی جریانهای - - . نقدی عملیاتی آتی ". بررسی حسابداری و حسابرسی ، سال 14 ، شماره 45 ، صص 111 138 14 علی آبادی ،خدیجه) 1385 (،تحلیل داده های روانشناسی با برنامه - spss ، ویرایش سوم، انتشارات نشر دوران تهران 15 غلامزاده لدری ، مسعود ) 1388 ( . نشریه دنیای اقتصاد ، شماره 1765 ، دیدگاه جریان نقد آزاد ، معیاری برای - عملکرد شرکتها. 16 مدرس ، احمد ، دیانتی دیلمی ، زهرا ) 1382 (."بررسی کاربرد سری زمانی چند متغیری در پیش بینی جریانهای - - . نقدی عملیاتی ، فصلنامه بررسی حسابداری وحسابرسی ، صص 10 77 17 مهرانی، ساسان و بهروز ، باقری ) 1388 (. "بررسی جریانهای نقد آزاد وسهامداران نهادی بر مدیریت سود در - - . شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران ". تحقیقات حسابداری ، شماره 2،صص 50 71 18 میر فخرالدینی ، سید حیدر ، معین الدین ، محمود وابراهیم پور، علیرضا ) 1388 ( ."مقایسه توانایی - جریانهای نقدی و اقلام تعهدی در پیش بینی جریانهای نقدی آتی ".بررسی حسابداری وحسابرسی ، شماره - . 55 ، صص 55 116 15 نگهبان ، حمیدرضا) 1380 (، پردازش داده ها با - MINITAB ، چاپ اول ، انتشارات جهاد دانشگاهی فارس 15 نواب پور،حمیدرضا) 1382 (، محاسبات آماری با کامپیوتر ، چاپ دوم ، انتشارات دانشگاه پیام نور - 66 ب( منابع خارجی : - 1 Ali Al Attar and simon Hussain (2004) ,"corporate Data and futuer cash Flow",Jurnal Of Business finance and Accounting 13(3) &8 :883-31. 2- Belkaovi , A .(1555) .Earning Measurement , Determination , and usefulness ,London :Quorum Baams. 3-Barth ,M . E. , D. Cramg and K. Nelson (2001).”Accruals and the prediction Of Future Cash Flow”,The Accounting Review 76 (January) :27-58 4- Clinch , G : Sidhu , B . and Sins (2000) , "The usefulness of Direct and Indirect cash flow Disclosures", working paper , university of New south wales. 5- Dechow , patricia M .and Iliad D. Dichev ,(2002). The Qualhty of Accrual Estimathon Errors. The Accounting and Economics 25 : 133-168 6 – Financial Accounting Standard Bords (FASB) 1578, Statement of cash flow. Statement of. Financial Accounting standaed No:1.Stamford,ct:FASB 7 -Finger,Catherine A.,1554.The Ability Of Earnings to Prdict Futuer Earnings and cash Flow. Joumal of Accounting Research 32 (autumn):266-277 8- Lev, B”Li,S .and .T. Sougiannj,(2010).”The usefulness of Accounting Estimates for predicting Cash flow and Earning”.Review of Accounting, Auditing and Finance ,Vol 1 ,Pp266-277 5- Lorek k .s, willinger G. L . New evidence pertaining to the prediction of operating Rev Quant Financial Acc :(2005) 67 10- Murdoch,B . and Krause,p:(1585).”Futher Evidence on the comparative ability of Accounting Data to predict Operating Cash Flow” ,the Mid-Atlantic Journal of Business Vol .26,No .2,PP1-14 11- Sabramanyam, K. R., M. Venkatachalam.(2007).”Earnings. cash Flow and EX Post Intrinsic Value of Equity”.The Accunting Review, Vil.82,No.2, Pp.457-481