مبانی نظری و پیشینه تأثیر سرمایه‌ ی اجتماعی بر راه ‏اندازی کسب‏ و کار خانگی (docx) 46 صفحه

دسته بندی : تحقیق

نوع فایل : Word (.docx) ( قابل ویرایش و آماده پرینت )

تعداد صفحات: 46 صفحه

قسمتی از متن Word (.docx) :

مقدمه10 تعاریف و نظریه های سرمایه اجتماعی11 2-2-1- بوردیو12 2-2- 2- لین13 2-2-3- کلمن14 2-2-4- پاتنام14 2-2-5- فرانسیس فوکویاما15 تعاریف و مفاهیم کسب‏وکار خانگی20 2-3-1- انواع مدل‏های کسب‏وکار خانگی22 2-3-2- چالش‌ها و موانع توسعه مشاغل خانگی24 2-3-3- کسب‏وکار خانگی در ایران24 2-4- تحقیقات خارجی25 2-5- تحقیقات داخلی29 2-6- جمع بندی34 2-7- چارچوب نظری و مدل مفهومی پژوهش35 2-7-1- اعتماد36 2-7-2- شبکه37 2-7-3- هنجار38 2-8- مدل زیر بنایی پژوهش39 2-9- خلاصه فصل40 2-1-مقدمه از زمان سقوط دیوار برلین توجه فوق‌العاده ای به چند موضوع مرتبط با یکدیگر از قبیل سرمایه‏ی اجتماعی، جامعهی مدنی، هنجارهای اجتماعی و اعتماد، به عنوان مسائل عمدهی دموکراسی معاصر معطوف گردید (فوکویاما، 1379: 9). سرمایهی اجتماعی در جوامع و سازمان‌های نوین از اهمیت ویژهای برخوردار میباشد و برنامهریزان با شناخت میزان سرمایه‏ی اجتماعی خود در ذهنیت مخاطبان میتوانند، برنامههای آتی خود را ساماندهی نمایند (کامران و دیگران، 1389: 21). سرمایه‏ی اجتماعی همچون مفاهیم سرمایه‏ی فیزیکی و سرمایه‏ی انسانی (یعنی ابزار و آموزش‌هایی که بهره‏وری فردی را افزایش می‏دهند) به ویژگی‏های سازمان اجتماعی از قبیل شبکه‏ها، هنجارها و اعتماد اشاره دارند که هماهنگی و همکاری برای کسب سود متقابل را تسهیل می‏نمایند (پاتنام، ۲۰۰۰: ۶۷). سرمایه‏ی اجتماعی سود سرمایهگذاری در زمینه‏ی سرمایه‏ی فیزیکی و انسانی را افزایش می‏دهد. در جامعه ای که از نعمت سرمایه‏ی اجتماعی چشمگیری برخوردار است، همکاری آسان‌تر است (ناطق پور و فیروزآبادی،1384 : 61-60). با توجه به تقاضای فزاینده برای کسب‏وکارهای ارائه دهنده خدمات و نیز با توجه به پیشرفت‌های تکنولوژیکی اخیر، فرصتهای کسب‏وکار خانگی نامحدود و پایان ناپذیر به نظر میرسند. این نوع کسب‏وکارها از انعطاف پذیری بالایی برخوردارند، به گونهای که فرد می‏تواند در کنار خانوادهی خود اقدام به فعالیت شغلی نماید و نیز فرد از استقلال برخوردار گردیده و در واقع رئیس خود به حساب می‌آید (غلامی و احمدپور داریانی،1386 :3). از آنجایی که سرمایه‌ی اجتماعی دارای توان تأثیر بر فعالیت‌های کارآفرینی و راه‏اندازی کسب‏وکار می‌باشد، لذا در این پژوهش به بررسی تأثیر سرمایه‌ی اجتماعی بر راه‏اندازی کسب‏وکار خانگی می‌پردازیم. در این فصل ضمن بیان نظریه‌ها و مفاهیم سرمایه‌ی اجتماعی و مشاغل خانگی، به بررسی مطالعات پیشین در این زمینه می‌پردازیم. در آخر نیز به بیان چارچوب نظری و مدل مفهومی و زیر بنایی پژوهش پرداخته می‌شود. 2-2-تعاریف و نظریه های سرمایه اجتماعی مفهوم سرمایه را می‏توان از آرای مارکس دنبال نمود. در مفهوم پردازی مارکس، سرمایه بخشی از ارزش اضافی است که سرمایه‏داران و کسانی که ابزار تولید را در اختیار دارند، از گردش کالاها و پول در فرایندهای تولید و مصرف، آن را به دست می‏آورند (توسلی و موسوی، 1384: 2). در واقع سرمایه را هم به عنوان یک مفهوم و هم به عنوان یک تئوری می‏توان در نظر گرفت. سرمایه به عنوان یک مفهوم، سرمایه گذاری در انواع خاصی از منابع ارزشمند جامعه می‏باشد و به عنوان تئوری فرایندی است که توسط آن سرمایه حاصل می‏شود و برای بازگشت مجدد به کار گرفته می‏شود (لین، 2001: 3). اگر سرمایه‏ی فیزیکی چیزی است که در ساختمان، زمین یا تجهیزات مولد وجود دارد، سرمایه‏ی مالی چیزی است که یک فرد در بانک دارد (پول) و سرمایه‏ی انسانی چیزی است که در ذهن وجود دارد (آموزش و مهارتهای مختلف)، سرمایه‏ی اجتماعی چیزی است که در روابط یا شبکه‏های خود با دیگر افراد داریم (تاج‌بخش، 1385: 28). در واقع ما می‌توانیم سرمایه‏ی اجتماعی را از دیگر انواع منابع متمایز نماییم. سرمایه‏ی اجتماعی، منابع در دسترس افراد است که تابع موقعیت آن‏ها در ساختار ارتباطات اجتماعیشان می‏باشد. اما ارتباطات اجتماعی چیست؟ ما میتوانیم به طور مفهومی 3 جنبه از ساختار اجتماعی را که هرکدام در انواع مختلف ارتباطات ریشه دارند را تشخیص دهیم: ارتباطات داد و ستد: در این نوع ارتباطات کالاها و خدمات در ازای پول یا تهاتر معاوضه میگردند. ارتباطات سلسله مراتبی: در این نوع ارتباطات تبعیت از صاحب اختیار در ازای امنیت مادی و معنوی مبادله می‏شود. ارتباطات اجتماعی: در این نوع ارتباطات مساعدت و خیرخواهی مبادله می‏شود. اینها 3 نوع ارتباطاتی هستند که جنبههای ساختار اجتماعی زمینهای سرمایه‏ی اجتماعی را تشکیل می‏دهند (آدلر و ون،2002: 18). در دو دههی گذشته سرمایه‏ی اجتماعی در شکلها و زمینههای مختلف به عنوان یکی از شاخصترین مفاهیم در علوم اجتماعی پدیدار گشته است. ولی ریشهی استفاده از این اصطلاح به سال 1916 و به کاربرد اولیهی آن توسط یک معلم جوان به نام هانی فن باز می‏گردد. او در بحث مراکز اجتماعات مدارس روستایی، بر اهمیت احیای مشارکتهای اجتماعی برای تداوم دموکراسی و توسعه تاکید کرد و مفهوم سرمایه‏ی اجتماعی را وضع نمود. هانی فن هر دو وجه منافع خصوصی و عمومی سرمایه‏ی اجتماعی را برجسته کرد اما به رغم این نوآوری مفهومی توجهی را بر نیانگیخت و بدون هیچ اثری ناپدید شد (پاتنام و گاس، 2002: 5-4). جین جاکوب (1961) نیز بیان کرد که شبکه‏های اجتماعی فشرده در محدودههای قدیمی و مختلط شهری، صورتی از سرمایه‏ی اجتماعی را تشکیل می‏دهند و در ارتباط با حفظ نظافت، عدم وجود جرم و جنایات خیابانی و دیگر تصمیمات در مورد بهبود کیفیت زندگی، در مقایسه با عوامل نهادهای رسمی مانند نیروی انتظامی و نیروی حفاظتی پلیس، مسئولیت بیشتری از خود نشان می‏دهند (جاکوب، 1961: 138). اولین توضیح و تفسیر یکپارچه از سرمایه‏ی اجتماعی توسط پیربوردیو در 1972 انجام شد. وی سرمایه‏ی اجتماعی را به عنوان «مجموعه منابع بالقوه و بالفعل که به عضویت در یک گروه مرتبط می‏شود، تعریف می‏کند که هر یک از اعضا با پشتیبانی یکدیگر فراهم می‏کنند» (بوردیو، 1986: 243). در دهه‌ی 1980، این اصطلاح توسط جمیز کلمن جامعه شناس، در معنای وسیعتری مورد استفاده قرار گرفت و رابرت پاتنام، دانشمند علوم سیاسی نفر دومی بود که بحثی قوی را در مورد نقش سرمایه‏ی اجتماعی و جامعهی مدنی را هم در ایتالیا و هم در ایالات متحده برانگیخت (فوکویاما، 1379: 10). بانک جهانی نیز در سال 1998 در تعریف سرمایه‏ی اجتماعی چنین آورده است (پیران، 1385: 16) : «سرمایه‏ی اجتماعی در جامعهای مفروض در برگیرندهی نهادها، روابط، نظرگاهها و ارزشهایی است که بر کنش و واکنشهای بین مردم حاکمند و در توسعهی اقتصادی و اجتماعی سهم دارند. لیکن سرمایه‏ی اجتماعی جمع سادهی نهادهایی نیست که جامعه را در بر میگیرد بلکه همچنین میتواند نهادهای بیان شده را به هم پیوند زند. سرمایه‏ی اجتماعی در عین حال دربرگیرندهی ارزشها و هنجارهای مشترک لازم برای رفتار اجتماعی است که در روابط شخصی افراد، در اعتماد آنان به یکدیگر و در حس مشترک مسئولیتهای مدنی منعکس شده است. امری که جامعه را چیزی بیشتر و فراتر از جمع افراد میسازد». در مورد سرمایه‏ی اجتماعی نظریات متعددی بیان شده است که به بیان تعدادی از آن‏ها میپردازیم: 2-2-1- بوردیو مفهوم سرمایه‏ی اجتماعی در دههی 1970 و اوایل دههی 1980 توسط پیر بوردیو مطرح گردید. وی 3 نوع سرمایه را شناسایی نمود: سرمایه اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی. مفهوم سرمایه‏ی اجتماعی از نظر بوردیو بر تعارضات و عملکرد قدرت (روابط اجتماعی که توانایی فرد را برای پیشبرد علائقش افزایش می‏دهد) تاکید دارد. از دیدگاه بوردیو، سرمایه‏ی اجتماعی یک منبع برای تعارضات اجتماعی است که در عرصههای اجتماعی متفاوت استفاده می‏گردد (سیسیانن، 2000: 2). بوردیو میزان سرمایه‏ی اجتماعی را به عنوان تابعی از اندازهی شبکه‏ها و حجم سرمایه (اعم از اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی) که در خدمت افراد شبکه می‏باشد، تعریف مینماید (لین، 1999: 35). او به این نکته توجه میکند که ایجاد و اثربخشی سرمایه‏ی اجتماعی بستگی به عضویت در یک گروه اجتماعی دارد که اعضای آن مرزهای گروه را از طریق مبادلهی اشیاء و نماها بنیان نهادهاند (ایمانی جاجرمی، 1380: 36 ). مفهوم بوردیویی سرمایهی اجتماعی به سبب آنکه تنها راه دانستن وجود آن و سودمندیاش برای افزایش سرمایه‏ی اقتصادی پس از وقوع موضوع است، سنجش ناپذیر و مبهم دانسته شده است. کاربرد سرمایه‌ی اجتماعی نزد بوردیو بر این درک استوار است که افراد چگونه با سرمایه گذاری بر روابط گروهی، وضعیت اقتصادی خود را در یک فضای اجتماعی سلسله مراتبی (جامعه سرمایه داری) بهبود می‏بخشند (مرشدی و شیری، 1387: 196). بحث‌های بوردیو دربارهی سرمایه‏ی اجتماعی و مفاهیم مرتبط با آن، مطالعات مردم شناختی را درباره نقش برخی گروههای اجتماعی در توسعه، هدایت نمودهاند (ایمانی جاجرمی، 1380: 36 ). 2-2- 2- لین لين با طرح نظريه منابع اجتماعي مطرح نمود كه دستيابي به منابع اجتماعي و استفاده از آن‌ها مي‌تواند به موقعیت‌های اجتماعي – اقتصادي بهتر منجر شود. از نظر لين منابع ارزشمند در اكثر جوامع ثروت، قدرت و پايگاه اجتماعي مي‌باشد و لذا سرمايه اجتماعي افراد را بر حسب ميزان يا تنوع ويژگي‌هاي ديگراني كه فرد با آن‌ها پيوندهاي مستقيم و غیرمستقیم دارد قابل سنجش مي‌داند (توسلي و موسوی، 1384: 10). لین مفهوم سرمایه‏ی اجتماعی را به مثابه منابع نهفته در ساختار اجتماعی تعریف می‏کند که با کنشهای هدفمند قابل دسترسی یا گردآوری است. از نظر وی سرمایه‏ی اجتماعی از 3 جزء تشکیل شده است: منابع نهفته در ساختار اجتماعی، قابلیت دسترسی افراد به این گونه منابع اجتماعی و استفاده یا گردآوری این گونه منابع اجتماعی در کنشهای هدفمند (لین، 1999: 35). لین چهار عنصر اطلاعات، نفوذ، اعتبارات اجتماعی و تایید را شرح چگونگی کارکرد سرمایه‌ی اجتماعی در کنش‌های ابزاری و کنش‌های اظهاری می‌داند (لین، 2001: 20). مباحث لین صرفاً بر منافع فردی سرمایه‌ی اجتماعی متمرکز است و سرمایه‌ی اجتماعی را در درجه‌ی اول امری فردی می‌داند که افراد با انگیزه‌ی کسب سود برای خود، اقدام به سرمایه گذاری در روابط اجتماعی نمایند. اگرچه ممکن است به زعم لین مانند سرمایه‌ی انسانی، مجموع دارایی‌های ارتباطی به نفع جامعه نیز تمام شود (توسلی و موسوی، 1384: 12). 2-2-3- کلمن جمیز کلمن در سال 1988 در مقالهی خود در مورد تأثیر سرمایه‏ی اجتماعی در خلق سرمایه‏ی انسانی، سرمایه‏ی اجتماعی را ارتباط بین عوامل فردی و ساختاری درون شبکه‏های اجتماعی معرفی مینماید و بیان می‏کند که سرمایه‏ی اجتماعی با کارکردهایش تعریف می‏گردد (گریکس، 2001: 192). به نظر کلمن سرمایه‏ی اجتماعی مجموعهای از چیزهای متنوعی با دو ویژگی‏های مشترک می‏باشد: همهی آن‏ها متشکل از ساخت اجتماعی هستند و اقدامات معین افراد را در درون ساختار تسهیل مینمایند. کلمن سرمایه‏ی اجتماعی را در چارچوب منافع حاصل از روابط اجتماعی تسهیل یافته در نظر گرفته و آن را در کنار سایر سرمایهها از قبیل سرمایه‏ی انسانی و فیزیکی عامل پیشرفت و بهبود زندگی میداند (غفاری و اونق، 1385: 164). همانند سایر شکل‏های سرمایه، سرمایه‏ی اجتماعی نیز مولد می‏باشد و دستیابی به هدفهای معین را که در نبود سرمایه‏ی اجتماعی دستیابی به آن‏ها تنها با صرف هزینههای زیاد امکان پذیر می‏شود، ممکن می‌سازد (کلمن، 1988: 98). بدین گونه کلمن بر سودمندی سرمایه‏ی اجتماعی به عنوان منبعی برای همکاری، روابط دوجانبه و توسعهی اجتماعی تاکید میورزد (ایمانی جاجرمی، 1380: 36 ). کلمن برخی از روابط اجتماعی را که میتواند منابع سرمایهای سودمند ایجاد کند شامل: تعهدات و انتظارات، ظرفیت بالقوه اطلاعات، هنجارها و ایدئولوژی میداند (ناطق پور و فیروزآبادی،1385 :4). دیدگاه کلمن در باره سرمایهی اجتماعی به این نتیجه میانجامد که در جوامع دارای سرمایهی اجتماعی زیاد، می‌توانند به رفاه و سعادت دست یابند، اما جوامعی که سرمایه‏ی اجتماعی در آن‏ها ناکافی است گرفتار مسائل متعدد خواهند شد. این بحثی است که فرانسیس فوکویاما آن را دنبال نموده است. او سرمایه‏ی اجتماعی را به عنوان توانایی افراد برای کار با یکدیگر در جهت اهداف عمومی در گروه‌ها و سازمان‏ها تعریف می‏کند (ایمانی جاجرمی، 1380: 37 ). 2-2-4- پاتنام رابرت پاتنام در مطالعهی خود که پس از اصلاحات سیاسی صورت گرفته در سال 1971 در ایتالیا انجام داد به دنبال پاسخ گویی به این مسئله بود که با وجود سیاستهای مشخص و کلان دولت مرکزی، چرا نهادهای دموکراتیک در شمال ایتالیا کارآمدتر از جنوب عمل می‏کنند و چه عاملی باعث تفاوت در رشد اقتصادی شمال و جنوب ایتالیا می‏شود. او در تبیین این مسئله سرمایه‏ی اجتماعی را مورد توجه قرار می‏دهد. از نظر وی سرمایه‏ی اجتماعی: شبکه‏ها، هنجارها و اعتمادی است که مشارکت کنندگان را قادر میسازد تا به طور مؤثرتری با همدیگر کنش داشته باشند و اهداف مشترکشان را پیگیری نمایند (پاتنام، 1996: 56). در مجموع پاتنام منابع سرمایه‏ی اجتماعی را اعتماد، هنجارهای معامله متقابل و شبکه‏های افقی تعامل می‏داند که خود تقویتکننده و خود افزون هستند (ایمانی جاجرمی، 1380: 38). شبکه‏های افقی در نظریه پاتنام و هنجارهای اعتماد و همیاری درون این شبکه‏ها، منابع سرمایه ای هستند که ذاتاً اجتماعی بوده و با حل مشکل کنش جمعی، توسعهی اقتصادی و سیاسی را در سطح منطقه و کشور موجب میگردند (کامران و دیگران، 1389: 27). پاتنام در بررسی عناصر سرمایه‏ی اجتماعی، مشارکت‌های مدنی را از اشکال ضروری به شمار میآورد و معتقد است که هرچه این شبکه‏ها در جامعهای متراکمتر باشند احتمال همکاری شهروندان در جهت منافع متقابل بیشتر است و باعث می‏گردد که هزینههای بالقوه عهدشکنی در هر معاملهای افزایش یابد (پاتنام، 1380: 297). وی با تاکید بر هنجارهای مشارکت مدنی بیان می‏کند که منابع (شبکه‏ها، هنجارها و اعتماد) در جوامع مدنی خصلتی خود تقویت کننده دارند و باعث ارتقاء همکاری، مشارکت مدنی، اعتماد متقابل و رفاه اجتماعی میگردند و در جوامع غیر مدنی به خاطر نداشتن توان خود تقویتی باعث تقویت عهدشکنی، بی اعتمادی، بهره کشی، انزوا و رکود میگردند (همان: 300). 2-2-5- فرانسیس فوکویاما فوکویاما سرمایه‏ی اجتماعی را در سطح کشورها و در ارتباط با رشد و توسعه‌ی اقتصادی آن‏ها مورد بررسی قرار داده است. بنابراین تعریف او از سرمایه‏ی اجتماعی یک تعریف جمعی بوده و سرمایه‏ی اجتماعی را به منزلهی دارایی گروهها و جوامع تلقی می‏کند (توسلی و موسوی، 1384: 21). از نظر فوکویاما سرمایه‏ی اجتماعی مجموعهی هنجارهای سیستم‌های اجتماعی است که موجب ارتقاء سطح همکاری اعضای آن سیستم گردیده و موجب پایین آمدن سطح هزینه های تبادلات و ارتباطات می‏گردد (فوکویاما، 1997: 29). فوکویاما در بحث اندازه گیری سرمایه‏ی اجتماعی بیان می‏کند که برای تخمین ذخیره‏ی سرمایه‏ی اجتماعی ملت، در مقیاس گروههایی که مشکلات سنجش (اندازهگیری) کمتری برای آن‏ها وجود دارد، روش جایگزینی وجود دارد. بدین صورت که بجای سنجش و اندازهگیری سرمایهی اجتماعی به عنوان یک ارزش مثبت، می‏توان نبود سرمایه‏ی اجتماعی یا به عبارت دیگر انحرافات اجتماعی، از قبیل میزان جرم و جنایت، فروپاشی خانواده، مصرف مواد مخدر، خودکشی، فرار از پرداخت مالیات و موارد مشابه را به روشهای مرسوم اندازه‏گیری کرد. فرض بر این است که چون سرمایه‏ی اجتماعی وجود هنجارهای رفتاری مبتنی بر تشریک مساعی را منعکس میکند، انحرافات اجتماعی نیز بالفعل بازتاب نبود سرمایه‏ی اجتماعی خواهد بود (فوکویاما، 1379: 19). در جدول زیر نظریهپردازان سرمایه‏ی اجتماعی، مفاهیم بهکاررفته در تعاریف از دیدگاه آنها، به همراه واحد اجتماعی محوری هر تعریف و هدف آن ارائه می‌گردد. جدول 2-1- مفاهیم محوری و اهداف در تعاریف سرمایه‏ی اجتماعی (پیران، 1385: 26-30) نظریه پردازمفاهیم محوری مندرج در تعاریفواحد:فردی – جمعیهدفهانی فن (1916)نیت و قصد خیر، دوستی، علاقمندی و جذبه دو سویه، روابط اجتماعی، احترامفرد، خانواده، گروهساختن اجتماعی محلیجین جاکوب (1961)شبکه‏های اجتماعی منعکس در همسایگی و همسایه بودنگروه، شهرنهاد سازی، شبکه سازیهارنرز (1969)مبادله، حمایت، روابط متقابل، دوسویگیگروه، نهاد، همسایگینهاد سازیلوری (1977)فرصت، متن، خلق سرمایه‏ی انسانی، تبعیض، نابرابریگروه، طبقه‌ی اجتماعی، سیستم ساختارنابرابریشلیخت (1984)کنترل اجتماعی، ارزش‌ها، کارایی، هزینه، فایده، شهروندی، قانون و قانون گراییگروه، شهروندسازینهادسازیاوسیم و کارابل (1986)طبقه‌ی بالای اجتماعی، نابرابری، تبعیضطبقه، فردمنافع طبقاتیبوردیو (1986)شبکهی اجتماعی، عضویت، اجتماعی شدن در درون خانواده، تعلیم و تربیت، دوسویگی، منابع، دسترسی، روابطفرد، گروه، نهادنهاد سازی، شبکه سازیکلمن (1990)نتیجه، فرصت، سازندگی، خیر عمومی، سازمان داوطلبانه، ساختار اجتماعی، دوسویگیمتن، گروه، فردشبکه، ایجاد فرصتبورت (1990)روابط متقابل، شبکه، کنش گرفرد، گروهنهادسازی، شبکه سازیبیکر (1990)کنش گر، ساختار اجتماعی، منافع فردی و جمعی، روابط متقابل، منابعفرد، گروهمنافع گروهی، فردیباکس من و دیگران (1991)حمایت، منابعفرد، گروهمنافع فردی، گروهیبوردیو و کانت (1992)منافع بالقوه و بالفعل، شبکه‌ی اجتماعی، آشنایی، پذیرفته شدنفرد، گروهمنافع فردی، گروهیبورت (1992)دوستان، همکاران، ارتباطات اجتماعی، آشنایان، فرصت سرمایه‏ی مالی، سرمایه‏ی انسانیفرد، گروهمنافع فردی، گروهیلوری (1992)روابط اجتماعی، دستیابی به حمایت، بازارگاه، دارایی نابرابریفرد، گروهنابرابری، منافع فردیشیف (1992)عناصر ساختار اجتماعی، روابط اجتماعی، داده های تولیدی، کارکرد منفعت فردفرد، گروهمنافع فردی، گروهیپورتس و سن سن بر (1993)چشم داشت‌های اجتماعی، عمل جمعی، اهداف اقتصادی، رفتار هدفمندفرد، گروهمنافع فردیپاتنام (1995)ویژگی سازمان اجتماعی، شبکه‌ی اجتماعیفرد، گروهمنافع فردی، گروهیفوکویاما (1995)کار گروهی، اهداف مشترک (دوسویگی) گروه، سازمانفرد، گروه، سازمانمنافع فردی، گروهی و سازمانیتوماس (1996)کار داوطلبانه، فرایندهای اجتماعی، جامعه‌ی مدنی، نفع جمعی، توسعهفرد، گروهمنافع فردیبلی وو و دیگران (1996)شبکه‌ی خصوصی فرد، عضویت نهادیفرد، نهادمنافع فردیبورت (1997)فرصت‌ها، شبکه، دلالیفردمنافع فردیفوکویاما (1997)ارزش‌ها و هنجارهای غیررسمی مشترک بین اعضای گروه، تعاون و همکاریفرد، گروههمکاری فردی و گروهیاینگلهارت (1997)فرهنگ اعتماد و مدارا، شبکه‌ی انجمن‌های داوطلبانه، توسعه‌ی نفع جمعیفرد، گروهمنافع گروهیبرهم راهن (1997)روابط متقابل اجتماعی، رفتار فردی، رشد اقتصادیگروهمنافع گروهی، شهروندیپنار (1997)رشته‌ی روابط متقابل اجتماعی، رفتار فردی، رشد اقتصادیفرد، گروهمنافع گروهیپورتس (1998)کنش گران، تضمین منافع، عضویت، شبکه‏های اجتماعیفرد، گروهمنافع فردیناهاپیت و گوشال (1998)منافع بالقوه و بالفعل، روابط متقابل اجتماعی، واحد اجتماعی شبکه، دارایی، بسیج منابعفرد، گروهمنافع فردی، گروهیوولکاک (1998)اطلاعات، اعتماد، هنجارهای دوسویگی، شبکه‏های اجتماعیفرد، گروهمنافع فردی و گروهیکلمن (1998)اطلاعات نفوذ، کنترل و همبستگیگروه، اجتماعمنافع گروهیکنوک (1999)فرایند، کنش گران اجتماعی، پیوندهای شبکه ای، سازمان‌ها، منابع سایر افراد، دسترسیگروه، اجتماعمنافع گروهیوولکاک و نارایان (2000)هنجارها، شبکه‏ها، عمل جمعیساختار اجتماعیمنافع جمعیپاتنام (2000)پیوندهای افراد، شبکه‏های اجتماعی، ارزش‌های دوسویه، قابلیتگروه، ساختارمنافع جمعیدکرواسلندر (2001)کنش متقابل افراد با همفرد و گروهمنافع فردی، گروهیآدلرو کوون (2002)نیت خیر، ساختار روابط اجتماعی، محتوای روابط اجتماعی، اطلاعات و نفوذفرد و گروهمنافع فردی، گروهیناوارا (2002)انسجام اجتماعی، اجتماع محلی، مشارکت، جامعه‌ی مدنی، نهادهای اجتماعی، روابط خانوادگی، حقوق و مسئولیت فردفرد و گروهمنافع فردی، گروهیاستیگلیتر (2002)عامل پیوند دهنده‌ی اجتماعساختار اجتماعیمنافع جمعیادواردز (2004)ارزش‌ها و هنجارها، پیوند و روابط اجتماعی، شبکه‌ی اجتماعیساختار اجتماعیمنافع جمعیچای یوا و دیگران (2005)مبادله‌ی اطلاعات، فرصت‌های اجتماعی، شبکه‌ی اجتماعی، کنش‌های اجتماعیفرد و جمعمنافع فردی و جمعیمینات (2005)سازمان اجتماعی، ارزش، منفعتفرد و جمعمنافع فردی، گروهیشیلا کندی (2005)هنجارها، اعتماد متقابل، شبکه‏های اجتماعیساختار اجتماعیمنافع جمعیمور (2005)شبکه‏های اجتماعی محلی و ساختار روابط اجتماعیشبکه و روابط اجتماعیمنافع جمعی با بررسی ادبیات مربوط به سرمایه اجتماعی مشخص می‌شود که این سرمایه دارای دو جزء است (موسوی، 1386: 74) : 1) پیوند عینی بین افراد؛ این مؤلفه حکایت از آن دارد که افراد در فضای اجتماعی با یکدیگر پیوند دارند که این پیوندها از دو نوع می‌تواند باشد: الف- افراد می‌توانند به شیوه غیررسمی از طریق انتخاب دوستی‌ها و انواع پیوندهای شبکه‌ای با یکدیگر در ارتباط باشند. ب- جدا از پیوندهای غیررسمی با دیگران، فرد می‌تواند از طریق عضویت رسمی در انجمن‌ها و گروه‌های داوطلبانه با دیگران در ارتباط باشد. پیوندهای رسمی و شبکه‌های غیررسمی بر حسب پیوند بین افراد تعریف می‌شود، ولی ادامه حیات پیوند‌های رسمی فراتر از شبکه اجتماعی درونی است. 2) پیوند ذهنی؛ پیوند‌های بین افراد می‌بایست دارای ماهیت متقابل، مبتنی بر اعتماد و دارای هیجانات مثبت باشد. اعتماد به این معناست که افراد از موفقیت‌های گروهی یا نهادی برای منافع خود بهره‌برداری نمی‌نمایند. در مورد مضامین مشترک نویسندگان می‏توان به این موارد اشاره نمود: اول، بیشتر نویسندگان، با این نکته موافقند که شبکه‏های اجتماعی و یا هنجارهای اجتماعی عناصر اصلی سرمایه‏ی اجتماعی هستند؛ دوم، بیشتر نویسندگان اعتماد را به عنوان یک عنصر اضافهی سرمایه‏ی اجتماعی و یا به عنوان یک شاخص در مورد سطح سرمایه‏ی اجتماعی موجود در یک اجتماع معرفی می‏کنند؛ سوم اینکه بسیاری از نویسندگان سرمایه‏ی اجتماعی را به عنوان یک منبع که مردم میتوانند از آن استفاده کنند تا به اهداف معینی دسترسی پیدا کنند در نظر میگیرند. چهارم، سرمایه‏ی اجتماعی میتواند در تمامی سطوح جامعه ظهور پیدا کند مثلاً در سطح خانواده و دیگر شبکه‏های خویشاوندی، در درون شبکه‏ها در سطح اجتماع و در سطح دولتها (ماجدی، 1386: 40). نگرش بوردیو به سرمایه‏ی اجتماعی، نگرشی ابزاری می‌باشد و لین نیز دیدگاهی تقریباً مشابه بوردیو اتخاذ می‌کند و عمدتاً به کارکردهای فردگرایانه‏ی سرمایه‏ی اجتماعی توجه دارد. اما پاتنام مفهوم سرمایه‏ی اجتماعی را در مقیاسی متفاوت از دیدگاه بوردیو، لین و حتی کلمن به کار می‌گیرد، جامعیت دیدگاه پاتنام نسبت به دیدگاه بوردیو و لین و صورت بندی مشخص و دقیق او از مؤلفه‌ها و اشکال سرمایه‏ی اجتماعی، اولویت انتخاب این دیدگاه برای مقایسه‌ی سطح سرمایه‏ی اجتماعی شاغلان کسب‏وکار خانگی و افراد فاقد کسب‏وکار می‌باشد. پاتنام مفهوم سرمایهی اجتماعی را گستردهتر از سطح فردی بکار می‌گیرد و به چگونگی کارکرد سرمایه‌ی اجتماعی در سطح منطقه‏ای و ملی و نوع تأثیرات سرمایهی اجتماعی بر نهادهای دموکراتیک و در نهایت توسعه‌ی اقتصادی علاقمند است. وی با توجه به اینکه از منافع خصوصی سرمایه‌ی اجتماعی غافل نبوده، اما به صراحت بیان می‌دارد که تمرکز و علاقمندی خاص او منافع خارجی و بهره‏های عمومی سرمایه‌ی اجتماعی است (پاتنام و گاس، 2002: 7). سرمایه‌ی اجتماعی از دیدگاه پاتنام به ویژگی‌هایی از سازمان اجتماعی نظیر شبکهها، هنجارها و اعتماد اشاره دارد که همکاری و هماهنگی برای منافع متقابل را تسهیل می‌نماید (پاتنام، 1999: 6). در خصوص اهمیت سرمایه‏ی اجتماعی نیز، پاتنام معتقد است: اول این که سرمایه‏ی اجتماعی به شهروندان یک جامعه امکان می‌دهد که مسائل جمعی را به آسانی حل کنند. دوم این که، سرمایه‏ی اجتماعی چرخ‌های پیشرفت جوامع را روغن کاری می‌کند؛ به ویژه در جامعه ای که افراد قابل اعتمادند، تعامل مکرر با همشهری‌های خود دارند و کسب‏وکار روزانه و مذاکرات اجتماعی گران نیستند. سوم اینکه، شبکه‌هایی که سرمایه اجتماعی را شکل می‌دهند به عنوان کانال‌هایی برای تبادل اطلاعات مفید به کار می‌روند و تحقق اهداف را تسهیل می‌کنند (قلیچ لی، 1388: 45). سرمایه‏ی اجتماعی در کاربرد معمولی آن دارای ویژگی‏های زیر می‏باشد (تاجبخش، 1385: 29-28) : این نوع سرمایه دارای مالک فردی نیست و حتی مالک جمعی آن (جامعه)، هیچ حقی را که از لحاظ حقوقی ضمانت اجرایی داشته باشد، ندارد. ممکن است این سرمایه سودآور باشد، ولی این سود از پیامدهای جانبی آن عمل جنبی است نه از انگیزهای که به ایجاد سرمایه‏ی اجتماعی منجر شود. سرمایهگذاری غیر عمدی است، موجودی سرمایه با اقدام خودی یا جمعی عمده ایجاد نمی‏شود بلکه از پیشینیان به ارث می‏رسد و ریشههای آن در گذشته پنهانند؛ سرمایه‏ی موجود را می‏توان با مراقبت پرورش داد، ولی نمی‏توان آن را با مهندسی ایجاد نمود. البته امکان اتلاف سرمایهی اجتماعی به طور عمدی وجود دارد. بر خلاف سرمایه‏ی فیزیکی (ولی همچون برخی از انواع سرمایه‏ی انسانی از قبیل کاربرد و پالایش مهارتها) بهرهبرداری از سرمایه‏ی اجتماعی موجود، آن را کاهش نمی‏دهد و حتی ممکن است به افزایش آن نیز بینجامد. 2-3-تعاریف و مفاهیم کسب‏وکار خانگی كار از خانه قدمت ديرينه اي داشته و شايد بتوان گفت كه پیشینه‌ی آن به ظهور مفهوم خانه و يك جانشيني انسان باز می‌گردد. بخش اعظم فعالیت‌های اقتصادي مردمان قبل از عصر صنعتي شدن در خانه‌ها و محل زندگی‌شان انجام می‌شده و خلط مفهوم خانه و کسب‌وکار مفهوم غريبي نبوده است. با انقلاب صنعتي و گسترش نظام كارخانه اي رفته رفته مرز ميان خانه و محل كار پر رنگ‌تر شده به طوري كه مراكز صنعتي و تجاري به عنوان محلي براي فعاليت اقتصادي و خانه به كانوني گرم و آرام بخش براي مردمان خسته از كار روزانه در اين مراكز تبديل شد. وقوع يك شوك اقتصادي در اثر بحران انرژي اپك در سال ۱۹۷۳ باعث شد كه توجه هاي دوباره نسبت به خانه به عنوان محل كار جلب شود (خنیفر و دیگران، ۱۳۸۹: ۱۸۳). صاحب‏نظران این حوزه معتقدند که سه عامل دیگر باعث شده است که کسب‏وکارهای خانگی در سال‌های اخیر روند رو به رشدی را طی کند که عبارتند از (واکر و وبستر، ۲۰۰۴: ص۵-۴ ): ظهور و گسترش فناوری‌های جديد به ويژه فناوري اطلاعات و ارتباطات كه باعث رونق و توسعه‌ی كارهاي از راه دور و کسب‌وکارهای اينترنتي از قبيل خريد و فروش اينترنتي شده است. تغيير ساختار صنعتي و کوچک‌تر شدن سازمان‌ها و برون سپاريهایی که از يك سو موجب افزايش احساس ناامني شغلي در افراد و تلاش بيشتر براي خود اشتغالي و کسب‌وکار مستقل و از سوي ديگر توجه به کسب‌وکارهای خانگي كه می‌تواند مرجع مناسبي براي اين برون سپاري باشد. تغيير ارزش‌های اجتماعي هم چون تمايل افراد به آزادي و استقلال بيشتر در كار و حضور بيشتر در كنار خانواده از يك سو و ارتقاي سطح استاندارد زندگي در ميان خانواده هاي امروزين كه نياز به در آمد بيشتر را طلب می‌کند از سوي ديگر، دو نيروي متضادي است كه برآيند آن‌ها راه اندازي يك کسب‌وکار در خانه ر ا سبب می‌شود. یک کسب‏وکار هنگامی راه‏اندازی می‏شود که شخصی به این نتیجه برسد که می‏تواند از طریق تولید کالا یا خدمات و فروختن و ارائه آن به مردم، سود کسب کرده، به جامعهی خود کمک کند. کسب‏وکار خانگی به هر نوع فعالیت اقتصادی در محل سکونت شخصی که با استفاده از امکانات و وسایل منزل راه‏اندازی شود، گفته می‏شود (غلامی و احمدپور داریانی،1386: 3). این کسب‏وکارها، کسب‏وکارهایی هستند که در خانه اداره می‌گردند و برای آن کسب‏وکار هیچ محل دیگر تحت مالکیت یا اجاره به جز خانه فرد شاغل کسب‏وکار خانگی وجود ندارد (ای بی اس، 2004: 70). در واقع خانه در کسب‏وکار خانگی تعریف دیگری به خود می‏گیرد و به جای آنکه صرفاً مکانی برای آرامش، استراحت و سرگرمی ‏باشد؛ به محلی برای ایجاد درآمدهای اقتصادی نیز تبدیل می‏شود (مهر،1389: 1). همچنین می‌توان به این نکته اشاره نمود که خانه برای زنان یک محل بدیهی برای شروع کسب‏وکار می‏باشد که نشان‏دهندهی یک گزینه موقعیتی کم خرج برای وی می‏باشد تا نقش‌های کار و خانواده را ترکیب نماید (لاسکاکو و اسمیت-هانتر،2004 :165). طبق ماده 2 «قانون ساماندهی و حمایت از مشاغل خانگی» نیز منظور از مشاغل یا کسب‏وکار خانگی، آن دسته از فعالیتهایی است که با تصویب ستاد ماده 3، توسط عضو یا اعضای خانواده در فضای مسکونی در قالب یک طرح کسب‏وکار بدون ایجاد مزاحمت و ایجاد اخلال در آرامش واحدهای مسکونی هم‌جوار شکل می‏گیرد و منجر به تولید خدمت و یا کالای قابل عرضه به بازار خارج از محیط مسکونی می‏گردد (قانون ساماندهی و حمایت از مشاغل خانگی، 1389: 18). کارکنان خانگی بر اساس چگونگی استخدام و نوع مدیریت و کنترلی که بر کار دارند در چهار دسته قرار می‌گیرند. دسته اول كارمندان خانگی‌اند اين افراد نه تنها در استخدام و حقوق بگير يك سازمان بيروني هستند بلكه تحت كنترل و نظارت آن نيز قرار دارند و تنها تفاوت آن‌ها با كارمندان معمولي در محل كارشان است. دسته دوم متخصصان و مديران حرفه اي هستند كه وظايف و مسئولیت‌هایشان را از خانه انجام می‌دهند. اين افراد اگرچه مزدبگير يك سازمان بيروني هستند اما مديريت و كنترل بر بسياري از جوانب كاريشان را خود بر عهده دارند. دسته‌ی سوم مقاطعه كاران خانگي هستند که بخشي از زنجیره‌ی توليد و خدمت‌های يك سازمان بيروني بوده و تحت سفارش و به خواست آن فعاليت كرده و كارانه دريافت می‌کنند. دسته‌ی چهارم كه صاحبان کسب‌وکارهای خانگي ناميده می‌شوند، به طور مستقل يك فعاليت اقتصادي را راه اندازي كرده و درباره‌ی توليد، ارائه‌ی خدمت‌ها و فروش محصولاتشان، خود تصميم گيري می‌نمایند. چنین فعالیت‌هایی را کسب‏وکار خانگی (رسانفیشه و دیگران، 2009: 25-26) و به صاحبان و بنیان گذاران آن کارآفرینان خانگی می‌گویند (تامپسون، 2009: 229). کسب‏وکارهای خانگی معمولاً در بخش کسب‌وکارهای بسیار کوچک (کسب‏وکارهای کمتر از 5 کارمند) دسته بندی می‏شوند. بیش از 75 درصد از صاحبان این کسب‏وکار بیش از 40 ساعت در هفته کار می‏کنند (ناهید و قنبری،1389: 5). برخی از مهمترین مزایای کسب‏وکار خانگی عبارتند از (غلامی و احمدپور داریانی،1386: 3) : داشتن برنامه زمانی و کاری انعطاف پذیر عدم صرف زمان برای رفت و آمد پایین بودن هزینه راه‏اندازی تناسب با ویژگی‏های جسمی افراد معلول و کم توان ایجاد تعادل و موازنه بیشتر بین کار و زندگی عدم نیاز به مجوز همچنین خانه به عنوان مرکزی برای رشد کسب‏وکارهای نوپا، به کارآفرینان اجازه آزمایش ایدههایشان در سطح کوچک و بدون سرمایه‏گذاری بزرگ میدهد. علیرغم مزایا، استفاده از خانه به عنوان محل شروع کسب‌وکار، زیانهایی نیز دارد. در برخی موارد، کسب‏وکارهای خانگی می‏تواند به عنوان کسب‏وکارهای کوچک، غیر رسمی یا غیر تخصصی تلقی شود و صاحبان کسب‏وکار شانس خود را برای داشتن پشتیبان و شبکه های کسب‏وکار از دست بدهند (نیوبری و باسورت، 2010: 184). از دیگر معایب، امکان ایجاد مزاحمت برای همسایگان، تداخل محیط مسکونی با مکان اشتغال، نبود بستر کافی برای نظارت (مهر،1389: 1)، فقدان امنیت شغلی و عدم وجود فضای کافی برای خانواده می‌باشد (غلامی و احمدپور داریانی،1386: 3). 2-3-1- انواع مدل‏های کسب‏وکار خانگی مدل کسب‏وکار توصیفی از یک مجموعه کسب‏وکار است که ساختار، روابط بین عوامل ساختاری و همچنین نحوه پاسخدهی آن کسب‏وکار به دنیای واقعی را بیان می‏کند. بسیاری از افراد روشها و مدلهای گوناگونی را برای یافتن بهترین مدل، مورد آزمون قرار می‏دهند. پس مدلهای مختلف کسب‏وکار خانگی به منظور انتخاب بهترین مدل مورد بررسی قرار می‏گیرد (ناطقی و دیگران،1389: 10). در جدول زیر مدل‏های مختلف کسب‏وکارهای خانگی به طور مختصر شرح داده شده است: جدول 2-2- انواع مدل‏های کسب‏وکار خانگی (ناطقی و دیگران،1389: 20-11) ماهیت مدرننام مدلشرحمدل‌های کسب‏وکار خانگی بر اساس ماهیت فعالیت‌هامدل کسب‏وکار سنتی یا خشتی-گلیکسب‏وکارهایی هستند که به صورت کاملاً مستقل از هر سازمان یا شرکتی تنها با اتکا بر توانایی‌ها و مهارت‌های فرد و معمولاً در محیط انجام می‌شوند. مدل کسب‏وکار فرانشیزیشباهت زیادی به مدل کسب‏وکار سنتی دارد؛ با این تفاوت که در این حالت، فعالیت تحت برندها یا در اماکن شناخته شده انجام می‏شود.مدل کسب‏وکار اینترنتیدر این حالت محل فعالیت، یک وب سایت و یا یک وبلاگ بوده و محصولات یا خدمات از طریق ابزارهای آنلاین فروخته می‌شوند. مدل کسب‏وکار بازاریابی شبکه ایدر این حالت، شخص مقادیری از محصولات را خریداری کرده و یاد می‏گیرد که چگونه برای این محصولات بازاریابی کند.مدل کسب‏وکار بازاریابی برای کالاهای گران قیمتنحوه عملکرد در این مدل، مشابه مدل بازاریابی شبکه ای است، ولی با این تفاوت که کمسیون‌های مربوط به فروش مستقیم محصولات و خدمات، فوراً پرداخت شده و دیگر درآمد فرد، آن گونه که در مدل بازاریابی شبکه ای مشاهده می‏شود، وابسته به جذب افراد به عنوان زیر شاخه و میزان فعالیت و فروش افراد زیر دست نیست.مدل‌های کسب‏وکار خانگی بر اساس بازار هدفمدل ارائه خدمات اصلی به مشتریان سازمانی مختلففرصت‌های موجود در این مدل می‌تواند شامل کسب‏وکارهای خانگی چون ثبت و نگهداری داده های مربوط به مدیریت مالی، واسطه گری اطلاعات و غیره باشد.مدل ارائه خدمات گسترده به مصرف کنندگان و سازمان‌های خصوصیارائه خدمات به افراد و خانواده‌هابرخی از خدماتی که تحت این مدل کسب‏وکارهای خانگی می‏توان ارائه نمود عبارتند از: نظافت و نگهداری ادارات، دفترداری سازمان‌ها، خدمات امنیتی و نظارتی و نیز سایر خدمات مرتبط.برخی از خدماتی که می‏توان در این حوزه به افراد و خانواده‌ها ارائه نمود عبارتند از: انجام تعمیرات جزئی منازل، نگهداری از اعضای سالمند خانواده، تدریس و غیره. 2-3-2- چالش‌ها و موانع توسعه مشاغل خانگی رودگرنژاد و کیاکجوری به ارائه مدلی مفهومی از چالشها و موانع توسعه کسب‏وکار خانگی به شکل زیر می‏پردازند (رودگرنژاد و کیا کجوری،1389: 4). 981075147955چالش‌های کسب‏وکار خانگیعدم طرح کسب‏وکارعدم تخصصموانع قانونیعدم تأمین مالینبود بازارموانع اطلاعاتی00چالش‌های کسب‏وکار خانگیعدم طرح کسب‏وکارعدم تخصصموانع قانونیعدم تأمین مالینبود بازارموانع اطلاعاتی شکل شماره 2-1- موانع توسعه مشاغل خانگی (رودگرنژاد و کیا کجوری،1389: 4) 2-3-3- کسب‏وکار خانگی در ایران کسب‏وکارهای خانگی در ایران سابقهای دیرینه دارد. بسیاری از صنایع دستی که امروزه هم وجود دارند، در منازل و محل سکونت افراد تولید میشدهاند (احمدی و دیگران، 1387: 4). طبق تحقیقات انجام گرفته در مورد پتانسیل بازار کسب‏وکار خانگی در آفریقا و خاورمیانه در سال 2009، کشور ایران رتبه‌ی ششم (با سهم 7.19 درصد در آفریقا و خاورمیانه) پس از کشورهای ترکیه، عربستان صعودی، آفریقای جنوبی، پاکستان و مصر کسب نموده است. همچنین شهر شیراز با رتبهی 408 بین شهرهای جهان و رتبه‌ی 5 بین شهرهای ایران (پس از شهرهای تهران، مشهد، اصفهان و تبریز) 6.11 درصد از سهم مشاغل خانگی کل کشور و 0.04 درصد از سهم کسب‏وکار خانگی جهان را به خود اختصاص داده است (پارکر، 2009: 36). اقتصاد ایران دارای ظرفیت فراوانی برای گسترش کسب‌وکار خانگی می‌باشد. همچنین برای جوانان، مشاغل خانگی نقطه شروع مناسبی برای راه‏اندازی کسب‏وکار شخصی است، زیرا راه‏اندازی آن در مقایسه با دیگر انواع کسب‏وکار آسان و کم هزینه می‏باشد (انتظاریان و طهماسبی، 1389: 84). برنامهریزی برای ارتقای آموزش علمی و تخصصی اینگونه مشاغل و زمینهسازی برای دسترسی سریعتر به بازار فروش و از همه مهمتر تنظیم بازار برای اقتصادی شدن این قبیل فعالیت‏ها موجب شده است کارکرد اقتصادی این مشاغل همتراز سایر فعالیت‏های مهم اقتصادی باشد (انتظاریان و طهماسبی، 1389: 84). اگر بخواهیم مشاغل خانگی را به صورت پایدار و در تراز جهانی و برای صادرات در نظر بگیریم، نیازمند مجموعهای از عوامل هستیم که علل اصلی موفقیت کشورهای دیگر در این زمینه تلقی می‏شود و از جمله آنها؛ به‌کارگیری سیاستهای تشویقی و حمایتی از صنایع کوچک به خصوص تولیدات خانگی و بهرهگیری از آخرین پدیدههای فناوری، اتخاذ راهکارها و راهبردهای توسعه صادرات تولیدات خانگی، سیاستهای حمایت در بازاریابی، بازارشناسی و تبلیغات در سطح جهانی، توسعه همه جانبه توانمندی‌های فنی و تکنولوژیکی نیروهای فنی شاغل در منازل، تشویق و ترغیب کارکنان خانگی به استفاده از نوآوری و خلاقیتهای تولید محصولات ویژه و منحصر بفرد و یا افزایش چشمگیر کیفیت تولیدات، تأمین نیازهای مالی و اعتباری از طریق تعدیل سیاست‏های پولی و مالی برای تأمین نیازهای مالی و امثال آن در امر تولیدات خانگی و بازنگری در مورد سیاست‏های مالیاتی، محدودیت‏های بازرگانی، صادراتی و قوانین حقوقی از عوامل مهم و قابل توجه برای دستیابی به موفقیت در اجرای مشاغل خانگی به شمار میرود (رودگرنژاد و کیا کجوری،1389: 7). 2-4- تحقیقات خارجی - هلمز و دیگران (1997)، در مقاله ای به بررسی مباحث جنسیت در عملیات و آموزش کسب‏وکار خانگی می‌پردازد. نمونه‌ی آماری این تحقیق 228 نفر از صاحبان کسب‏وکار خانگی کشور استرالیا می‏باشد. نتایج نشان می‌دهد که تفاوت‌های جنسیتی به طور معناداری با عملیات کسب‏وکار خانگی مثل دلایل راه‏اندازی کسب‏وکار خانگی، شیوه‌ی زندگی و سن صاحب کسب‏وکار و کمک‌های کسب‏وکار مرتبط می‏باشد. همچنین مطالعات نشان داد که بعضی از مباحث آموزشی به طور معناداری با نوع آموزش ترجیحی متفاوت می‏باشد و درصد بالایی از مردانی که عمدتاً کسب‏وکار خانگی خود را شروع نموده‌اند پس از بازنشستگی آن‏ها بوده است. در این مطالعه مهم‌ترین دلیل زنان برای شروع کسب‏وکار خانگی در پاسخگویی به عوامل خانوادگی مثل داشتن فرزند، گذراندن وقت بیشتر با فرزندان می‏باشد. در این پژوهش پیشنهاد شده است که داشتن فرزند در خانه بر صاحبان کسب‏وکار خانگی زن در سطوح مختلف تأثیر گذار است و ممکن است که باعث احساس انزوای اجتماعی بیشتر گردد زیرا آن‏ها با حضور فرزندان احساس محدودیت بیشتری می‏نمایند. - مطالعه لاسکاکو و اسمیت-هانتر (2004)، به مقایسه‌ی زنان مشغول در کسب‏وکار خانگی با همتایانشان، که کسب‏وکار خود را در بیرون از خانه انجام می‏دهند، می‌پردازد. داده‏های این پژوهش از «پروژه های کسب‏وکار کوچک شمال ایالت نیویورک» به دست آمده است که پاسخگویان به صورت تصادفی از لیست کسب‏وکار کوچک انتخاب شده‌اند. تعداد نمونه این پژوهش 323 از زنانی می‌باشند که 94 نفر از آن‏ها صاحب کسب‏وکار خانگی و 229 نفر صاحب کسب‏وکار در مکان‌های دیگر هستند. نتایج نشان می‏دهد که زنانی که صاحب کسب‏وکار خانگی هستند در مقایسه با همکارانشان کمتر دچار تعارضات خانوادگی می‌شوند و در عین حال کسب‏وکار آن‏ها موفقیت اقتصادی کمتری نسبت به همتایانشان، که دارای کسب‏وکار خانگی نیستند، دارند. - لی و جونز (2008)، به بررسی شبکه‏ها، ارتباطات و یادگیری در طول راه‏اندازی کسب‏وکار (خلق سرمایه‏ی اجتماعی شناختی) می‌پردازند. این پژوهش مقایسهای، ویژگی‏های سرمایه‏ی اجتماعی کسب‏وکارهای نوپا که از طریق ارتباطات حضوری و الکترونیکی ایجاد شده است را مورد بررسی قرار می‏دهد. کارآفرینان نوپا در این مطالعه به دو گروه کارآفرینان با تحصیلات رسمی و کارآفرینان آموزش دیده تقسیم شده است. روش جمع آوری اطلاعات مصاحبه نیمه ساختار یافته می‏باشد. یافته های کیفی و کمی وجود رابطهی قوی بین دو گروه فوق را در ارتباطات حضوری نشان داد. همچنین یافتهها بیانگر تفاوتهای معناداری بین توانایی دو گروه کارآفرین برای بهرهمندی از ارتباطات الکترونیکی می‏باشد؛ کارآفرینان آموزشی که دارای تحصیلات رسمی پایینی میباشند از ایمیل به طور ناخواسته استفاده مینمایند و قادر به دسترسی به منابع شبیه گروه کارآفرین دارای تحصیلات رسمی نیستند. نتایج نشان می‏دهد که کارآفرینان آموزشی کمتر قادر به خلق سرمایه‏ی اجتماعی شناختی الکترونیکی هستند و بنابراین یادگیری و توانایی کسب پشتیبان کسب‏وکار که شامل حمایت احساسی، اطلاعاتی، مشورتی، تجهیزات و معارفه می‏باشد، در این گروه محدود می‏گردد. - واشینگتن (2008)، در رساله‌ی خود به بررسی خصوصیات کارآفرینان زن موفق در مشاغل خانگی می‌پردازد. این پژوهش با استفاده از مصاحبه با 20 نفر زنان شاغل کسب‏وکار خانگی (16 نفر کارآفرین خانگی موفق و 4 نفر کارآفرین ناموفق) ضمن تحلیل انگیزه های این افراد در ایجاد این نوع از کسب‏وکار، به بیان خصوصیات مورد نیاز به منظور موفقیت در کارآفرینی خانگی زنان می‌پردازد. با توجه به این پژوهش از انگیزه های ایجاد کسب‏وکار خانگی می‏توان به انعطاف، تحسین دیگران، رئیس خود بودن، مراقبت از فرزندان، آزادی، سودآوری و خلاقیت نام برد. - والکر و همکاران (2008)، در مقاله ای به بررسی کسب‏وکار خانگی به عنوان راه حلی برای حل تعارضات نقش زنان و تعادل بین نقش‌های کار و خانواده می‌پردازد. ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه بوده است و تعداد نمونه 626 نفر از صاحبان کسب‏وکار خانگی در غرب استرالیا می‌باشند. اطلاعات جمع آوری شده در مورد خصوصیات کسب‏وکار و به خصوص موضوعات مشاغل خانگی مثل دلایل ترجیح دادن یک کسب‏وکار خانگی، مدیریت و برنامهریزی، تسهیل رشد و موانع می‏باشد. یافتههای این پژوهش نشان می‏دهد که عاملی که باعث جذب شدن به راه‏اندازی کسب‏وکار خانگی شده است، عمدتاً انعطاف در شیوه‌ی زندگی و توانایی در تعادل بین کار و خانواده می‏باشد. اما این فواید برای زنان نسبت به مردان چشمگیرتر می‏باشد. جنسیت فی نفسه یک عامل تعیین کننده در علت شروع یک کسب‏وکار خانگی نیست. عامل تعیین کننده مهم‌تر موضوع وابستگی می‏باشد. از نتایج این مطالعه این است که خود اشتغالی، به خصوص از طریق کسب‏وکار خانگی، می‏تواند بعضی از نیازهای زنان برای تعادل کار و خانواده را حل نماید. اگرچه این عامل نمی‏تواند یک راه حل مناسب برای همه زنان، به خصوص کسانی که به دنبال پاداش‌های حرفه ای و مالی بالایی هستند، باشد. - تاگارت (2009)، در رساله دکتری خود به بررسی شبکه‏ها (رسمی و غیررسمی) و اجزای وابسته اعتماد، مشارکت و عمل متقابل بر مشاغل خانگی در کشور استرالیا می‌پردازد. نمونه تحقیق در حدود 350 نفر از صاحبان مشاغل خانگی استرالیا بوده است. نتایج تحقیقات نشان می‏دهد که شبکه‏های غیررسمی منابع حیاتی اطلاعات می‌باشند که می‌توانند بر بهبود اجزای وابسته اعتماد، مشارکت و عمل متقابل تأثیر گذار باشد. همچنین این تحقیق به این نتیجه دست یافت که در حالی که تجارب منفی مشاغل خانگی وجود دارد، شاغلان خانگی باسابقه تر به طور مثبتی در شبکه‏های رسمی به امید به دست آوردن سود بیشتر مشارکت می‏کنند. - پژوهش تامپسون و همکاران (2009)، به بررسی ویژگی‏های کارآفرینان خانگی انگلستان میپردازد. این مطالعه خصوصیات زنان خود اشتغالی که کسب‏وکارشان را از خانه شروع کردهاند، مورد بررسی قرار می‏دهد. اطلاعات این پژوهش از تحقیقات «دیدبان کارآفرینی جهانی» انگلستان از سال‌های 2005 و 2006 به دست آمده است که تعداد آن‏ها 62173 بزرگسال 18-46 سال می‏باشد و با مصاحبه‌ی تلفنی مورد بررسی قرار گرفته‏اند. نمونه این پژوهش 1012 نفر از زنان صاحب کسب‏وکار می‏باشد که 645 نفر صاحب کسب‏وکار خانگی و 358 نفر فاقد کسب‏وکار خانگی می‌باشند. نتایج این مطالعه نشان می‏دهد که تعداد زیادی از زنانی که سطح پایینی از منابع کارآفرینی را دارا می‌باشند راغب به راه‏اندازی کسب‏وکار خانگی می‌باشند. همچنین از یافته های این پژوهش می‏توان به این نکته اشاره نمود که احتمال بیشتری دارد که صاحبان کسب‏وکار خانگی خواهان ایجاد کسب‏وکار نیمه وقت باشند. - چانگ و همکاران (2009)، با استفاده از دیدگاه منبع محور، سرمایه‏ی اجتماعی و تئوری‌های شبکه، یک مدل را توسعه داده‌اند که چگونگی تأثیرگذاری سرمایه‏ی اجتماعی خانوادگی، به علاوه، سرمایه‏ی دانشی کارآفرینان و سرمایه‏ی اجتماعی بیرونی بر پروسه‌ی سرمایه گذاری مورد بررسی قرار می‌دهد. مدل با نمونه ای با تعداد 85 نفر از کارآفرینان نوپای اسپانیایی آزمایش شده است. نتایج نشان می‏دهد که سرمایه‏ی اجتماعی خانوادگی، که به عنوان حمایت خانوادگی اندازه گیری شده است، منجر به آمادگی سرمایه گذاری و تصمیمات راه‏اندازی می‏گردد و دارای تأثیر مستقیم و غیر مستقیم بر سرمایه گذاری می‏باشد. - رادرگویس و سانتو (2009)، تفاوت‌های جنسیتی در پروسهی ایجاد کسب‏وکار را بررسی مینمایند. همچنین به تحلیل سرمایه‏ی اجتماعی شناختی و ساختاری تأثیر گذار بر رفتارهای ترویج کننده و نوع بنگاهی که توسط کارآفرینان ایجاد می‏شود، می‌پردازند. بدین منظور در ابتدا یک چارچوب تئوریکی توسعه می‏دهند و سپس تحلیل تجربی از نمونه ای از زنان کارآفرین نوپا در جنوب اسپانیا انجام می‏دهند. ابزار جمعآوری اطلاعات پرسشنامه می‏باشد. روش نمونه گیری گلولهی برفی می‏باشد و حجم نمونه‏‎ی مورد بررسی 48 نفر می‌باشد که 27 نفر از آنان زن و 21 نفر مرد هستند. نتایج این پژوهش نشان می‏دهد که اغلب رفتارهای ترویج کنندهی کارآفرینی مهم، چون ایدههای کسب‏وکار برای شرح یک برنامه کسب‏وکار یا خلق یک شبکه‌ی اجتماعی بیشتر توسط مردان کارآفرین و کمتر توسط زنان کارآفرین توسعه یافتهاند. همچنین نتایج نشان داد که انگیزه های زنان کارآفرین برای راه‏اندازی کسب‏وکار بیشتر تحت تأثیر شیوههای تبعیض آمیز بازار کار نسبت به انگیزه های درونی مثل نیاز به استقلال می‏باشد. - کاتیلا و اوستن (2011)، در پژوهشی به بررسی نقش سرمایهی اجتماعی در راه‏اندازی فرآیند کسب‏وکار رستوران‌های چینی و ترکیهای در فنلاند میپردازند. این مطالعه بر نقش سرمایه‏ی اجتماعی در راه‏اندازی کسب‏وکار رستوران تاکید می‏کند و چگونگی تفاوت بین این دو گروه در دسترسی به پیوند و ارتباط سرمایه‏ی اجتماعی را توضیح می‏دهد. در این پژوهش روش جمع آوری اطلاعات مصاحبه می‏باشد که در مجموع، 21 مصاحبه با صاحبان کسب‏وکار (12 رستوران دار چینی و 11 رستوران دار ترکیهای) انجام گرفته است. این مطالعه نشان می‏دهد که کارآفرینان برای دوام کسب‏وکار خود نیازمند استفاده از سرمایه‏ی اجتماعی میباشند و تاکید می‏کند که تفاوت در فعالیت‏های کسب‏وکار دو گروه مطالعه می‏تواند با تفاوت در دسترسی به انواع متفاوت سرمایهی اجتماعی توجیه گردد. برخلاف تشابهات عمومی بین گروهها، با دقت در پروسههای راه‏اندازی و فعالیت‏های کسب‏وکار در مییابیم که الگوها و پروسهها با الگوهای ورودی به فنلاند یعنی این که کسی که وارد فنلاند می‏شود چرا و چگونه وارد این کشور شده است، مرتبط می‏باشد. 2-5- تحقیقات داخلی - مظلوم خراسانی و اصغرپور ماسوله (1384)، به سنجش سرمایه‏ی اجتماعی دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی مشهد و عوامل موثر بر میزان آن میپردازند. در این پژوهش سرمایه‏ی اجتماعی، کمیت و کیفیت روابط اجتماعی فرد در محل زندگی است که سه بعد مشارکت اجتماعی، اعتماد اجتماعی و انسجام اجتماعی برای آن در نظر گرفته شده است و این سه بعد هرکدام در چهار نوع رابطهی اجتماعی شامل روابط فرهنگی، روابط اجتماعی، روابط سیاسی و روابط اقتصادی سنجیده شده است. روش مورد استفاده در این مطالعه، پیمایش و ابزار مورد استفاده برای جمع آوری دادهها، پرسشنامه ساخته شده توسط پژوهشگر بوده است. جامعهی آماری دانشگاه علوم پزشکی مشهد با حجم 5383 بوده است. نمونه گیری به روش طبقه بندی شده سیستماتیک انجام شده که طبقات، دانشکده محل تحصیل و جنس دانشجویان می‏باشد و تعداد نمونه به دست آمده 224 نفر می‏باشد. در این پژوهش میزان سرمایه‏ی اجتماعی دانشجویان در منطقه محل سکونت دائم آن‏ها در یک طیف 5 قسمتی، 2.66 و میزان سرمایه‏ی اجتماعی دانشجویان در دانشگاه، در همین طیف 3 به دست آمده است. در بررسی عوامل موثر در تحلیل چند متغیری، مهمترین عوامل موثر مثبت به ترتیب اهمیت شامل میزان سرمایه فرهنگی فرد، میزان امنیت در محله، میزان شبکه‏های اجتماعی در محله، متأهل بودن فرد و وضعیت اقتصادی هم محله ای ها میباشند. در این تحلیل خود پنداره فرد با میزان سرمایه‏ی اجتماعی وی در محل، دارای رابطه معنیدار منفی می‌باشد. - احمدی فیروزجائی و دیگران (1385) به مقایسه سرمایه‌ی اجتماعی کشاورزان عضو و غیر عضو تعاونی‌های تولید روستایی می‌پردازد. مدل پژوهشی مورد استفاده، مدل پاتنام می‏باشد که سرمایه‌ی اجتماعی را به 2 شکل درون گروهی و برون گروهی می‌سنجد. در این تحقیق مؤلفه های سرمایه‌ی اجتماعی درون گروهی شامل اعتماد بین شخصی، تعاون اجتماعی، تعامل اجتماعی، تضاد اجتماعی، شبکهی روابط غیررسمی و میزان مبادلهی اطلاعات با اعضای نظام اجتماعی می‌باشند. همچنین مؤلفه های سرمایه‌ی اجتماعی بین گروهی شامل اعتماد به غریبه‌ها، اعتماد به نهادها، مشارکت اجتماعی، شبکهی روابط رسمی و مبادلهی اطلاعات با خارج از نظام اجتماعی هستند. این پژوهش از نوع توصیفی- همبستگی می‏باشد که به روش پیمایشی انجام گرفته است و جامعه آماری 5746 بهره بردار کشاورز بوده‌اند که نمونه ای به حجم 362 نفر با استفاده از فرمول کریسی و مورگان مورد بررسی قرار گرفته است. یافته های این تحقیق نشان می‏دهد که اختلاف معناداری بین دو گروه (عضو و غیر عضو تعاونی تولید) از نظر مقدار مؤلفه های سرمایه‌ی اجتماعی درون گروهی و سرمایه‌ی اجتماعی درون گروهی کل به دست نیامد؛ لذا می‏توان گفت که این دو گروه تنها از نظر بعد سرمایه‌ی اجتماعی بین گروهی با هم تفاوت دارند. بنابراین 4 عامل مبادلهی اطلاعات با خارج از نظام اجتماعی، اعتماد به نهادها، شبکهی روابط رسمی و میزان آگاهی به ترتیب به عنوان مهم‌ترین فاکتورهای متمایز کننده دو گروه (عضو و غیر عضو تعاونی تولید) می‌باشند؛ به طوری که اعضای تعاونی تولید نسبت به غیر اعضا از نظر دارا بودن این مؤلفه‌ها در سطح بالاتری قرار دارند. - ایمانی جاجرمی و فیروزآبادی (1385)، در پژوهشی به بررسی تأثیر سرمایه‏ی اجتماعی بر توسعهی اقتصادی-اجتماعی در کلان شهر تهران می‌پردازند. عناصر مفهومی سرمایه‏ی اجتماعی به‌کاربرده شده در این پژوهش شامل آگاهی، اعتماد عمومی، اعتماد نهادی، مشارکت رسمی، مشارکت غیررسمی خیریهای، مشارکت غیررسمی همیارانه و مشارکت‌های غیررسمی مذهبی می‏باشد. برای سنجش میزان توسعه‌یافتگی اقتصادی - اجتماعی در این مطالعه از شاخص‌های پنج‌گانه‌ی نرخ اشتغال، هزینهی ناخالص خانوار، اشتغال زنان، نسبت شاغلین به کل و نرخ رشد خانوار استفاده شده است. جامعهی آماری این پژوهش جمعیت شانزده سال به بالای مناطق تهران می‏باشد که با نمونه گیری خوشه ای متناسب با حجم 1759 نفر در سطح مناطق بیست و دوگانه‌ی شهر تهران انتخاب گردیده‌اند. نتایج این پژوهش نشان می‏دهد که سرمایه‏ی اجتماعی مناطق، رابطه‌ی مثبتی با توسعه‌ی مناطق شهری در تهران دارد و مناطق توسعه یافته تر از میزان بیشتری از اعتماد عمومی، آگاهی، مشارکت رسمی و مشارکت غیررسمی همیارانه برخوردارند و به گونه‌ی معناداری مشارکت غیر مذهبی کمتری دارند و اعتماد نهادی و مشارکت غیررسمی خیریه ای، در همه‌ی مناطق به صورت یکسان بوده و تفاوت معناداری ندارد. - قاسمی و دیگران (1385) در مقالهای به بررسی سرمایه‏ی اجتماعی در شهرستانهای استان اصفهان و رتبهبندی آن‏ها پرداختند. این مطالعه به صورت پیمایشی بوده و شاخص سازی سرمایه‏ی اجتماعی، مفهوم سازی و عملیاتی کردن سرمایه‏ی اجتماعی با توجه به تعریف ارائه شده توسط پاتنام به انجام رسیده است. جامعهی این مطالعه شهروندان شهرستان‌های استان اصفهان میباشند و حجم نمونه‏‎ی مورد بررسی 4739 نفر از شهروندانی هستند که به صورت سهمیهای متناسب با سن و جنس انتخاب شده‏اند. یافتههای پژوهش نشان می‏دهد که در میان شهرهای استان اصفهان شهر اصفهان به عنوان مرکز استان همراه با خمینی شهر از پایین‌ترین سطح سرمایه‏ی اجتماعی برخوردار بوده‌اند. همچنین نتایج این مطالعه بیانگر این است که شاخصهای سرمایه‏ی اجتماعی که از وضعیت مناسبتری برخوردارند، آنهایی هستند که بیشتر با وجوه سنتی جامعه (اعتماد به خانواده، مشارکت در امور مذهبی و سایر اشکال مشارکت اجتماعی) در ارتباطند و شاخصهایی که با زندگی مدرن رابطهی بیشتری دارند (اعتماد به غریبه‌ها، الگوهای مختلف مشارکت مدنی) در وضعیت نامطلوبتری قرار دارند. - غلامی و احمدپور داریانی (1386) در پژوهشی به بررسی عوامل موثر بر راه‏اندازی کسب‏وکار خانگی به عنوان نوعی کارآفرینی در سطح خانواده در حوزه شهر تهران با استفاده از 3 معیار شخصیتی و رفتاری (شامل خلاقیت و نوآوری، ریسک، اعتماد به نفس و غیره)، فرهنگی و اجتماعی (دستیابی به وجهه و اعتبار، کسب مهارت و علم، مشهور شدن و غیره) و دولتی (حمایت حقوقی و معنوی، فرهنگ سازی و ترویج روحیه کارآفرینی، حمایت مشاوره ای و خدماتی و غیره) می‌پردازد. حجم نمونه‏‎ی مورد بررسی 120 نفر از صاحبان کسب‏وکار خانگی شهر تهران می‏باشد و نحوهی نمونه گیری به طور تصادفی بوده است. نتایج تحقیقات ایشان نشان می‏دهد که بین عوامل شخصیتی و رفتاری، فرهنگی و اجتماعی و دولتی حاکم بر شهر تهران و راه‏اندازی کسب‏وکار خانگی رابطه معناداری و جود دارد و همچنین عوامل شخصیتی و رفتاری نسبت به عوامل دیگر از اهمیت بالاتری در راه‏اندازی کسب‏وکار خانگی برخوردار می‏باشد. - نتایج تحقیقات احمدی، باغبان و فاتحی زاده (1387) ضمن ارائه تعاریفی از کسب‏وکارهای خانگی و مزایا و ضرورت‌های آن در جامعه و نحوه راه‏اندازی آن، بیان می‌نماید که کسب‏وکارهای خانگی در کاهش افسردگی و اختلالات روانی زنان از طریق پر کردن اوقات بیکاری آنان، کاهش اختلافات زناشویی و بروز آسیب‌های اجتماعی ناشی از بیکاری، موثر می‏باشد. همچنین این نوع کسب‏وکار می‏تواند منبعی درآمدزا برای بسیاری از زنان خود سرپرست، بی سرپرست و زنانی که به علت فقر در معرض آسیبهای اجتماعی هستند، باشد. - مرشدی و شیری (1387)، به مقایسهی سرمایه‌ی اجتماعی دانشجویان دانشگاه تهران (گروه کنترل) و اعضای کانون فرهنگی و هنری دانشگاهیان شهر تهران میپردازند. در این مطالعه به منظور سنجش سرمایه‌ی اجتماعی از چارچوب پاتنام استفاده شده است و شبکه‌ی روابط، اعتماد و همیاری مؤلفه‌های اصلی سرمایه‌ی اجتماعی را تشکیل می‏دهند. به منظور سنجش دقیقتر سرمایه‌ی اجتماعی دانشجویان، سرمایه‌ی اجتماعی به دو شاخه درون دانشگاهی و برون دانشگاهی تقسیم شده است. روش تحقیق این پژوهش مشاهده همراه با مشارکت و پیمایش بوده که با استفاده از تکنیک پرسشنامه به اجرا درآمده است. نتایج این پژوهش نشان می‏دهد در حالی که سرمایه‌ی اجتماعی دانشگاه تهران (گروه کنترل) و فعالین کانون‌های فرهنگی و هنری از حد متوسط تجاوز نمی‏کند اما سرمایه‌ی اجتماعی اعضای کانون فرهنگی و هنری بیشتر از سرمایه‌ی اجتماعی دانشجویان دانشگاه تهران می‏باشد. نتایج این تحقیق همچنین بیانگر تأثیر مستقیم سرمایه‌ی اجتماعی بر تقویت رفتارهای مدنی و کاهش رفتارهای اجتماعی می‏باشد. - امینی نژاد و همکاران (1389)، در مقاله ای به بررسی سرمایه‏ی اجتماعی کارآفرینان نوپا و تأمین مالی غیررسمی میپردازند. اين مطالعه نقش سرمایه‌ی اجتماعي در تأمین مالي از منابع مالي غيررسمي را مورد بررسی قرار می‌دهد و سرمايهي اجتماعي در اين پژوهش به وسيلهي چهار بعد شبكههاي اجتماعي، اعتماد، مهارتهاي اجتماعي و تمايل به همكاري بررسی می‌گردد. اين پژوهش پيمايشي و از بعد گردآوري اطلاعات توصيفي بوده و افق زماني اين تحقيق، تك مقطعي می‏باشد. داده هاي مورد نياز با استفاده از پرسشنامه گردآوري شده و با روش رگرسيون لجستيك تحليل شده است. جامعهي آماري این مطالعه كارآفريناني هستند كه به تازگي کسب‌وکارشان را آغاز کرده‌اند (کم‌تر از يك سال) و يا در مرحلهي راه اندازي و پيش راه اندازي هستند و حجم نمونهی مورد مطالعه 77 از كارآفرينان می‌باشد. نتايج تحليل دادههاي اين تحقيق، اثرگذاري شبكههاي اجتماعي، اعتماد و تمايل به همكاري بر تأمین مالي غيررسمي را تایید و اثرگذاري مهارت‌های اجتماعي بر تأمین مالي غيررسمي را رد می‌کنند. در مجموع یافته‌ها بیان‌گر آن بوده‌اند كه هر فردي از سطح سرمايهي اجتماعي بالاتري برخوردار باشد، با احتمال بالاتري به منابع مالي غيررسمي دسترسي خواهد داشت. - خندان (1389)، در پژوهشی مدلی را برای توسعهی مشاغل خانگی ارائه مینماید. در این مطالعه یک مدل جهت اجراي يادگيري مبتني بر كامپيوتر به صورت ارائه محصول آموزشي بر روي سي دي و تلفيق آن با آموزش مجازي از طريق وب و سپس مدل ثانوي براي اجراي توليد محصولات آموزشي ديجيتال با به‏كارگيري تأمين كنندگان خانگي ارائه می‌شود. مدل نهايي شامل روشهاي تأمين، هماهنگي تأمين كنندگان، ثبت سفارشات، مديريت توليد و محصول و همچنين مدل كامل تضمين كيفيت محصول ميباشد. اين مدل به صورت يك مدل كاربردي تهيه شده و به عنوان مدل كسب و كار در شركت سيماگران براي ارائه محصولات و خدمات يادگيري الكترونيك پياده سازي و اجرا شده است. تحليلهاي انجام شده توسط تيم توسعه كسب و كار شركت سيماگران نشاندهنده آن است كه با ايجاد ساز و كارهاي مناسب، اين مدل قابليت ايجاد بيش از 300 شغل خانگي و 50 شغل در مركز شركت دارد. در این پژوهش نشان داده شده است كه در صورت تدوين يك مدل مناسب كسب و كار، می‌توان به راحتي از پتانسيل موجود در كشور براي راه اندازي يك كسب و كار موفق با تكيه بر مشاغل خانگي استفاده كرد. - خنیفر و همکاران (1389)، به بررسی نقش انگیزهها و عوامل جمعیت شناختی در کارآفرینی خانگی می‌پردازند. جامعهی آماری این پژوهش کلیهی کارآموزان مرکز فنی و حرفهای شهر یزد در طی دوره آموزشی تابستان 1389 به تعداد 254 نفر است که فاصلهی سنی آن‏ها بین 17 تا 35 سال می‏باشد و پرسشنامه بین آن‏ها توزیع گردیده است. نتایج آزمون تحلیل عاملی اکتشافی نشان می‏دهد که پنج عامل انگیزههای کارآفرینانه، خانوادگی، کارجویانه، مالی و اعتقادی به ترتیب اولویت در مجموع بیش از 60 درصد این انگیزهها را تبیین مینماید. همچنین نتایج آزمون مقایسه میانگینها در میان جامعه مستقل نشان می‏دهد که بین متغیرهای جنسیت و تأهل با این انگیزهها رابطه وجود دارد. همچنین در حالی که در مورد انگیزههای کارآفرینانه، کارجویانه و اعتقادی هیچ تفاوتی میان زنان و مردان و همین طور متأهلین و مجردان به دست نیامد، انگیزههای خانوادگی در زنان و متأهلین در مقایسه با مردان و مجردان قویتر بوده و بالعکس انگیزههای مالی در مردان قویتر از زنان می‏باشد. - کامران و دیگران (1389)، به بررسی مقایسهای سرمایه‏ی اجتماعی بین خانوادههای شاهد و ایثارگر با خانوادههای عادی و عوامل موثر بر آن در استان گلستان می‌پردازند. روش تحقیق این پژوهش از نوع پیمایشی و جامعهی آماری شامل کلیه اعضای خانوادههای شاهد و ایثارگر و عادی ساکن در نقاط مرکز شهرستان در استان گلستان می‏باشد. نمونه آماری شامل 388 نفر می‏باشد که با استفاده از شیوهی نمونه گیری چند مرحلهای در دو گروه شاهد و ایثارگر و گروه عادی انتخاب و مورد مطالعه قرار گرفتهاند. متغیرهای سن، جنس، تأهل، تحصیلات، شغل، پایگاه اجتماعی- اقتصادی، مصرف رسانه، نوع مذهب و قومیت به عنوان متغیرهای مستقل و شاخصهای اعتماد، مشارکت، روابط و پیوندهای رسمی و غیررسمی، تعامل اجتماعی فردی و گروهی به عنوان متغیرهای وابسته (سرمایه‏ی اجتماعی) مورد توجه و سنجش قرار گرفتهاند. یافتههای تحقیق نشان می‏دهد که سرمایه‏ی اجتماعی خانوادههای شاهد و ایثارگر بالاتر از خانوادههای عادی می‏باشد و مقایسه ابعاد سرمایه‏ی اجتماعی نشان می‏دهد که عضویت گروهی، مشارکت گروهی، اعتماد عمومی، اعتماد نهادی، تعامل اجتماعی و کنش‌های یاریگرانه در گروه شاهد و ایثارگر بالاتر از گروه عادی می‏باشد. همچنین نتایج تحلیلی این پژوهش نشان می‏دهد که بین سن پاسخگویان گروه شاهد و ایثارگر با سرمایه‏ی اجتماعی همبستگی بالایی دیده می‏شود، اما این همبستگی در میان گروه عادی دیده نمی‏شود. در مورد متغیرهای مصرف رسانهای، نوع مذهب، نوع قومیت، پایگاه اقتصادی – اجتماعی و وضعیت شغلی، هیچ گونه تفاوتی در میزان سرمایه‏ی اجتماعی گروه های مورد مطالعه ایجاد ننمود. - حیدری قشقایی (1390) در پایان نامه کارشناسی ارشد خود به شناسایی عوامل موثر سرمایه‏ی اجتماعی در راه‏اندازی کسب‏وکار در حوزهی آموزش می‌پردازد. مدل سرمایه‏ی اجتماعی مورد استفاده در این پژوهش، مدل ناهاپیت و گوشال می‏باشد که شامل ابعاد ارتباطی، ساختاری و رابطهای می‏باشد. در این تحقیق پس از مصاحبه با 8 نفر از خبرگان دانشگاهی، با استفاده از ابعاد به دست آمده، پرسشنامه 30 سؤالی پنج گزینهای طیف لیکرت تهیه گردیده و از 65 نفر از کارشناسان و مدیران در حوزه آموزش که در راه‏اندازی کسب‏وکارها نقش داشتند، نظرسنجی شده است. نتایج به دست آمده از این پژوهش نشان می‏دهد که بین عواملی مانند کد و زبان مشترک، روایات مشترک، اعتماد، هنجارها، التزام، شناسایی، گرههای شبکه سازمان متناسب و پیکره بندی شبکه و راه‏اندازی کسب‏وکارها ارتباط مثبت و معناداری وجود دارد. خاوری و خاوری (1390)، در مطالعهای به بررسی تأثیر شاخصهای سرمایه‏ی اجتماعی بر وضعیت اقتصادی محله در شهر مشهد می‌پردازند. در این پژوهش به منظور بررسی تأثیر سرمایه‏ی اجتماعی بر اقتصاد محله از نظریات تئوریسینهای حوزه سرمایه‏ی اجتماعی و اقتصاد از جمله پاتنام و آدام اسمیت استفاده شده است. دادههای این پژوهش با استفاده از پرسشنامه و به روش نمونه گیری تصادفی به دست آمده است. جامعهی آماری ساکنان محله طلاب مشهد که سابقه سکونت بالای یک سال دارند، است و حجم نمونهی مورد مطالعه 300 نفر می‌باشند. نتایج تحقیقات نشان می‏دهد که شاخصهای شبکهی اجتماعی، اعتماد اجتماعی و مشارکت و همین طور سن افراد و نوع اعتقادات دینی شاخصهای مهم و تأثیر گذار بر نگاه مشارکتی ساکنان در فعالیت‏های اقتصادی اشتراکی می‏باشد. یافتهها نشان می‏دهد که هرچه شاخصهای سرمایه‏ی اجتماعی ارتقاء یابد، وضعیت اقتصادی اشتراکی بین ساکنان افزایش خواهد یافت. قاسمی و امیری اسفرجانی (1390)، به بررسی تأثير دین‌داری بر سرمايه اجتماعي درون گروهي شهر اصفهان می‌پردازند. این پژوهش به تبيين نظري و تجربي مدل تحليلي میپردازد كه در آن دین‌داری و ابعاد آن در نقش متغير بيروني و سطح سرمایه‏ی اجتماعي در نقش متغير دروني تعريف شدهاند. چهارچوب نظري پژوهش با استفاده از نظريات انديشمندان مختلف چون دوركيم، وبر و پاتنام می‏باشد. تركيب وزني متغيرهاي آشكار به منظور تعريف سازه هاي پنهان با استفاده از تحليل عاملي تأييدي مرتبهی دوم انجام شده است. روش تحقيق در اين پژوهش پيمايشي و ابزار گردآوري دادهها، پرسشنامه داراي اعتبار و قابليت اعتماد است. جامعهی آماري تحقيق جمعيت 15 سال به بالاي شهر اصفهان، تعداد نمونه 384 نفر و روش نمونه گيري سهميهاي بر اساس متغيرهاي گروه سني، جنس و منطقه‌ی محل زندگي بوده است. نتيجهی مطالعه نشان داد كه اكثر افراد نمونه به لحاظ سطح دین‌داری و سرمایه‌ی اجتماعي در سطح متوسط و بالا و تنها درصد كمي از آن‌ها در سطح ضعيف قرار داشته‌اند. آزمون فرضيهها نشان داد كه دین‌داری به ميزان 14/0 بر سرمايه اجتماعي تأثير دارد و این تأثیر بر سطح کمتر از 05/0 معنادار می‏باشد. همچنین از بين ابعاد دین‌داری، بعد اعتقادی بیشترین تأثیر را بر سرمایه‏ی اجتماعی دارد و بعد از آن به ترتیب ابعاد مناسکی، پیامدی و عاطفی بیشترین تأثیر را دارند. 2-6- جمع بندی دانشمندان علوم اجتماعی در پی آنند که بدانند سرمایه‏ی اجتماعی دارای چه ویژگی‏هایی است، چرا که این امر به سیاست گذاران، آژانس‌های توسعه بین‌المللی امکان می‏دهد، سیاست‏ها و برنامه های خود را به گونه‏ای تنظیم کنند که هم بتوانند بین مردم اعتماد ایجاد کنند و هم قوانین و نهادهای اقتصادی را طبق الگوی رشد انسانی و اجتماعی افراد، متحول سازند. کشورهای توسعه نیافته به دلیل کمبود سرمایه های اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی و عدم اجرا یا ضعف و ناکارآمدی برنامه های اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی از شاخص‌های سطح بالایی برخوردار نیستند (زهرا و راضیه خاوری، 1390: 278). ایدهی اصلی سرمایه‏ی اجتماعی این است که خانواده، دوستان، همکاران، دارایی بسیار مهمی را تشکیل می‏دهند که یک فرد می‏تواند در شرایط بحرانی آن‏ها را بکار گیرد، از آن‏ها بهره بگیرد و یا برای منافع مادی استفاده نماید. البته این مسئله برای گروه بیشتر صدق میکند. اجتماعاتی که از نعمت مجموعهی گوناگونی از شبکه‏های اجتماعی و انجمن‌های مدنی برخوردار هستند، در یک وضعیت محکم‌تری در مواجهه با فقر، آسیب پذیری و حل منازعات قرار دارند و بهتر می‌توانند از فرصت‌های جدید بهره ببرند (پاتنام و گاس، 2002: 9). همچنین برای توسعه مشاغل خانگی ضرورت دارد برنامههایی با اهداف و چشم انداز مناسب در دوره های زمانی کوتاه مدت و بلند مدت برای ترویج فرهنگ، اندیشه و روحیه کارآفرینی و مفاهیم وابسته آن نظیر نوآوری، خلاقیت، خودباوری، آینده نگری و غیره طراحی و به اجرا درآید تا از این رهگذر بتوان به پایداری فرآیند توسعه مشاغل خانگی در جوامع شهری و روستایی امیدوار بود (یعقوبی فرانی و موحدی،1389: 2). با بررسی پیشینه های داخلی و خارجی میتوان به اهمیت سرمایهی اجتماعی و مشاغل خانگی پی برد. همچنین با بررسیهای مطالعات پیشین در می‌یابیم که تاکنون پژوهشی به طور مستقیم به بررسی تأثیر سرمایهی اجتماعی در راه‏اندازی کسب‏وکار خانگی نپرداخته است، لذا در این پژوهش با بهرهگیری از دیدگاه نظری پاتنام به بررسی تأثیر سرمایه‌ی اجتماعی بر راه‏اندازی مشاغل خانگی می‌پردازیم. 2-7- چارچوب نظری و مدل مفهومی پژوهش این پژوهش به بررسی تأثیر سرمایه‌ی اجتماعی بر راه‏اندازی مشاغل خانگی، با بهره گیری از رویکرد پاتنام می‌پردازد. سرمایه‏ی اجتماعی حاصل انباشته شدن منابع بالقوه و یا بالفعلی است که مربوط به مالکیت یک شبکهی بادوام از روابط کم و بیش نهادینه شده در میان افرادی است که با عضویت در یک گروه به وسیلهی حمایت از سرمایه‏ی جمعی ایجاد می‏شود (بوردیو، 1986: 248). سرمایه‏ی اجتماعی کنش اجتماعی نیست بلکه هنجارها و ضمانتهای اعتماد و عمل متقابل در بین شبکه‏های اجتماعی است که مشکلات غیرقابل حل کنش‌های اجتماعی را حل می‏کند (زهرا و راضیه خاوری، 1390: 283). سرمایهی اجتماعی از دیدگاه پاتنام به ویژگیهای سازمان اجتماعی نظیر شبکهها، هنجارها و اعتماد اشاره دارد که همکاری و هماهنگی برای منافع متقابل را تسهیل می‌نماید (پاتنام، 1999: 6).بنابراین ابعاد سرمایه‌ی اجتماعی از دیدگاه پاتنام را بدین صورت می‌توان بیان نمود: 2-7-1- اعتماد: در مورد ارتباط اعتماد و سرمایهی اجتماعی در ادبیات مربوطه و بین نویسندگان تفاوت زیادی وجود دارد. برخی نویسندگان مانند فوکویاما سرمایه‏ی اجتماعی را معادل اعتماد در نظر می‌گیرند و برخی مانند پاتنام اعتماد را به عنوان یک منبع سرمایه‏ی اجتماعی در نظر می‌گیرند و برخی مانند کلمن آن را به عنوان یک شکل در نظر می‌گیرند. (ماجدی، 1386: 96). اعتماد باعث تسهیل کنش و همکاری می‌شود، هرچه اعتماد در جامعه ای بالاتر باشد، احتمال همکاری هم بیشتر خواهد شد. اعتماد که یکی از عناصر ضروری تقویت همکاری است، یک عنصر غیر اختیاری و ناآگاهانه نیست، بلکه مستلزم پیش بینی رفتار یک بازیگر مستقل است. شما برای انجام کاری، صرفاً به این دلیل که فردی (یا نهادی) می‌گوید آن را انجام خواهد داد به او اعتماد نمی‌کنید، بلکه با توجه به شناخت از خلق و خوی او، انتخاب‌های ممکن او، تبعات آن‌ها و توانایی او حدس می‌زنید که او انجام این کار را بر خواهد گزید، اعتماد می‌کنید (پاتنام، 1380: 212). در واقع از نظر پاتنام هرچه تعامل میان افراد بیشتر باشد، آن‌ها اطلاعات بیشتری درباره یکدیگر به دست می‌آورند و انگیزه‏های بیشتری برای اعتماد پیدا می‌کنند (ایمانی جاجرمی، 1380: 38). اعتماد حاصل پیش بینی پذیری رفتار دیگران است که در یک جامعه‌ی کوچک از طریق آشنایی نزدیک با دیگران حاصل می‌شود، اما در جوامع بزرگتر و پیچیده تر یک نوع اعتماد غیر شخصی‌تر یا شکل مستقیمی از اعتماد ضرورت می‌یابد (پاتنام، 1380: 292). پاتنام در بحث اعتماد با توجه به شعاع اعتماد به دو نوع اعتماد شخصی و اعتماد اجتماعی تقسیم می‌نماید (پاتنام، 1380: 137). پاتنام از این دو نوع اعتماد به عنوان اعتماد غلیظ و رقیق یاد می‌کند. اعتماد غلیظ در پرتو فعالیت و عضویت در گروه‌های‌ پاتنام نیز بر این باور است که هرچه تعداد کسانی که با یکدیگر کار می‌کنند، بیشتر شود، مقدار سرمایه‌ی‌ اجتماعی تولید شده نیز بیش‌تر خواهد شد (حیدری، 1384: 22) و نوع سوم اعتماد از دیدگاه پاتنام اعتماد به حکومت می‌باشد (پاتنام و گاس، 2002: 7) اعتماد بین شخصی (درون گروهی) : اعتماد بین شخصی شکلی از اعتماد می‌باشد که در روابط چهره به چهره خود را نشان می‌دهد (اوجاقلو و زاهدی، 1384: 101). هم زیستی مستقیم بین تعامل کنندگان از ویژگی‌هایی است که اعتماد بین شخصی را از دیگر شکل‌های اعتماد جدا می‌کند (شارع پور و همکاران،1389 ) اعتماد اجتماعی (اعتماد تعمیم یافته) : اعتماد تعمیم یافته را می‌توان داشتن حسن ظن نسبت به افراد جامعه جدای از تعلق آن‌ها به گروه های قومی و قبیله ای تعریف کرد (اوجاقلو و زاهدی، 1384: 102). اعتماد به حکومت و نهادهای اجتماعی (اعتماد نهادی) : اعتماد نهادي، حالت انتزاعی اعتماد به نهادها و سازمانها است. میزان اعتمادي که مردم به نهادهاي گوناگون دارند، در بین جوامع مختلف متفاوت است و در طی زمان دست‌خوش تغییر می‌شود (شارع پور و همکاران،1389 ) به نظر پاتنام مردم هنجارهاي اساسي، مشاركت، همكاري و مبادله را از طريق پيوستگي و تعلق گروهي ياد می‌گیرند و سپس به همديگر اعتماد می‌کنند. به نظر وي به همين دليل، ميزان اعتماد در اجتماعات كوچك و محدود بيشتر از اجتماعات بزرگ و گسترده با جمعيت بالاست. بنابراين از ديدگاه پاتنام ميزان گستردگي روابط بر ميزان اعتماد مؤثر است (معیدفر و جهانگیری، 1388: 54). لازم به ذکر میباشد که وقتی در جامعهی مدرن از اعتماد سخن میگوییم منظور ما اعتماد تعمیمیافته می‏باشد. در جامعهی مدرن ما هنگامی که بر اساس آشنایی حدود فعلی خود را ترک میکنیم و وارد دنیایی میگردیم که همراه با پیچیدگی، احتمال و ریسک میباشد، به اعتماد نیاز خواهیم داشت (سیسیانن، 2000: 4). 2-7-2- شبکه یک شبکه گروهی از عاملان منفردی است که در هنجارها یا ارزش‌هایی فراتر از ارزش‌ها یا هنجارهای لازم برای داد و ستدهای متداول بازار، مشترک هستند (فوکویاما، 1379: 69). پاتنام مانند دیگر نظریه‌پردازان سرمایه‏ی اجتماعی، روابط اجتماعی افراد و تعاملات آنان با یکدیگر را بنیادی‌ترین جزء سرمایه‏ی اجتماعی معرفی می‌کند و شبکه‌ها را به عنوان خاستگاه دو مؤلفه‌ی دیگر سرمایه‏ی اجتماعی یعنی هنجارهای اعتماد و همیاری مطرح می‌سازد (پاتنام و گاس، 2002: 6). فشردگی یا تراکم شبکه ویژگی دیگری علاوه بر ساخت شبکه است که پاتنام بر آن تاکید دارد. منظور او از فشردگی، افزایش انجمن‌ها و امکانات عضویت‌های متداخل و مشارکت در عرصه های چندگانه زندگی اجتماعی است (پاتنام و گاس، 2002: 13). شبکه های رسمی و غیر رسمی ارتباطات و مبادلات در هر جامعه ای- اعم از مدرن و سنتی، اقتدارگرا و دموکراتیک، فئودالی یا سرمایه داری- وجود دارند. شبکه‌ها دو نوع اند: افقی و عمودی. در شبکه های افقی شهروندانی عضویت دارند که دارای قدرت و وضعیت برابری هستند. در شبکه های عمودی شهروندان نابرابر از طریق روابط نابرابر مبتنی بر سلسله مراتب و وابستگی به هم پیوند دارند. کنش‌های افقی قوی در شبکه های مشارکت مدنی مانند انجمن‌های همسایگی، کانون‌های سرود خوانی، تعاونی‌ها، باشگاه های ورزشی و احزاب مردمی روی می‌دهند. از نظر پاتنام شبکه های مشارکت مدنی از اشکال ضروری سرمایه‏ی اجتماعی‌اند. «هرچه این شبکه‌ها در جامعه ای متراکم‌تر باشند، احتمال بیشتری وجود دارد که شهروندان بتوانند در جهت منافع متقابل همکاری کنند.»(پاتنام، 1380: 296). از نظر پاتنام هرچه ساختار سازمانی افقی‌تر باشد، موفقیت نهادی آن در اجتماع بیشتر است. او شبکه عمودی یا سلسله مراتبی را فاقد توان برقراری اعتماد و همکاری اجتماعی می‌داند. دو عامل اساسی این قضیه، یکی غیر موثق بودن جریان اطلاعات در شبکه عمودی نسبت به شبکه افقی است (به سبب این که اطلاعات صحیح اجازه بهره کشی و استعمار را نمی‌دهد) و دوم اینکه هنجارهای معامله متقابل و مجازات‌های مربوط به تخلف از آن که مانع فرصت طلبی می‌شوند، در شبکه های عمودی برای مقامات عالی کمتر وضع می‌گردند و کمتر هم اجرا می‌شوند (ایمانی جاجرمی، 1380: 38). به باور نظریه‌پردازان شبکه ای، شبکه های اجتماعی بر روی سرمایه‏ی اجتماعی کنش گر از طریق روابط یا پیوندهای مستقیم یا غیرمستقیم او تأثیر می‌گذارد و این کار توسط ساختار کلی شبکه‌هایی که او در آن محصور است صورت می‌گیرد (ماجدی، 1386: 94). 2-7-3- هنجار هرچند جامعه‌شناسان شبکه ای تاکیدشان بر روی اهمیت محتوای پیوند های شبکه ای به عنوان یک منبع مستقل از سرمایه‏ی اجتماعی می‌باشد اما تحقیقات دیگر بر نقش هنجارهای مشترک و باورها در تعیین میزان سرمایه‏ی اجتماعی محصور در درون این پیوندها تاکید می‌نمایند (پاتنام، 2000: 134). در گروه اجتماعی هنجارهایی هستند که مهم‌ترین سودمندی آن‌ها تقویت اعتماد، کاهش هزینه معاملات و تسهیل همکاری است. پاتنام هنجارهای معامله را از مولدترین اجزای سرمایه اجتماعی می‌داند. گروه‌ها و جوامعی که بر آن‌ها این هنجارها حاکم است و از آن پیروی می‌کنند، به شکل موثری بر فرصت طلبی و مشکلات عمل جمعی فائق می‌آیند (پاتنام،1380: 314). تعدادی از نظریه‌پردازان سرمایه‏ی اجتماعی تاکیدشان بر روی هنجارهای مشترک می‌باشد اما پورتر و پاتنام بر هنجارهای معامله به مثل تعمیم یافته تاکید می‌کنند (پاتنام، 2000: 134). پاتنام در تعریف هنجارهای همیاری به دو نوع متوازن و تعمیم یافته اشاره می‌نماید. در نوع متوازن با مبادله همزمان چیزهای با ارزش برابر، مانند موقعی که همکاران روزهای تعطیلشان را با هم عوض می‌کنند، مواجه هستیم. اما در هنجار تعمیم یافته رابطه‌ی تبادل مداومی در جریان است که در همه حال یک طرفه و غیر متوازن است اما انتظارات متقابلی ایجاد می‌کند، مبنی بر این که سودی که در حال حاضر اعطا گردیده، باید در آینده بازپرداخت گردد (پاتنام، 2000: 135). در واقع هنجار معامله به مثل تعمیم یافته مشکل کنش جمعی را حل کرده و جامعه را به هم می‌پیوندد و بنابراین افراد را از جستجو در پی سود شخصی بودن و خودخواهی و تعهد کم نسبت به دیگر اعضا، به جامعه ای با منافع مشترک تبدیل می‌کند (ماجدی، 1386: 94-95). 2-8- مدل زیر بنایی پژوهش با توجه به مطالب گفته شده، این پژوهش به بررسی تأثیر سرمایه‌ی اجتماعی با استفاده از رویکرد پاتنام بر راه‏اندازی کسب‏وکار خانگی پرداخته می‌شود. طبق رویکرد پاتنام سرمایه‌ی اجتماعی را با 3 بعد اعتماد (اعتماد بین شخصی، اعتماد تعمیم یافته و اعتماد به نهادها)، شبکه‌ی روابط (رسمی و غیر رسمی) و هنجارهای معامله به مثل سنجیده می‏شود. همچنین تأثیر متغیرهای شغلی شاغلان کسب‏وکار خانگی (درآمد، نوع فعالیت، سابقه، عضویت در صنف) را بر سرمایه‌ی اجتماعی بررسی نمودیم. بنابراین مدل نظری و تئوریک تحقیق حاضر به صورت نمودار زیر بیان می‌شود: -111125191135شاغلانکسب‏وکار خانگی سرمایه‌ی اجتماعیاعتماد بین شخصیاعتماد تعمیم یافتهاعتماد به نهادهاشبکه‌ی روابط رسمیشبکه‌ی روابط غیررسمیهنجارهای معامله متقابلویژگی های فردیسنمحل تولد تحصیلاتقومیت00شاغلانکسب‏وکار خانگی سرمایه‌ی اجتماعیاعتماد بین شخصیاعتماد تعمیم یافتهاعتماد به نهادهاشبکه‌ی روابط رسمیشبکه‌ی روابط غیررسمیهنجارهای معامله متقابلویژگی های فردیسنمحل تولد تحصیلاتقومیت شکل شماره2- 3- مدل مفهومی پژوهش 2-9- خلاصه فصل در این فصل ضمن بررسی مفاهیم و نظریه های سرمایه‌ی اجتماعی و مشاغل خانگی، نظریه‌ی پاتنام به عنوان دیدگاه مورد استفاده این پژوهش تعیین گردید. سپس با بررسی مطالعات پیشین داخلی و خارجی معلوم گردید که تاکنون مطالعه ای مستقیماً به بررسی تأثیر سرمایه‌ی اجتماعی بر راه‏اندازی مشاغل خانگی در داخل و خارج از کشور نپرداخته است. در نهایت نیز چارچوب نظری و مدل مفهومی و زیر بنایی پژوهش با توجه به دیدگاه پاتنام تعیین گردید. الف- منابع فارسی احمدی، نهال؛ ایران باغبان و مریم السادات فاتحی زاده (1387)." کسب و کار خانگی: راهی به سوی خود اشتغالی زنان و کارآفرینی در خانه"، اولین همایش بین المللی نقش زن در توسعه علوم، فرهنگ و تمدن اسلامی احمدی فیروزجائی، علی؛ حسن صدیقی و محمدعلی محمدی (1385)." مقایسه سرمایه‌ی اجتماعی کشاورزان عضو و غیر عضو تعاونی‌های تولید روستایی"، فصلنامه علمی پژوهشی رفاه اجتماعی، شماره 23، صص. 93-111 آراستی، زهرا و محمدرضا اکبری جوکار (1385). " بررسی شیوه های ارتباط شبکه یی زنان کارآفرین ایرانی و تأثیر آن در راه اندازی کسب‌وکار"، فصلنامه ی مطالعات زنان، شماره‌ی 3، صص 5-22 الواني، سيد مهدی (1388). سرنوشت كار در آينده، مديرت عمومي. چاپ سي و ششم، تهران، نشر ني. امامی میبدی، علی (1383). " بازار کار ایتالیا و زمینه های فرستادن نیروی کار به آن کشور"، فصلنامه ی سیاسی-اقتصادی، شماره 204-203، صص 213-204 امینی نژاد، روجا؛ قليپور، آرین و غلامرضا اسلامي بيدگلي (1389). "سرمايهي اجتماعي كارآفرينان نوپا و تأمین مالي غيررسمي"، توسعه كارآفريني، شماره دهم، صص 49-70 انتظاریان، ناهید و طاهره طهماسبی (1389). "موانع و راهکارهای توسعهی مشاغل خانگی در ایران"، ماهنامه کار و جامعه، شماره 127، صص 78-98 اوجاقلو، سجاد و محمد جواد زاهدی (1384). "بررسی اعتماد اجتماعی و عوامل موثر بر آن در بین ساکنان شهر زنجان"، مجله‌ی جامعه شناسی، شماره 4، صص.92-125 ایمانی جاجرمی، حسین (1380). " سرمایه‏ی اجتماعی و مدیریت شهری"، فصلنامه مدیریت شهری، شماره 7، صص.34-45 ایمانی جاجرمی، حسین و سید احمد فیروزآبادی (1385). " سرمایه‏ی اجتماعی و توسعه‌ی اقتصادی-اجتماعی در کلان شهر تهران"، فصلنامه ی رفاه اجتماعی، شماره 23، صص224-197 بیکر، واین (1382). مدیریت و سرمایه‏ی اجتماعی، ترجمه دکتر سید مهدی الوانی و دکتر محمدرضا ربیعی مندجین، چاپ اول، تهران، سازمان مدیریت صنعتی پاتنام، رابرت (1380). دموکراسی و سنتهای مدنی، مترجم: محمد تقی دلفروز، انتشارات روزنامه اسلام، تهران پیران، پرویز؛ میرطاهر موسوی و ملیحه شیبانی (1385). "کارپایه‌ی مفهومی و مفهوم سازی سرمایه‌ی اجتماعی (با تاکید بر شرایط ایران) "، فصلنامه علمی پژوهشی رفاه اجتماعی، شماره 23، صص. 9-44 تاجبخش، کیان (1385). سرمایه‏ی اجتماعی: اعتماد، دموکراسی و توسعه، ترجمهی افشین خاکباز و حسن پویان، چاپ دوم، تهران، نشر شیرازه توسلی، غلامعباس و مرضیه موسوی (1384). " مفهوم سرمایه در نظریات کلاسیک و جدید با تاکید بر نظریه های سرمایه‏ی اجتماعی"، فصلنامه ی علوم اجتماعی، شمارهی 26، صص.1-32 حیدری، داوود (1384). " مروری بر ادبیات، موضوع سرمایه‌ی اجتماعی"، نشریه‌ی جامعه شناسی و علوم اجتماعی، شماره 29، صص.17-26 حیدری قشقایی، سیمین (1390). شناسايي عوامل موثر سرمايه اجتماعي در راه اندازي کسب‌وکارهای حوزه آموزش، پایان نامه‌ی کارشناسی ارشد رشته مديريت كارآفريني كسب‏وكار جديد، تهران، دانشگاه تهران خاکی، غلامرضا (1382). روش تحقیق با رویکردی به پایان نامه نویسی، چاپ اول، تهران، انتشارات بازتاب خاوری زهرا و راضیه خاوری (1390). "بررسی تأثیر شاخص‌های سرمایه‏ی اجتماعی بر وضعیت اقتصادی محله؛ مطالعه موردی: محله طلاب"، دوفصلنامه مدیریت شهری، شماره بهار و تابستان 1390، صص.277-298 خندان، فرزاد (1389). " كارآفريني و يادگيري الكترونیکي: مدلي براي توسعهی مشاغل خانگي"، اولین کنفرانس بین المللی مدیریت، نوآوری و کارآفرینی شیراز خنیفر، حسین؛ احمدیآزرم، هادی و محسن زمانیفر (1389). " نقش انگیزهها و عوامل جمعیت‏شناختی در کارآفرینی خانگی"، ماهنامه اجتماعی، اقتصادی، علمی و فرهنگی، شمارهی 127، 59-77 درانی، کمال و زهرا رشیدی (1387). بررسی تعاریف، مفاهیم و چگونگی ایجاد سرمایه‌ی اجتماعی (با تاکید بر اعتماد اجتماعی)، ماهنامه مهندسی فرهنگ، شماره17-18، صص7-19 دواس، دی ای (1376). پیمایش در تحقیقات اجتماعی، ترجمه‌ی هوشنگ نایبی، تهران، نشر نی رفیع پور، فرامرز (1383). کند و کاوها و پنداشته‌ها، تهران، شرکت سهامی انتشار، چاپ چهاردهم رودگرنژاد، فروغ و کریم کیاجوری (1389)." چالش‌ها و موانع توسعه کسب و کار خانگی"، اولين همايش ملي توسعه مشاغل خانگي سکاران، اوما (1388). روش‌های تحقیق در مدیریت، ترجمه‌ی دکتر محمد صائبی و دکتر محمود شیرازی، چاپ هفتم، تهران، موسسه‌ی عالی آموزش و پژوهش مدیریت و برنامه ریزی سلینجر، هربرت و النا شوهامی (1378). روش‌های پژوهش در زبان دوم، ترجمه‌ی خلیل میرزایی و حمیدرضا فاطمی پور، تهران، ارسباران شارع پور، محمود؛ رازقی، نادر و خلیل غلامزاده (1389). " بررسی رابطۀ انواع اعتماد با اعتماد اجتماعی در بین دانشجویان دانشگاه مازندران"، مطالعات اجتماعی ایران، شماره 3، صص. 63 - 82 طالقانی، محمود (1377). روش تحقیق نظری، چاپ اول، انتشارات دانشگاه پیام نور غفاری، غلامرضا و نازمحمد اونق (1385). " سرمایه‏ی اجتماعی و کیفیت زندگی"، مجله مطالعات اجتماعی ایران، دوره اول، شماره 1، 159-199 غلامی، نادر و محمود احمدپور داریانی (1386). "بررسی عوامل موثر بر راه اندازی کسب و کار خانگی در شهر تهران"، اولین همایش ملی مدیریت کارآفرینی فرازمند، حسن، ‌‌غلامی ‌رنانی، محسن و مرتضی ‌سامتی، (1385). " بررسی رابطه‌ی تمركز زدایی مالی و اندازه‌ی دولت در ایران"، فصلنامه‌ی پژوهش‌های اقتصادی ایران، شماره 17 فوکویاما، فرانسیس (1379). پایان نظم: سرمایه‏ی اجتماعی و حفظ آن، ترجمهی غلامعباس توسلی، تهران، جامعهی ایرانیان، چاپ اول (1997) فهرست مشاغل خانگی (1390). دبیرخانه ستاد ساماندهی و حمایت از مشاغل خانگی قاسمی، وحید؛ اسماعیلی، رضا و کامران ربیعی (1385) " سطح بندی سرمایه‏ی اجتماعی در شهرستان‌های استان اصفهان"، فصلنامه ی علمی پژوهشی رفاه اجتماعی، شماره 23، 225- 248 قاسمی، وحید و زهرا اميري اسفرجاني (1390). " تبيين جامعه شناختي تأثير دينداري بر سرمايه اجتماعي درون گروهي (مطالعه موردي شهر اصفهان) " جامعه شناسی کاربردی، شماره 2، صص.21-46 قانون ساماندهی و حمایت از مشاغل خانگی (1389)، ماهنامه کار و جامعه، شماره 118-119، صص 18-20 قلیچ لی، بهروز (1388) . مدیریت دانش: فرایند خلق، تسهیم و کاربرد سرمایه‏ی فکری در کسب و کارها، چاپ اول، تهران، سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت). کامران، فریدون؛ خوش فر، غلامرضا و آرزو حسینی (1389). " بررسی مقایسه ای سرمایه‏ی اجتماعی بین خانواده های شاهد و ایثارگر با خانواده های عادی و عوامل موثر بر آن در گلستان"، فصلنامهی پژوهش اجتماعی، شماره 9 کرلینجر، فرد (1374). مبانی پژوهش در علوم رفتاری. ترجمه‌ی حسن پاشا شریفی و جعفر نجفی زند، تهران، انتشارات آوای نور کلانتری، خلیل (1385). پردازش و تحلیل داده‌ها در تحقیقات اجتماعی- اقتصادی با استفاده از نرم افزار SPSS، تهران انتشارات شریف ماجدی، مسعود (1386). تبیین سرمایه‏ی اجتماعی در نقاط روستایی استان فارس. با تاکید بر منابع و دستاوردهای آن در قالب توسعه‌ی روستایی، رساله‌ی دکتری جامعه شناسی، شیراز، دانشگاه شیراز مرشدی، ابوالفضل و حامد شیری (1387). " مقایسه سرمایه‌ی اجتماعی دانشجویان دانشگاه تهران و اعضای کانون‌های فرهنگی و هنری دانشگاه های شهر تهران"، مجله جامعه شناسی ایران، شماره 3 و 4، صص. 194-225 مظلوم خراسانی، محمد و احمدرضا اصغرپور ماسوله (1384)."سنجش میزان سرمایه‏ی اجتماعی دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی مشهد در سال تحصیلی 1383-1384 و عوامل موثر بر آن"، مجله علوم اجتماعی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه فردوسی مشهد، شماره 2، صص 193-215 معیدفر، سعید و پرویز جهانگیری (1388). "اعتماد اجتماعي تعميم يافته و عوامل اجتماعي مؤثر بر آن مطالعه موردي شهر اروميه"، دانشنامه علوم اجتماعی، شماره 1، صص.47-67 موسوی، میرطاهر (1386). "مشارکت اجتماعی یکی از مؤلفه‌های سرمایه اجتماعی"، فصلنامه علمی-پژوهشی رفاه اجتماعی، شماره 23 موسوی خامنه، مرضیه (1382). سرمایه اجتماعی و سلوک اجتماعی، پایان نامه دکتری جامعه شناسی، دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران مؤمنی، علیرضا و علی فعال قیومی (1387). تحلیل آماری با استفاده از SPSS، چاپ دوم، تهران، انتشارات کتاب نو. مهر، محمد (1389).مشاغل خانگی، مزایا و چالش‌ها، ماهنامه کار و جامعه، شماره 119-118، صص.107-104 ناطق پور، محمدجواد و سید احمد فیروزآبادی (1384). "سرمایه‏ی اجتماعی و عوامل موثر بر شکل گیری آن در شهر تهران"، مجله‌ی جامعه شناسی ایران، شماره‌ی 4، صص. 59-91 ناطق پور، محمد جواد و سید احمد فیروزآبادی (1385). " شکل گیری سرمایه‏ی اجتماعی و فرا تحلیل عوامل موثر بر آن " فصلنامه ی علوم اجتماعی، شماره 28، صص. 160-190 ناطقی، علی اکبر؛ حسام‌الدین قاسمی؛ مهدی عباسی و مریم کاظمی تربقان (1389). "معرفی برخی مدل‏های کسب و کار خانگی"، اولين همايش ملي توسعه مشاغل خانگي ناهید، مجتبی و محمد امین قنبری (1389). "بررسی نقش کسب و کارهای خانگی در اشتغال زایی و کارآفرینی جوانان"، اولين همايش ملي توسعه مشاغل خانگي نبوی، بهروز (1384). روش تحقیق در علوم اجتماعی، چاپ بیست و دو، تهران، انتشارات فروردین نجاحی، اکبر و ابوالحسن قاسم پور (1389). مروری بر مدل‌های کسب و کار خانگی و ارائه مدل مناسب برای ایران، اولين همايش ملي توسعه مشاغل خانگي نصر اصفهانی، علی؛ انصاری، محمد اسماعیل؛ شائمی برزکی، علی و حسین آقا حسینی (1390). " بررسی سرمایه‏ی اجتماعی سازمانی در سازمان‌های خدماتی استان اصفهان"، جامعه شناسی کاربردی، شماره 41، صص 134-107 هومن، حیدر علی (1383). شناخت روش علمی در علوم رفتاری، تهران، انتشارات پارسا، چاپ پنجم یاسمی نژاد، پریسا و محسن گل محمدیان (1390). راهنمای کاربردی SPSS17 در روانشناسی، علوم تربیتی و علوم اجتماعی، چاپ اول، تهران، انتشارات ارجمند یعقوبی فرانی، احمد و رضا موحدی (1389). "ترویج کارآفرینی، زمینه ساز توسعه مشاغل خانگی"، اولين همايش ملي توسعه مشاغل خانگي ب- منابع انگلیسی ABS (2004). Australian Bureau of Statistics, statistics report 8127.0 Characteristics of Small Business, Australia Adler, Paul and Seok-Woo Kwon(2002). "Social capital: Prospects for a new concept" Academy of management review, Vol.27, pp.17-40 Bourdio, pierre (1986). “The forms of capital in Richardson JG". Handbook of Theory and Research for the Sociology of Education, new York: Greanwood, pp. 241-258 Bullen , Paul & Jenny Onyx (1998). "Measuring Social Capital in Five Communities in NSW ",The Journal of Applied Behavioral Science ,Vol. 36, pp. 23-42 Carter, S., Mason, C. and Tagg, S. (2004) , Lifting the Barriers to Growth in UK Small Businesses, FSB Biennial Membership Survey, University of Stirling 65. CENBR (1998) Increase in At-Home Workers Reverses Earlier Trend, U.S. Department of Commerce Economics and Statistics Administration, from: www.census.gov/main/ Chang, Erick; Memili, Esra; Chrisman, James; Kellermanns ,Franz and Jess Chua (2009)." Family Social Capital, Venture Preparedness and Start-Up Decisions", Family Business Review, Vol 22, pp. 279-292 Coleman James (1988). Social Capital in the Creation of Human Capital. American Journal of Sociology; Vol. 94: pp. 95-121 Finmark Trust, (2006). Home Based Entrepreneurs. from: www.finmark.org.za Fong A. CS. Ching, Yip K. Chan J. and Corpcom Services (2000). Working in home: A Guide book for Working Women and Homemakers. Corpcom Services Sdn.BhdPublication: Singapore. Fukuyama, Fransis (1997). Social capital, Brasenose College, Oxford Glaeser, E.; Laibson, D. and B.Sacerdote (2000). "The economic approach to social capital", NBER working paper, NO.7728 Grix, Jonathan (2001)." Social Capital as a Concept in the Social Sciences: The Current State of the Debate", Democratization, Vol.8, No.3, pp.189–210 Hjollund, Lene & Gert Tinggaard Svendsen (2000)." Social Capital: A Standard Method of Measurement", Aarhus School of Business, vol 9 Holmes, Scott;Smith, Sharyn & Georgie Cane (1997)." Gender issues in homebased business operation and training:an Australian overview", Women in Management Review, Vol. 12 , pp. 68-73 Horgan, M. (2001) , Policy, Regulations and Approaches to Home Based Jacobs, Jane (1961). The Death and Life of Great American Cities. New York: Vintage. Katila, Saija and Östen Wahlbeck (2011). "The role of (transnational) social capital in the start-up processes of immigrant businesses: The case of Chinese and Turkish restaurant businesses in Finland", International Small Business Journal, Vol .30(3) ,pp. 294–309 Krishna, A; Shrader. E. Social Capital Assessment Tool, Conference of Social Capital and Poverty Reduction, UNDP. 1999 , 321-324 Lee, Robert and Oswald Jones (2008). "Networks, Communication and Learning during Business Start-up: The Creation of Cognitive Social Capital", International Small Business Journal, Vol. 26,pp. 559–594 Lin, Nan (1999). "Bulding a network Theory of social capital". Connections ,22(1) ,pp. 28-51 Lin, N. (2001) "Social Capital: Social Networks, Civic Engagement or Trust?", Hong Kong Journal of Sociology, Vol 2, 1-38. Loscocco, Karyn & Andrea Smith-Hunter (2004)." Women home-based business owners: insights from comparative analyses", Women in Management Review, Volume 19 · pp. 164-173. Mason, Colin; Carter, Sara and Stephen Tagg (2011). "Invisible Businesses: The Characteristics of Home based Businesses in the United Kingdom", Regional Studies, Vol. 45.5, pp. 625–639 Newbery, Robert & Gary Bosworth (2010). "Home-based business sectors in the rural economy", Society and Business Review, Vol. 5, pp. 183-197 Offe, Claus and Susanne Fuchs (2002). "A decline of social capital? The German case", Published in Robert Putnam. Democracy in Flex: The evolution of social capital in contemporary society, New York: Oxford University Press Parker, Philip (2009). "The 2009-2014 Outlook for Home-Based Businesses in Africa & the Middle East", Icon Group International, Inc. Putnam, Robert (1995)."Bowling alone: America's declining social capital". Journal of Democracy, Vol. 6, pp. 65-78. Putnam, Robert (2000).Bowling Alone: The Collapse and revival of American community, New York: Simon and Schuster Putnam, Robert & Kristin Goss (2002). Introduction. In R. Putnam (Ed.) Democracies in Flux. (pp. 3-19). New York: Oxford University Press Rodríguez, María José & Francisco Javier Santos (2009)." Women nascent entrepreneurs and social capital in the process of firm creation" Int Entrep Manag ,Volum 5, PP.45–64 Rosnafisah Suleiman, Site Salvia Mohamed Sheriff, Mohd Sharifuddin Ahmad (2009) ”The e-Business Potential for Home-Based Businesses in Malaysia: A Qualitative Study”, International Journal of Cyber Society and Education, Vol. 2, pp. 21-36 Siisiäinen, Martti (2000)."Two Concepts of Social Capital: Bourdieu vs. Putnam", ISTR Fourth International Conference Shane, Scott. (2003). A General Theory of Entrepreneurship. The Individual–Opportunity Nexus, Cheltenham: Edward Elgar Shane & Venkataraman (2000). “The promise of entrepreneurship as a field of research”. Academy of Management Review. Spence, Laura; René, Schmidpeter & André Habisch (2003). "Assessing Social Capital: Small and Medium Sized Enterprises in Germany and the U.K.", Journal of Business Ethics, Vol. 47, pp. 17–29 Taggart, James Donald (2009). Networking experiences of Australian home based Businesses, Thesis Of Doctor, Southern Cross University, NSW, Australia Thompson, Piers; Jones-Evans, Dylan and Caleb Kwong (2009). "Women and home-based entrepreneurship: evidence from United Kingdom", International Small Business Journal, Vol 27,pp. 227-239 Tipple, Graham (2006) “Employment and work conditions in home based enterprises in four developing countries: do they constitute ‘decent work’?” Work, employment and society. Vol, 20, pp. 167–179 Walker Elizabeth, Webster Beverley (2004). “Gender issues in homebased businesses”. Women in Management Review, Vol. 19, pp. 404- 412 Walker, Elizabeth; Wang, Calvin and Janice Redmond (2008). "Women and work-life balance: is home-based business ownership the solution?" Equal Opportunities International,Vol. 27 ,pp. 258-275 Washington, Vanessa (2008). A Qualitative Study of The Characteristics of Successful Women Enterpreneurs thorough Home-based business, Thesis Of Doctor, Capella University, United State Winter, Mary and Margaret Fitzgerald (1993). "Continuing the Family-Owned Home-Based Business: Evidence from a Panel Study", family business review, vol. 4, pp.417-426