دانلود مبانی نظری و پیشینه تحقیق تعاریف و دیدگاه های فناوری اطلاعات (docx) 45 صفحه
دسته بندی : تحقیق
نوع فایل : Word (.docx) ( قابل ویرایش و آماده پرینت )
تعداد صفحات: 45 صفحه
قسمتی از متن Word (.docx) :
-3-2ﺑﺨﺶ دوم: ﻓﻨﺎوري اﻃﻼﻋﺎت 44................................
-1-3-2اﻃﻼﻋﺎت45
-1-1-3-2ارزش اﻃﻼﻋﺎت 45................................
-2-3-2ﺗﮑﻨﻮﻟﻮژي46
-3-3-2ﻓﻨﺂوري اﻃﻼﻋﺎت47
-1-3-3-2ﺗﺎرﯾﺨﭽﻪ ﺗﮑﺎﻣﻞ ﻓﻨﺂوري 49................................
-2-3-3-2ﮐﺎرﺑﺮدﻫﺎي اﺻﻠﯽ ﻓﻨﺂوري اﻃﻼﻋﺎت50
-3-3-3-2وﯾﮋﮔﯽ ﻫﺎي ﻓﻨﺂوري اﻃﻼﻋﺎت واﻧﻘﻼب اﻃﻼﻋﺎﺗﯽ50
-4-3-3-2ﺳﯿﺴﺘﻤﻬﺎي اﻃﻼﻋﺎﺗﯽ ﭼﯿﺴﺖ؟51
-5-3-3-2ﺳﯿﺴﺘﻤﻬﺎي اﻃﻼﻋﺎﺗﯽ ﻣﺒﺘﻨﯽ ﺑﺮﮐﺎﻣﭙﯿﻮﺗﺮ.52
-6-3-3-2ﺗﻔﺎوﺗﻬﺎي ﺑﯿﻦ ﻓﻨﺂوري اﻃﻼﻋﺎت وﺳﯿﺴﺘﻤﻬﺎي اﻃﻼﻋﺎﺗﯽ واﻃﻼﻋﺎت 53................................
-7-3-3-2اﻧﻮاع ﺳﯿﺴﺘﻤﻬﺎي اﻃﻼﻋﺎﺗﯽ54
-8-3-3-2ﺗﺎﺛﯿﺮات ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ ﻓﻨﺂوري اﻃﻼﻋﺎت و ﺳﯿﺴﺘﻤﻬﺎي اﻃﻼﻋﺎﺗﯽ61
-9-3-3-2ﺗﻌﺎﻣﻞ دو ﺟﺎﻧﺒﻪ ﺳﺎزﻣﺎن و ﻓﻨﺂوري اﻃﻼﻋﺎت 63................................
-10-3-3-2ﭼﺎرﭼﻮﺑﻬﺎي ﺑﺮاي اﺳﺘﻔﺎده ازﻓﻨﺂوري اﻃﻼﻋﺎت65
-4-3-2ﭼﮕﻮﻧﮕﯽ ﺗﺎﺛﯿﺮﻧﻈﺎﻣﻬﺎي اﻃﻼﻋﺎﺗﯽ ﺑﺮﺳﺎزﻣﺎن66
-1-4-3-2ﻧﻈﺮﯾﻪ ﻫﺎي اﻗﺘﺼﺎدي 67................................
-2-4-3-2ﻧﻈﺮﯾﻪ ﻫﺎي رﻓﺘﺎري68
-3-4-3-2ﻧﻈﺮﯾﻪ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺷﻨﺎﺧﺘﯽ، ﭘﺎﯾﺪاري ﺷﯿﻮه ﻫﺎ 68................................
-4-4-3-2ﻧﻈﺮﯾﻪ ﻓﺮاﺻﻨﻌﺘﯽ ﺳﺎﺧﺘﺎر داﻧﺸﮕﺮا69
-5-4-3-2ﻧﻈﺮﯾﻪ ﻓﺮﻫﻨﮕﯽ ﻓﻨﺂوري اﻃﻼﻋﺎت و ﻓﺮﺿﻬﺎي ﺑﻨﯿﺎدﯾﻦ69
-6-4-3-2ﻧﻈﺮﯾﻪ ﺳﯿﺎﺳﯽ، ﻓﻨﺂوري اﻃﻼﻋﺎت ﻣﻨﺒﻌﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ69
-5-3-2ﮐﺎرﺑﺮد ﻓﻨﺂوري اﻃﻼﻋﺎت درﺳﺎزﻣﺎن 70................................
-6-3-2ﻣﺰاﯾﺎي ﻓﻨﺂوري اﻃﻼﻋﺎت72
-7-3-2ﻣﺤﺪودﯾﺘﻬﺎي ﻓﻨﺂوري اﻃﻼﻋﺎت73
ح
-8-3-2ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت اﻧﺠﺎم ﺷﺪه در داﺧﻞ وﺧﺎرج ﮐﺸﻮر 74................................
-1-8-3-2ﭘﮋوﻫﺸﻬﺎي اﻧﺠﺎم ﺷﺪه در داﺧﻞ ﮐﺸﻮر 75................................
-2-8-3-2ﺑﺮرﺳﯽ ﭘﮋوﻫﺸﻬﺎي اﻧﺠﺎم ﺷﺪه درﺧﺎرج از ﮐﺸﻮر 77:
-9-3-2ﻣﺪل ﺗﺤﻘﯿﻖ 86................................
-10-3-2ﺟﻤﻊ ﺑﻨﺪي و ﻧﺘﯿﺠﻪ ﮔﯿﺮي 86
-3-2ﺑﺨﺶ دوم: ﻓﻨﺎوري اﻃﻼﻋﺎت
ﻓﻨﺂوري اﻃﻼﻋﺎت وﺳﯿﺴﺘﻤﻬﺎي اﻃﻼﻋﺎﺗﯽ در ﻋﺼﺮ ﺣﺎﺿﺮ ﮐﻪ ﺗﺤﺖ ﻋﻨﻮان ﻋﺼﺮ اﻧﻔﺠﺎر اﻃﻼﻋﺎت و ﻋﺼﺮ ﺗﻐﯿﯿﺮات ﺳﺮﯾﻊ ﻧﺎﻣﯿﺪه ﺷﺪه اﺳﺖ، از ﺟﺎﯾﮕﺎﻫﯽ در ﺳﺎزﻣﺎﻧﻬﺎ ﺑﺮﺧﻮردار اﺳﺖ ﮐﻪ اداﻣﻪ ﺣﯿﺎت ﺳﺎزﻣﺎﻧﻬﺎ ﺑﺪون اﺳﺘﻔﺎده از اﯾﻦ اﺑﺰار ﻧﺎﻣﻤﮑﻦ ﻣﯽ ﻧﻤﺎﯾﺪ.
ﺑﻬﺮه ﮔﯿﺮي از اﻣﮑﺎﻧﺎت ﺣﺎﺻﻞ از ﺳﯿﺴﺘﻤﻬﺎي اﻃﻼﻋﺎﺗﯽ و ﻓﻨﺂوري اﻃﻼﻋﺎت ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺣﻮزه ﻧﻔﻮذ آﻧﻬﺎ در ﺳﺎزﻣﺎﻧﻬﺎ و ﺷﻤﻮل ﺗﺎﺛﯿﺮات ﺑﺮ ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ داﻧﺶ و ﺷﯿﻮه اﻧﻄﺒﺎق ﺳﺎزﻣﺎﻧﻬﺎ ﺑﺎ ﺗﻐﯿﯿﺮات ﻣﺤﯿﻄﯽ اﻣﺮي اﺳﺖ ﮐﻪ اﺟﺒﺎرﺷﺪه اﺳﺖ .
44
-1-3-2اﻃﻼﻋﺎت
اﻃﻼﻋﺎت ﺑﻪ دادﻫﻬﺎﯾﯽ اﻃﻼق ﻣﯽ ﮔﺮدد ﮐﻪ داراي ﻣﻔﻬﻮﻣﯽ ﺧﺎص ﺑﺎﺷﻨﺪ و اﺳﺘﻔﺎده ﮐﻨﻨﺪﮔﺎن از آﻧﻬﺎ ﺑﺘﻮاﻧﻨﺪ ﺑﻪ ﺳﻬﻮﻟﺖ آﻧﻬﺎ را ﮔﺮدآوري، ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪي و ﺗﻠﺨﯿﺺ ﻧﻤﻮده و در ﻣﻮﻗﻊ ﻣﻨﺎﺳﺐ و ﺿﺮوري ﭘﺲ از ﺗﺠﺰﯾﻪ و ﺗﺤﻠﯿﻞ و ﺗﻔﺴﯿﺮ، ﻣﻮرد ﺑﻬﺮه ﺑﺮداري ﻗﺮاردﻫﻨﺪ. اﻃﻼﻋﺎت ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ از داده ﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ در ﺑﺎﻓﺘﯽ ﺑﺎ ﻣﻌﻨﯽ ﺟﺎي ﮔﺮﻓﺘﻪ و در اﺧﺘﯿﺎر درﯾﺎﻓﺖ ﮐﻨﻨﺪه ﻗﺮار داده ﻣﯽ ﺷﻮد ﺗﺎ از آﻧﻬﺎ ﺑﺮاي ﺗﺼﻤﯿﻢ ﮔﯿﺮي اﺳﺘﻔﺎده ﮐﻨﺪ و اﻃﻼﻋﺎت ﻣﺘﻀﻤﻦ اﻧﺘﻘﺎل و درﯾﺎﻓﺖ آﮔﺎﻫﯽ و داﻧﺶ اﺳﺖ. اﻃﻼﻋﺎت ﻧﯿﺎز اوﻟﯿﻪ ﻫﺮﮔﻮﻧﻪ ﺗﺼﻤﯿﻢ ﮔﯿﺮي اﺳﺖ. ﻫﺪف اﻃﻼﻋﺎت،در ﻫﺮ زﻣﺎن ﺑﺎﯾﺪ اﻧﺘﻘﺎل داده ﻫﺎ ﺑﻪ ﺷﺨﺺ ﯾﺎ ﻣﺎﺷﯿﻦ ﺑﺎﺷﺪ. اﻫﺪاف اﺻﻠﯽ اﻃﻼﻋﺎت ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از: آﮔﺎﻫﯽ دادن، ارزﯾﺎﺑﯽ ﮐﺮدن، ﺗﺮﻏﯿﺐ ﮐﺮدن، ﺧﻠﻖ ﻣﻔﺎﻫﯿﻢ ﺟﺪﯾﺪ، ﺗﻌﺮﯾﻒ ﻣﺴﺌﻠﻪ، ﺗﺼﻤﯿﻢ ﮔﯿﺮي ، ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰي ، آﺷﻨﺎ ﺳﺎزي ، ﮐﻨﺘﺮل ﮐﺮدن و ﺗﺤﻘﯿﻖ (ﻣﻬﺪوي ،.(169:1379
-1-1-3-2ارزش اﻃﻼﻋﺎت
درواﻗﻊ اﻃﻼﻋﺎت ﻣﻮاد ﺧﺎم ﺗﺼﻤﯿﻤﺎت ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﺪﯾﺮان را ﺗﺸﮑﯿﻞ ﻣﯽ دﻫﺪ و آﻧﭽﻪ اﻣﺮوزه ﻧﺤﻮه ﺗﻮزﯾﻊ ﻗﺪرت را در ﺳﻄﺢ ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﻌﯿﻦ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ، ﻋﻼوه ﺑﺮ ﻣﻮارد ﻗﺒﻠﯽ، ﻧﺤﻮه ﺗﻮزﯾﻊ اﻃﻼﻋﺎت اﺳﺖ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻓﺮاﯾﻨﺪ ﺗﺼﻤﯿﻢ ﮔﯿﺮي و ﺗﺎﺛﯿﺮ اﻃﻼﻋﺎت در ﺗﺼﻤﯿﻢ ﮔﯿﺮي ﻣﯽ ﺗﻮان اﯾﻦ ﻧﺘﯿﺠﻪ را ﮔﺮﻓﺖ ﮐﻪ اﻃﻼﻋﺎت ﻧﻘﺶ ﺗﻌﯿﯿﻦ ﮐﻨﻨﺪه اي در ﺗﺼﻤﯿﻢ ﮔﯿﺮي دارد . ارزش اﻃﻼﻋﺎت ﺑﺴﺘﮕﯽ ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ ﺑﻪ ﺷﺨﺺ اﺳﺘﻔﺎده ﮐﻨﻨﺪه،زﻣﺎن اﺳﺘﻔﺎده و ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ اﺳﺘﻔﺎده دارد (رﺿﺎﺋﯿﺎن،.(1384
درواﻗﻊ اﻃﻼﻋﺎت ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺮ ﺗﻮان اﻓﺮاد ﺑﯽ اﻓﺰاﯾﺪ. اﻃﻼﻋﺎت در ﺻﻮرﺗﯽ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪﮐﺎراﯾﯽ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪﮐﻪ داراي ﻣﻌﯿﺎرﻫﺎﯾﯽ ﭼﻮن ﺑﻪ ﻣﻮﻗﻊ ﺑﻮدن، ﺻﺤﯿﺢ ﺑﻮدن و ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻮدن ﺑﺎﺷﺪ (ﻣﯿﺘﭽﻞ،.(2003
از دﯾﺪﮔﺎه ﺑﺮﺧﯽ از ﺻﺎﺣﺐ ﻧﻈﺮان اﻃﻼﻋﺎﺗﯽ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﻣﻔﯿﺪ و ﺛﻤﺮﺑﺨﺶ ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ داراي وﯾﮋﮔﯽ ﺻﺤﺖ، اﻋﺘﺒﺎر، ﻗﺎﺑﻠﯿﺖ اﻋﺘﻤﺎد، ﺳﻬﻮﻟﺖ در اﺳﺘﻔﺎده، اﻧﻌﻄﺎﻓﭙﺬﯾﺮي واﯾﻔﺎي ﻧﻘﺶ ﻫﻤﮕﺎﻧﯽ اﺳﺖ (ﺳﻮﯾﺰاك،.(2001
دﮔﺮﮔﻮﻧﯽ ﻓﺮاﮔﯿﺮ،ﻣﺤﯿﻂ ﮐﺴﺐ و ﮐﺎر را ﺗﻐﯿﯿﺮ داده اﺳﺖ و ﻣﻮﺟﺐ ﮔﺮدﯾﺪه ﮐﻪ ﺿﺮورت ﺑﮑﺎرﮔﯿﺮي ﺳﯿﺴﺘﻤﻬﺎي اﻃﻼﻋﺎﺗﯽ وﻓﻨﺂوري اﻃﻼﻋﺎت در ﺳﺎزﻣﺎﻧﻬﺎ روز ﺑﻪ روز اﻓﺰون ﺷﻮﻧﺪ :
45
.1ﺟﻬﺎﻧﯽ ﺷﺪن اﻗﺘﺼﺎد
.2ﺗﺒﺪﯾﻞ اﻗﺘﺼﺎدﻫﺎ و ﺟﻮاﻣﻊ ﺻﻨﻌﺘﯽ ﺑﻪ اﻗﺘﺼﺎد ﺧﺪﻣﺎﺗﯽ ﺑﺮ ﭘﺎﯾﻪ داﻧﺶ واﻃﻼﻋﺎت (ﻻودن وﻻردن،.(1377
ﺟﻬﺎﻧﯽ ﺷﺪن اﻗﺘﺼﺎد، ارزش اﻃﻼﻋﺎت را ﺑﺴﯿﺎر ﺑﺎﻻ ﺑﺮده و ﻫﻤﺰﻣﺎن ﺑﺎ اﯾﻦ اﻣﺮ، ﻓﺮﺻﺘﻬﺎ ﺗﺎزه اي ﻧﯿﺰ ﺑﻮﺟﻮدآورده اﺳﺖ . اﻣﺮوزه ﻧﻈﺎﻣﻬﺎي اﻃﻼع رﺳﺎﻧﯽ راه ارﺗﺒﺎﻃﺎت و ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ ﺗﺠﺰﯾﻪ و ﺗﺤﻠﯿﻞ اﻗﺘﺼﺎد و ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ در ﺳﻄﺢ ﺟﻬﺎﻧﯽ را ﺑﺮاي ﺷﺮﮐﺖ ﻫﺎ ﻓﺮاﻫﻢ ﻣﯽ ﺳﺎزﻧﺪ. ﮐﻨﺘﺮل ﺳﺎزﻣﺎﻧﻬﺎﯾﯽ ﮐﻪ در ﺳﺮاﺳﺮ ﺟﻬﺎن ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ دارﻧﺪ، ﻧﯿﺎزﻣﻨﺪ اﻃﻼﻋﺎت ﺗﻮاﻧﻤﻨﺪي اﺳﺖ ﮐﻪ از ﻃﺮﯾﻖ ﺳﯿﺘﻤﻬﺎي اﻃﻼﻋﺎﺗﯽ ﻣﻬﯿﺎ ﻣﯽ ﮔﺮدﻧﺪ. ازدﯾﺪﮔﺎه ﻣﺪﯾﺮﯾﺘﯽ ﻧﻈﺎم اﻃﻼﻋﺎﺗﯽ ﭼﯿﺰي ﺑﺴﯿﺎر ﺑﺎﻻﺗﺮ از ﯾﮏ دﺳﺘﮕﺎه ﺳﺎده ﯾﺎ درون داد، ﻓﺮآﯾﻨﺪ وﺑﺮون داد اﺳﺖ . از اﯾﻦ دﯾﺪﮔﺎه ﻧﻈﺎم اﻃﻼﻋﺎت راه ﺣﻞ ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ و ﻣﺪﯾﺮﯾﺘﯽ ﺑﺮﺧﺎﺳﺘﻪ از ﻣﺤﯿﻂ ﺑﻪ ﯾﺎري داﻧﺶ ﻓﻨﯽ اﻃﻼﻋﺎت اﺳﺖ (ﻫﻤﺎن ﻣﻨﺒﻊ،.(27
-2-3-2ﺗﮑﻨﻮﻟﻮژي
ﺑﺮاي ﺗﮑﻨﻮﻟﻮژي ﺗﻌﺎرﯾﻒ ﮔﻮﻧﺎﮔﻮﻧﯽ اراﺋﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ ﮐﻪ اﮔﺮﭼﻪ ﻫﺮ ﯾﮏ در ﻗﺎﻟﺐ ﻋﺒﺎرات ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﯿﺎن ﺷﺪه اﻧﺪ، وﻟﯽ ﻫﻤﻪ اﻧﻬﺎ داراي وﺟﻮه ﻣﺸﺘﺮك ﻫﺴﺘﻨﺪ .
ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻻروس ﺗﮑﻨﻮﻟﻮژي را "ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ اﺑﺰارﻫﺎ، ﺷﯿﻮه و روﺷﻬﺎي ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده در ﺣﻮزه ﻫﺎي ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن ﺻﻨﻌﺖ"
ﺗﻌﺮﯾﻒ ﮐﺮده اﺳﺖ.
داﯾﺮه اﻟﻤﻌﺎرف آﻣﺮﯾﮑﺎﻧﯿﮑﺎ، ﺗﮑﻨﻮﻟﻮژي را ﭼﻨﯿﻦ ﺗﻮﺻﯿﻒ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ "ﺗﮑﻨﻮﻟﻮژي ﺑﻪ ﺷﯿﻮه ﻫﺎي ﺳﺎﺧﺘﻦ اﺷﯿﺎ و اﻧﺠﺎم ﮐﺎر اﻃﻼق ﻣﯽ ﺷﻮد ."
اﺳﮑﺎپ ﺗﮑﻨﻮﻟﻮژي را ﻣﺘﺸﮑﻞ از ﭼﻬﺎر ﺟﺰء ﺳﺨﺖ اﻓﺰار، ﻧﺮم اﻓﺰار، ﻧﯿﺮوي اﻧﺴﺎﻧﯽ ، و ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ داﻧﺴﺘﻪ ﮐﻪ در ارﺗﺒﺎط ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ ﺑﺎ ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ ﺑﻮده و در ﯾﮏ ﻓﻀﺎي ﻣﻠﯽ ﺗﮑﻨﻮﻟﻮژﯾﮑﯽ ﻋﻤﻞ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ . ﺗﮑﻨﻮﻟﻮژي ﻫﻢ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﺣﺎﺻﻞ اﯾﺪه ﻫﺎي
46
ﺟﺪﯾﺪ ﺑﺎﺷﺪ (ﻧﻮآوري اﻧﺘﻘﺎل ﯾﺎﻓﺘﻪ ) و از ﻃﺮﯾﻖ ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ ﻫﺎي ﺑﻮﻣﯽ ﺣﺎﺻﻞ ﮔﺮدد. در ﻫﺮ ﭼﻬﺎر ﻋﻨﺼﺮ اﺳﺎﺳﯽ ﻧﮑﻨﻮﻟﻮژي را ﻣﯽ ﺗﻮان ﺑﻪ ﺻﻮرت زﯾﺮ ﻧﺸﺎن داد:
١. ﺗﮑﻨﻮﻟﻮژي ﮐﻪ در اﺷﯿﺎ ﻣﺘﺒﻠﻮر اﺳﺖ و ﺑﻪ آن ﻓﻦ اﻓﺰارﮔﻮﯾﻨﺪ .
٢. ﺗﮑﻨﻮﻟﻮژي ﮐﻪ در اﻓﺮاد ﻣﺘﺒﻠﻮر اﺳﺖ و ﺑﻪ آن اﻧﺴﺎن اﻓﺰارﮔﻮﯾﻨﺪ .
٣. ﺗﮑﻨﻮﻟﻮژي ﮐﻪ در ﻣﺪار ﮐﻪ ﻣﺘﺒﻠﻮر اﺳﺖ و ﺑﻪ آن اﻃﻼﻋﺎت اﻓﺰارﮔﻮﯾﻨﺪ .
٤. ﺗﮑﻨﻮﻟﻮژي ﮐﻪ در ﻧﻬﺎدﻫﺎ ﻣﺘﺒﻠﻮراﺳﺖ و ﺑﻪ ان ﺳﺎزﻣﺎن اﻓﺰارﮔﻮﯾﻨﺪ .
٥. ﺑﻪ ﻃﻮرﺧﻼﺻﻪ ﺗﮑﻨﻮﻟﻮژي داﻧﺶ ﻋﻠﻤﯽ، ﻣﻬﻨﺪﺳﯽ و ﻣﺪﯾﺮﯾﺘﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻃﺮح، ﺗﻮﻟﯿﺪ و اﺷﺎﻋﻪ ﮐﺎﻻ ﯾﺎ ﺧﺪﻣﺎت را ﻣﻤﮑﻦ ﻣﯽ ﺳﺎزد.(ﻣﻬﺪوي ،.(1379
-3-3-2ﻓﻨﺂوري اﻃﻼﻋﺎت
ﺗﻌﺮﯾﻒ ﻓﻨﺎوري اﻃﻼﻋﺎت ﺑﻪ دﻟﯿﻞ ﻣﺎﻫﯿﺖ ﺗﻐﯿﯿﺮﭘﺬﯾﺮي آن ﺑﺎﯾﺪ ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ ﯾﮏ ﻧﮕﺮش دﯾﻨﺎﻣﯿﮏ ﺑﺎﺷﺪ ﺗﺎ اﺳﺘﺎﺗﯿﮏ . ﻓﻨﺎوري اﻃﻼﻋﺎت ﺑﯿﺸﺘﺮ ﯾﮏ اﺳﺘﺮاﺗﮋي ﯾﺎ اﻧﺪﯾﺸﻪ، ﻓﮑﺮي و اﺑﺰار در ﺣﻮزه اﻧﺴﺎﻧﻬﺎ ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ ﻧﻮآوري اﺳﺖ، ﺗﻌﺮﯾﻒ ﻓﻨﺂوري اﻃﻼﻋﺎت را ﻣﯽ ﺗﻮان ﺑﻪ ﯾﮑﯽ ازﺟﻨﺒﻪ ﻫﺎي ﻣﻬﻢ ﻣﺮﺗﺒﻂ داﻧﺴﺖ :
.1ﻓﻨﺂوري اﻃﻼﻋﺎت ﯾﮏ اﺳﺘﺮاﺗﮋي اﺳﺖ . .2ﻓﻨﺂوري اﻃﻼﻋﺎت ﯾﮑﺴﺮي ﻣﻔﺎﻫﯿﻢ و ﻓﮑﺮاﺳﺖ . .3 ﻓﻨﺂوري اﻃﻼﻋﺎت ﯾﮑﺴﺮي اﺑﺰاراﺳﺖ . .4ﻓﻨﺂوري اﻃﻼﻋﺎت ﻧﻮآوري اﺳﺖ
.5ﻓﻨﺂوري اﻃﻼﻋﺎت ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ اﻧﺴﺎن اﺳﺖ . (زرﮔﺮ،.(1382
47
ﻓﻨﺎوري اﻃﻼﻋﺎت ﻋﺒﺎرﺗﺴﺖ از ﺗﻤﺎﻣﯽ اﺷﮑﺎل ﺗﮑﻨﻮﻟﻮژي ﮐﻪ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﭘﺮدازش، ذﺧﯿﺮه ﺳﺎزي و اﻧﺘﻘﺎل اﻃﻼﻋﺎت ﮐﻪ در ﯾﮏ ﻗﺎﻟﺐ اﻟﮑﺘﺮوﻧﯿﮑﯽ ﺻﻮرت ﻣﯽ ﭘﺬﯾﺮد. ﺗﺠﻬﯿﺰات ﻓﯿﺰﯾﮑﯽ ﮐﻪ ﺑﺮاي اﯾﻦ اﻫﺪاف ﺑﻪ ﮐﺎر ﻣﯽ ﺑﺮﻧﺪ، ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از ﮐﺎﻣﭙﯿﻮﺗﺮ، ﺷﺒﮑﻪ و ﺗﺠﻬﯿﺰات ارﺗﺒﺎﻃﯽ ، ﻓﮑﺲ .ﻧﺮم اﻓﺰارﻫﺎي اﻟﮑﺘﺮوﻧﯿﮑﯽ.
در واﻗﻊ ﻓﻨﺂوري اﻃﻼﻋﺎت ﭼﯿﺰي ﻓﺮاﺗﺮ از ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ ﻣﺤﺎﺳﺒﺎﺗﯽ ﮐﺎﻣﭙﯿﻮﺗﺮ اﺳﺖ. اﻣﺮوزه ﮐﺎﻣﭙﯿﻮﺗﺮ ﻧﻘﺸﯽ ﻣﺘﻔﺎوت از ﮔﺬﺷﺘﻪ اﯾﻔﺎ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ، ﮐﺎرﺑﺮد اﻣﺮوزي ﮐﺎﻣﭙﯿﻮﺗﺮﻫﺎ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﺑﺤﺚ ارﺗﺒﺎﻃﯽ آن اﺳﺖ، در ﺻﻮرﺗﯽ ﮐﻪ اﺳﺘﻔﺎده ﺳﻨﺘﯽ از ﮐﺎﻣﭙﯿﻮﺗﺮ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ذﺧﯿﺮه ﺳﺎزي و ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺑﻮد. وﻟﯽ در دﻧﯿﺎي اﻣﺮوز ﮐﺎﻣﭙﯿﻮﺗﺮﻫﺎ ﺑﻪ ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ ﻣﺘﺼﻞ ﺷﺪه و ﺑﺎﻋﺚ اﯾﺠﺎد ﺷﺒﮑﻪ ﻫﺎ ﺷﺪه اﻧﺪ (ﻟﻮﮐﺎس،.(2010
ﻣﯽ ﺗﻮان ﮔﻔﺖ ﮐﻪ ﻓﻨﺂوري اﻃﻼﻋﺎت در ﺗﻌﺮﯾﻒ ﻣﺤﺪود ﺷﺒﻪ ﺟﻨﺒﻪ ﯾﺎ ﺟﻨﺒﻪ ﻫﺎي ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ ﻓﻨﺂوري ﯾﮏ ﺳﯿﺴﺘﻢ اﻃﻼﻋﺎﺗﯽ اﺷﺎره دارد و ﺷﺎﻣﻞ ﺳﺨﺖ اﻓﺰار، ﺑﺎﻧﮏ اﻃﻼﻋﺎﺗﯽ، ﺷﺒﮑﻪ ﻫﺎي ﻧﺮم اﻓﺰار و دﯾﮕﺮ اﺑﺰارﻫﺎ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ . در اﯾﻦ ﺗﻌﺮﯾﻒ ﻓﻨﺂوري اﻃﻼﻋﺎت ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﯾﮏ زﯾﺮ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺳﯿﺴﺘﻤﻬﺎي اﻃﻼﻋﺎﺗﯽ در ﻧﻈﺮﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد. ﺑﺮﺧﯽ ﻣﻮاﻗﻊ ﻓﻨﺂوري اﻃﻼﻋﺎت را ﻣﺘﺮادف ﺑﺎ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﻫﺎي اﻃﻼﻋﺎﺗﯽ ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﻧﯿﺰ ﺑﮑﺎر ﻣﯽ ﺑﺮﻧﺪ و ﯾﺎ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﯾﮏ ﻣﻔﻬﻮم ﮔﺴﺘﺮده، در ﺑﺮﮔﯿﺮﻧﺪه ﭼﻨﺪﯾﻦ ﺳﯿﺴﺘﻢ اﻃﻼﻋﺎﺗﯽ،ﮐﺎرﺑﺮان و ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﺑﮑﺎر رود(ﺗﻮرﺑﺎن،.(2006
ﭘﯿﺸﺮﻓﺘﻬﺎي ﺣﺎﺻﻞ ﺷﺪه در زﻣﯿﻨﻪ ﻓﻨﺂوري اﻃﻼﻋﺎت را ﻣﯽ ﺗﻮان ﺑﯽ واﺳﻄﻪ ﻧﺎﺷﯽ از ﭘﯿﺸﺮﻓﺖ اﺧﯿﺮ داﻧﺶ ﻣﯿﮑﺮواﻟﮑﺘﺮوﻧﯿﮏ داﻧﺴﺖ . زﯾﺮا ﻧﺘﺎﯾﺞ ﻋﻠﻤﯽ و ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ ﻓﻨﺂوري ﺑﺪﺳﺖ آﻣﺪه در ﻋﺮﺻﻪ ﺗﺮاﻧﺰﯾﺴﺘﻮرﻫﺎ، ﻧﯿﻤﻪ ﻫﺎدي ﻫﺎ و ﻣﺪارﻫﺎي ﯾﮑﭙﺎرﭼﻪ و ﺗﺮاﺷﻪ ﻫﺎ ﭼﻨﺎن ﺑﻮده اﺳﺖ ﮐﻪ اﻣﺮوزه ﺗﻤﺎﻣﯽ ﺷﺎﺧﺼﻪ ﻫﺎي اﻗﺘﺼﺎد را ﺗﺤﺖ ﺗﺎﺛﯿﺮﺧﻮد دارﻧﺪ .
ﻓﻨﺂوري اﻃﻼﻋﺎت اﻣﺮوزه ﻧﻘﺶ ﭼﺴﺒﯽ را دارد ﮐﻪ ﺑﺨﺸﻬﺎي ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن ﺳﺎزﻣﺎن را ﺑﻪ ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ ﭘﯿﻮﻧﺪ ﻣﯽ دﻫﺪ . اﯾﻦ ﻋﺎﻣﻞ ﻫﻤﭽﻮن ﺗﯿﺮي در ﺗﺮﮐﺶ ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﺑﻮده و ﻫﻤﺰﻣﺎن اﺑﺰار ﮐﻨﺘﺮل و ﻧﻮآوري اﺳﺖ . ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺸﺨﺺ ﻓﻨﺂوري اﻃﻼﻋﺎت ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ از ﻓﻨﺂوري درﯾﺎﻓﺖ، اﻧﺘﻘﺎل، ﺑﺎرﯾﺎﺑﯽ، ﭘﺮدازش، ﻧﮕﻬﺪاري و ﻧﻤﺎﯾﺶ اﻃﻼﻋﺎت ﮐﻪ ﻧﺘﯿﺠﺘﺎ ﺳﺮ ﻣﻨﺸﺎ ﻓﻨﺂوري اﻃﻼﻋﺎت را ﻣﯽ ﺗﻮان از ارﺳﺎل ﻧﺨﺴﺘﯿﻦ ﭘﯿﺎم ﺗﻠﮕﺮاﻓﯽ درﺳﺎل )1384ﺗﻮﺳﻂ ﺳﺎﻣﻮﺋﻞ ﻣﻮرس)داﻧﺴﺖ (ﺷﻤﺲ، .(1389
48
-1-3-3-2ﺗﺎرﯾﺨﭽﻪ ﺗﮑﺎﻣﻞ ﻓﻨﺂوري
ﺷﺎﯾﺪ زﻣﺎﻧﯽ را ﮐﻪ اﻧﺴﺎن ﺑﺮاي اوﻟﯿﻦ ﺑﺎر ﺑﺎ ﻣﺤﯿﻂ و ﻣﻮﺟﻮدات اﻃﺮاف ﺧﻮد ازﺟﻤﻠﻪ اﻧﺴﺎﻧﻬﺎي دﯾﮕﺮ ارﺗﺒﺎط ﭘﯿﺪا ﮐﺮد را ﺑﺘﻮان ﺳﺮ ﻣﻨﺸﺎ ﯾﺎ ﻣﺒﺪا اﯾﺠﺎد ﻓﻨﺂوري اﻃﻼﻋﺎت ﻧﺎﻣﺒﺮد. ﺑﺮﺧﯽ ﻣﺤﻘﻘﺎن ﻧﯿﺰ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻓﻨﺂوري اﻃﻼﻋﺎت را ﻫﻤﺰﻣﺎن ﺑﺎ ﭘﯿﺪاﯾﺶ اﻧﺴﺎن و اﯾﺠﺎد ارﺗﺒﺎﻃﻬﺎي او ﻣﯽ داﻧﻨﺪ.
اﻣﺎ ﺑﻄﻮر ﮐﻠﯽ ﺳﺮ ﻣﻨﺸﺎ اﯾﺠﺎد ﻓﻨﺂوري اﻃﻼﻋﺎت ﺑﻌﺪ از ﺳﺎﻣﻮﺋﻞ ﻣﻮرس در ﺳﺎل 1844 ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﺑﺎ اﺧﺘﺮاع ﺗﻠﮕﺮاف اوﻟﯿﻦ ﮔﺎم در اﻧﺘﻘﺎل اﻃﻼﻋﺎت از ﻃﺮﯾﻖ اﻣﻮاج اﻟﮑﺘﺮوﻧﯿﮑﯽ ﺑﺮداﺷﺘﻪ ﺷﺪه ﺑﻮد . اﺧﺘﺮاع ﺗﻠﻔﻦ در ﺳﺎل 1876 ﻣﯿﻼدي ﺗﻮﺳﻂ ﮔﺮاﻫﺎم ﺑﻞ و ﺳﺎﺧﺖ اوﻟﯿﻦ ﻻﻣﭗ ﺧﻠﻌﺴﻪ ﻋﻨﺼﺮي درﺳﺎل 1906 ﺗﻮﺳﻂ ﻟﯽ دي ﻓﺎرﻣﺖ ﮐﻪ ﻗﺎدر ﺑﻪ ﮐﺸﻒ اﻣﻮاج رادﯾﻮﯾﯽ ﺑﻮد، ﻧﯿﺰ ﮔﺎﻣﻬﺎﯾﯽ در ﺷﮑﻞ ﮔﯿﺮي IT ﺑﻮدﻧﺪ. اﻟﺒﺘﻪ ﺗﺎ ﻗﺒﻞ از ﭘﯿﺪاﯾﺶ ﮐﺎﻣﭙﯿﻮﺗﺮ ﺳﺮﻋﺖ رﺷﺪIT ﭼﻨﺪان
ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻪ ﻧﺒﻮده اﺳﺖ و ﺑﺮرﺳﯽ آﻣﺎرﻫﺎي ﻣﻮﺟﻮد در راﺑﻄﻪ ﺑﺎ ﻣﯿﺰان ﻓﺮاﮔﯿﺮي وﺳﺎﯾﻞ ارﺗﺒﺎﻃﯽ ﻣﻮﯾﺪ اﯾﻦ ﻣﻄﻠﺐ اﺳﺖ (رﺿﺎﯾﯽ ،.(1380
ﻃﯽ دوره اول رﺷﺪ ﮐﺎﻣﭙﯿﻮﺗﺮﻫﺎ در اواﺳﻂ دﻫﻪ 1950 ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ از ﺳﯿﺴﺘﻤﻬﺎي اﻃﻼﻋﺎﺗﯽ ﺑﻪ ﺣﺮﮐﺖ درآﻣﺪ ﮐﻪ ﺟﯿﻤﺰﮐﺶ در ﻣﺪل ﻋﻠﻤﯽ ﺧﻮد از اﯾﻦ دوره ﺑﻪ ﻋﻨﻮان دوره اول ﺗﮑﺎﻣﻞ ﺳﯿﺴﺘﻤﻬﺎي اﻃﻼﻋﺎﺗﯽ ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﻧﺎﻣﺒﺮده اﺳﺖ . ﮐﻪ اﯾﻦ دوره ﺗﺎ ﺑﯿﺴﺖ ﺳﺎل ﺑﻌﺪ ﯾﻌﻨﯽ اواﺳﻂ دﻫﻪ 1970 ﻣﯿﻼدي ﻧﯿﺰ اداﻣﻪ داﺷﺘﻪ اﺳﺖ. ﻃﯽ دوره اول ﻋﻠﻢ ﮐﺎﻣﭙﯿﻮﺗﺮي ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺑﺴﺘﺮ و زﯾﺮ ﺳﺎﺧﺖ ﻓﻨﺂوري اﻃﻼﻋﺎت ﺑﺎ ﺗﺤﻮﻻت ﺟﺪﯾﺪي روﺑﺮو ﺷﺪه ﺑﻮدﻧﺪ. در اﯾﻦ دوره ﮐﺎﻣﭙﯿﻮﺗﺮﻫﺎي ﺑﺰرگ ﮐﻪ در ﻣﺮاﮐﺰ داده ﭘﺮدازي ﺷﺮﮐﺘﻬﺎ و ﺳﺎزﻣﺎﻧﻬﺎ ﻗﺮار داﺷﺘﻨﺪ ﻧﻘﺶ ﻣﻮﺛﺮي در اﻓﺰاﯾﺶ ﺑﺎزدﻫﯽ اﯾﻔﺎ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ .
ﭘﺲ از او اﺳﻂ دﻫﻪ 1970 ﻣﯿﻼدي دوره دوم ﺗﮑﺎﻣﻞ IT ﺷﺮوع ﺷﺪ ﮐﻪ ﺗﺎ اواﺳﻂ دﻫﻪ 80 ﻧﯿﺰ ﺑﻪ ﻃﻮل اﻧﺠﺎﻣﯿﺪ. اﯾﻦ درﺳﺖ ﻫﻤﺎن زﻣﺎﻧﯽ ﺑﻮدﮐﻪ ﮐﺎﻣﭙﯿﻮﺗﺮﻫﺎ روي ﻣﯿﺰ ﻣﺪﯾﺮان ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ و ﺑﺎ ﺗﻮﺟﯿﻪ اﻓﺰاﯾﺶ اﺛﺮ ﺑﺨﺸﯽ ﺑﮑﺎرﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪ .
در دوره دو ﻣﺘﺤﻮل ITﺑﻮدﮐﻪ اﻧﻘﻼب ﮐﺎﻣﭙﯿﻮﺗﺮﻫﺎي ﺷﺨﺼﯽ (PC) ﺑﻪ وﻗﻮع ﭘﯿﻮﺳﺖ و درﺳﺖ در ﺳﻮﻣﯿﻦ ﺳﺎل از دوره دوم ﺑﻮد ﮐﻪ ﻃﯽ ﭘﺮوژه آرﭘﺎﻧﺘﮑﻪ ﯾﮏ ﭘﺮوژه ﻧﻈﺎﻣﯽ ﺑﻮد ﮐﺎﻣﭙﯿﻮﺗﺮﻫﺎي ﻧﻈﺎﻣﯽ ﮐﺸﻮرﻫﺎي اﻣﺮﯾﮑﺎ، اﻧﮕﻠﯿﺲ و ﻧﺮوژ ﺑﺎ
49
ﻫﺪف اﯾﺠﺎد ﻋﺪم ﺗﻤﺮﮐﺰ در اﻃﻼﻋﺎت ﺣﺴﺎس ﻧﻈﺎﻣﯽ ﻧﺎﺗﻮ، ﺑﻪ ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ ﻣﺘﺼﻞ ﺷﺪﻧﺪ. ﺑﺎ ﺷﺮوع دوره ﺳﻮم ﺗﺤﻮﻻت
ITﮐﻪ از اواﺳﻂ دﻫﻪ 1980 ﻣﯿﻼدي آﻏﺎز ﺷﺪ ﺑﺎ رﺷﺪ و ﺗﻮﺳﻌﻪ ﮐﺎﻣﭙﯿﻮﺗﺮي ﺷﺨﺼﯽ ﻓﻨﺂوري اﻃﻼﻋﺎت در ﺑﯿﻦ ﺗﻤﺎﻣﯽ ﻣﺮدم ﺟﻬﺎن ﮔﺴﺘﺮش ﯾﺎﻓﺖ. در اﯾﻦ دوره ﮐﺎﻣﭙﯿﻮﺗﺮ ﻣﺨﺘﺺ ﻣﯿﺰ ﻣﺪﯾﺮان ﻧﺒﻮد و ﻫﺮ ﮐﺲ ﺑﺎ داﺷﺘﻦ اﻃﻼﻋﺎت ﻣﻬﻢ و ﻣﻬﺎرت اﺑﺘﺪاﯾﯽ درﻣﻮردﮐﺎﻣﭙﯿﻮﺗﺮﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺴﺖ اﯾﻦ ﺗﺤﻔﻪ ﻗﺮن را ﺑﻪ ﺧﺪﻣﺖ ﺑﮕﯿﺮد (ﺷﻤﺲ، .(1389
-2-3-3-2ﮐﺎرﺑﺮدﻫﺎي اﺻﻠﯽ ﻓﻨﺂوري اﻃﻼﻋﺎت
ﻫﺮ ﺟﺎ ﮐﻪ ﻓﻨﺂوري اﻃﻼﻋﺎت ﺑﮑﺎر ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد ﺣﺪاﻗﻞ ﯾﮑﯽ از ﻋﻤﻠﯿﺎت زﯾﺮ (وﻣﻌﻤﻮﻻﺗﺮﮐﯿﺒﯽ ازآﻧﻬﺎ اﺗﻔﺎق ﻣﯽ اﻓﺘﺪ :
.1ﺗﺒﺪﯾﻞ اﻃﻼﻋﺎت : ﯾﻌﻨﯽ اﻃﻼﻋﺎت از ﯾﮏ ﺷﮑﻞ ﺑﻪ ﺷﮑﻞ دﯾﮕﺮ ﺗﺒﺪﯾﻞ ﻣﯽ ﺷﻮد (ﻣﺜﻞ ﭘﺨﺶ ﺻﺪاي ﺷﻤﺎ از ﯾﮏ ﺑﻠﻨﺪﮔﻮ ﯾﺎ اﺳﮑﻦ ﮐﺮدن ﻣﺘﻦ ﯾﮏ ﻗﺮارداد و ﺗﺒﺪﯾﻞ آن ﺑﻪ ﻗﺎﻟﺐ اﻟﮑﺘﺮوﻧﯿﮏ).
.2ذﺧﯿﺮه ﺳﺎزي اﻃﻼﻋﺎت : ﻣﺜﻞ ذﺧﯿﺮه ﺻﺪاي ﺷﻤﺎ ﺑﺮروي دﯾﺴﮏ ﯾﺎ ﻧﻮار ﯾﺎ ذﺧﯿﺮه ﮐﺮدن اﻃﻼﻋﺎت.
.3ﭘﺮدازش اﻃﻼﻋﺎت: ﻣﺜﻞ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﻌﺪل داﻧﺶ آﻣﻮزان ﺑﻮﺳﯿﻠﻪ ﮐﺎﻣﭙﯿﻮﺗﺮ ﯾﺎ ﺗﺮاز ﺣﺴﺎب ﻣﺎﻟﯽ در ﯾﮏ ﻧﺮم اﻓﺰار ﺣﺴﺎﺑﺪاري .
.4اﯾﺠﺎد ارﺗﺒﺎط ﻣﯿﺎن اﻃﻼﻋﺎت: ﻣﺜﻞ ﻣﺒﺎدﻟﻪ اﻃﻼﻋﺎت از ﯾﮏ ﮐﺎﻣﭙﯿﻮﺗﺮ ﺑﻪ ﯾﮏ ﮐﺎﻣﭙﯿﻮﺗﺮ دﯾﮕﺮ
.5 ﺗﺤﻠﯿﻞ وﻫﻤﮕﺮاﯾﯽ اﻃﻼﻋﺎت: ﻣﺜﻞ ﻧﺮم اﻓﺰارﻫﺎي ﻫﻮﺷﻤﻨﺪ ﻃﺮاﺣﯽ ﺻﻨﻌﺘﯽ و اﻟﮑﺘﺮوﻧﯿﮏ ( chung , 2003 walter . (w.c
-3-3-3-2وﯾﮋﮔﯽ ﻫﺎي ﻓﻨﺂوري اﻃﻼﻋﺎت واﻧﻘﻼب اﻃﻼﻋﺎﺗﯽ
ﻓﻨﺂوري اﻃﻼﻋﺎت ﮐﻪ در دو دﻫﻪ اﺧﯿﺮ اﻧﻘﻼب اﻃﻼﻋﺎﺗﯽ را اﯾﺠﺎد ﮐﺮده اﺳﺖ، وﯾﮋﮔﯽ ﻫﺎي ﺧﺎﺻﯽ دارد ﮐﻪ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر درك ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ ﻫﺎي آن ﻻزم اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺗﺸﺮﯾﺢ آﻧﻬﺎ ﭘﺮداﺧﺘﻪ ﺷﻮد:
50
اﻟﻒ) ﻣﺎده ﺧﺎم آن اﻃﻼﻋﺎت اﺳﺖ
ﻓﻨﺂوري اﻃﻼﻋﺎت ﺑﺮ ﭘﺎﯾﻪ اﻃﻼﻋﺎت ﻋﻤﻞ ﻣﯿﮑﻨﺪ. اﻧﻘﻼب ﺻﻨﻌﺘﯽ ﺑﻪ اﺳﺘﻔﺎده ﮔﺴﺘﺮش از اﻃﻼﻋﺎت و ﮐﺎرﺑﺮد ﮔﺴﺘﺮش داﻧﺶ اﺗﮑﺎ داﺷﺖ، اﻣﺎ در اﻧﻘﻼب ﻓﻨﺂوري اﻃﻼﻋﺎت، اﻃﻼﻋﺎت در ﺗﻮﻟﯿﺪ داﻧﺶ و وﺳﺎﯾﻞ ﭘﺮدازش و اﻧﺘﻘﺎل اﻃﻼﻋﺎت در ﯾﮏ ﭼﺮﺧﻪ ﺑﺎز ﺧﻮر ﻓﺰاﯾﻨﺪه، ﻣﯿﺎن ﻧﻮآوري وﮐﺎرﺑﺮدﻫﺎ آن اﺳﺎس ﺑﻬﺮه وري اﺳﺖ .
ب) ﺗﺎﺛﯿﺮات ﻓﺮاﮔﯿﺮ
از آﻧﺠﺎ ﮐﻪ اﻃﻼﻋﺎت ﺑﺨﺶ ﻻﯾﻨﻔﮏ زﻧﺪﮔﯽ ﺑﺸﺮي اﺳﺖ رﺳﺎﻧﻪ ﻫﺎي اﻧﺘﻘﺎل اﻃﻼﻋﺎت ﺟﺪﯾﺪ، ﻣﺴﺘﻘﯿﻤﺎ ﺑﺮ زﻧﺪﮔﯽ اﻧﺴﺎﻧﻬﺎ ﺗﺎﺛﯿﺮ ﻣﯽ ﮔﺬارد. اﻧﻘﻼب ﺻﻨﻌﺘﯽ دو ﻗﺮن ﻃﻮل ﮐﺸﯿﺪ ﺗﺎ ﺑﻪ دﯾﮕﺮ ﻧﻘﺎط ﮔﺴﺘﺮش ﯾﺎﺑﺪ، اﻣﺎ اﻧﻘﻼب ﻓﻨﺂوري اﻃﻼﻋﺎت در ﮐﻤﺘﺮ از دو دﻫﻪ در ﺳﺮاﺳﺮ ﺟﻬﺎن ﮔﺴﺘﺮش ﯾﺎﻓﺖ .
ج) اﻧﻌﻄﺎف ﭘﺬﯾﺮي
در ﻓﻨﺎوري اﻃﻼﻋﺎت ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﻓﺮاﯾﻨﺪ ﺑﺮﮔﺸﺖ ﭘﺬﯾﺮ ﻫﺴﺘﻨﺪ، ﺑﻠﮑﻪ ﺳﺎزﻣﺎﻧﻬﺎ و ﻧﻬﺎدﻫﺎ را ﻣﯽ ﺗﻮان ﺑﺎ آراﯾﺶ ﻣﺠﺪد اﺟﺰاي آﻧﻬﺎ اﺻﻼح و ﺣﺘﯽ ﺑﻄﻮر اﺳﺎﺳﯽ ﺗﻐﯿﯿﺮداد. ﻧﺘﯿﺠﻪ اﯾﻦ وﯾﮋﮔﯽ ﭘﯿﺪاﯾﺶ ﺟﺎﻣﻌﻪ اي اﺳﺖ ﮐﻪ وﺟﻪ ﺑﺎرز ان ﺗﻐﯿﯿﺮ داﯾﻢ اﺳﺖ.
د) ﻫﻤﮕﺮاﯾﯽ ﻓﺰاﯾﻨﺪه
ﻓﻨﺂوري اﻃﻼﻋﺎت از ﯾﮏ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﻣﻨﺴﺠﻢ ﺑﻪ ﺷﮑﻞ ﻓﺰاﯾﻨﺪه ﻫﻤﮕﺮاﯾﯽ دارد. اﯾﻦ وﯾﮋﮔﯽ ﻧﺸﺎن ﻣﯽ دﻫﺪﮐﻪ ﻧﻤﯽ ﺗﻮان ﯾﮏ ﺟﺰء را ﺑﺪون اﺟﺰاي آن دﯾﮕﺮ ﻣﺘﺼﻮر ﺷﺪ (ﮐﺎﺳﺘﻠﻮﻣﺎﻧﻮﯾﻞ،.(2003
-4-3-3-2ﺳﯿﺴﺘﻤﻬﺎي اﻃﻼﻋﺎﺗﯽ ﭼﯿﺴﺖ؟
ﺳﯿﺴﺘﻤﻬﺎي اﻃﻼﻋﺎﺗﯽ در واﻗﻊ اﻃﻼﻋﺎت را ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮرﻫﺎي ﺧﺎﺻﯽ ﺟﻤﻊ آوري، ﭘﺮدازش، ذﺧﯿﺮه، ﺗﺠﺰﯾﻪ وﺗﺤﻠﯿﻞ و اﻧﺘﻘﺎل ﻣﯽ دﻫﻨﺪ. ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ ﻫﺮ ﺳﯿﺴﺘﻤﯽ، ﺳﯿﺴﺘﻢ اﻃﻼﻋﺎﺗﯽ در ﺑﺮﮔﯿﺮﻧﺪه داده ﻫﺎ و ﺳﺘﺎده ﻫﺎﯾﯽ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ داده ﻫﺎ را ﭘﺮدازش ﻧﻤﻮده و ﺳﺘﺎده ﻫﺎي ﻗﺎﺑﻞ اﺳﺘﻔﺎده اي ﺑﺮاي ﮐﺎرﺑﺮان اﯾﺠﺎد ﻣﯽ ﻧﻤﺎﯾﺪ .
51
ﯾﮏ ﺳﯿﺴﺘﻢ اﻃﻼﻋﺎﺗﯽ ﯾﮏ ﺗﺮﮐﯿﺐ ﺳﺎزﻣﺎﻧﺪﻫﯽ ﺷﺪه (ﻣﻨﻈﻢ) از اﻓﺮاد، ﺳﺨﺖ اﻓﺰار، ﻧﺮم اﻓﺰار، ﺷﺒﮑﻪ ﻫﺎي ارﺗﺒﺎﻃﯽ و ﻣﻨﺎﺑﻊ دادﻫﺎي اﺳﺖ ﮐﻪ اﻃﻼﻋﺎت را ﺟﻤﻊ آوري، اﻧﺘﻘﺎل وﺗﻮزﯾﻊ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ (اوﺑﺮﯾﻦ،.(2008
اﺻﻮﻻ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﻫﺎي اﻃﻼﻋﺎﺗﯽ ﻗﻠﺐ اﮐﺜﺮ ﺳﺎزﻣﺎﻧﻬﺎ را ﺗﺸﮑﯿﻞ ﻣﯽ دﻫﻨﺪ، ﺳﯿﺴﺘﻤﻬﺎي اﻃﻼﻋﺎﺗﯽ داده ﻫﺎ را ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر اﯾﺠﺎد اﻃﻼﻋﺎت ﺑﺮاي ﺗﺼﻤﯿﻢ ﮔﯿﺮﻧﺪﮔﺎن ﭘﺮدازش و ﺑﻪ آﻧﻬﺎ ﮐﻤﮑﯽ ﮐﻨﺪ ﺗﺎ ﺑﯿﻦ ﻧﺘﺎﯾﺞ ارﺗﺒﺎط ﺑﺮﻗﺮارﮐﻨﻨﺪ (ﺗﻬﺮاﻧﯽ وﺗﺪوﯾﻦ،.(1380
-5-3-3-2ﺳﯿﺴﺘﻤﻬﺎي اﻃﻼﻋﺎﺗﯽ ﻣﺒﺘﻨﯽ ﺑﺮﮐﺎﻣﭙﯿﻮﺗﺮ
ﺳﯿﺴﺘﻤﻬﺎي اﻃﻼﻋﺎﺗﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر اﻧﺠﺎم ﺑﺨﺸﯽ ﯾﺎ ﺗﻤﺎم وﻇﺎﯾﻒ ﺧﻮد از ﺗﮑﻨﻮﻟﻮژي ﮐﺎﻣﭙﯿﻮﺗﺮ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽ ﮐﻨﺪ، ﮐﺎﻣﭙﯿﻮﺗﺮ ﻣﺤﻮر ﻣﯽ ﻧﺎﻣﻨﺪ .
اﺟﺰاي ﺳﯿﺴﺘﻤﻬﺎي اﻃﻼﻋﺎﺗﯽ ﻣﺒﺘﻨﯽ ﺑﺮﮐﺎﻣﭙﯿﻮﺗﺮﻋﺒﺎرﺗﻨﺪاز :
-ﺳﺨﺖ اﻓﺰار: ﻋﺒﺎرﺗﺴﺖ از ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ اي از اﺑﺰار از ﻗﺒﯿﻞ ﭘﺮدازﺷﮕﺮ، ﻣﺎﻧﯿﺘﻮر، ﺻﻔﺤﻪ ﮐﻠﯿﺪ وﭘﺮﯾﻨﺘﺮ و...
ﻧﺮم اﻓﺰار: ﻋﺒﺎرﺗﺴﺖ از ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ اي از ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎ ﮐﻪ ﺳﺨﺖ اﻓﺰار را ﻗﺎدر ﺑﻪ ﭘﺮدازش اﻃﻼﻋﺎت ﻣﯽ ﻧﻤﺎﯾﺪ .
-ﭘﺎﯾﮕﺎه داده: ﻋﺒﺎرﺗﺴﺖ از ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ اي از ﻓﺎﯾﻞ ﻫﺎي ﻣﺮﺗﺒﻂ، ارﺗﺒﺎﻃﺎت و ﻏﯿﺮه ﮐﻪ داده ﻫﺎ را ذﺧﯿﺮه ﻧﻤﻮده و ﺑﯿﻦ اﻧﻬﺎ ارﺗﺒﺎط ﺑﺮﻗﺮار ﻣﯽ ﮐﻨﺪ.
-ﺷﺒﮑﻪ : ﻋﺒﺎرﺗﺴﺖ از ﺳﯿﻤﯽ ﮐﻪ ﺑﯿﻦ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﮐﺎﻣﭙﯿﻮﺗﺮﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ اﯾﺠﺎد اﺷﺘﺮاك ﻣﯽ ﮐﻨﺪ .
روﯾﻪ ﻫﺎ: ﻋﺒﺎرﺗﺴﺖ از ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ اي از ﻗﻮاﻋﺪ ﮐﻪ ﭼﮕﻮﻧﮕﯽ ﺗﺮﺗﯿﺐ اﺟﺰاي ﻓﻮق را ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﭘﺮدازش اﻃﻼﻋﺎت و اﯾﺠﺎد ﺳﺘﺎده ﻣﻄﻠﻮﺑﺴﺖ ﻣﺸﺨﺺ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ .
اﻓﺮاد: اﺷﺨﺎﺻﯽ ﮐﻪ ﺑﺎ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﮐﺎر ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ ﯾﺎ از ﺳﺘﺎده ﻫﺎي آن ﻣﻨﺘﻔﻊ ﻣﯽ ﮔﺮدﻧﺪ (ﺗﻮرﺑﺎن، .(2006
52
-6-3-3-2ﺗﻔﺎوﺗﻬﺎي ﺑﯿﻦ ﻓﻨﺂوري اﻃﻼﻋﺎت وﺳﯿﺴﺘﻤﻬﺎي اﻃﻼﻋﺎﺗﯽ واﻃﻼﻋﺎت
اﻃﻼﻋﺎت ﺑﯽ اﻓﺮاد و ﮔﺮوﻫﻬﺎ در ﯾﮏ ﻣﺤﯿﻂ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ در ﺣﺎﻟﺖ ﺑﺎدﻟﻮ ﮔﺮدش ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ در واﻗﻊ در ﺳﺎزﻣﺎﻧﻬﺎ اﻃﻼﻋﺎت ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻣﻬﻤﯽ ﺗﻠﻘﯽ ﺷﻮﻧﺪ ﮐﻪ ﺑﻮﺳﯿﻠﻪ ﺗﮑﻨﻮﻟﻮژي اﻃﻼﻋﺎت و ﺳﯿﺴﺘﻤﻬﺎي اﻃﻼﻋﺎﺗﯽ ﭘﺸﺘﯿﺒﺎﻧﯽ ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ و ﺳﯿﺴﺘﻤﻬﺎي اﻃﻼﻋﺎﺗﯽ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻋﺎﻣﻞ اﺻﻠﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺎﻋﺚ ﺗﺴﻬﯿﻞ رد و ﺑﺪل ﺷﺪن ﺑﯿﻦ اﻃﻼﻋﺎت ﺑﯿﻦ ﻣﺤﯿﻂ ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ ﻣﯽ ﺷﻮد (ﮐﻼرك،.(2000
ﺷﮑﻞ :8-2 ﻣﺎﻫﯿﺖ ﺗﮑﻨﻮﻟﻮژي اﻃﻼﻋﺎت، ﺳﯿﺴﺘﻤﻬﺎي اﻃﻼﻋﺎﺗﯽ واﻃﻼﻋﺎت (ﮐﻼرك،(2000
3223895285115
اﻃﻼﻋﺎت
ﭘﺸﺘﯿﺒﺎﻧﯽ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ
3242310159385
ﺳﯿﺴﺘﻤﻬﺎي
اﻃﻼﻋﺎﺗﯽ
ﻗﺎدرﻣﯽ ﺳﺎزد
3260090396875
ﺗﮑﻨﻮﻟﻮژي
اﻃﻼﻋﺎت
53
-7-3-3-2اﻧﻮاع ﺳﯿﺴﺘﻤﻬﺎي اﻃﻼﻋﺎﺗﯽ اﻟﻒ) ﺳﯿﺴﺘﻤﻬﺎي ﭘﺮدازش ﻋﻤﻠﯿﺎت
ﺳﯿﺴﺘﻤﻬﺎي ﭘﺮدازش اﻃﻼﻋﺎت، ﻓﻌﺎﻟﯿﺘﻬﺎي روزﻣﺮه ﺳﺎزﻣﺎن را ﭘﺸﺘﯿﺒﺎﻧﯽ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ. اﯾﻦ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺑﻪ ﺷﺮﮐﺘﻬﺎ و ﺳﺎزﻣﺎﻧﻬﺎ ﮐﻤﮏ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﺗﺎ ﻋﻤﻠﯿﺎت روﻣﺰه ﺧﻮد را اﺟﺮا و ﻓﻌﺎﻟﯿﺘﻬﺎي ﺧﻮد را ﮐﻨﺘﺮل ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ. ﻧﻤﻮﻧﻪ اي از اﯾﻦ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﻫﺎ ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از: ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺛﺒﺖ ﺳﻔﺎرﺷﺎت، ﺳﯿﺴﺘﻢ رزر و ﺑﻠﯿﻂ و ... (ﻣﺎرﺗﯿﻦ،.(2005
ﺑﻪ ﻋﺒﺎرت دﯾﮕﺮ ﺳﯿﺴﺘﻤﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ دادﻫﻬﺎ و اﻃﻼﻋﺎت در ﯾﮏ ﻣﻌﺎﻣﻠﻪ ﯾﺎ ﺳﻨﺪ ﺗﺠﺎري را ﺑﻪ ﻃﻮر ﮐﺎﻣﻞ و دﻗﯿﻖ ﭘﺮدازش ﻣﯽ ﻧﻤﺎﯾﺪ و ﻧﺘﯿﺠﻪ را ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﺳﯿﺴﺘﻢ ﮐﺎﻣﯿﭙﻮﺗﺮي در اﺳﺮع وﻗﺖ ﺗﺤﻮﯾﻞ ﻣﯽ دﻫﺪ. اﯾﻦ ﺳﯿﺴﺘﻢ در ﯾﺎري رﺳﺎﻧﺪن ﺑﻪ ﻣﺪﯾﺮان و ﺗﺼﻤﯿﻢ ﮔﯿﺮﻧﺪﮔﺎن ﺑﺮاي اﺟﺮاي ﺳﺮﯾﻌﺘﺮ و ﻣﻄﻠﻮﺑﺘﺮ اﻣﻮر داراي ﻗﺎﺑﻠﯿﺖ ﭘﻨﺞ ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﻋﻤﺪه ﮐﺎﻣﯿﭙﻮﺗﺮي ﺑﻪ ﺷﺮح زﯾﺮاﺳﺖ:
-1ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪي داده ﻫﺎ اﻃﻼﻋﺎت
-2 ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ دﻗﯿﻖ رﯾﺎﺿﯽ وآﻣﺎري اﻃﻼﻋﺎت و اﺳﺘﺨﺮاج ﺳﺮﯾﻊ ﻧﺘﺎﯾﺞ ﮐﻤﯽ آﻧﻬﺎ
-3ﻣﺮﺗﺐ و ﻣﻨﻈﻢ ﻧﻤﻮدن اﻃﻼﻋﺎت
-4ﺗﺠﺰﯾﻪ ﺳﺮﯾﻊ ﻋﻤﻠﯿﺎت و ﺗﻠﺨﯿﺺ اﻃﻼﻋﺎت آﻧﻬﺎ
-5ذﺧﯿﺮه ﮐﺮدن اﻃﻼﻋﺎت ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز ﺑﺮاي آﯾﻨﺪه (ﻣﻬﺪوي ،.( 1389
ب) ﺳﯿﺴﺘﻤﻬﺎي اﻃﻼﻋﺎت ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ
اﯾﻦ ﻧﻮع ﺳﯿﺴﺘﻢ اﻃﻼﻋﺎﺗﯽ ﺑﺎ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﮔﺰارش اﺗﺨﻼﺻﻪ و ﺳﺎﺧﺘﺎري و ﺑﺎ ﻣﺒﻨﺎﯾﯽ ﻣﻨﻈﻢ و ﺗﮑﺮاري، اﻣﺮ ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ را ﺗﺴﯿﻠﻤﯽ ﮐﻨﺪ. MISاز ﻧﻈﺮ ﻣﻔﻬﻮﻣﯽ از ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎي TPS ﯾﮏ ﺳﻄﺢ ﺑﺎﻻﺗﺮ اﺳﺖ ﺑﻪ ﻋﻤﻠﯿﺎت روزﻣﺮه ﻣﺮﺑﻮط ﻧﻤﯽ ﺷﻮد.
54
اﻧﻮاع ﮔﺰارﺷﻬﺎﯾﯽ را ﮐﻪ MIS دراﺧﺘﯿﺎر ﻣﺪﯾﺮان ﻗﺮار ﻣﯽ دﻫﺪ ﺷﺎﻣﻞ ﮔﺰارﺷﺎت ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎي،ﮔﺰارﺷﺎت درﺧﻮاﺳﺘﯽ ،ﮔﺰارﺷﺎت ﺗﻔﺼﯿﻠﯽ و ﮔﺰارﺷﺎت ﺧﺎص ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ 390:1998-395)و.(stair
ﻫﺪف از ﺳﯿﺴﺘﻢ اﻃﻼﻋﺎت ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﮐﻪ ﮔﺎﻫﯽ ﺑﻪ آن ﺳﯿﺴﺘﻢ ﮔﺰارش دﻫﯽ اﻃﻼﻋﺎت ﻧﯿﺰ ﻣﯽ ﮔﻮﯾﻨﺪ اراﺋﻪ ﺑﺎزﺧﻮر از ﻋﻤﻠﯿﺎت ﺟﺎري و روزﻣﺮه ﺷﺮﮐﺖ ﺑﻪ ﻣﺪﯾﺮ و دﯾﮕﺮ ﮐﺎرﮐﻨﺎن ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ. اﯾﻦ ﮔﺰارﺷﻬﺎ در ﮐﻨﺘﺮل، ﺳﺎزﻣﺎﻧﺪﻫﯽ و ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰي ﻓﻌﺎﻟﯿﺘﻬﺎي ﺟﺎري ﺳﺎزﻣﺎن ﺑﻪ آﻧﻬﺎ ﮐﻤﮏ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ . اﯾﻦ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﻧﯿﺎزﻫﺎي اﻃﻼﻋﺎﺗﯽ ﻣﺪﯾﺮان ﺳﺎزﻣﺎن و ﯾﺎ ﺑﻌﻀﯽ از واﺣﺪﻫﺎي ﺳﺎزﻣﺎن را ﺑﺮ اﺳﺎس زﻣﯿﻨﻪ ﻫﺎي ﻋﻤﻠﯿﺎﺗﯽ ﺳﺎزﻣﺎن و ﯾﺎ ﺑﺮ اﺳﺎس ﺳﻄﻮح ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﺗﺎﻣﯿﻦ ﻣﯽ ﻧﻤﺎﯾﺪ. ﺳﯿﺴﺘﻢ اﻃﻼﻋﺎت ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﮔﺰارﺷﻬﺎﯾﯽ را ﺑﺼﻮرت ﻧﻤﻮدار، ﯾﺎ ﺟﺪول در اﺧﺘﯿﺎر ﮐﺎرﺑﺮان ﻣﺮﺑﻮﻃﻪ ﻗﺮار ﻣﯽ دﻫﺪ(ﺗﻮرﺑﺎﻧﻮاﻧﺪرﺳﻮن،.(2010
ج)ﺳﯿﺴﺘﻤﻬﺎي ﭘﺸﺘﯿﺒﺎﻧﯽ ﺗﺼﻤﯿﻤﺎت
ﺳﯿﺴﺘﻤﻬﺎي ﮐﺎﻣﭙﯿﻮﺗﺮي ﺗﻌﺎﻣﻠﯽ ﻫﺴﺘﻨﺪ، ﻣﻌﻤﻮﻻ ﺑﺮاي ﻣﺪﯾﺮان رده ﺑﺎﻻي ﺳﺎزﻣﺎن ﻃﺮاﺣﯽ ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ DSS ﻏﺎﻟﺒﺎ ﺑﺮاي ﺣﻞ ﻣﺴﺎﺋﻞ ﺧﺎﺻﯽ ﺑﮑﺎر ﻣﯽ رود ﮐﻪ ﻣﻮردي ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻧﻪ ﺗﮑﺮاري ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻧﻪ ﺗﮑﺮاري و روزﻣﺮه، در واﻗﻊ DSS ﺑﺮاي ﺣﻞ ﻣﺴﺎﺋﻠﯽ ﺑﮑﺎر ﻣﯽ رود ﮐﻪ ﮐﻤﺘﺮ ﺳﺎﺧﺘﺎري ﺑﻮده و ﻣﻨﺤﺼﺮ ﺑﻪ ﻓﺮد ﻫﺴﺘﻨﺪ، در ﺣﺎﻟﯿﮑﻪ MIS و TPS ﺑﺮاي ﺣﻞ ﻣﺴﺎﺋﻠﯽ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺳﺎﺧﺘﺎري ﻫﺴﺘﻨﺪ ﺑﻪ ﻫﻤﯿﻦ دﻟﯿﻞ DSS ﻗﺎﺑﻠﯿﺖ اﻧﻌﻄﺎف و ﺳﺎزﮔﺎري ﺑﯿﺸﺘﺮي ﺑﺎ ﺗﻐﯿﯿﺮات و ﺷﺮاﯾﻂ ﻣﺨﺘﻠﻒ دارد. در ﺑﺴﯿﺎري از ﻣﻮارد DSS ﻓﺮاﯾﻨﺪ ﺗﺼﻤﯿﻢ ﮔﯿﺮي را ﺗﺴﻬﯿﻞ ﻣﯽ ﮐﻨﺪﻣﺜﻼً.در اﻧﺘﺨﺎب ﯾﮏ راه ﺣﻞ از ﺑﯿﻦ ﭼﻨﺪﯾﻦ راه ﺣﻞ ﺑﻪ ﮐﻤﮏ ﺗﺼﻤﯿﻢ ﮔﯿﺮﻧﺪه ﻣﯽ آﯾﺪ . (ﻻودن و ﻻردن،.(1377
وﯾﮋﮔﯽ ﻫﺎي DSS
وﯾﮋﮔﯽ ﻫﺎ ﯾﮏ DSS ﻣﻄﻠﻮب ﺑﻪ ﺷﺮح زﯾﺮ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ :
DSS در ﻓﺮاﯾﻨﺪ ﺗﺼﻤﯿﻢ ﮔﯿﺮي ﺑﻪ ﺗﺼﻤﯿﻢ ﮔﯿﺮﻧﺪه از ﻃﺮﯾﻖ اراﺋﻪ راه ﺣﻞ ﮐﻤﮏ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ .
55
DSS ﺑﺮاي ﺗﺼﻤﯿﻤﺎت ﻧﯿﻤﻪ ﺳﺎﺧﺘﺎري و ﺳﺎﺧﺘﻦ ﯾﺎﻓﺘﻪ ﻃﺮاﺣﯽ ﻣﯽ ﺷﻮد .
DSS ﻣﺪﻟﻬﺎﯾﯽ ﻫﻤﻪ ﻣﻨﻈﻮره، اﻣﮑﺎﻧﺎت ﺷﺒﯿﻪ ﺳﺎزي و اﺑﺰارﻫﺎي ﺗﺤﻠﯿﻠﮕﺮي را در اﺧﺘﯿﺎر ﺗﺼﻤﯿﻢ ﮔﯿﺮﻧﺪه ﻗﺮار ﻣﯽ دﻫﺪ .
DSS ﺳﯿﺴﺘﻤﯽ اﺳﺖ ﺗﻌﺎﻣﻠﯽ ﮐﻪ ﺑﺪون ﮐﻤﮏ ﮐﺎرﺷﻨﺎﺳﺎن ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﺗﺼﻤﯿﻢ ﮔﯿﺮﻧﺪه ﻗﺮارﮔﯿﺮد .
DSS ﺑﻪ آﺳﺎﻧﯽ ﺑﺎ ﻧﯿﺎزﻫﺎي اﻃﻼﻋﺎﺗﯽ ﻣﺤﯿﻂ ﺗﺼﻤﯿﻢ ﮔﯿﺮي ﺳﺎزﮔﺎر ﻣﯽ ﺷﻮد .
DSS ﻣﮑﺎﻧﯿﺴﻤﻬﺎﯾﯽ اراﺋﻪ ﻣﯽ ﮐﻨﺪﮐﻪ ﺳﺮﯾﻌﺎ ﻧﯿﺎزﻫﺎي اﻃﻼﻋﺎﺗﯽ ﺗﺼﻤﯿﻢ ﮔﯿﺮﻧﺪه را ﺗﺎﻣﯿﻦ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ .
DSS ﻗﺎﺑﻠﯿﺖ اﻧﻌﻄﺎف ﮐﺎﻓﯽ دارد ﺗﺎ ﺑﺎ ﺳﺒﮑﻬﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﻫﻤﺎﻫﻨﮓ ﺷﻮد .
DSS ارﺗﺒﺎط ﺑﯿﻦ ﺳﻄﻮح ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺗﺼﻤﯿﻢ ﮔﯿﺮي را ﺗﺴﻬﯿﻞ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ (ﺻﺮاﻓﯽ زاده وﻋﻠﯽ ﭘﻨﺎﻫﯽ ،.(1381
د) ﺳﯿﺴﺘﻤﻬﺎي ﭘﺸﺘﯿﺒﺎﻧﯽ ﺗﺼﻤﯿﻤﻬﺎي ﮔﺮوﻫﯽ
ﺗﺎ ﻓﺮا رﺳﯿﺪن دﻫﻪ 1980 ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺳﯿﺴﺘﻤﻬﺎي ﺗﺼﻤﯿﻢ ﮔﯿﺮي، اﻓﺮاد را در ﻧﻈﺮ داﺷﺘﻨﺪ، از اﻧﺠﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺑﺴﯿﺎري از ﮐﺎرﻫﺎي ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ ﮔﺮوﻫﯽ اﻧﺠﺎم ﻣﯽ ﺷﻮد،ﮐﻤﮏ ﺑﻪ ﺗﺼﻤﯿﻢ ﮔﯿﺮي ﮔﺮوﻫﯽ ﻧﯿﺰ ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ. از ﻋﻤﺪه ﮐﺎرﻫﺎي ﮔﺮوﻫﯽ،ﺗﺸﮑﯿﻞ ﻧﺸﺴﺘﻬﺎ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﻧﯿﻤﯽ از وﻗﺖ ﻣﺪﯾﺮان را ﺑﻪ ﺧﻮد اﺧﺘﺼﺎص ﻣﯽ دﻫﺪ (ﻻودن و ﻻردن،. (1377
ﺑﻪ ﻋﺒﺎرت دﯾﮕﺮ GDSS ﺳﯿﺴﺘﻤﯽ ﺗﻌﺎﻣﻠﯽ و ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎي ﮐﺎﻣﭙﯿﻮﺗﺮ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺣﻞ ﻣﺴﺎﺋﻞ ﻧﯿﻤﻪ ﺳﺎﺧﺘﺎر ﯾﺎﻓﺘﻪ و ﺳﺎﺧﺘﻦ ﯾﺎﻓﺘﻪ را ﺑﻪ وﺳﯿﻠﻪ ﮔﺮوﻫﯽ از ﺗﺼﻤﯿﻢ ﮔﯿﺮﻧﺪﮔﺎن ﺗﺴﻬﯿﻞ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ . اﺟﺰاء ﯾﮏ GDSS ﺷﺎﻣﻞ ﺳﺨﺖ اﻓﺰار، ﻧﺮم اﻓﺰار، اﻧﺴﺎﻧﻬﺎ و روﯾﻪ ﻫﺎﺳﺖ . اﯾﻦ اﺟﺰا ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺣﻤﺎﯾﺖ از ﻓﺮاﯾﻨﺪ رﺳﯿﺪه ﺑﻪ ﯾﮏ ﺗﺼﻤﯿﻢ، ﺳﺎزﻣﺎﻧﺪﻫﯽ ﺷﺪه اﻧﺪ (ﺗﻮرﺑﺎن و ﻣﮑﻠﯿﻦ،.(2002
56
ذ)ﺳﯿﺴﺘﻢ ﻫﺎي ﭘﺸﺘﯿﺒﺎن ﻣﺪﯾﺮان ارﺷﺪ اﺟﺮاﯾﯽ
ﺳﯿﺴﺘﻤﻬﺎي اﻃﻼﻋﺎﺗﯽ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﻧﯿﺎزﻫﺎي اﻃﻼﻋﺎﺗﯽ ﻣﺪﯾﺮان ارﺷﺪ اﺟﺮاﯾﯽ را ﺗﺎﻣﯿﻦ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ ESS. ﺑﺎﻻﺗﺮﯾﻦ ﺳﻄﺢ را از ﻧﻈﺮ ﺗﺮﮐﯿﺐ داده ﻫﺎ دارا ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ. ﺳﯿﺴﺘﻤﻬﺎي ESS ﺟﺰء ﺟﺪﯾﺪﺗﺮﯾﻦ ﺳﯿﺴﺘﻤﻬﺎي اﻃﻼﻋﺎﺗﯽ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﻨﺪ (ﺻﺮاﻓﯽ زاده وﻋﻠﯽ ﭘﻨﺎﻫﯽ ،.(1381
وﯾﮋﮔﯽ ﻫﺎي ﺳﯿﺴﺘﻢ ﭘﺸﺘﯿﺒﺎﻧﯽ ﻣﺪﯾﺮان ارﺷﺪ
١. اﯾﻦ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﻫﺎ ﺑﺮا ي ﻣﺪﯾﺮان ارﺷﺪ ﻃﺮاﺣﯽ ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ و ﻧﺸﺎن دﻫﻨﺪه 6 ﻫﺪف ﮐﻠﯽ ﺳﯿﺴﺘﻤﻬﺎي اﻃﻼﻋﺎﺗﯽ ﻫﺴﺘﻨﺪ .
٢. اﺳﺘﻔﺎده از آن آﺳﺎن ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ .
٣. ﭘﺸﺘﯿﺒﺎﻧﯽ ازداده ﻫﺎي ﺧﺎرﺟﯽ
٤. اﻣﮑﺎن داﺷﺘﻦ اﻃﻼﻋﺎت دﻗﯿﻖ
٥. اﺛﺮﺑﺨﺸﯽ در ﺷﺮاﯾﻄﯽ ﮐﻪ ﻣﯿﺰان ﻋﺪم اﻃﻤﯿﻨﺎن ﺑﺎﻻ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ .
٦. داﺷﺘﻦ ﻧﮕﺎه ﺑﻪ آﯾﻨﺪه (ﻣﻬﺪوي ،.(1389
ر)ﺳﯿﺴﺘﻢ ﻫﻮش ﻣﺼﻨﻮﻋﯽ
ﺳﯿﺴﺘﻤﻬﺎي ﻫﻮش ﻣﺼﻨﻮﻋﯽ ﺗﺸﮑﯿﻞ ﺷﺪه اﻧﺪ از اﻓﺮاد، دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞ، ﺳﺨﺖ اﻓﺰا، ﻧﺮم اﻓﺰار، داده ﻫﺎ و داﻧﺶ اﺳﺘﻔﺎده از ﺳﯿﺴﺘﻤﻬﺎي ﮐﺎﻣﭙﯿﻮﺗﺮي و ﻣﺎﺷﯿﻨﻬﺎﯾﯽ ﮐﻪ وﯾﺰﮔﯽ ﺳﻮدﻣﻨﺪ ﺑﻮدن را دارﻧﺪ. ﻫﺪف از ﻃﺮاﺣﯽ اﯾﻦ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﻫﺎ، اﯾﻦ ﻧﯿﺴﺖ ﮐﻪ در ﺗﺼﻤﯿﻢ ﮔﯿﺮي،ﮐﺎﻣﻼًﺟﺎﯾﮕﺰﯾﻦ اﻧﺴﺎن ﺷﻮد ﺑﻠﮑﻪ اﺟﺮاي ﯾﮑﺴﺮي وﻇﺎﯾﻒ ﺗﮑﺮاري اﺳﺖ ﮐﻪ دﻗﯿﻘﺎ ﻣﺸﺨﺺ و ﺗﻌﺮﯾﻒ ﺷﺪه اﻧﺪ (ﺳﺘﯿﺮ،.(2008 از ﻣﻬﻤﺘﺮﯾﻦ ﺷﺎﺧﺼﻬﺎي ﻫﻮش ﻣﺼﻨﻮﻋﯽ ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪاز : ﺳﯿﺴﺘﻤﻬﺎي ﺧﺒﺮه، ﭘﺮدازش زﺑﺎن ﻃﺒﯿﻌﯽ، روﺑﻮﺗﯿﮑﻬﺎ، ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰي اﺗﻮﻣﺎﺗﯿﮏ، ﻣﻨﻄﻖ ﻓﺎزي، ﺷﺒﮑﻪ ﻫﺎي ﻋﺼﺒﯽ، دﯾﺪﮔﺎه ﮐﺎﻣﭙﯿﻮﺗﺮ، ﮐﻪ در اداﻣﻪ ﺑﻪ ﺗﻌﺮﯾﻒ ﯾﮑﯽ از ﻣﻬﻤﺘﺮﯾﻦ آﻧﻬﺎ ﯾﻌﻨﯽ ﺳﯿﺴﺘﻤﻬﺎي ﺧﺒﺮه ﻣﯽ ﭘﺮدازﯾﻢ .
ز)ﺳﯿﺴﺘﻤﻬﺎي ﺧﺒﺮه ﯾﺎ ﻫﻮﺷﻤﻨﺪ
57
ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺧﺒﺮه ﺑﺮ ﭘﺎﯾﻪ داﻧﺶ ﮔﺮاﯾﯽ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﺑﺮﭘﺎﯾﻪ ﮐﺴﺐ داﻧﺶ و ﺗﺠﺮﺑﻪ اﻧﺴﺎﻧﯽ در داﻣﻨﻪ ﻫﺎي ﻣﺤﺪود ﺑﻪ ﺣﻞ ﻣﺴﺌﻠﻪ ﻣﺸﺨﺺ ﻣﯽ ﭘﺮدازد. ﺳﯿﺴﺘﻢ ﻫﻮﺷﻤﻨﺪ از ﺗﮑﻨﯿﮏ ﻫﺎﯾﯽ ﺑﻬﺮه ﻣﯽ ﮔﯿﺮد ﮐﻪ ﺑﺮاي اراﺋﻪ ﺗﻮﺻﯿﻪ و ﭘﯿﺸﻨﻬﺎد ﯾﺎ ﺗﺸﺨﯿﺺ ﻣﺴﺎﺋﻞ، داراي اﺳﺘﺪﻻل ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ. ﺑﺮاي اﯾﻨﮑﺎر ﺳﯿﺴﺘﻢ ﻫﻮﺷﻤﻨﺪ ﺑﺎ ﻃﺮح ﺳﻮاﻻﺗﯽ داده ﻫﺎي درﯾﺎﻓﺘﯽ را ﺑﺮاﺳﺎس ﯾﮏ ﭘﺎﯾﮕﺎه داﻧﺶ ﭘﺮدازش ﻣﯽ ﮐﻨﺪ (ﻻودن و ﻻردن،.(1377
ﺟﻨﺒﻪ ﻫﺎي ﻣﺜﺒﺖ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﻫﺎي ﺧﺒﺮه ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از:
.1ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﻣﺴﺎﺋﻞ را ﺣﻞ و ﯾﺎ در ﺣﻞ آن ﯾﺎري دﻫﺪ .
ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ ﺣﻞ ﻣﺴﺎﺋﻞ ﭘﯿﭽﯿﺪه ﺑﺎ اﻋﺘﺒﺎر و ﺳﺎزﮔﺎري ﺗﻤﺎم
ﯾﮏ ﻣﺮﮐﺰ اﺳﺘﺎﻧﺪارد و آﺳﺎن ﺑﺮي دﺳﺘﺮﺳﯽ ﺑﻪ داﻧﺶ ﻓﺮاﻫﻢ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ .
ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ اﺑﺰاري ﺑﺮاي آﻣﻮزش ﮐﺎرآﻣﻮزان ﻣﺒﺘﺪي ﺑﺎﺷﺪ .
ﺟﻨﺒﻪ ﻫﺎي ﻣﻨﻔﯽ اﯾﻦ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از :
-1ﺣﻞ ﮐﻨﻨﺪه ﻣﺸﮑﻼت ﮐﻠﯽ وﻋﻤﻮﻣﯽ ﻧﯿﺴﺘﻨﺪ .
-2 ﺑﺮاي ﺣﻞ ﻣﺴﺎﺋﻞ ﺧﯿﻠﯽ ﭘﯿﭽﯿﺪه و ﻣﺸﮑﻞ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻧﯿﺴﺘﻨﺪ .
-3ﻋﻤﻮﻣﺎ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﻫﺎ ﻗﺎﺑﻠﯿﺖ ﻓﺮاﮔﯿﺮي ﻧﺪارﻧﺪ .
-4 ﺑﺴﺘﮕﯽ ﺑﻪ داﻧﺶ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه از ﻓﺮد ﺧﺒﺮه دارد (ﺗﻬﺮاﻧﯽ وﺗﺪوﯾﻦ،.(1383
58
وﯾﮋﮔﯽ ﻫﺎي ES
.1ﺣﺠﻢ وﺳﯿﻌﯽ از اﻃﻼﻋﺎت ﮐﻪ ﻓﺮاﮔﯿﺮي آن ﺑﺮاي اﻧﺴﺎن ﭼﻨﺪﯾﻦ ﺳﺎل ﯾﺎ ﺣﺘﯽ ﭼﻨﺪﯾﻦ دﻫﻪ ﻃﻮل ﻣﯽ ﮐﺸﺪ را ﺑﻪ ﺻﻮرت رﻣﺰ در ﻣﯽ آورد .
.2داﻧﺶ را در ﺷﮑﻞ ﻗﺎﻋﺪه ﻫﺎ و ﭼﺎرﭼﻮﺑﻬﺎ ﺑﮑﺎر ﻣﯽ ﮔﯿﺮد .
ﺑﺎ اﻧﺴﺎن در ﺗﻌﺎﻣﻞ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ .
در ﯾﮏ زﻣﺎن ﭼﻨﺪﯾﻦ ﻓﺮض را در ﻧﻈﺮﻣﯽ ﮔﯿﺮد . (ﻻودن و ﻻردن،.(1377
س)ﺳﯿﺴﺘﻤﻬﺎي ﻣﮑﺎﻧﯿﺰه اداري
ﺳﯿﺴﺘﻤﻬﺎي OAS ﺳﯿﺴﺘﻢ ﻫﺎي اﻃﻼﻋﺎﺗﯽ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﻣﮑﺎﺗﺒﺎت اداري را ﺑﻪ ﺻﻮرت ﮐﺘﺒﯽ، ﺷﻔﺎﻫﯽ ﯾﺎ وﯾﺪﺋﻮﯾﯽ اﯾﺠﺎد ﻧﻤﻮده، ﭘﺲ از ذﺧﯿﺮه ﺳﺎزي، اﺻﻼح و ﻧﻤﺎﯾﺶ، آﻧﻬﺎ را اﻧﺘﻘﺎل ﻣﯽ دﻫﻨﺪ .
دﻓﺘﺮ ﯾﺎ Office ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎي ﻣﺤﻠﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻋﺪه اي از ﮐﺎرﮐﻨﺎن ﮔﺮد ﻫﻢ ﻣﯽ آﯾﻨﺪ ﺗﺎ ﻧﻮع ﺧﺎﺻﯽ از ﮐﺎر را اﻧﺠﺎم دﻫﻨﺪ و اداره ﯾﺎ ﻣﺤﻞ ﮐﺎر ﺗﺎﺑﻊ ﺗﮑﻨﻮﻟﻮژي ﯾﺎ ﻓﻨﺂوري اﻃﻼﻋﺎت اﺳﺖ. ﻣﯿﺮ ﺗﺎرﯾﺨﭽﻪ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﺗﮑﻨﻮﻟﻮژي را در اﻣﻮر دﻓﺘﺮي ﺑﻪ ﺷﺮح زﯾﺮ ﺧﻼﺻﻪ ﻧﻤﻮده اﺳﺖ :
دﻫﻪ :1870 ﭘﯿﺪاﯾﺶ ﻣﺎﺷﯿﻦ ﺗﺤﺮﯾﺮ، ﺳﺮﻋﺖ اﻧﺘﻘﺎل ﭘﯿﺎم را اﻓﺰاﯾﺶ داد اﻣﺎ ﺗﻬﯿﻪ ﻧﺴﺦ ﻫﻤﻮاره ﺑﺎ ﻣﺸﮑﻞ روﺑﺮو ﺑﻮد.
دﻫﻪ :1920 ﺑﺎ اﺧﺘﺮاع ﺗﻠﻔﻦ، ارﺗﺒﺎﻃﺎت ﻣﺤﻠﯽ و ﺑﯿﻦ اﻟﻤﻠﻠﯽ ﺑﻪ ﺻﻮرت آﻧﯽ و ﻓﻮري وارد ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺟﺪﯾﺪي ﻣﯽ ﺷﻮد . در واﻗﻊ اﯾﻦ دﻫﻪ ﺷﺮوع ﻣﺨﺎﺑﺮات اﺳﺖ .
دﻫﻪ :1930 اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﻋﻠﻤﯽ ﺑﺮاي ﺗﺤﻠﯿﻞ و اﺻﻼح اﻣﻮر اداري ﺑﻪ ﺷﮑﻞ ﻣﻨﻄﻘﯽ ﮐﻪ در واﻗﻊ ﺷﮑﻞ اﺑﺘﺪاﯾﯽ ﺑﺮاي ﺗﺠﺰﯾﻪ و ﺗﺤﻠﯿﻞ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﻫﺎ اﺳﺖ، ﻣﻄﺮح ﮔﺮدﯾﺪ .
59
دﻫﻪ :1940 ﺗﮑﻨﯿﮑﻬﺎي رﯾﺎﺿﯽ در ﺧﻼل ﺟﻨﮓ ﺟﻬﺎﻧﯽ دوم ﺑﺮاي ﻓﺮآﯾﻨﺪﺗﺼﻤﯿﻢ ﮔﯿﺮي اﺑﺪاع ﺷﺪ.
دﻫﻪ :1950 ﺳﺎﺧﺖ ﻣﺎﺷﯿﻦ ﻓﺘﻮﮐﭙﯽ ﺑﺮاي ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻣﺴﺘﻨﺪات ارزان و ﺳﺮﯾﻊ و ﻧﯿﺰ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﺤﺪود از ﭘﺮدازش ﺑﺎ ﺣﺠﻢ وﺳﯿﻊ را ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺨﺸﯿﺪ .
دﻫﻪ :1960 ﻇﻬﻮرMIS زﻣﯿﻨﻪ را ﺑﺮاي ﻣﮑﺎﻧﯿﺰه ﮐﺮدن اﻣﻮر دﻓﺘﺮي ﻓﺮاﻫﻢ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ.
دﻫﻪ :1970 ﺷﺒﮑﻪ ﻫﺎي ﻣﺨﺎﺑﺮاﺗﯽ، ارﺗﺒﺎط از راه دور، ارﺗﺒﺎط ﺑﯿﻦ دو ﺳﯿﺴﺘﻢ ﮐﺎﻣﭙﯿﻮﺗﺮ را ﻓﺮاﻫﻢ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ و ﺑﺎ ﭘﯿﺪاﯾﺶ
PC ﮔﺮاﯾﺶ ﺑﺮاي اﻧﺠﺎم ﻋﻤﻠﯿﺎت ﮐﺎﻣﭙﯿﻮﺗﺮي ﺗﻮﺳﻂ اﺷﺨﺎص ﻓﺮاﻫﻢ ﻣﯽ ﺷﻮد. زﻣﯿﻨﻪ را ﺑﺮاي ﻣﮑﺎﻧﯿﺰه ﻧﻤﻮدن اﻣﻮر اداري ﻓﺮاﻫﻢ ﻣﯽ ﺷﻮد .
دﻫﻪ:1980 ﺑﺎ ﺑﻮﺟﻮد آﻣﺪن ﺳﯿﺴﺘﻤﻬﺎي ﻣﮑﺎﻧﯿﺰه اداري داده ﻫﺎ ﺑﺼﻮرت ﻣﺘﻦ و ﺗﺼﻮﯾﺮ ﺑﺎ ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ ﺗﺮﮐﯿﺐ ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ و ﺑﺎ اﺧﺘﺮاع ﺳﺨﺖ اﻓﺰار و ﺑﺴﺘﻪ ﻫﺎي ﻧﺮم اﻓﺰاري ﭼﻨﺪ ﻣﻨﻈﻮره اﻣﮑﺎن اراﺋﻪ ﺧﺪﻣﺎت ﻣﺨﺎﺑﺮاﺗﯽ اﯾﺠﺎد ﻣﯽ ﺷﻮد.
دﻫﻪ :1990ﺗﻮﺳﻌﻪ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺳﯿﺴﺘﻤﻬﺎي ﭼﻨﺪ رﺳﺎﻧﻪ اي و ﭘﯿﺸﺮﻓﺖ در ﺳﯿﺴﺘﻤﻬﺎي ﻋﺎﻣﻞ ﮐﺎرﺑﺮ آﺷﻨﺎ ﻗﺪرت ﮐﺎر در ﺷﺒﮑﻪ و ﺳﺎزﮔﺎري ﺑﺎ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﻋﺎﻣﻞ ﺷﺒﮑﻪ را اﻓﺰاﯾﺶ ﻣﯽ دﻫﺪ .
دﻫﻪ :2000 در زﻣﯿﻨﻪ ﮐﺎر ﮔﺮوﻫﯽ ﺑﺎ ﮐﺎﻣﭙﯿﻮﺗﺮ و ﻧﺮم اﻓﺰارﻫﺎي ﮔﺮوﻫﯽ ﯾﺎ ﮔﺮوه اﻓﺰار ﭘﯿﺸﺮﻓﺘﻬﺎي ﻣﻬﻤﯽ ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺖ. ﻻزﻣﻪ ﻣﮑﺎﻧﯿﺰه ﻧﻤﻮدن اﻣﻮر اداري، اﺳﺘﻔﺎده از ﮐﺎﻣﭙﯿﻮﺗﺮ، اﺑﺰارﻫﺎي اداري و ﻓﻨﺂوري ﻣﺨﺎﺑﺮاﺗﯽ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ. ﺑﺎ اﯾﻦ دﯾﺪﮔﺎه ﮐﻪ از اﻃﻼﻋﺎت ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﯾﮏ وﺳﯿﻠﻪ و ﻣﻨﺒﻊ ﺟﺎﻣﻊ اراﺋﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ، ﭼﻬﺎر ﻋﻨﺼﺮ ﻣﺨﺎﺑﺮاﺗﯽ ﯾﻌﻨﯽ داده ﻫﺎ، ﻣﺘﻦ، ﺗﺼﻮﯾﺮ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻄﻮر ﺟﺎﻣﻊ در ﺳﯿﺘﻢ ﻫﺎي ﭼﻨﺪ رﺳﺎﻧﻪ اي ﻗﺎﺑﻞ اﺳﺘﻔﺎده ﺑﺎﺷﻨﺪ.
ﮐﺎر ﮔﺮوﻫﯽ و ﺟﻤﻌﯽ ﺑﺎ ﮐﺎﻣﭙﯿﻮﺗﺮ و ﺳﯿﺴﺘﻢ ﻧﺮم اﻓﺰار روﺷﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺮاي آن ﮐﻪ ﮐﺎرﮐﻨﺎن ﺑﺘﻮاﻧﻨﺪ در ﯾﮏ ﻣﺤﯿﻂ ﺑﻪ ﭘﺮدازش و ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ اﺳﻨﺎد ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺑﻪ ﻣﻮﻗﻊ ﺑﭙﺮدازﻧﺪ. ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎي ﮐﺎرﺑﺮدي ﮔﺮوﻫﯽ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﮐﺎرﺑﺮﮔﻬﺎي ﭼﻨﺪ ﮐﺎرﺑﺮ و
60
ﮐﺎر ﭘﺮدازﻫﺎ و ﺳﯿﺴﺘﻤﻬﺎي ﮔﺮوه اﻓﺰار داراي اﻣﮑﺎﻧﺎﺗﯽ ﺑﺮاي ارﺗﺒﺎﻃﺎت واﻗﻌﯽ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺗﺎﺑﻠﻮي اﻋﻼﻧﺎت ﻋﻤﻮﻣﯽ و ﭘﺴﺖ اﻟﮑﺘﺮوﻧﯿﮑﯽ ﻫﺴﺘﻨﺪ (ﺻﺮاﻓﯽ زاده و ﻋﻠﯽ ﭘﻨﺎﻫﯽ ، .(1381
-8-3-3-2ﺗﺎﺛﯿﺮات ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ ﻓﻨﺂوري اﻃﻼﻋﺎت و ﺳﯿﺴﺘﻤﻬﺎي اﻃﻼﻋﺎﺗﯽ
ﺑﺎ ﻇﻬﻮر و ﺣﻀﻮر IS/IT در ﺳﻄﺢ ﺳﺎزﻣﺎﻧﻬﺎ ﺷﺎﻫﺪ اﯾﺠﺎد دﮔﺮﮔﻮﻧﯽ در ﮐﺎرﻫﺎ، ﻣﻬﺎرت و ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ و ﺳﺎزﻣﺎن ﺧﻮاﻫﯿﻢ ﺑﻮد. در اداﻣﻪ اﯾﻦ ﺑﺨﺶ دﯾﺪﮔﺎه ﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ در ﻣﻮرد ﺗﺎﺛﯿﺮات ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ IS/IT ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﯽ ﻗﺮارﺧﻮاﻫﺪﮔﺮﻓﺖ .
اﻟﻒ)ﮐﺎرﺑﺮ ﭘﺎﯾﻪ اﻃﻼﻋﺎت و داﻧﺶ
ﮐﺸﻮرﻫﺎي ﭘﯿﺸﺮﻓﺘﻪ ﮐﻨﻮﻧﯽ از آﻏﺎز ﺳﺪه ﺑﯿﺴﺘﻢ ﻣﯿﻼدي ﺑﻪ اﻗﺘﺼﺎد ﺧﻮد ﺑﺮ ﭘﺎﯾﻪ ﮐﺸﺎورزي و ﺻﻨﻌﺖ ﭘﺸﺖ ﮐﺮده و ﺑﻪ اﻗﺘﺼﺎدي ﺑﺮ ﭘﺎﯾﻪ ﺧﺪﻣﺎت و اﻃﻼﻋﺎت روي آورده اﻧﺪ . ﭼﻬﺎر ﻋﺎﻣﻞ در اﯾﻦ دﮔﺮﮔﻮﻧﯽ اﺛﺮ داﺷﺘﻪ اﻧﺪ :
اﻟﻒ: اﻧﺘﻘﺎل ﮔﺴﺘﺮده ﺻﻨﺎﯾﻊ ﺗﻮﻟﯿﺪي ﺑﻪ ﮐﺸﻮرﻫﺎي آﺳﯿﺎﯾﯽ و دﯾﮕﺮ ﻧﻘﺎط در ﺣﺎل ﺗﻮﺳﻌﻪ .
ب: ﭘﯿﺸﺮﻓﺖ ﭘﺮﺷﺘﺎب ﻓﺮآورده ﻫﺎي داﻧﺶ ﺑﺮ، ﻓﺮآورده ﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺑﺮاي ﺳﺎﺧﺖ ﺑﻪ ﺣﺠﻢ ﮔﺴﺘﺮده اي از داﻧﺶ و اﻃﻼﻋﺎت ﻧﯿﺎزﻣﻨﺪﻧﺪ .
ج: در ﺑﺨﺶ ﮐﺎرﻫﺎي ﯾﺪي ﺟﺎي ﺑﺮاي ﮐﺎرﮐﻨﺎن ﻓﺮﻫﯿﺨﺘﻪ و داﻧﺶ آﻣﻮﺧﺘﻪ ﺑﺎز ﺷﺪه اﺳﺖ . در واﻗﻊ روﻧﺪ ﮐﺎر ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪ اي ﺷﺪه اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺮاي اﻧﺠﺎم ﮐﺎرﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ درﮔﺬﺷﺘﻪ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﯾﺪي و ﺑﺎ ﺻﺮف ﻧﯿﺮو اﻧﺠﺎم ﻣﯽ ﺷﺪ ﻧﯿﺎز ﺑﻪ ﻓﮑﺮ و اﻧﺪﯾﺸﻪ اﺳﺖ.
د: ﺳﺎزﻣﺎﻧﻬﺎي ﻧﻮﯾﻨﯽ ﺑﻮﺟﻮد آﻣﺪه اﻧﺪ ﮐﻪ ﺑﯿﺎن آﻧﻬﺎ ﺑﺮﮐﺎرﻫﺎي داﻧﺶ ﺑﺮ اﺳﺖ. در واﻗﻊ ﺳﺎزﻣﺎﻧﻬﺎي اﻣﺮوزي ﺑﺎ ﺷﺘﺎب ﺑﻪ ﺳﻤﺖ و ﺳﻮﯾﯽ ﻣﯽ روﻧﺪ ﮐﻪ در آﻧﻬﺎ داﻧﺶ و اﻃﻼﻋﺎت ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﻮاد اوﻟﯿﻪ ﮐﺎرﻫﺎ ﻣﺤﺴﻮب ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ. اﻣﺮوزه ﺑﺎ ﻇﻬﻮر
IS/IT در ﺳﻄﺢ ﺳﺎزﻣﺎن ﻫﺎ، ﮐﺎرﻫﺎ ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪ اي ﻓﺮآﯾﻨﺪي اﻧﺠﺎم ﻣﯽ ﺷﻮد (ﻻود ن و ﻻردن،.(1377
61
ب) ﺗﻐﯿﯿﺮ در ﻧﻘﺶ اﻓﺮاد
ﺑﺎ ﺗﻮزﯾﻊ اﻃﻼﻋﺎت در ﺳﻄﺢ ﺳﺎزﻣﺎن، ﻫﺮ ﯾﮏ از اﻓﺮاد داراي اﺧﺘﯿﺎراﺗﯽ ﻣﯽ ﮔﺮدﻧﺪ ﮐﻪ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎي آن اﺧﺘﯿﺎرات ﺑﻪ اداره ﮐﺎرﻫﺎي ﺧﻮد ﺑﭙﺮدازﻧﺪ. در واﻗﻊ ﺑﻪ ﺟﺎي ﮐﻨﺘﺮل اﻓﺮاد از ﺳﻮي ﺳﻄﻮح ﺑﺎﻻي ﺳﺎزﻣﺎن، ﮐﻨﺘﺮل در ﺳﻄﺢ ﺳﺎزﻣﺎن ﮔﺴﺘﺮده ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ. داﺷﺘﻦ اﺧﺘﯿﺎر، ﻻزﻣﻪ ﮐﺎر در ﺳﻄﺢ ﺳﺎزﻣﺎﻧﻬﺎي ﻧﻮﯾﻦ اﺳﺖ. اﻓﺮاد در ﻣﺮزﻫﺎي ﭘﺬﯾﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻫﺪف ﻫﺎي ﺑﻬﺮه وري، ﻣﻌﯿﺎرﻫﺎي ﮐﯿﻔﯿﺖ و... درﺑﺎره زﻣﺎن و ﭼﮕﻮﻧﮕﯽ اﻧﺠﺎم ﮐﺎرﻫﺎ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺗﺼﻤﯿﻢ ﺑﮕﯿﺮﻧﺪ. (ﻫﻤﺮ،.(1387
ج)ﺑﺪﺳﺖ آوردن ﺗﻮان ﭘﯿﺸﺒﯿﻨﯽ در ﺳﺎزﻣﺎن
ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از IS/IT ﻣﯿﺘﻮان ﺑﻪ ﺷﻨﺎﺧﺖ ﻇﺮﻓﯿﺖ ﺑﺎزار ﺑﺮاي ﯾﮏ ﻣﺤﺼﻮل و ﻓﺮﺻﺖ ﺗﺎزه ﭘﺮداﺧﺖ. در ﺳﺎﯾﻪ ﭘﯿﺸﺮﻓﺖ روز اﻓﺰون ﺻﻨﻌﺖ، ﮐﺎﻻﻫﺎ و ﺧﺪﻣﺎﺗﯽ ﺑﻪ ﺑﺎزار اراﺋﻪ ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ ﮐﻪ ﻗﺒﻼ ﺳﺎﺑﻘﻪ ﻧﺪاﺷﺘﻪ اﻧﺪ و ﺑﺮاي اﯾﻨﮑﻪ ﺑﺪاﻧﯿﻢ آﯾﺎ ﺑﺎزار از اﯾﻦ ﻓﺮآورده ﻫﺎ اﺳﺘﻘﺒﺎل ﺧﻮاﻫﺪﮐﺮد ﯾﺎ ﺧﯿﺮ، ﻧﯿﺎز اﺳﺖ ﺗﺎ ﺑﻪ ﺳﻨﺠﺶ ﺑﺎزار ﭘﺮداﺧﺖ ﮐﻪ اﯾﻦ ﻓﻨﺂوري ﻫﺎ اﯾﻦ اﻣﮑﺎن را ﺑﺮاي ﻣﺎ ﻓﺮاﻫﻢ ﺧﻮاﻫﺪ ﺳﺎﺧﺖ.
د)درﻫﻢ ﺷﮑﺴﺘﻦ ﺑﺮﺧﯽ از ﻗﻮاﻧﯿﻦ ﮐﻬﻦ در ﺳﻄﺢ ﺳﺎزﻣﺎن
ﭘﺎره اي از ﻣﻘﺮرات در ﺳﻄﺢ ﺷﺮﮐﺖ ﻫﺎ وﺟﻮد داﺷﺘﻨﺪ ﮐﻪ در واﻗﻊ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻗﺎﻧﻮن درآﻣﺪه ﺑﻮدﻧﺪ و ﭼﯿﺰي ﺑﻮد ﮐﻪ ﺗﻤﺎﻣﯽ ﺳﺎزﻣﺎﻧﻬﺎ و ﮐﺎرﮐﻨﺎن آﻧﻬﺎ را ﭘﺬﯾﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ و ﻟﯿﮑﻦ ﺑﺎ ﻇﻬﻮر و ﺣﻀﻮر ﻓﻨﺂوري اﻃﻼﻋﺎت و ﺳﯿﺴﺘﻢ ﻫﺎي اﻃﻼﻋﺎﺗﯽ اﯾﻦ ﻗﻮاﻧﯿﻦ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﮐﺮده و ﺟﺎي ﺧﻮد را ﺑﻪ ﻗﻮاﻧﯿﻦ ﺟﺪﯾﺪي دادﻧﺪ:
اﻟﻒ- ﻗﺎﻧﻮن ﮐﻬﻦ: اﻃﻼﻋﺎت را ﺗﻨﻬﺎ ﻣﯽ ﺗﻮان از ﯾﮏ ﻣﻨﺒﻊ و ﯾﮏ ﺑﺎر ﺑﺪﺳﺖ آورد.
در ﺳﺎﻟﻬﺎي آﻏﺎزﯾﻦ اﺳﺘﻔﺎده از ﺳﯿﺘﻢ ﻫﺎي اﻃﻼﻋﺎﺗﯽ و ﺧﺒﺮه در ﺳﻄﺢ ﺳﺎزﻣﺎﻧﻬﺎ، ﻣﺘﺨﺼﺼﯿﻦ و اﻓﺮاد ﺧﺒﺮه ﮐﻮﺷﯿﺪﻧﺪ ﺗﺎ ﮐﺎرﻫﺎي ﺧﻮد را از اﯾﻦ ﻃﺮﯾﻖ اﻧﺠﺎم دﻫﻨﺪ و ﺑﻪ ﺧﻮد ﮐﺎر ﮐﺮدن ﮐﺎرﻫﺎ ﭘﺮداﺧﺘﻨﺪ. در واﻗﻊ اﻓﺮاد ﺧﺒﺮه ﺳﺎزﻣﺎن ﺑﻪ ﺟﺎي
62
اﯾﻦ ﮐﻪ ﮐﺎرﻫﺎ را ﺑﻪ ﻣﺎﺷﯿﻦ ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪ اي ﺑﺴﭙﺎرﻧﺪ ﮐﻪ اﻓﺮاد ﻏﯿﺮ ﻣﺎﻫﺮ ﺑﺘﻮاﻧﻨﺪ آن را اﻧﺠﺎم دﻫﻨﺪ، ﺧﻮد را درﮔﯿﺮ ﻣﺎﺷﯿﻦ ﻫﺎ ﮐﺮدﻧﺪ و ﺳﺎزﻣﺎن را از اﯾﻦ ﻓﺮﺻﺖ ﮐﻪ ﺑﺘﻮاﻧﺪ از ﻧﯿﺮو و ﺗﺠﺮﺑﻪ و ﺧﺒﺮﮔﯽ آﻧﻬﺎ اﺳﺘﻔﺎده ﮐﻨﺪ، ﻣﺤﺮوم ﺳﺎﺧﺘﻨﺪ .ﺑﻪ ﮐﻤﮏ ﻓﻨﺂوري اﻃﻼﻋﺎت و ﺳﯿﺴﺘﻢ ﻫﺎي اﻃﻼﻋﺎﺗﯽ ﻗﺎﻧﻮن ﺟﺪﯾﺪي ﺷﮑﻞ ﮔﺮﻓﺖ.
ﻗﺎﻧﻮن ﻧﻮﯾﻦ : اﻃﻼﻋﺎت را ﻣﯽ ﺗﻮان ﻫﻤﺰﻣﺎن و در ﻫﺮ ﺟﺎ ﮐﻪ ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز ﺑﺎﺷﺪ، در اﺧﺘﯿﺎر ﮔﺮﻓﺖ.
ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎي اﯾﻦ ﻗﺎﻧﻮن اﻧﺤﺼﺎر اﻃﻼﻋﺎﺗﯽ درﻫﻢ ﺷﮑﺴﺖ و ﮐﺎرﮐﻨﺎن ﻋﺎدي از ﻋﻬﺪه ﺑﺴﯿﺎري از ﮐﺎرﻫﺎ ﺑﺮ ﻣﯽ آﯾﻨﺪ و دﯾﮕﺮ اﯾﻦ اﺳﺘﻌﺎره ﮐﻪ ﺳﺎزﻣﺎن ﻫﺎ ﺑﻪ ﺳﺎن ﻣﻐﺰ ﻫﺴﺘﻨﺪ را درﻫﻢ ﺷﮑﺴﺖ.
ب- ﻗﺎﻧﻮن ﮐﻬﻦ: ﮐﺴﺐ و ﮐﺎر ﺑﺎﯾﺪ از ﻣﯿﺎن ﻣﺘﻤﺮﮐﺰ و ﻏﯿﺮﻣﺘﻤﺮﮐﺰ ﺑﻮدن را ﺑﺮﮔﺰﯾﻨﺪ.
ﻗﺎﻧﻮن ﻧﻮﯾﻦ : ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻄﻮر ﻫﻤﺰﻣﺎن از اﻣﺘﯿﺎزﻫﺎي ﺗﻤﺮﮐﺰ و ﻋﺪم ﺗﻤﺮﮐﺰ ﺑﻬﺮه ﮔﯿﺮد .
ج–ﻗﺎﻧﻮن ﮐﻬﻦ : ﻫﻤﻪ ﺗﺼﻤﯿﻢ ﮔﯿﺮي ﻫﺎ ﺑﺎ ﻣﺪﯾﺮان اﺳﺖ.
درﮔﺬﺷﺘﻪ ﮐﺎرﮐﻨﺎن ﻓﻘﻂ ﺑﺎﯾﺪ ﮐﺎر ﻣﯽ ﮐﺮدﻧﺪ و اﻧﺪﯾﺸﯿﺪن و ﺗﺼﻤﯿﻢ ﮔﯿﺮي ﺧﺎرج از وﻇﯿﻔﻪ آﻧﻬﺎ ﺑﻮد. ﻫﺰﯾﻨﻪ ﺗﺼﻤﯿﻢ ﮔﯿﺮي در راس ﻫﺮم ﺳﺎزﻣﺎن اﻣﺮوزه ﺑﺴﯿﺎر زﯾﺎد اﺳﺖ. ﭘﺎﯾﮕﺎﻫﻬﺎي اﻃﻼﻋﺎﺗﯽ ﻧﻮﯾﻦ، اﻣﮑﺎن دﺳﺘﺮﺳﯽ ﺑﻪ آﮔﺎﻫﯽ ﻫﺎﯾﯽ را ﮐﻪ درﮔﺬﺷﺘﻪ وﯾﮋه ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﺑﻮد، ﺑﺮاي ﻫﻤﻪ ﮐﺎرﮐﻨﺎن ﻓﺮاﻫﻢ ﮐﺮده اﺳﺖ و ﻗﺎﻧﻮن ﺟﺪﯾﺪي ﺷﮑﻞ ﮔﺮﻓﺘﻪ :
ﻗﺎﻧﻮن ﻧﻮﯾﻦ : ﺗﺼﻤﯿﻢ ﮔﯿﺮي ﺑﺨﺸﯽ ازﮐﺎرﻫﻤﻪ ﮐﺎرﮐﻨﺎن اﺳﺖ (ﻫﻤﺮ، .(1387
-9-3-3-2ﺗﻌﺎﻣﻞ دو ﺟﺎﻧﺒﻪ ﺳﺎزﻣﺎن و ﻓﻨﺂوري اﻃﻼﻋﺎت
ﺑﺮﺧﯽ ﺳﻮاﻻﺗﯽ ﮐﻪ ﻓﺮآوري ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ اﻣﺮوزي ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از اﯾﻨﮑﻪ:
آﯾﺎ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﻫﺎي اﻃﻼﻋﺎﺗﯽ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺳﺎزﻣﺎﻧﻬﺎ را ﻣﺴﻄﺢ ﺗﺮ ﻧﻤﻮده و از رده ﻫﺎي آن ﺑﮑﺎﻫﻨﺪ؟
آﯾﺎ ﺑﻪ ﯾﺎري آن ﻣﯽ ﺗﻮان از ﺷﻤﺎر ﻣﺪﯾﺮان و ﮐﺎرﻣﻨﺪان دﻓﺘﺮي ﮐﺎﺳﺖ؟
63
آﯾﺎ اﺳﺘﻔﺎده از اﯾﻦ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﺗﻤﺮﮐﺰ زداﯾﯽ ﮔﺮدد؟و ...
رواﺑﻂ ﻣﯿﺎن داﻧﺶ ﻓﻨﯽ اﻃﻼﻋﺎت و ﺳﺎزﻣﺎن ﻫﺎ ﻫﻤﺎﻧﻄﻮرﮐﻪ در ﺷﮑﻞ ﻧﺸﺎن داد ﺷﺪه اﺳﺖ داراي ﺗﺎﺛﯿﺮ دو ﺳﻮﯾﻪ ﺑﺮ ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﻨﺪ. ﺳﯿﺴﺘﻤﻬﺎي اﻃﻼﻋﺎت ﻓﻨﺂوري اﻃﻼﻋﺎت ﺑﺎﯾﺴﺘﯽ ﺑﺎ ﺳﺎزﻣﺎن ﻫﺎ ﻫﻤﺮاه ﺷﻮﻧﺪ ﺗﺎ ﺑﺘﻮاﻧﻨﺪ اﻃﻼﻋﺎت ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز ﮔﺮوﻫﯽ ﺧﺎص از اﻋﻀﺎي ﺳﺎزﻣﺎن را ﻓﺮاﻫﻢ ﮐﻨﻨﺪ. از ﺳﻮي دﯾﮕﺮ ﺳﺎزﻣﺎن ﻧﯿﺰ ﺑﺎﯾﺪ از ﺗﺎﺛﯿﺮات اﻃﻼﻋﺎت آﮔﺎه ﺑﻮده و درﻫﺎي ﺧﻮد را ﺑﺮ روي آن ﺑﮕﺸﺎﯾﺪ ﺗﺎ از اﻣﺘﯿﺎزﻫﺎي داﻧﺶ ﻓﻨﯽ ﻧﻮﯾﻦ ﺑﻬﺮه ﻣﻨﺪﮔﺮدد.
ازآﻧﺠﺎﯾﯽ ﮐﻪ اﻃﻼﻋﺎت ﺑﺮاي ﺳﺎزﻣﺎن از اﻫﻤﯿﺖ ﺑﺴﯿﺎر ﺑﺮﺧﻮردار ﺑﻮده وﮐﻠﯿﺪي ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ، ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﺗﻐﯿﯿﺮات در ﻓﻨﺎوري اﻃﻼﻋﺎت اﻟﺰاﻣﺎ روي ﻓﺮﻫﻨﮓ ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ ﺗﺎﺛﯿﺮ ﺧﻮاﻫﺪداﺷﺖ. ﺑﻌﻼوه از آﻧﺠﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺳﺎزﻣﺎﻧﻬﺎ ﺗﺮﮐﯿﺒﯽ از ﮔﺮوه ﺑﻨﺪي ﻫﺎي ﺳﯿﺎﺳﯽ، اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ، وﻇﯿﻔﻪ اي ﺑﺎ اﻟﮕﻮﻫﺎي ﭘﯿﭽﯿﺪه اي از ﻫﻤﮑﺎري و ﺗﻌﺎﻣﻠﯽ ﻫﺴﺘﻨﺪ، ﺳﺎزﻣﺎن ﻧﯿﺰ ﺑﻪ ﻧﻮﺑﻪ ﺧﻮد ﺑﺮ ﭼﮕﻮﻧﮕﯽ اﺳﺘﻔﺎده از ﻓﻨﺂوري ﺗﺎﺛﯿﺮﺧﻮاﻫﺪﮔﺬاﺷﺖ (ﮔﯿﺮوﻧﻼ،.( 2006
ﺷﮑﻞ :9-2 ﺗﻌﺎﻣﻞ دوﺟﺎﻧﺒﻪI Tﺳﺎزﻣﺎن
651510171450
-ﺳﺎﺧﺘﺎروﺳﺎزﻣﺎنﺳﺎزﻣﺎن-روﺷﻬﺎواﺳﺘﺎﻧﺪارﻫﺎي ﺗﻮﻟﯿﺪﻓﻨﺂوري-ﺳﯿﺎﺳﺘﻬﺎاﻃﻼﻋﺎت-ﻓﺮﻫﻨﮓ ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ-ﻣﺤﯿﻂ ﭘﯿﺮاﻣﻮن ﺳﺎزﻣﺎن
64
-10-3-3-2ﭼﺎرﭼﻮﺑﻬﺎي ﺑﺮاي اﺳﺘﻔﺎده ازﻓﻨﺂوري اﻃﻼﻋﺎت
در اﯾﻦ ﻣﻔﻬﻮم ﭼﺎرﭼﻮب ﻋﺒﺎرﺗﺴﺖ از درﮔﯿﺮ ﺷﺪن ﺑﺎ روﺷﻬﺎﯾﯽ ﮐﻪ اﻓﺮاد و ﺳﺎزﻣﺎﻧﻬﺎ IT را ﺑﻪ ﮐﺎر ﻣﯽ ﺑﻨﺪﻧﺪ . ﭼﺎرﭼﻮب ﺑﻪ ﻣﺎ ﮐﻤﮏ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﺗﺎ ﺑﻔﻬﻤﯿﻢ ﭼﮕﻮﻧﻪ IT ﺑﻪ اﻓﺮاد در ﻣﺤﯿﻂ ﮐﺎرﯾﺸﺎن ﮐﻤﮏ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ .
در واﻗﻊ ﭼﺎرﭼﻮب ﻋﺒﺎرﺗﺴﺖ از ﯾﮏ ﻣﺪل ﻣﻔﻬﻮﻣﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻣﺎ ﮐﻤﮏ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﺗﺎ IT و IS را ﺑﻔﻬﻤﯿﻢ و در راﺑﻄﻪ ﺑﺎ آن ﺑﺤﺚ ﮐﻨﯿﻢ، ﭼﺎرﭼﻮب روﺷﻬﺎﯾﯽ را ﺑﺮاي ﻣﺎ ﻓﺮاﻫﻢ ﻣﯽ ﮐﻨﺪﺗﺎ ﺑﺘﻮاﻧﯿﻢ اﻓﮑﺎر و داﻧﺴﺘﻪ ﻫﺎﯾﻤﺎن را ﺳﺎزﻣﺎﻧﺪﻫﯽ ﮐﻨﯿﻢ را ﺗﺠﺰﯾﻪ و ﺗﺤﻠﯿﻞ ﻧﻤﺎﯾﻢ (اوﮐﺎس،.(2010
اﻟﻒ)ﭼﺎرﭼﻮﺑﻬﺎي ﺗﺼﻤﯿﻢ ﻣﺤﻮر
ﭼﺎرﭼﻮب ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر ﮐﻪ ﻣﯽ داﻧﯿﻢ ﺗﺼﻤﯿﻢ ﮔﯿﺮي داراي ﺳﻪ ﻣﺮﺣﻠﻪ اﺳﺖ، ﺷﻨﺎﺧﺖ، ﻃﺮاﺣﯽ و اﻧﺘﺨﺎب (ﺳﺎﯾﻤﻮن، (1965 وﻟﯽ ﺑﺮﺧﻼف ﻧﻈﺮ ﺳﺎﯾﻤﻮن ﮐﻪ ﺗﺎﮐﯿﺪ ﺑﺮ روش ﻫﺎ ﺗﮑﻨﯿﮏ ﻫﺎي ﺗﺼﻤﯿﻢ ﮔﯿﺮي داﺷﺖ، (اﻧﺘﻮﻧﯽ،(1965 ﺗﺎﮐﯿﺪ ﺑﺮ ﻫﺪف ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﻫﺎي ﺗﺼﻤﯿﻢ ﮔﯿﺮي دارد. ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺳﺎﯾﻤﻮن اﻋﺘﻘﺎد دارد ﺑﺮ دو ﻧﻮع ﺗﺼﻤﯿﻢ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰي ﺷﺪه و ﺗﺼﻤﯿﻢ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰي ﻧﺸﺪه داﺷﺖ، وﻟﯽ ﺑﺮﺧﻼف اﯾﻦ اﯾﺪه ﺑﺴﯿﺎري از ﻣﺴﺎﺋﻞ ﺑﻨﯿﺎﺑﯿﻦ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ اﯾﻦ ﻧﮑﺘﻪ ﻧﯿﺰ ﺗﻮﺟﻪ ﮐﻨﯿﻢ. ﺗﺼﻤﯿﻤﺎت ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰي ﺷﺪه ﺑﻪ ﻃﻮر ﺳﻨﺘﯽ ﺑﻪ وﺳﯿﻠﻪ ﻋﺎدت (ﺗﮑﺮار) اﺗﺨﺎذ ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ و ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺗﻮﺳﻂ ﻗﻮاﻧﯿﻦ و روﯾﻪ ﻫﺎي ﻣﺸﺨﺺ اﺗﺨﺎذ ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ ﮐﻪ از ﺟﻤﻠﻪ ﻓﻦ و ﻧﺠﺪﯾﺪ ﺑﺮاي ﺣﻞ اﯾﻦ ﻧﻮع ﻣﺴﺎﺋﻞ ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪاز: ﭘﮋوﻫﺶ ﻋﻤﻠﯿﺎﺗﯽ ،ﺗﺤﻠﯿﻞ رﯾﺎﺿﯽ، ﻣﺪﻟﺴﺎزي و ﺷﺒﯿﻪ ﺳﺎزي. وﻟﯽ ﺗﺼﻤﯿﻤﺎت ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰي ﻧﺸﺪه ﻣﯿﻞ ﺑﺴﻮي ﻗﻀﺎوﺗﯽ ﺷﺪن، ﺷﻬﻮدي ﺷﺪن و ﻗﻮاﻧﯿﻦ ﺳﺮاﻧﮕﺸﺘﯽ دارﻧﺪ .
ب)ﭼﺎرﭼﻮب ﺗﺮﮐﯿﺒﯽ
ﯾﮑﯽ از ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪي ﻣﺸﻬﻮر ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﭼﺎرﭼﻮب ﮔﺮي واﺳﮑﺎت ﻣﻮرﺗﻮن ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ. در اﯾﻦ ﻣﺪل ﻣﻮرﺗﻮن ﺑﯿﺎن ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﮐﻪ اﺳﺘﻔﺎده از واژه ﻫﺎي ﺗﺼﻤﯿﻤﺎت ﺳﺎﺧﺘﺎري و ﻏﯿﺮﺳﺎﺧﺘﺎري ﻣﻨﺎﺳﺒﺘﺮ از واژه ﻫﺎي ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰي ﺷﺪه و ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰي ﻧﺸﺪه ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ .
65
در ﺗﺼﻤﯿﻤﺎت ﺳﺎﺧﺘﺎري ﯾﺎ ﺳﺎﺧﺖ ﯾﺎﻓﺘﻪ ﻓﺎزﻫﺎي ﺳﻪ ﮔﺎﻧﻪ (ﺗﺸﺨﯿﺺ، ﻃﺮاﺣﯽ و اﻧﺘﺨﺎبﮐﺎﻣﻼً)ﻣﺸﺨﺺ و ﺳﺎﺧﺖ ﯾﺎﻓﺘﻪ ﻫﺴﺘﻨﺪ وﻟﯽ در ﺗﺼﻤﯿﻢ ﻫﺎي ﻏﯿﺮ ﺳﺎﺧﺘﺎري ﺗﻤﺎم ﺳﻪ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﻏﯿﺮﺳﺎﺧﺖ ﯾﺎﻓﺘﻪ ﻫﺴﺘﻨﺪ و ﻫﺮ ﺗﺼﻤﯿﻤﯽ ﮐﻪ ﺑﯿﻦ اﯾﻦ دو ﻃﯿﻒ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﻧﯿﻤﻪ ﺳﺎﺧﺘﺎري ﻧﺎﻣﯿﺪه ﻣﯽ ﺷﻮد (ﻣﻮرﺗﻮن وﮔﺮي ،.(2007
ج)ﻣﻌﺮﻓﯽ ﭼﺎرﭼﻮب ﺟﺪﯾﺪ
ﭼﺎرﭼﻮب اراﺋﻪ ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ ﮔﺮي و اﺳﮑﺎت ﻣﻮرﺗﻮن ﺑﺮاي ﺳﻪ دﻫﻪ ﺗﻮاﻧﺴﺖ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﯾﮏ ﭘﺎراداﯾﻢ ﺑﺎﻗﯽ ﺑﻤﺎﻧﺪ، اﻣﺎ در ﺣﺎل ﺣﺎﺿﺮ ﺑﺎ ﺑﺴﯿﺎري از اﻧﻮاع ﺳﯿﺴﺘﻢ ﻫﺎ و ﺗﮑﻨﻮﻟﻮژي ﻫﺎي ﺟﺪﯾﺪ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻣﻮﻗﻌﯽ ﮐﻪ اﯾﻦ ﭼﺎرﭼﻮب ﻣﻄﺮح ﺷﺪ، روﺑﺮو ﻫﺴﺘﯿﻢ. ﺳﯿﺴﺘﻢ ﻫﺎﯾﯽ را ﮐﻪ اﺧﺮاًﯿﻣﻄﺮح ﻧﻤﻮده اﻧﺪ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺗﻮﺳﻂ اﻓﺮاد، ﮔﺮوه ﻫﺎي ﮐﺎري ﯾﺎ ﺳﺎزﻣﺎن ﻫﺎ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد ﯾﺎ ﺣﺘﯽ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ اﯾﻦ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﻫﺎ ﺑﯿﻦ ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﮐﻪ ﯾﮏ ﯾﺎ ﺑﯿﺶ از ﭼﻨﺪ ﺳﺎزﻣﺎن را ﺑﻪ ﻫﻢ ﻣﺘﺼﻞ ﻣﯽ ﺳﺎزﻧﺪ. ﻣﺪﻟﯽ ﮐﻪ اراﺋﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ، ﺷﺮح ﻣﯽ دﻫﺪ ﮐﻪ IT اﻓﺮاد، ﮔﺮوه ﻫﺎي ﮐﺎري، ﺳﺎزﻣﺎن وios ﻫﺎ را ﭘﺸﺘﯿﺒﺎﻧﯽ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ. اﻓﺮاد از اﯾﻦ ﺗﮑﻨﻮﻟﻮژي ﮐﻤﮏ ﻣﯽ ﮔﯿﺮﻧﺪ ﺗﺎ وﻇﺎﯾﻒ ﻣﺪﯾﺮﯾﺘﯽ از ﻗﺒﯿﻞ ﻃﺮاﺣﯽ ﺳﺎزﻣﺎن، ﻓﺮﻣﻮﻟﻪ ﮐﺮدن اﺳﺘﺮاﺗﮋي ﺳﺎزﻣﺎن، ﺗﺼﻤﯿﻢ ﮔﯿﺮي و از اﯾﻦ ﻗﺒﯿﻞ وﻇﺎﯾﻒ را اﻧﺠﺎم دﻫﻨﺪ (ﻟﻮﮐﺎس،.(2010
ﺑﺨﺸﻬﺎي ﮐﻠﯿﺪي اﯾﻦ ﭼﺎرﭼﻮب ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪاز :
.1ﺗﻤﺮﮐﺰ ﺑﺮ ﺳﺎزﻣﺎن ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺟﺰء اﺻﻠﯽ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪIT
.2 ﻧﻘﺶIT در ﭘﺸﺘﯿﺒﺎﻧﯽ ﺗﺼﻤﯿﻤﺎت و وﻇﺎﯾﻒ ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ
.3ﻣﺎﻫﯿﺖ ﺳﺮي ﯾﺎﺑﻨﺪهIT در ﺳﺎزﻣﺎن
-4-3-2ﭼﮕﻮﻧﮕﯽ ﺗﺎﺛﯿﺮﻧﻈﺎﻣﻬﺎي اﻃﻼﻋﺎﺗﯽ ﺑﺮﺳﺎزﻣﺎن
در راﺑﻄﻪ ﺑﺎ ﺗﺎﺛﯿﺮ IT ﺑﺮ ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻣﺨﺘﻠﻔﯽ ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ و ﻧﻈﺮﯾﺎت ﻣﺨﺘﻠﻔﯽ در اﯾﻦ زﻣﯿﻨﻪ وﺟﻮد دارد ﮐﻪ اﯾﻦ ﻧﻈﺮﯾﺎت در ﻗﺎﻟﺐ دو دﺳﺘﻪ ﭘﮋوﻫﺸﮕﺮان اﻗﺘﺼﺎدي وﮔﺮوﻫﯽ دﯾﮕﺮ ﻧﻈﺮﯾﻪ ﻫﺎي رﻓﺘﺎري ﻫﺴﺘﻨﺪ .
66
-1-4-3-2ﻧﻈﺮﯾﻪ ﻫﺎي اﻗﺘﺼﺎدي
اﻟﻒ)ﻧﻈﺮﯾﻪ اﻗﺘﺼﺎدي ﺧﺮد
ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎي اﯾﻦ ﻧﻈﺮﯾﻪIT ﯾﮑﯽ از ﻋﻮاﻣﻞ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﺑﺸﻤﺎر ﻣﯽ آﯾﺪ ﮐﻪ ﺑﻪ آﺳﺎﻧﯽ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﺟﺎﯾﮕﺰﯾﻦ ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ و ﻧﯿﺮوي ﮐﺎر ﺷﻮد. ﺑﺎ ﺑﻪ ﮐﺎرﮔﯿﺮي ﻓﻨﺂوري اﻃﻼﻋﺎت و ﺳﯿﺴﺘﻢ ﻫﺎي اﻃﻼﻋﺎﺗﯽ و ﺧﻮد ﮐﺎرﮐﺮدن ﺑﺨﺸﯽ از ﻋﻤﻠﯿﺎت ﮐﻪ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺑﺼﻮرت دﺳﺘﯽ اﻧﺠﺎم ﻣﯽ ﺷﺪ، ﺑﺘﺪرﯾﺞ ﻣﯽ ﺗﻮان از ﻫﺰﯾﻨﻪ و ﺣﺠﻢ ﻧﯿﺮوي اﻧﺴﺎﻧﯽ ﮐﺎﺳﺖ. ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎي اﯾﻦ ﻧﻈﺮﯾﻪ ﺷﻤﺎر ﻣﺪﯾﺮان و ﮐﺎرﮐﻨﺎن دﻓﺘﺮي ﻧﯿﺰ در ﻧﺘﯿﺠﻪ ﮐﺎرﺑﺮد IT ﮐﺎﻫﺶ ﻣﯽ ﯾﺎﺑﺪ .
ب) ﻧﻈﺮﯾﻪ دادوﺳﺘﺪ
ﺑﺮ اﺳﺎس اﯾﻦ دﯾﺪﮔﺎه ﺷﺮﮐﺖ ﻫﺎ ﻫﺮ ﭼﻪ را ﮐﻪ از ﺑﺎزار ﺗﻬﯿﻪ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ ﻫﺰﯾﻨﻪ اﺳﺖ و ﺗﻤﺎﻣﯽ ﺷﺮﮐﺘﻬﺎ ﻣﯽ ﮐﻮﺷﻨﺪ ﺗﺎ از ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎي ﺧﻮد ﺑﮑﺎﻫﻨﺪ ﻋﻤﺪه ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ در ﯾﮏ ﺷﺮﮐﺖ وﺟﻮد دارد را ﻣﯽ ﺗﻮان ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از IT وIS و ﺑﻬﺮه ﮔﯿﺮي آﺳﺎن از ﭘﯿﻤﺎﻧﮑﺎران ﺑﺮون ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ ﺑﻪ ﺟﺎي ﮐﺎرﺑﺮد ﻣﻨﺎﺑﻊ دروﻧﯽ از ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎي ﺗﻤﺎس ﺑﺎ ﺑﺎزار و داد و ﺳﺘﺪ ﺑﮑﺎﻫﺪ(دراﮐﺮ،.(2009
ج)ﻧﻈﺮﯾﻪ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪﮔﯽ
ﺑﺮ اﺳﺎس اﯾﻦ ﻧﻈﺮﯾﻪ ﮐﺎرﻓﺮﻣﺎ (ﻣﺎﻟﮏ) ﮔﺮوﻫﯽ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪه اﺳﺘﺨﺪام ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﺗﺎ از ﺟﺎﻧﺐ وي ﮐﺎرﻫﺎ را اﻧﺠﺎم دﻫﻨﺪ و ﺑﺮاي اﻧﺠﺎم اﯾﻦ ﮐﺎرﻫﺎ اﺧﺘﯿﺎرات ﻣﺤﺪودي ﺑﻪ آﻧﻬﺎ ﺗﻔﻮﯾﺾ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ، اﯾﻦ ﻋﻤﻞ ﻣﻮﺟﺐ ﭘﯿﺪاﯾﺶ ﻫﺰﯾﻨﻪ اﺟﺮاي ﻧﻤﺎﯾﻨﺪﮔﯽ ﻣﯽ ﺷﻮد IT ﻫﺰﯾﻨﻪ ﺑﺪﺳﺖ آوردن اﻃﻼﻋﺎت و ﺗﺠﺰﯾﻪ و ﺗﺤﻠﯿﻞ آن را ﮐﺎﻫﺶ داده اﺟﺎزه ﻣﯽ دﻫﺪ ﺗﺎ ﺷﺮﮐﺖ از ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪﮔﯽ ﺑﮑﺎﻫﺪ (ﻟﻮﯾﯿﺘﻮوﯾﺸﻠﺮ،.(2001
67
-2-4-3-2ﻧﻈﺮﯾﻪ ﻫﺎي رﻓﺘﺎري
اﻟﻒ)ﻧﻈﺮﯾﻪ ﻫﺎي ﺗﺼﻤﯿﻢ ﮔﯿﺮي وﮐﻨﺘﺮل
ﺑﺮ اﺳﺎس اﯾﻦ ﻧﻈﺮﯾﻪ ﺑﻨﯿﺎن ﮐﺎر ﺳﺎزﻣﺎن ﺑﺮ ﺗﺼﻤﯿﻢ ﮔﯿﺮي در ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ ﻫﺎي ﻧﺎ ﻣﻄﻤﺌﻦ و ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ ﺧﻄﺮ در ﭼﺎرﭼﻮب ﻗﯿﺪ و ﺑﻨﺪﻫﺎي ﻣﻨﻄﻘﯽ اﺳﺖ .
ﻣﺪﯾﺮان ﺑﺮاي اﺧﺬ ﺗﺼﻤﯿﻤﺎت ﻣﺘﮑﯽ ﺑﺮ اﻃﻼﻋﺎت ﻫﺴﺘﻨﺪ،ﮔﺮوه زﯾﺎدي از ﻣﺪﯾﺮان ﻣﯿﺎﻧﯽ ﺑﻪ ﺟﻤﻊ آوري اﻃﻼﻋﺎت ﻣﯽ ﭘﺮدازﻧﺪ و ﺗﺼﻤﯿﻢ ﻫﺎي ﻣﺪﯾﺮان ارﺷﺪ را ﺑﻪ ﮐﺮاﮐﻨﺎن ﺳﻄﻮح ﭘﺎﯾﯿﻦ ﻣﯽ رﺳﺎﻧﻨﺪ. ﺑﺮ اﺳﺎس اﯾﻦ ﻧﻈﺮﯾﻪ IT ﺑﺎ ﮐﺎﻫﺶ ﻫﺰﯾﻨﻪ ﮔﺮدآوري و ﺗﻮزﯾﻊ ﮔﺴﺘﺮه اﻃﻼﻋﺎت ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﺳﺎﺧﺘﺎر ﺧﺸﮏ ﺳﺎزﻣﺎن را دﮔﺮﮔﻮن ﺳﺎزد. اﯾﻦ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﻫﺎ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﻨﺪ ﻣﺪﯾﺮان ارﺷﺪ را ﺑﯽ واﺳﻄﻪ ﺑﻪ ﮔﺮوه ﻫﺎي ﻋﻤﻠﯿﺎﺗﯽ ﭘﯿﻮﻧﺪ داده و ﺑﺎﻋﺚ ﺣﺬف ﺳﻄﻮح ﻣﯿﺎﻧﯽ ﺷﻮد .
ﺑﺪون ﻧﻈﺎم اﻃﻼﻋﺎت ﺳﺎﺧﺘﺎر ﺳﺎزﻣﺎن ﻫﻤﭽﻮن ﻫﺮﻣﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻫﻤﻪ ﺗﺼﻤﯿﻢ ﮔﯿﺮي ﻫﺎ در ﺑﺎﻻي آن ﺻﻮرت ﻣﯽ ﮔﯿﺮد. ﺑﺎ وارد ﺷﺪن راﯾﺎﻧﻪ ﻫﺎ ﺑﻪ ﺳﺎزﻣﺎﻧﻬﺎ ﮔﺮد آوري اﻃﻼﻋﺎت آﺳﺎﻧﺘﺮ ﺷﺪه و ﻧﯿﺎز ﺑﻪ ﮐﺎرﮐﻨﺎن ﻓﺮودﺳﺖ ﮐﻤﺘﺮ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ. در اﯾﻦ ﺻﻮرت ﺳﺎﺧﺘﺎر ﺑﺼﻮرت ﺣﺮﻓﺘﯽ واروﻧﻪ درآﻣﺪه و ﺑﺎ ﮔﺬﺷﺖ زﻣﺎن و ﮔﺴﺘﺮش ITﺳﺎﺧﺘﺎر ﺷﮑﻞ ﻟﻮزي ﺑﻪ ﺧﻮد ﻣﯽ ﮔﯿﺮد و اﻃﻼﻋﺎت ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪ اي ﭘﯿﻮﺳﺘﻪ از ﻫﺮ ﺳﻮ ﮔﺮدآوري و ﺗﻮزﯾﻊ ﻣﯽ ﺷﺪ (ﻣﺎﻟﻮن،.(2007
-131445-199390
ﺳﺎﺧﺘﺎر ﭘﺲ از ﻧﻬﺎدﯾﻨﻪ ﺷﺪنIT ﺳﺎﺧﺘﺎر ﭘﺲ از ﺑﮑﺎرﮔﯿﺮي IT ﺳﺎﺧﺘﺎر ﻗﺒﻞ از ﺑﮑﺎرﮔﯿﺮيIT
ﺷﮑﻞ 10-2ﺳﺎﺧﺘﺎر ﻗﺒﻞ از و ﺑﻌﺪ از ﺑﮑﺎرﮔﯿﺮي ﻓﻨﺎوري اﻃﻼﻋﺎت
68
-3-4-3-2ﻧﻈﺮﯾﻪ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺷﻨﺎﺧﺘﯽ، ﭘﺎﯾﺪاري ﺷﯿﻮه ﻫﺎ
اﯾﻦ ﻧﻈﺮﯾﻪ ﺑﺮ ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ اﻧﺴﺎن ﻫﺎ و ﺳﺎزﻣﺎن ﻫﺎ در ﻣﻬﺎر IT ﺗﺎﮐﯿﺪ دارد. ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ اﯾﻦ ﺳﺎزﻣﺎن آن دﺳﺘﻪ از داﻧﺶ را ﻣﯽ ﭘﺬﯾﺮد ﮐﻪ ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎ ﻣﻨﺎﻓﻊ و ﻗﺪرت زﯾﺮ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﻫﺎ، ﺑﺨﺶ ﻫﺎ و ﻣﺪﯾﺮان ﺑﺎﺷﺪ. در واﻗﻊ ﮔﺰﯾﻨﺶ ﺑﺮﻗﺮاري ﻗﺪرت ﻣﺘﻤﺮﮐﺰ ﯾﺎ ﻏﯿﺮﻣﺘﻤﺮﮐﺰ در دﺳﺖ ﺳﺎزﻣﺎن اﺳﺖ .
-4-4-3-2ﻧﻈﺮﯾﻪ ﻓﺮاﺻﻨﻌﺘﯽ ﺳﺎﺧﺘﺎر داﻧﺸﮕﺮا
ﻃﺒﻖ اﯾﻦ ﻧﻈﺮﯾﻪ ﮔﺬار ﺑﻪ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻓﺮاﺻﻨﻌﺘﯽ ﺑﺎ ﺧﻮد دﮔﺮﮔﻮﻧﯽ ﻫﺎي ﺑﻨﯿﺎدﯾﻦ در ﺳﺎزﻣﺎن ﺑﻪ وﺟﻮدآورده اﺳﺖ . اﺧﺘﯿﺎر ﺑﺠﺎي ﺗﮑﯿﻪ ﺑﺮ ﺳﻤﺖ (ﻣﻘﺎم) ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ، ﺑﺮﻣﺒﻨﺎي داﻧﺶ و ﻣﯿﻞ ﺑﻪ ﭘﯿﺸﺮﻓﺖ اﺳﺘﻮار ﻣﯽ ﮔﺮدد. ﺷﮑﻞ ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﺴﻄﺢ ﺗﺮ ﻣﯽ ﺷﻮد. زﯾﺮا ﮐﺎرﮐﻨﺎن ﻓﺮﻫﯿﺨﺘﻪ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﻣﺨﺘﺎرﻧﺪ و در اﯾﻦ ﺻﻮرت ﺗﺼﻤﯿﻢ ﮔﯿﺮي ﻏﯿﺮ ﻣﺘﻤﺮﮐﺰ ﻣﯽ ﮔﺮدد زﯾﺮا اﯾﻦ ﮐﺎر در ﺳﺎﯾﻪ اﻓﺰاﯾﺶ اﻃﻼﻋﺎت در ﺳﺎزﻣﺎن ﺷﺪﻧﯽ اﺳﺖ .
-5-4-3-2ﻧﻈﺮﯾﻪ ﻓﺮﻫﻨﮕﯽ ﻓﻨﺂوري اﻃﻼﻋﺎت و ﻓﺮﺿﻬﺎي ﺑﻨﯿﺎدﯾﻦ
ﭘﺎره اي از داﻧﺸﻤﻨﺪان ﺑﻪ وﯾﮋه ﻣﺮدم ﺷﻨﺎﺳﺎن ﻣﻌﻨﻘﺪﻧﺪ ﮐﻪ، ﻓﻨﺂوري اﻃﻼﻋﺎتاﻟﺰاﻣﺎًﺑﺎﯾﺪ ﺑﺎ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﺳﺎزﻣﺎن ﻫﻤﺨﻮاﻧﯽ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﺗﺎ ﭘﺬﯾﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد . ﻃﺒﻖ اﯾﻦ ﻧﻈﺮﯾﻪ IT ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ ﺗﻬﺪﯾﺪ ﯾﺎ ﭘﺸﺘﯿﺒﺎﻧﯽ از ﻓﺮﻫﻨﮓ ﺳﺎزي ﻣﻨﺠﺮ ﺷﻮد .
-6-4-3-2ﻧﻈﺮﯾﻪ ﺳﯿﺎﺳﯽ، ﻓﻨﺂوري اﻃﻼﻋﺎت ﻣﻨﺒﻌﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ
ﺳﺎزﻣﺎن ﻫﺎ ﺑﻪ زﯾﺮ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﻫﺎ وﮔﺮوه ﻫﺎي ﻓﺮﻋﯽ ﻫﻤﭽﻮن ﺑﺎزارﯾﺎﺑﯽ، ﺣﺴﺎﺑﺪاري و ﺗﻮﻟﯿﺪ ﺗﻘﺴﯿﻢ ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ؛ اﯾﻦ ﮔﺮوه ﻫﺎ ﻣﻨﺎﻓﻊ و ﺧﻮاﺳﺘﻪ ﻫﺎي ﺟﺪاﮔﺎﻧﻪ اي دارﻧﺪ ﮐﻪ ﺑﯿﺸﺘﺮا وﻗﺎت ﺑﺎ ﻫﻤﺪﯾﮕﺮ ﺑﺮﺧﻮرد ﻧﻤﻮده و ﺑﻪ رﻗﺎﺑﺖ ﻣﯽ ﭘﺮدازﻧﺪ. ﻧﻈﺮﯾﻪ ﺳﯿﺎﺳﯽ، ﻧﻈﺎم اﻃﻼﻋﺎﺗﯽ را ﭘﯿﺎﻣﺪ ﺑﺮﺧﻮردﻫﺎ و رﻗﺎﺑﺖ ﻫﺎي ﻣﯿﺎن ﮔﺮوﻫﯽ ﻣﯽ داﻧﺪ ﮐﻪ ﺧﻮاﻫﺎن اﺛﺮﮔﺬاري ﺑﺮروي ﻫﺎ روش ﻫﺎ و ﺑﻬﺮه ﻣﻨﺪي از ﻣﻨﺎﺑﻊ ﺳﺎزﻣﺎن ﻫﺴﺘﻨﺪ. ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ IT اﺳﯿﺮ درﮔﯿﺮي ﻫﺎي ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ ﻣﯽ ﺷﻮد، زﯾﺮا ﯾﮑﯽ از ﻣﻬﻤﺘﺮﯾﻦ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﯾﻌﻨﯽ اﻃﻼﻋﺎت را در اﺧﺘﯿﺎر دارد (داوﻧﭙﻮرت و ﭘﯿﺮﺳﻮن،.(2008
69
-5-3-2ﮐﺎرﺑﺮد ﻓﻨﺂوري اﻃﻼﻋﺎت درﺳﺎزﻣﺎن
ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻓﻨﺂوري اﻃﻼﻋﺎت در ﺳﺎزﻣﺎن را ﻣﯽ ﺗﻮان از روﯾﮑﺮدﻫﺎي ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن ﺗﺤﻠﯿﻞ ﮐﺮد. روﯾﮑﺮد ﻫﺎ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ اراﺋﻪ ﻣﺪل ﻫﺎﯾﯽ ﺑﺮاي ﺗﺒﯿﯿﻦ ﭼﮕﻮﻧﮕﯽ ﮐﺎرﺑﺮد اﯾﻦ ﻓﻨﺂوري در ﺳﺎزﻣﺎن ﻫﺎ ﺷﺪه اﻧﺪ. ﭘﺎره اي از اﯾﻦ ﻣﺪل ﻫﺎ ﺑﻪ ﻣﺮاﺣﻞ ﮐﺎرﺑﺮد ﻓﻨﺂوري اﻃﻼﻋﺎت در ﺳﺎزﻣﺎن ﻫﺎ اﺷﺎره ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ .
ﭘﺎره اي دﯾﮕﺮ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎي ﮐﺎرﺑﺮدي اﯾﻦ ﻓﻨﺂوري ﻣﯽ ﭘﺮدازﻧﺪ، ﺑﺪون آن ﮐﻪاﻟﺰاﻣﺎًدر ﭘﯽ ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻣﺮاﺣﻞ ﺑﺮاي اﻧﺒﺎﺷﻨﺪ. در اﯾﻨﺠﺎ ﻣﺪل ﺷﺶ ﻣﺮﺣﻠﻪ اي ﻧﻮﻻﻧﻮ ﻣﺪل ﺷﺶ ﻣﺮﺣﻠﻪ اي ﮔﺎل زر و ﺳﺎﺗﺮﻟﻨﺪ از ﭘﺎره اول اراﺋﻪ ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ اﯾﻦ ﺷﺶ ﮔﺎم در واﻗﻊ ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎي ﭼﻬﺎر ﻣﺮﺣﻠﻪ اي ﺧﻮد وي و ﮔﯿﺒﺴﻮن اﺳﺘﻮار اﺳﺖ ﮐﻪ در ﺳﺎل 1974 ﻣﯿﻼدي ﻣﻨﺘﺸﺮﺷﺪ . اﯾﻦ ﺷﺶ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺑﻪ ﺗﺮﺗﺒﯿﺐ ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪاز : آﻏﺎز ﺑﮑﺎرﮔﯿﺮي ، اﺷﺎﻋﻪ، ﮐﻨﺘﺮل، ﺗﺮﮐﯿﺐ و ﯾﮑﭙﺎرﭼﮕﯽ ﺳﺎزي ، ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ داده ﻫﺎو ﺑﻠﻮغ.
در ﻣﺮﺣﻠﻪ اول ﻓﻨﺂوري اﻃﻼﻋﺎت ﺑﺮاي ﮐﺎﻫﺶ ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎي ﻋﻤﻠﯿﺎﺗﯽ ﺑﮑﺎرﻣﯽ رود. در ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺑﻌﺪ اﯾﻦ ﮐﺎرﺑﺮدﻫﺎ اﻓﺰاﯾﺶ ﭘﯿﺪا ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ. در اﯾﻦ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺳﺎزﻣﺎن، ﻧﻮآوري و ﮐﺎرﺑﺮد وﺳﯿﻊ ﻓﻨﺂوري و اﻃﻼﻋﺎت را ﺑﺎ اراﺋﻪ آزادي ﻋﻤﻞ زﯾﺎد و ﮐﻨﺘﺮل ﮐﻢ ﺗﺸﻮﯾﻖ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ. در ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺳﻮم ﮐﺎرﺑﺮدﻫﺎي ﻣﻮﺟﻮد ﻣﺴﺘﻨﺪﺳﺎزي ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ و ارﺗﻘﺎء ﻣﯽ ﯾﺎﺑﻨﺪ. در اﯾﻦ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻓﻨﺂوري ﭘﺎﯾﮕﺎه ﻫﺎي اﻃﻼﻋﺎت ﮐﺎرﺑﺮدﻫﺎي ﻣﻮﺟﻮد از ﻧﻮ ﺑﺎ ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ ﻫﻤﺎﻫﻨﮓ ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ. در اﯾﻦ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﮐﻨﺘﺮل ﺑﺮﮐﺎرﺑﺮان اﻓﺰاﯾﺶ ﻣﯽ ﯾﺎﺑﺪ. ﻣﺮﺣﻠﻪ ﭘﻨﺠﻢ ﺑﻪ ﺗﺮﮐﯿﺐ و ﯾﮑﭙﺎرﭼﮕﯽ ﺳﺎزي ﮐﺎرﺑﺮدﻫﺎ ﺑﻪ ﻧﺤﻮي ﺻﻮرت ﻣﯽ ﮔﯿﺮد ﮐﻪ ﺟﺮﯾﺎن ﻫﺎي اﻃﻼﻋﺎت را در ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﻨﻌﮑﺲ ﻣﯽ ﺳﺎزد.
ﮔﺎﻟﯿﺰر و ﺳﺎﺗﺮﻟﻨﺪ ﻣﺪل ﺷﺶ ﻣﺮﺣﻠﻪ اي را ﺑﺮاي ﮐﺎرﺑﺮد ﻓﻨﺂوري اﻃﻼﻋﺎت در ﺳﺎزﻣﺎﻧﻬﺎ اراﺋﻪ ﮐﺮده اﻧﺪ. ﺑﺎ ﺗﺮﮐﯿﺐ ﻣﺪل ﺑﻪ ﻣﺪل (ﻫﻔﺘﺎس) ﻧﯿﺰ ﺑﻪ ﺗﺒﯿﯿﻦ ﻓﻌﺎﻟﯿﺘﻬﺎﯾﯽ ﭘﺮداﺧﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺮاي ﮔﺬار از ﻫﺮ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺑﻪ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺑﺎﻻ در ﺳﺎزﻣﺎن ﺑﻪ اﻧﺠﺎم رﺳﻨﺪ. ﻣﺪل ﻫﻔﺘﺎي ﺷﺎﻣﻞ اﺳﺘﺮاﺗﮋي، ﺳﺎﺧﺘﺎر، ﺳﯿﺴﺘﻢ، ﮐﺎرﮐﻨﺎن، ﺳﺒﮏ ﻫﻮﯾﺖ، ﻣﻬﺎرت ﻫﺎ و اﻫﺪاف و اﻻ (ﻓﺮاﮔﯿﺮ) اﺳﺖ . ﺑﻪ اﯾﻦ ﺗﺮﯾﺐ آﻧﺎن ﮔﺎﻣﯽ ﻓﺮاﺗﺮ از ﻣﺪل ﻫﺎي ﭘﯿﺸﯿﻦ ﺑﺮداﺷﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﺧﻼﺻﻪ اﯾﻦ ﻣﺮاﺣﻞ ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از:
70
ﻣﺮﺣﻠﻪ اول: ﺑﺪون ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﭘﯿﺸﯿﻦ
اﯾﻦ ﻣﺮﺣﻠﻪ روﯾﮑﺮد ﮐﻨﺘﺮل ﻧﺸﺪه و ﻣﻮردي ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻓﻨﺂوري اﻃﻼﻋﺎت را ﻧﺸﺎن ﻣﯽ دﻫﺪ ﮐﻪ ﺳﺎزﻣﺎن ﻫﺎﻣﻌﻤﻮﻻًدر آﻏﺎز ﮐﺎرﺑﺮد اﯾﻦ ﻓﻨﺂوري دارﻧﺪ. ﺗﻤﺎﻣﯽ ﺳﺎزﻣﺎن ﻫﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻓﻨﺂوري اﻃﻼﻋﺎت را از ﻣﺮﺣﻠﻪ آﻏﺎز ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ اﻣﺎ ﻫﻤﮕﯽ در آن ﺑﺎﻗﯽ ﻧﻤﯽ ﻣﺎﻧﻨﺪ و ﺑﻪ ﻣﺮاﺣﻞ ﺑﻌﺪي ﮔﺬر ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ. اﺳﺘﺮاﺗﮋي اﺻﻠﯽ و ﯾﮕﺎﻧﻪ ﺳﺎزﻣﺎن ﻫﺎ در اﯾﻦ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﻓﺮاﻫﻢ آوري ﺳﺨﺖ اﻓﺰار، ﻧﺮم اﻓﺰار و ﻣﺘﺨﺼﺺ ان ﻓﻨﺂوري اﻃﻼﻋﺎت در ﺳﺮاﺳﺮ ﺳﺎزﻣﺎن اﺳﺖ. ﺗﻤﺮﮐﺰ ﺳﺎزﻣﺎن در اﯾﻦ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺑﺮ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻧﺮم اﻓﺰارﻫﺎي ﻣﺎﻟﯽ اﺳﺖ .
ﻣﺮﺣﻠﻪ دوم : ﺷﺎﻟﻮده ﮔﺬاري
در اﯾﻦ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺗﻘﺪس ﻓﻨﺂوري اﻃﻼﻋﺎت، ﺷﺮوع ﺣﺎﮐﻤﯿﺖ در ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﯽ ﮐﻨﺪ. ﻣﺘﺨﺼﺺ ان ﻓﻨﺂوري اﻃﻼﻋﺎت در ﺳﺎزﻣﺎن ﺗﻼش ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ. ﻧﯿﺎزﻫﺎي ﮐﺎرﺑﺮان را درك ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ و ﺑﻪ آﻧﻬﺎ ﭘﺎﺳﺦ ﮔﻮﯾﻨﺪ. در اﯾﻦ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺳﺎزﻣﺎن ﺑﺮ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻧﺮم اﻓﺰارﻫﺎي ﮐﺎرﺑﺮدﻫﺎي ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ دﯾﮕﺮ ﺣﻮزه ﻫﺎي ﮐﺴﺐ وﮐﺎر ﻣﺘﻤﺮﮐﺰ ﻣﯽ ﺷﻮد. ﻓﻌﺎﻟﯿﺘﻬﺎي ﺳﺎزﻣﺎن در اﯾﻦ ﻣﺮﺣﻠﻪ از ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰي ﻣﻮﺛﺮي ﭘﯿﺮوي ﻧﻤﯽ ﮐﻨﻨﺪ .
ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺳﻮم : اﺳﺘﺒﺪاد ﻣﺘﻤﺮﮐﺰ
ﺗﻼش در اﯾﻦ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺑﺮ اﺻﻼح ﻋﺪم ﺗﻌﺎدل ﻫﺎي ﻧﺎﺷﯽ از ﻣﺎﻫﯿﺖ ﻣﻮردي و ﺑﺪون ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﮐﺎرﺑﺮدﻫﺎي ﻣﺮﺣﻠﻪ اول و ﻫﺠﻮم ﭼﺸﻢ ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﺳﯿﺴﺘﻢ در ﻣﺮﺣﻠﻪ دوم اﺳﺖ. ﺑﺮﺧﯽ از ﻣﺪﯾﺮان ﻧﯿﺎز ﺑﻪ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰي ﺟﺎﻣﻊ را ﺗﺸﺨﯿﺺ ﻣﯽ دﻫﻨﺪ. اﯾﻦ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰي در ﯾﮏ واﺣﺪ ﻣﺘﻤﺮﮐﺰ و از ﺑﺎﻻ ﺑﻪ ﭘﺎﯾﯿﻦ اﻧﺠﺎم ﻣﯽ ﺷﻮد. اﯾﻦ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﺟﻬﺖ ﺗﻮﺳﻌﻪ آﯾﻨﺪه ﻓﻨﺂوري اﻃﻼﻋﺎت را ﺗﻌﯿﯿﻦ ﺧﻮاﻫﺪﮐﺮد و ﻓﻌﺎﻟﯿﺘﻬﺎي آﺗﯽ ﺑﺮ اﺳﺎس آن ارزﯾﺎﺑﯽ ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺷﺪ .
71
ﻣﺮﺣﻠﻪ ﭼﻬﺎرم : ﻫﻤﮑﺎري و ﮔﻔﺘﻤﺎن دﻣﻮﮐﺮاﺗﯿﮏ
ﺗﻌﺎرﺿﻬﺎي ﻧﺎﺷﯽ ازﮐﻨﺘﺮل ﻣﺘﻤﺮﮐﺰ و ﺑﺴﻮي اﺳﺘﻘﻼل ﮐﺎرﺑﺮان ﻧﻬﺎﯾﯽ، ﻓﻨﺎوري اﻃﻼﻋﺎت را در وﺿﻌﯿﺘﯽ آﺷﻔﺘﻪ و ﺑﯽ ﻧﻈﻢ ﻗﺮار ﻣﯽ دﻫﺪ. در اﯾﻦ ﺣﺎﻟﺖ ﻣﯿﺎن واﺣﺪ ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ ﻓﻨﺂوري اﻃﻼﻋﺎت و اﺳﺘﻔﺎده ﮐﻨﻨﺪﮔﺎن از اﯾﻦ، ﻓﻨﺂوري ﻫﻤﺎﻫﻨﮕﯽ اﻧﺪﮐﯽ وﺟﻮددارد. ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﺗﺎﮐﯿﺪ اﯾﻦ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺑﺮ ﯾﮑﭙﺎرﭼﮕﯽ و ﻫﻤﺎﻫﻨﮕﯽ اﺳﺖ .
ﻣﺮﺣﻠﻪ ﭘﻨﺠﻢ : ﻓﺮﺻﺖ ﮐﺎرآﻓﺮﯾﻨﯽ
در اﯾﻦ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﮐﺎرﺑﺮد ﻓﻨﺂوري اﻃﻼﻋﺎت از اراﺋﻪ ﺻﺮف ﺧﺪﻣﺎت ﭘﺸﺘﯿﺒﺎﻧﯽ ﺑﻪ دﯾﮕﺮ ﺑﺨﺶ ﻫﺎي ﺳﺎزﻣﺎن ﻓﺮاﺗﺮ ﻣﯽ رود و ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﻣﻨﺎﻓﻌﯽ اﺳﺘﺮاﺗﮋﯾﮏ را ﺗﻨﻬﺎ ﺑﻪ اﺗﮑﺎ ﺑﻪ ﺧﻮد ﻓﺮاﻫﻢ ﮐﻨﺪ. اﺳﺘﺮاﺗﮋي اﺻﻠﯽ در اﯾﻦ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺟﺴﺘﻮﺟﻮي ﻓﺮﺻﺘﻬﺎﯾﯽ ﺑﺮاي ﮐﺎرﺑﺮد اﺳﺘﺮاﺗﮋﯾﮏ ﻓﻨﺂوري اﻃﻼﻋﺎت ﺑﺎز ﻓﺮاﻫﻢ ﮐﺮدن ﻣﺰﯾﺘﯽ رﻗﺎﺑﺘﯽ ﺑﺮاي ﺳﺎزﻣﺎن اﺳﺖ .
ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺷﺸﻢ : رواﺑﻂ ﯾﮑﭙﺎرﭼﻪ ﻫﻤﺎﻫﻨﮓ
در اﯾﻦ ﻣﺮﺣﻠﻪ آﻏﺎز دوره ﺟﺪﯾﺪي از ﭘﯿﭽﯿﺪﮔﯽ و ﮐﺎرﺑﺮد ﻓﻨﺂوري اﻃﻼﻋﺎت اﺳﺖ. ﻣﺘﺨﺼﺼﺎن ﻓﻨﺂوري اﻃﻼﻋﺎت و دﯾﮕﺮ ﮐﺎرﮐﻨﺎن ﺳﺎزﻣﺎن رواﺑﻂ ﮐﺎري ﻫﻤﺎﻫﻨﮓ ﻣﯽ ﯾﺎﺑﻨﺪ و اﯾﻦ ﻓﻨﺂوري در ﺗﻤﺎم اﺑﻌﺎد ﺳﺎزﻣﺎن رﯾﺸﻪ ﻣﯽ ﮔﯿﺮد. (ﮔﺎﻟﯿﺲ و ﺳﺎﺗﺮﻟﻨﺪ،.(2003
-6-3-2ﻣﺰاﯾﺎي ﻓﻨﺂوري اﻃﻼﻋﺎت
ﻓﻨﺂوري اﻃﻼﻋﺎت ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻗﺎﺑﻠﯿﺖ ﻫﺎي ﭼﺸﻤﮕﯿﺮي ﮐﻪ ﺑﺮﺧﻮردار اﺳﺖ ﻣﺰاﯾﺎي زﯾﺎدي را ﺑﺮاي ﺳﺎزﻣﺎن ﻫﺎﯾﯽ ﺧﻮاﻫﺪ داﺷﺖ ﮐﻪ ازآن ﺟﻤﻠﻪ ﻣﯽ ﺗﻮان ﺑﻪ ﻣﻮارد ذﯾﻞ اﺷﺎره ﮐﺮد :
-ﻓﻨﺂوري اﻃﻼﻋﺎت داراي ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ ذﺧﯿﺮه ﺳﺎزي، ﭘﺮدازش و اﻧﺘﻘﺎل اﻃﻼﻋﺎت اﺳﺖ و ﻣﻮﺟﺒﺎ ﻓﺰاﯾﺶ ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ اﻓﺮاد ﯾﺎ ﺳﺎزﻣﺎن ﺑﺮاي ارﺗﺒﺎﻃﺎت آﺳﺎﻧﺘﺮ دﻗﯿﻘﺘﺮ و ﮐﻢ ﻫﺰﯾﻨﻪ ﺗﺮﻣﯽ ﺷﻮد .
72
ﺑﺎ ﺑﮑﺎرﮔﯿﺮي ﻓﻨﺂوري اﻃﻼﻋﺎت ﻣﺴﺌﻠﻪ ﯾﺎﺑﯽ ﮐﻪ ﺳﻨﮓ زﯾﺮ ﺑﻨﺎي ﺗﺼﻤﯿﻢ ﮔﯿﺮي و ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰي اﺳﺘﺮاﺗﮋﯾﮏ اﺳﺖ، دﻗﯿﻘﺘﺮي ﺳﺮﯾﻌﺘﺮاﻧﺠﺎم ﻣﯽ ﮔﯿﺮد و ﮐﯿﻔﯿﺖ ﺗﺼﻤﯿﻤﺎت اﻓﺰاﯾﺶ و زﻣﺎن ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز ﺑﺮاي اﺧﺬ ﺗﺼﻤﯿﻢ ﮐﺎﻫﺶ ﻣﯽ ﯾﺎﺑﺪ .
ﺧﻄﺎي اﻧﺴﺎﻧﯽ در ﺷﺒﮑﻪ ﭘﺮدازش اﻃﻼﻋﺎت ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ ﮐﺎﻫﺶ ﻣﯽ ﯾﺎﺑﺪ . (وارث،.(1387
ازﻣﺸﺨﺼﻪ ﻫﺎي ﻓﻨﺂوري ﺟﺪﯾﺪ، ﺑﺮﻗﺮاري ارﺗﺒﺎﻃﺎت ﺳﺮﯾﻊ ﺑﯿﻦ ﮐﺎرﮐﻨﺎن اﺳﺖ. اﯾﻦ ارﺗﺒﺎط و اﻧﺘﻘﺎل ﻣﺒﻨﯽ ﺑﺮ ﺳﺮﻋﺖ رﺷﺪ وﺳﺎﯾﻞ ﺟﻤﻌﯽ اﻟﮑﺘﺮوﻧﯿﮑﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺗﺎ ﭼﻨﺪ ﺳﺎل ﻗﺒﻞ ﻧﺎﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺑﻮد .
ﻓﻨﺂوري اﻃﻼﻋﺎت ﻣﻮﺟﺐ اﻓﺰاﯾﺶ ﺧﻼﻗﯿﺖ و ﮐﺎراﯾﯽ ﮐﺎرﮐﻨﺎن ﻣﯽ ﮔﺮدد و ﺑﺎ ﺧﻠﻖ راه ﻫﺎي ﺟﺪﯾﺪ ارﺗﺒﺎﻃﺎت داﺧﻠﯽ
ﮐﺎرﮐﻨﺎن را ﻣﺒﻨﺎي ﻗﺪرت ﺷﺮﮐﺖ ﻫﺎ اﺳﺖ ﺳﻬﯿﻢ ﻣﯽ ﻧﻤﺎﯾﺪ (ﮔﻮﻫﺮدوﺳﺖ، .(1388
ﻓﻨﺂوري اﻃﻼﻋﺎت اﻣﮑﺎن اﻧﺘﺸﺎر اﻃﻼﻋﺎت را در ﺳﻄﺢ وﺳﯿﻌﯽ اﻣﺎ ﺑﺎ ﻫﺰﯾﻨﻪ اي ﮐﻢ اﻣﮑﺎﻧﭙﺬﯾﺮ ﻣﯽ ﮔﺮداﻧﺪ و اﻣﮑﺎن اﻧﺘﺨﺎب اﻃﻼﻋﺎت ﻣﻔﯿﺪ و ﻣﻮرد ﻧﻈﺮرا ﻣﯽ دﻫﺪ (اﯾﻦ وﺳﻬﻮﭘﯿﺮس، .(1380
-7-3-2ﻣﺤﺪودﯾﺘﻬﺎي ﻓﻨﺂوري اﻃﻼﻋﺎت
از ﺟﻤﻠﻪ ﻣﺸﮑﻼت و ﻣﺤﺪودﯾﺖ ﻫﺎي در زﻣﯿﻨﻪ ﻓﻨﺂوري اﻃﻼﻋﺎت را ﻣﯽ ﺗﻮان ﺑﻪ ﻣﻮارد ذﯾﻞ ﺗﻘﺴﯿﻢ ﮐﺮد:
-ﺳﺮﻋﺖ ﭘﯿﺸﺮﻓﺖ ﻓﻨﺂوري اﻃﻼﻋﺎت، اﯾﻦ ﺳﺮﻋﺖ ﮔﺎﻫﯽ ﺑﻪ ﺣﺪي اﺳﺖ ﮐﻪ از ﻇﺮﻓﯿﺖ اﻧﺴﺎن در ﺷﻨﺎﺧﺖ ﮐﺎرﺑﺮدﻫﺎ و
ﻫﺪاﯾﺖ آن ﺑﺴﻮي ﻧﺘﺎﯾﺞ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﭘﯿﺸﯽ ﻣﯽ ﮔﯿﺮد .
ﻓﻨﺂوري اﻃﻼﻋﺎت ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺣﺮﯾﻢ زﻧﺪﮔﯽ ﺧﺼﻮﺻﯽ اﻓﺮاد را از ﺑﯿﻦ ﺑﺒﺮد .
در ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺗﺤﺖ ﺳﻠﻄﻪ ﻧﻈﺎم اﻃﻼﻋﺎﺗﯽ اﻣﮑﺎن ﺳﻮءاﺳﺘﻔﺎده در ﻫﺮ زﻣﺎﻧﯽ درﺗﺎرﯾﺦ ﺑﯿﺸﺘﺮاﺳﺖ.
ﭘﯿﺸﺮﻓﺖ ﻓﻨﺂوري اﻃﻼﻋﺎت در زﯾﻤﻨﻪ ﮐﺎر اداري ﺑﯿﺶ ازﻫﻤﻪ ﮐﺎرﻫﺎي دﻓﺘﺮي را ﺑﻪ ﻣﺨﺎﻃﺮه ﻣﯽ اﻧﺪازد. از اﻧﺠﺎﯾﯽ ﮐﻪ اﮐﺜﺮﯾﺖ ﮐﺎرﻣﻨﺪان دﻓﺘﺮي زﻧﺎن ﻫﺴﺘﻨﺪ ﺧﻮدﮐﺎر ﺷﺪن اﻣﻮر ﺑﺴﯿﺎري از زﻧﺎن را ﺑﯿﮑﺎرﮐﻨﺪ (روﻧﺎﻟﺪاﯾﺪر،.(1380
73
ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎي اﻧﺘﻘﺎل ﻓﻨﺂوري اﻃﻼﻋﺎت و ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻮدن ﻓﻨﺂوري اﻧﺘﻘﺎل ﯾﺎﻓﺘﻪ ﻧﯿﺰ از ﻣﺸﮑﻼت ﻣﻬﻢ اﺳﺖ .
ﻓﻨﺂوري اﻃﻼﻋﺎت ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ ﺑﺮ اﺳﺖ و ﮐﺸﻮرﻫﺎﯾﯽ ﻣﺜﻼ ﻣﺮﯾﮑﺎ، آﻟﻤﺎن، ﻓﺮاﻧﺴﻪ، ﻫﻠﻨﺪ و ژاﭘﻦ ﺗﺠﻬﯿﺰات ﺗﺨﺼﺼﯽ ﺳﻄﺢ ﺑﺎﻻ را دارﻧﺪ و ﻋﻼوه ﺑﺮ اﯾﻦ ﻓﻨﺎوري اﻃﻼﻋﺎت ﺑﻪ ﻧﯿﺮوي اﻧﺴﺎﻧﯽ ﻣﻄﻠﻊ در آن زﻣﯿﻨﻪ ﻧﯿﺎز دارد (اﺳﺘﻮور.(1385
-8-3-2ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت اﻧﺠﺎم ﺷﺪه در داﺧﻞ وﺧﺎرج ﮐﺸﻮر
ﻫﺮ ﺗﺤﻘﯿﻖ و ﺑﺮرﺳﯽ ﺿﻤﻦ آﻧﮑﻪ ﻣﺒﺘﻨﯽ ﺑﺮ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻗﺒﻠﯽ اﺳﺖ ﺑﻪ ﻧﻮﺑﻪ ﺧﻮد ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﻣﻘﺪﻣﻪ اي ﺑﺮاي ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﺑﻌﺪي ﺑﺎﺷﺪ. ﻫﺮ اﻧﺪازه ﻣﯿﺰان ارﺗﺒﺎﻃﺎت و ﭘﯿﻮﻧﺪﻫﺎي ﻣﻤﮑﻦ ﯾﮏ ﺗﺤﻘﯿﻖ و ﺑﺮرﺳﯽ ﺑﺎ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻗﺒﻠﯽ و ﺗﺌﻮري ﻫﺎي ﻣﻮﺟﻮد ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺑﺎﺷﺪ، اﻫﻤﯿﺖ وﺳﻬﻢ آن ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ در ﺑﺴﻂ داﻧﺶ ﺑﺸﺮي ﺑﺴﺘﺮي ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد . ﺑﻪ ﺑﯿﺎن دﯾﮕﺮ ﺗﺤﻘﯿﻖ ﻣﯽ ﯾﺎﺑﺪ ﺷﺎﻣﻞ ﺑﺮرﺳﯽ و ﭘﮋوﻫﺶ ﻫﺎي ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻣﻮﺿﻮع ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺑﺎﺷﺪ . اﯾﻦ ﺑﺮرﺳﯽ ﺟﺰء ﻣﻌﻤﻮل از ﻓﺮآﯾﻨﺪ ﭘﮋوﻫﺸﯽ ﻋﻠﻤﯽ را ﺗﺸﮑﯿﻞ ﻣﯽ دﻫﺪ. ﺑﺮرﺳﯽ ﭘﯿﺸﯿﻨﻪ ﻫﺎي ﺗﺤﻘﯿﻖ ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﻣﺤﻘﻖ را در راﺳﺘﺎي ﺗﻌﺮﯾﻒ ﻣﺘﻐﯿﺮﻫﺎ ﺑﻠﮑﻪ در ﺗﺸﺨﯿﺺ ﭼﮕﻮﻧﮕﯽ ارﺗﺒﺎﻃﺎت ﻣﻮﺟﻮد ﺑﯿﻦ ﻣﺘﻐﯿﺮﻫﺎ ﻧﯿﺰ ﯾﺎري ﻣﯽ دﻫﺪ. از اﯾﻦ ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺑﺮرﺳﯽ دﻗﯿﻖ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻋﻤﺪه ﺑﻪ ﻟﺤﺎظ ﮐﻤﮏ ﺑﻪ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﯾﺎﻓﺘﻪ ﻫﺎي ﻗﺒﻠﯽ ﻧﺸﺎن دادن ﮐﺎرﺑﺮدﻫﺎي ﻣﻔﯿﺪ،ت ﻧﮕﻨﺎﻫﺎ و ﻧﻘﺎط ﺿﻌﻒ ﻣﻮﺟﻮد در ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ ﻣﻮﺿﻮع اﻧﺘﺨﺎﺑﯽ از اﻫﻤﯿﺖ وﯾﮋه اي ﺑﺮﺧﻮردار ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ. در زﻣﯿﻨﻪ ﻓﻨﺎوري اﻃﻼﻋﺎت و ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ داﻧﺶ ﻫﺮ ﯾﮏ ﺑﻪ ﻃﻮر ﺟﺪاﮔﺎﻧﻪ اي ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت زﯾﺎدي ﭼﻪ در داﺧﻞ ﮐﺸﻮر و ﭼﻪ در ﺧﺎرج اﻧﺠﺎم ﺷﺪه اﺳﺖ. ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺜﺎل در ﺧﺼﻮص ﻓﻨﺂوري اﻃﻼﻋﺎت وﻣﺪﯾﺮﯾﺖ داﻧﺶ ﺗﺤﻘﯿﻘﺎﺗﯽ در داﻧﺸﮕﺎه ﺗﻬﺮان، ﺗﺮﺑﯿﺖ ﻣﺪرس و ﻧﯿﺰ داﻧﺸﮑﺪه ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﻋﻼﻣﻪ ﻃﺒﺎﻃﺒﺎﯾﯽ ﺑﺎ ﻋﻨﺎوﯾﻦ ﭼﻮن راﺑﻄﻪ ﻓﻨﺂوري اﻃﻼﻋﺎت ﺑﺎ ﮐﺎرآﻓﺮﯾﻨﯽ ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ، ﺗﺎﺛﯿﺮ ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﺑﺮ ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ داﻧﺶ در ﺷﺮﮐﺖ داده ﭘﺮدازي اﯾﺮان و ... ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺘﻪ و در ﺧﺎرج از ﮐﺸﻮر ﻧﯿﺰ ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت زﯾﺎدي در ﺧﺼﻮص ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ داﻧﺶ اﻧﺠﺎم ﺷﺪه ﮐﻪ در اداﻣﻪ ﺑﻪ ﺑﺮﺧﯽ از اﯾﻦ ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت اﺷﺎره ﻣﯽ ﺷﻮد .
74
-1-8-3-2ﭘﮋوﻫﺸﻬﺎي اﻧﺠﺎم ﺷﺪه در داﺧﻞ ﮐﺸﻮر
در ﭘﮋوﻫﺸﯽ ﮐﻪ ﻋﺒﺎس ﻧﺼﯿﺮي اﻧﺠﺎم داده اﺳﺖ، ﺑﻪ ﺑﺮرﺳﯽ راﺑﻄﻪ ﻓﻨﺂوري اﻃﻼﻋﺎت ﺑﺎﮐﺎر آﻓﺮﯾﻨﯽ ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ در ﺷﺮﮐﺖ رﯾﺨﺘﻪ ﮔﺮي ﺗﺮاﮐﺘﻮرﺳﺎزي ﺗﺒﺮﯾﺰ ﭘﺮداﺧﺘﻪ اﺳﺖ . در اﯾﻦ ﭘﮋوﻫﺶ ﻣﺤﻘﻖ اﺑﻌﺎدﮐﺎرآﻓﺮﯾﻨﯽ را ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﺪل ﺳﻤﺒﺎﻣﻮرﺗﯽ ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ ﮐﺮدﮐﻪ ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪا ز : ﻣﺸﺘﺮي ، زﻧﺠﯿﺮه ﺗﺎﻣﯿﻦ، ﻋﻤﻠﯿﺎت دروﻧﯽ ﺳﺎزﻣﺎن .
ﻓﺮﺿﯿﻪ ﻫﺎي ﺗﺤﻘﯿﻖ ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪاز :
-1ﻓﻨﺂوري اﻃﻼﻋﺎت ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ ﺳﺎزﻣﺎن را در اﻧﺘﺨﺎب ﻣﺸﺘﺮﯾﺎن ﻃﯽ ﻓﺮآﯾﻨﺪﮐﺸﻒ و ﺑﻬﺮه ﺑﺮداري از ﻓﺮﺻﺘﻬﺎي ﻧﻮاوري ارﺗﻘﺎء ﻣﯽ دﻫﺪ .
-2ﻓﻨﺂوري اﻃﻼﻋﺎت ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ ﺳﺎزﻣﺎن را در ﺑﮑﺎرﮔﯿﺮي داراﯾﯽ ﻫﺎ، داﻧﺶ و ﺷﺎﯾﺴﺘﮕﯽ دﺳﺖ اﻧﺪرﮐﺎران زﻧﺠﯿﺮه ﺗﺎﻣﯿﻦ ﻃﯽ ﻓﺮآﯾﻨﺪﮐﺸﻒ و ﺑﻬﺮه ﺑﺮداري از ﻓﺮﺻﺘﻬﺎي ﻧﻮآوري ارﺗﻘﺎﻣﯽ دﻫﺪ .
-3ﻓﻨﺎوري اﻃﻼﻋﺎت ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ ﺳﺎزﻣﺎن را در ﻋﻤﺎل ﺳﺮﻋﺖ دﻗﺖ و ﺻﺮﻓﻪ ﺟﻮﯾﯽ ﻫﺰﯾﻨﻪ در ﻋﻤﻠﯿﺎت ﺗﻮﻟﯿﺪ ﮐﺎﻻ و ﺧﺪﻣﺎت ﻃﯽ ﻓﺮاﯾﻨﺪ ﮐﺸﻒ و ﺑﻬﺮه ﺑﺮداري از ﻓﺮﺻﺘﻬﺎي ﻧﻮآوري ارﺗﻘﺎﻣﯽ دﻫﺪ.
روﺷﯽ ﮐﻪ ﺑﺮاي اﯾﻦ ﺗﺤﻘﯿﻖ اﻧﺘﺨﺎب ﮔﺮدﯾﺪ روش Case study ﺑﻮد و ﺑﺮاي ﭘﯿﺎده ﺳﺎزي اﻟﮕﻮ و ﺟﻤﻊ آوري اﻃﻼﻋﺎت ﻻزم، روﺷﻬﺎي ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ و ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان اﺑﺰار ﮐﺎر اﻧﺘﺨﺎب ﮔﺮدﯾﺪ. ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺣﺎﮐﯽ از وﺟﻮد راﺑﻄﻪ ﻣﺜﺒﺖ ﺑﯿﻦ ﻓﻨﺂوري اﻃﻼﻋﺎت و ﺑﺎزارﯾﺎﺑﯽ و ﻧﯿﺰ ﻓﻨﺂوري اﻃﻼﻋﺎت و ﻋﻤﻠﯿﺎت ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ ﺑﻮد، اﻣﺎ اﯾﻦ راﺑﻄﻪ در ﻣﻮرد ﻓﻨﺂوري اﻃﻼﻋﺎت و زﻧﺠﯿﺮه ﺗﺎﻣﯿﻦ ﮐﻢ رﻧﮓ ﺑﻮد .
در ﭘﮋوﻫﺶ دﯾﮕﺮي ﮐﻪ ﺗﻮﺳﻂ زﻫﺮه ﺗﻘﯽ ﭘﻮر اﻧﺠﺎم ﺷﺪه اﺳﺖ ﺗﺎﺛﯿﺮ ﻓﻨﺂوري اﻃﻼﻋﺎت ﺑﺮﺗﻮاﻧﻤﻨﺪﺳﺎزي ﮐﺎرﮐﻨﺎن در اداره ﮐﻨﺘﺮل ﻓﻀﺎي ﮐﺸﻮر در ﺳﺎل 1386 ﺑﺮرﺳﯽ ﺷﺪه اﺳﺖ. اﯾﻦ ﺗﺤﻘﯿﻖ ﺷﺎﻣﻞ ﯾﮏ ﻓﺮﺿﯿﻪ اﺻﻠﯽ و ﺳﻪ ﻓﺮﺿﯿﻪ ﻓﺮﻋﯽ ﺑﻮد ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪاز:
ﻓﺮﺿﯿﻪ اﺻﻠﯽ : ﻓﻨﺎوري اﻃﻼﻋﺎت ﺑﺎ ﺗﻮاﻧﻤﻨﺪ ﺳﺎزي ﮐﺎرﮐﻨﺎن اداره ﮐﻨﺘﺮل ﮐﺸﻮر راﺑﻄﻪ دارد . ﻓﺮﺿﯿﺎت ﻓﺮﻋﯽ :
.1ﻓﻨﺂوري اﻃﻼﻋﺎت ﺑﺎ ﺗﺼﻤﯿﻢ ﮔﯿﺮي ﮐﺎرﮐﻨﺎن در ﺧﺼﻮص ﻋﻤﻠﮑﺮد ﺳﺎزﻣﺎن راﺑﻄﻪ دارد.
75
.2ﻓﻨﺂوري اﻃﻼﻋﺎت ﺑﺎ داﻧﺶ ﮐﺎرﮐﻨﺎن درﺑﺎره ﻋﻤﻠﮑﺮد ﺳﺎزﻣﺎن راﺑﻄﻪ دارد .
روش ﺗﺤﻘﯿﻖ اﯾﻦ ﭘﮋوﻫﺶ از ﻧﻮع ﺗﻮﺻﯿﻔﯽ ﭘﯿﻤﺎﯾﺸﯽ ﺑﻮده و ﺟﺎﻣﻌﻪ آﻣﺎري آن ﮐﺎرﮐﻨﺎن و ﺳﺮﭘﺮﺳﺘﺎن زن و ﻣﺮد در اداره ﮐﻨﺘﺮل ﻓﻀﺎي ﮐﺸﻮر ﺑﻮد. ﺑﺮاي آزﻣﻮن ﻓﺮﺿﯿﻪ ﻫﺎ ﻣﺤﻘﻖ از آزﻣﻮن ﮐﺎي – دو و آزﻣﻮن دو ﺟﻤﻠﻪ اي اﺳﺘﻔﺎده ﮐﺮده و ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺑﺪﺳﺖ آﻣﺪه ﺑﯿﺎﻧﮕﺮ ﺗﺎﯾﯿﺪ ﻫﺮ ﺳﻪ ﻓﺮﺿﯿﻪ ﻓﺮﻋﯽ و در ﻧﻬﺎﯾﺖ ﻓﺮﺿﯿﻪ اﺻﻠﯽ ﺗﺤﻘﯿﻖ ﺑﻮد .
در ﭘﮋوﻫﺸﯽ ﮐﻪ ﺣﺴﯿﻨﻘﻠﯽ زاده، اﻧﺠﺎم داده اﺳﺖ ﺑﺎ ﻧﻈﺮ ﺑﻪ ﻣﻮﻟﻔﻪ ﻫﺎي اﺻﻠﯽ ﻧﻈﺮﯾﻪ ﻧﻮﻧﺎﮐﺎ- اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﺷﺪن، ﺑﺮوﻧﺴﺎزي ، ﺗﺮﮐﯿﺐ و درون ﺳﺎزي ﺟﺎﯾﮕﺎه ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ داﻧﺶ در داﻧﺸﮕﺎه ﻓﺮدوﺳﯽ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﯽ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ، آﻧﮕﺎه ﺑﻪ ﻧﻘﺶ و اﻫﻤﯿﺖ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ در ﺗﺤﻘﯿﻖ ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ داﻧﺶ اﺛﺮﺑﺨﺸﯽ ﭘﺮداﺧﺘﻪ اﺳﺖ. ﺗﺤﻠﯿﻞ داده ﻫﺎ ﻧﺸﺎن داده اﺳﺖ ﮐﻪ دروﻧﯽ ﺳﺎزي در ﻗﻠﻤﺮو ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ داﻧﺶ و در داﻧﺸﮕﺎه ﻓﺮدوﺳﯽ از ﺑﺎﻻﺗﺮﯾﻦ ﺟﺎﯾﮕﺎه ﺑﺮﺧﻮردار اﺳﺖ و ﺳﭙﺲ ﺑﻪ ﺗﺮﺗﯿﺐ، اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﺷﺪن، ﺑﺮوﻧﺴﺎزي و ﺗﺮﮐﯿﺐ در ﻣﺮاﺗﺐ ﺑﻌﺪي ﻗﺮارﮔﺮﻓﺘﻪ اﻧﺪ. ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺑﺮ اﺳﺎس ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺑﺪﺳﺖ آﻣﺪه ﻣﯿﺎن ﻓﺮﻫﻨﮓ ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ و دروﻧﺴﺎزي و ﺗﺮﮐﯿﺐ راﺑﻄﻪ ﻣﻌﻨﯽ داري وﺟﻮددارد .
در ﭘﮋوﻫﺶ دﯾﮕﺮي ﮐﻪ ﺑﻪ آن اﺷﺎره ﻣﯽ ﺷﻮد ﺗﻬﻤﯿﻨﻪ ﻧﺎﻃﻖ ﺑﻪ ﺑﺮرﺳﯽ ﻧﻘﺶ و ﺗﺎﺛﯿﺮ ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﺑﺮ ﺗﻮﺳﻌﻪ داﻧﺶ و ﭘﻨﺞ ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ اﺻﻠﯽ آن ﺷﺎﻣﻞ ﺧﻠﻖ، ﮐﺴﺐ، ﺛﺒﺖ، اﻧﺘﻘﺎل وﮐﺎرﺑﺮد داﻧﺶ ﭘﺮداﺧﺘﻪ اﺳﺖ. ﺟﺎﻣﻌﻪ آﻣﺎري اﯾﻦ ﭘﮋوﻫﺶ 70 ﻧﻔﺮ از ﮐﺎرﮐﻨﺎن ﺷﺮﮐﺖ داده ﭘﺮدازي اﯾﺮان ﺑﻮده و ﻧﻤﻮﻧﻪ آﻣﺎري آن 220 ﻧﻔﺮازﮐﺎرﮐﻨﺎن اﯾﻦ ﺷﺮﮐﺖ ﺑﻮده ﮐﻪ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺗﺼﺎدﻓﯽ اﻧﺘﺨﺎب ﺷﺪه اﻧﺪ. ﯾﺎﻓﺘﻪ ﻫﺎي ﭘﮋوﻫﺶ ﻧﺸﺎن دﻫﻨﺪه ﻣﺎﻫﯿﺖ ﻣﺘﻔﺎوت اﻗﺪاﻣﺎت ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ داﻧﺶ اﺳﺖ . ﺑﺮ اﯾﻦ اﺳﺎس اﻗﺪاﻣﺎت ﺳﺨﺖ و اﻗﺪاﻣﺎت ﻧﺮم ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ داﻧﺶ از ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ ﻣﺘﻤﺎﯾﺰﺷﺪه اﻧﺪ. ﺗﻮﺳﻌﻪ اﻗﺪاﻣﺎت ﻧﺮم ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ داﻧﺶ (ﺧﻠﻖ و اﻧﺘﻘﺎل داﻧﺶ) ﻣﺒﺘﻨﯽ ﺑﺮ ﻋﻮاﻣﻞ اﻧﺴﺎﻧﯽ و ﺗﻌﺎﻣﻼت اﺛﺮ ﺑﺨﺸﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﻓﻨﺂوري ﭘﺸﺘﯿﺒﺎﻧﯽ ﻣﯽ ﺷﻮد در ﺣﺎﻟﯽ ﮐﻪ اﻗﺪاﻣﺎت ﺳﺨﺖ ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ داﻧﺶ (ﮐﺴﺐ، ﺛﺒﺖ وﮐﺎرﺑﺮد) ﻣﺒﺘﻨﯽ ﺑﺮ زﯾﺮ ﺳﺎﺧﺖ ﻫﺎي ﻣﻨﺎﺳﺐ از ﺟﻤﻠﻪ ﻓﻨﺂوري ، ﺳﺎﺧﺘﺎر و ﻣﺎﻧﻨﺪ آن ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ. ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺗﺎﺛﯿﺮ ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ در ﮔﺮوه ﻫﺎي ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ ﺷﺮﮐﺖ داده ﭘﺮدازي اﯾﺮان، ﺑﺮ ﺗﻮﺳﻌﻪ
76
ﻓﻌﺎﻟﯿﺘﻬﺎي ﻧﺮم ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ داﻧﺶ (ﺧﻠﻖ و اﻧﺘﻘﺎل داﻧﺶ ) اﺳﺖ. ﺑﺎ اﯾﻦ ﺣﺎل راﺑﻄﻪ ﻣﻌﻨﺎداري را ﺑﺎ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻓﻌﺎﻟﯿﺘﻬﺎي ﺳﺨﺖ ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ داﻧﺶ (ﮐﺴﺐ، ﺛﺒﺖ وﮐﺎرﺑﺮد داﻧﺶ ) ﻧﺸﺎن ﻧﻤﯽ دﻫﺪ.
در ﭘﮋوﻫﺸﯽ ﻧﺎﻃﻖ (1387) ﺑﻪ ﺑﺮرﺳﯽ ﻧﻘﺶ و ﺗﺎﺛﯿﺮ ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﺑﺮﺗﻮﺳﻌﻪ ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ داﻧﺶ و ﭘﻨﺞ ﻓﻌﺎﻟﯿﺘﻬﺎي اﺻﻠﯽ آن ﺷﺎﻣﻞ ﺧﻠﻖ، ﮐﺴﺐ، ﺛﺒﺖ، اﻧﺘﻘﺎل و ﮐﺎرﺑﺮد داﻧﺶ ﭘﺮداﺧﺘﻪ اﺳﺖ. ﺟﺎﻣﻌﻪ آﻣﺎري اﯾﻦ ﭘﮋوﻫﺶ 700 ﻧﻔﺮ از ﮐﺎرﮐﻨﺎن ﺷﺮﮐﺖ داده ﭘﺮدازي اﯾﺮان ﺑﻮده و ﻧﻤﻮﻧﻪ آﻣﺎري آن 220 ﻧﻔﺮ ازﮐﺎرﮐﻨﺎن اﯾﻦ ﺷﺮﮐﺖ ﺑﻮده ﮐﻪ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺗﺼﺎدﻓﯽ اﻧﺘﺨﺎب ﺷﺪه اﻧﺪ. ﯾﺎﻓﺘﻪ ﻫﺎي ﭘﮋوﻫﺶ ﻧﺸﺎن دﻫﻨﺪه ﻣﺎﻫﯿﺖ ﻣﺘﻔﺎوت اﻗﺪاﻣﺎت ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ داﻧﺶ اﺳﺖ. ﺑﺮ اﯾﻦ اﺳﺎس اﻗﺪاﻣﺎت ﺳﺨﺖ و اﻗﺪاﻣﺎت ﻧﺮم ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ داﻧﺶ از ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ ﻣﺘﻤﺎﯾﺰ ﺷﺪه اﻧﺪ. ﺗﻮﺳﻌﻪ اﻗﺪاﻣﺎت ﻧﺮم ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ داﻧﺶ (ﺧﻠﻖ، اﻧﺘﻘﺎل داﻧﺶ ) ﻣﺒﺘﻨﯽ ﺑﺮﻋﺎﻣﻞ اﻧﺴﺎﻧﯽ و ﺗﻌﺎﻣﻼت اﺛﺮ ﺑﺨﺸﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﻓﻨﺂوري ﭘﺸﺘﯿﺒﺎﻧﯽ ﻣﯽ ﺷﻮد درﺣﺎﻟﯽ ﮐﻪ اﻗﺪاﻣﺎت ﺳﺨﺖ ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ داﻧﺶ (ﮐﺴﺐ، ﺛﺒﺖ وﮐﺎرﺑﺮد ) ﻣﺒﺘﻨﯽ ﺑﺮ زﯾﺮﺳﺎﺧﺖ ﻫﺎي ﻣﻨﺎﺳﺐ از ﺟﻤﻠﻪ ﻓﻨﺂوري، ﺳﺎﺧﺘﺎر و ﻣﺎﻧﻨﺪ آن ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺗﺎﺛﯿﺮ ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ درﮔﺮوﻫﻬﺎي ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ ﺷﺮﮐﺖ داده ﭘﺮدازي اﯾﺮان، ﺑﺮﺗﻮﺳﻌﻪ ﻓﻌﺎﻟﯿﺘﻬﺎي ﻧﺮم ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ داﻧﺶ (ﺧﻠﻖ و اﻧﺘﻘﺎل داﻧﺶ) اﺳﺖ، ﺑﺎ اﯾﻦ ﺣﺎل راﺑﻄﻪ ﻣﻌﻨﺎداري را ﺑﺎ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻓﻌﺎﻟﯿﺘﻬﺎي ﺳﺨﺖ ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ داﻧﺶ (ﮐﺴﺐ، ﺛﺒﺖ وارﺑﺮد داﻧﺶ )ﻧﺸﺎن ﻧﻤﯽ دﻫﺪ.
-2-8-3-2ﺑﺮرﺳﯽ ﭘﮋوﻫﺸﻬﺎي اﻧﺠﺎم ﺷﺪه درﺧﺎرج از ﮐﺸﻮر :
ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت ارﻧﺴﺖ و ﯾﺎﻧﮓ (2008) ﺗﺠﺖ ﻋﻨﻮان (ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ داﻧﺶ وﺗﺎﺛﯿﺮﻫﺎ ) ﻧﺸﺎن ﻣﯽ دﻫﺪ ﮐﻪ 431 ﺳﺎزﻣﺎن آﻣﺮﯾﮑﺎﯾﯽ واروﭘﺎﯾﯽ ﺑﻪ اﯾﻦ ﻧﺘﯿﺠﻪ رﺳﯿﺪﻧﺪﮐﻪ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮراﻧﺠﺎم ﭘﺮوژه ﻫﺎي ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﻫﺎي KM ﺑﺎﯾﺴﺘﯽ ازﻣﻮارد ذﯾﻞ ﺗﺒﻌﯿﺖ ﺷﻮد : اﯾﺠﺎد ﯾﮏ اﯾﻨﺘﺮﻧﺖ 47)) ، اﻧﺒﺎرداده ﻫﺎوآرﺷﯿﻮه اي اﯾﺠﺎد داﻧﺶ( 33)، اﺟﺮاي اﺑﺰارﻫﺎي ﭘﺸﺘﯿﺒﺎﻧﯽ ﺗﺼﻤﯿﻢ 33)) ، اﺟﺮاي ﮔﺮوه اﻓﺮاد ﺑﺮاي ﭘﺸﺘﯿﺒﺎﻧﯽ از ﻫﻤﮑﺎري 33))، اﯾﺠﺎد ﯾﮏ ﺷﺒﮑﻪ از ﮐﺎرﮐﻨﺎن داﻧﺶ ﭘﺬﯾﺮ 24)) و ﺗﻘﻠﯿﺪ از ﺗﺨﺼﺺ ﻫﺎي ﻣﺘﺨﺼﺼﺎن ﺑﯿﺮوﻧﯽ 18)).
4238625-14147801842770-14147805655945-9118602785110-911860187960-9118603543935-408940
77
داوﻧﭙﻮرت و ﭘﺮوﺳﺎك (2007) ﭘﮋوﻫﺶ ﺑﺎ ﻋﻨﻮان ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ داﻧﺶ و ﺳﺎﺧﺘﺎري ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ اﻧﺠﺎم داده اﻧﺪ. ﻋﻨﺎﺻﺮ و اﺑﻌﺎدي ﮐﻪ اﯾﻦ ﭘﮋوﻫﺸﮕﺮان ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎي ﭘﮋوﻫﺶ در ﺧﺼﻮص ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ داﻧﺶ ﺑﺮ ان دﺳﺖ ﯾﺎﻓﺘﻪ اﻧﺪ ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از :
١- ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ داﻧﺶ داراي دوﺑﻌﺪ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ وﻓﻨﯽ اﺳﺖ . داﻧﺶ ﻧﻬﻔﺘﻪ در ﺑﻌﺪ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ و داﻧﺶ آﺷﮑﺎر در ﺑﻌﺪ ﻓﻨﯽ ﻗﺮار ﻣﯽ ﮔﯿﺮد .
٢- وﺟﻮد ﮐﺎرﮐﻨﺎن و ﻣﺪﯾﺮان داﻧﺸﮕﺮا ﺑﺮاي اﺟﺮاي ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎي ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ داﻧﺶ ﺿﺮوري اﺳﺖ. ﻧﻘﺶ ﻣﺪﯾﺮان داﻧﺸﮕﺮ از اﻫﻤﯿﺖ ﺑﯿﺸﺘﺮي ﺑﺮﺧﻮردار اﺳﺖ. آﻧﻬﺎ ﺑﺎﯾﺪ داﻧﺶ و ﯾﺎدﮔﯿﺮي را ﺗﺒﻠﯿﻎ و ﺣﻤﺎﯾﺖ ﮐﻨﻨﺪ، رواﺑﻂ ﺧﻮد را ﺑﺎﻋﺮﺿﻪ ﮐﻨﻨﺪﮔﺎن اﻃﻼﻋﺎت و داﻧﺶ ﺑﻪ ﺧﻮﺑﯽ ﺗﻨﻈﯿﻢ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ، ﻓﺮاﯾﻨﺪﻫﺎي اﯾﺠﺎد و اﺳﺘﻔﺎده از داﻧﺶ را ﺗﻘﻮﯾﺖ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ و از ﺗﺪوﯾﻦ راﻫﺒﺮد و ﭼﺸﻢ اﻧﺪاز داﻧﺶ در ﺳﺎزﻣﺎن ﺣﻤﺎﯾﺖ ﮐﻨﻨﺪ .
٣- وﺟﻮد ﺑﺎزارﻫﺎي درون ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ ﺑﺮاي ﻋﺮﺿﻪ داﻧﺶ ﺿﺮوري اﺳﺖ. ﮐﺎرﮐﻨﺎن ﺑﺎﯾﺪ ﺗﺸﻮﯾﻖ ﺷﻮﻧﺪ ﺗﺎ داﻧﺶ ﻫﺎي ﻧﻬﻔﺘﻪ ﺧﻮد را ﻋﺮﺿﻪ ﮐﻨﻨﺪ .
٤- ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ داﻧﺶ ﻓﺮآﯾﻨﺪي ﺳﯿﺎﺳﯽ اﺳﺖ، زﯾﺮا ﺑﺎ ﻣﻮﺿﻮع ﻗﺪرت در ارﺗﺒﺎط اﺳﺖ .
ﻟﺒﻮﯾﻒ((2007 ﺑﺎ اﻧﺠﺎم ﺗﺤﻘﯿﻖ در ﻣﻮرد 50 ﻣﺪﯾﺮ ﻣﻬﻨﺪﺳﯽ ﻋﻮاﻣﻞ10 ﮔﺎﻧﻪ ذﯾﻞ را ﮐﻪ ﺳﺒﺐ اﺗﻼف وﻗﺖ ﻣﺪﯾﺮان ﻣﯽ ﺷﻮد ﺑﺮ ﺣﺴﺐ اوﻟﻮﯾﺖ ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻧﻤﻮده اﺳﺖ: اﻃﻼﻋﺎت ﻧﺎﻗﺺ، ﻏﻠﻂ و ﻧﺎﻣﺮﺑﻮط، ﺗﻔﻮﯾﺾ اﺧﺘﯿﺎر ﻧﺎﻣﻨﺎﺳﺐ، ﮔﻔﺘﮕﻮﻫﺎي ﺗﻠﻔﻨﯽ، ﺳﺨﻨﺮاﻧﯿﻬﺎ، ﺑﺤﺮان، ارﺗﺒﺎﻃﺎت ﻣﺒﻬﻢ، ﺗﺮك ﮐﺮدن ﮐﺎرﻫﺎي ﻧﺎﺗﻤﺎم، ﻋﺪم ﺗﺼﻤﯿﻢ ﮔﯿﺮي وﻃﻔﺮه رﻓﺘﻦ، ﻣﻼﻗﺎت ﻫﺎي ﺳﺮزده و ﻓﻘﺪان ﺧﻮد ﻣﻨﻈﻤﯽ .
اﺳﺘﺎﻧﮏ وﺳﮑﯽ و ﺑﻠﺪان زاﯾﮏ((2006ﭼﺎرﭼﻮب ﻣﻔﻬﻮﻣﯽ KM را ﺗﻮﺳﻌﻪ دادﻧﺪ و ﺑﺮاي ﺗﮑﻨﻮﻟﻮژي، اﻫﻤﯿﺘﯽ ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ ﺳﻪ ﭘﺎﯾﻪ دﯾﮕﺮ KM ﯾﻌﻨﯽ ﺳﺎزﻣﺎن، ﯾﺎدﮔﯿﺮي ورﻫﺒﺮي ﻗﺎﺋﻞ ﺷﺪﻧﺪ. ﺷﺎﻟﻮده ﻫﺮ ﺳﯿﺴﺘﻢKM را ﺗﺸﮑﯿﻞ ﻣﯽ دﻫﻨﺪ . در ﺻﻮرت ﻋﺪم وﺟﻮد ﯾﮑﯽ از اﯾﻦ ﭼﻬﺎر ﭘﺎﯾﻪ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ داﻧﺶ (Kms) ﻧﯿﺰ وﺟﻮد ﻧﺨﻮاﻫﺪ داﺷﺖ.
78
آﻧﺎ ﺑﻪ اﯾﻦ ﻧﺘﯿﺠﻪ رﺳﯿﺪﻧﺪ ﮐﻪ رواﺑﻂ دروﻧﯽ و ﺗﻌﺎﻣﻞ ﻣﺎﺑﯿﻦ 4 ﭘﺎﯾﻪ KM ﭘﯿﭽﯿﺪه و ﺑﺮاي ﻫﺮ ﻣﺤﯿﻂ ﻣﻨﺤﺼﺮ ﻓﺮد اﺳﺖ و ﺗﺎﮐﯿﺪ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺑﺮ ﺗﮑﻨﻮﻟﻮژي ﺑﺪون ﻫﻤﺎﻫﻨﮕﯽ ﺑﺎ ﻋﻨﺎﺻﺮ ﻣﻬﻢ دﯾﮕﺮ ﺑﻪ آﺳﺎﻧﯽ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﺷﮑﺴﺖ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﻣﯽ ﺷﻮد. ﺑﺮﻋﮑﺲ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﯾﮏ ﺳﺎزﻣﺎن ﺗﺎﮐﯿﺪ ﺑﯿﺸﺘﺮي ﺑﺮ اﺳﺘﺮاﺗﮋي و ﺳﺎزﻣﺎن ﮐﻨﺪ. در ﺣﺎﻟﯽ ﮐﻪ ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ ﮔﺬاري ﻻزم ﺑﻪ ﺗﮑﻨﻮﻟﻮژي ﺑﺮاي اﺟﺮاي آن اﺳﺘﺮاﺗﮋي و ﺑﻬﺒﻮد ﻣﺪاوم ﻣﺤﯿﻂ ﯾﺎدﮔﯿﺮي اﻧﺠﺎم ﻧﺪﻫﺪ.
درﺳﺎل 2005 (رﯾﺲ) در ﺗﺤﻘﯿﻖ ﺧﻮد ﺗﺤﺖ ﻋﻨﻮان (ﭘﯿﺸﻨﻬﺎدﻫﺎﯾﯽ ﺑﺮاي ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ داﻧﺶ ) ﺑﻪ ﻧﻘﺶ ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ داﻧﺶ در ﺳﺎزﻣﺎن ﻫﺎ ﭘﺮداﺧﺖ و ﻧﺘﯿﺠﻪ ﮔﺮﻓﺖ ﮐﻪ ﺑﺎ ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ داﻧﺶ در داﺧﻞ ﺳﺎزﻣﺎن ﻫﺎﯾﯽ ﻣﯽ ﺗﻮان ﻋﻤﻠﮑﺮد اﻓﺮاد ﺷﺒﮑﻪ ﻫﺎي ارﺗﺒﺎﻃﯽ ﻧﯿﺮوﻣﻨﺪ، ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰي ﻫﺎ، ﻣﯿﺰان ﻓﻌﺎﻟﯿﺘﻬﺎي ﻻزم در اﻧﺠﺎم ﺗﮑﻠﯿﻒ ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ و درﮐﻞ ﻋﻤﻠﮑﺮد و ﺑﺎزدﻫﯽ ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ را اﻓﺰاﯾﺶ داد .
ﮐﺎﻧﮕﻮﭘﺎﻧﺪﯾﺎ در ﺳﺎل 2007 در ﺑﺮرﺳﯽ ﭘﯿﺸﯿﻨﻪ ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ داﻧﺶ درﺳﺎزﻣﺎن ﻫﺎي دوﻟﺘﯽ ، اﻇﻬﺎر داﺷﺘﻪ اﻧﺪﮐﻪ اﯾﻦ ﻣﻮﺿﻊ در ﺳﺎزﻣﺎﻧﻬﺎي دوﻟﺘﯽ ﻧﻮ ﭘﺎ ﺑﻮده و در ﻣﺮاﺣﻞ اﺑﺘﺪاﯾﯽ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ ﻟﺬا ﺗﻮﺟﻪ وﯾﮋه اي در ﻣﻮرد آن ﺻﻮرت ﺑﮕﯿﺮد . آﻧﻬﺎ ﻣﻌﺘﻘﺪﻧﺪ ﮐﻪ داﻧﺶ ﯾﮏ ﻣﻮﺿﻮع اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ و اﻧﺴﺎن اﺳﺖ و ﺑﺮﺧﻼف اﻃﻼﻋﺎت ﺑﻪ ﺗﮑﻨﻮﻟﻮژي واﺑﺴﺘﻪ ﻧﯿﺴﺖ، ﺑﺎ ﺧﺮوج ﻧﯿﺮوﻫﺎي ﺗﺤﺼﯿﻞ ﮐﺮده وﺣﺮف ﻫﺎي از ﺳﺎزﻣﺎن ﻫﺎي دوﻟﺘﯽﻋﻤﻼًﺑﺨﺸﯽ از داﻧﺶ ﮐﻪ ﺳﺎﻟﻬﺎ ﺑﺮاي آن ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ ﮔﺬاري ﮐﺮده اﻧﺪ از ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺧﺎرج ﻣﯽ ﺷﻮد و اﯾﻦ ﻣﯽ ﻃﻠﺒﺪ ﮐﻪ ازﻃﺮﯾﻖ اﻟﮕﻮﻫﺎي ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ داﻧﺶ از اﺗﻼف اﯾﻦ ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ ﮐﻪ از ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ ﻫﺎي ﻣﻠﯽ ﻣﺤﺴﻮب ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ ﺟﻠﻮﮔﯿﺮي ﻧﻤﻮد .
آﻧﻬﺎ ﻋﻨﺎﺻﺮ زﯾﺮ را ﺑﺮاي ﭼﺎرﭼﻮب ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ داﻧﺶ در ﺳﺎزﻣﺎن ﻫﺎي دوﻟﺘﯽ اراﺋﻪ ﮐﺮده اﻧﺪ :
-1ﻣﺮدم و ﻓﺮﻫﻨﮓ ﺳﺎزي ﮐﻪ اﯾﺠﺎد ﯾﮏ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ (ﺷﺎﻣﻞ ارزش ﻫﺎ و رﻓﺘﺎر ﻫﺎ) ﺻﺤﯿﺢ ﺑﺮاي ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ داﻧﺶ ﻣﻬﻤﺘﺮﯾﻦ و در ﻋﯿﻦ ﺣﺎل ﻣﺸﮑﻠﺘﺮﯾﻦ ﭼﺎﻟﺶ ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ داﻧﺶ اﺳﺖ .
-2ﻓﺮآﯾﻨﺪ: ﻓﺮآﯾﻨﺪ ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ داﻧﺶ ﺑﺎﯾﺴﺘﯽ ﺷﺎﻣﻞ ﺗﻌﯿﯿﻦ و ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ داﻧﺶ و ﻣﻬﺎرت ﻫﺎ، ﮐﺴﺐ داﻧﺶ، اﻧﺘﺨﺎب، ذﺧﯿﺮه، ﺗﻮزﯾﻊ داﻧﺶ، ﺑﮑﺎرﮔﯿﺮي و ﺳﻨﺠﺶ ﭘﯿﺸﺮﻓﺖ ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ داﻧﺶ ﺑﺎﺷﺪ .
79
-3ﺗﮑﻨﻮﻟﻮژي : ﺑﺎﯾﺪ داﻧﺶ ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪ اي ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺣﻔﻆ و ﻧﮕﻬﺪاري ﺷﻮد. ﺗﮑﻨﻮﻟﻮژي ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪ اي ﺑﺎﺷﺪﮐﻪ داﻧﺶ ﻫﺎي ﻣﻮرد ﻧﯿﺎزاﻓﺮاد را در اﺧﺘﯿﺎر آﻧﻬﺎ ﻗﺮار دﻫﺪ . ﺑﺮاي ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ داﻧﺶ در ﺳﺎزﻣﺎن ﻫﺎي دوﻟﺘﯽ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ ﺳﺮاغ ﺗﮑﻨﻮﻟﻮژي ﻫﺎﯾﯽ رﻓﺖ ﮐﻪ ﺑﺮﻗﺮاري ﺗﻌﺎﻣﻠﯽ ﭘﻮﯾﺎ ﺑﺎ ﺷﻬﺮوﻧﺪان را اﻣﮑﺎن ﭘﺬﯾﺮﻣﯽ ﺳﺎزد .
داﻣﻨﻪ ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت ﭘﯿﺮاﻣﻮن راﺑﻄﻪ ﻓﻨﺂوري اﻃﻼﻋﺎت و ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ داﻧﺶ ﺑﺴﯿﺎر ﻣﺤﺪوداﺳﺖ. در داﺧﻞ ﮐﺸﻮر ﺗﺤﻘﯿﻘﯽ ﺑﺎ زﻣﯿﻨﻪ ﻣﺸﺎﺑﻪ ﺑﻪ ﭼﺸﻢ ﻧﻤﯽ ﺧﻮرد وﻟﯽ در ﺧﺎرج ﮐﺸﻮر ﺗﺤﻘﯿﻘﺎﺗﯽ اﻧﺠﺎم ﺷﺪه ﮐﻪ ﺑﺮﺧﯽ از آﻧﻬﺎ اﺷﺎره ﻣﯽ ﺷﻮد .
ﯾﮏ ﺑﺤﺚ ﻣﺪاوﻣﯽ در ﻣﻮرد ﻧﻘﺶ ﻓﻨﺎوري اﻃﻼﻋﺎت در ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ داﻧﺶ وﺟﻮد دارد. از ﯾﮏ ﻃﺮف ﻓﻨﺎوري اﻃﻼﻋﺎت ﺑﻄﻮر ﻓﺮاﮔﯿﺮ در ﺳﺎزﻣﺎﻧﻬﺎ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽ ﺷﻮد و در ﻧﺘﯿﺠﻪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان رﺳﺎﻧﻪ ﻃﺒﯿﻌﯽ ﺟﺮﯾﺎن داﻧﺶ ﺗﻮﺻﯿﻒ ﻣﯽ ﺷﻮد . ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ اﺧﯿﺮ ﻣﺮﮐﺰ ﺑﻬﺮه وري و ﮐﯿﻔﯿﺖ آﻣﺮﯾﮑﺎ ﻧﺸﺎن ﻣﯽ دﻫﺪ ﮐﻪ ﺳﺎزﻣﺎن ﻫﺎ ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ داﻧﺶ را ﺑﺎ اﻋﺘﻤﺎد ﮐﺎﻣﻞ ازﻃﺮﯾﻖ ﻧﺼﺐ ﻓﺮاﺳﺎﺧﺘﺎر ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻓﻨﺎوري ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﻧﺎﯾﻞ ﺷﺪن ﺑﻪ اﻫﺪاف ﺷﺎن آﻏﺎزﮐﺮده اﻧﺪ .
از ﻃﺮﯾﻖ دﯾﮕﺮ ﻧﻈﺮﯾﻪ ﭘﺮدازان ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ داﻧﺶ در ﻣﻮرد وﺿﻌﯿﺘﯽ ﮐﻪ ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ را در ﺟﻬﺖ ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ ﮔﺬاري ﺑﯿﺸﺘﺮ در ﻓﻨﺂوري اﻃﻼﻋﺎت ﻫﺪاﯾﺘﯽ ﮐﻨﺪ ﻫﺸﺪار ﻣﯽ دﻫﻨﺪ. ﺧﻄﺮي ﮐﻪ ﻧﻈﺮﯾﻪ ﭘﺮدازان ﺑﻪ آن اﺷﺎره ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ اﺳﺘﺮاﺗﮋي ﻫﺎي ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ داﻧﺶ ﻣﺒﺘﻨﯽ ﺑﺮ ﻓﻨﺎوري اﻃﻼﻋﺎت ﻓﻘﻂ داﻧﺶ ﻗﺎﺑﻞ ﻣﺸﺎﻫﺪه و ﺳﺨﺖ را در ﻧﻈﺮ ﻣﯽ ﮔﯿﺮد و ﻧﻘﺶ داﻧﺶ ﺿﻤﻨﯽ را ﻧﺎدﯾﻪ ﻣﯽ ﮔﯿﺮد (ﻧﺎﻧﻮﮐﺎوﺗﺎﮐﻮﭼﯽ،.(2005
ﭘﮋوﻫﺶ دﯾﮕﺮ ﺗﻮﺳﻂ ﻣﺤﻤﺪ ﺧﻠﯿﻔﻪ و واﻧﯿﺴﺎﻟﯿﻮ در ﺳﺎل 2003 ﻣﯿﻼدي در داﻧﺸﮕﺎه ﻫﻨﮓ ﮐﻨﮓ و ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ ﻋﻮاﻣﻞ ﮐﻠﯿﺪي در ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎي داﻧﺶ اﻧﺠﺎم ﺷﺪ . ﻋﻨﻮان ﭘﮋوﻫﺶ "ﻣﺪل ﻣﻮﻓﻘﯿﺖ ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ داﻧﺶ " ﺑﻮد .
ﺳﻮال اﺻﻠﯽ ﭘﮋوﻫﺶ : ﭼﻪ ﻋﻮاﻣﻠﯽ در ﻣﻮﻓﻘﯿﺖ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎي داﻧﺶ ﺳﻬﯿﻢ ﻫﺴﺘﻨﺪ؟
ﻓﺮﺿﯿﻪ ﻫﺎي ﭘﮋوﻫﺶ ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از:
-1ﻋﻮاﻣﻞ ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ ﺑﺮ ﻣﻮﻓﻘﯿﺖ ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ داﻧﺶ اﺛﺮي ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ و ﻣﻌﻨﯽ داري ﻣﯽ ﮔﺬارد .
80
-2ﻓﻨﺂوري اﻃﻼﻋﺎت اﺛﺮ اﻧﺪﮐﯽ ﺑﺮ ﻣﻮﻓﻘﯿﺖ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎي ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ داﻧﺶ دارد .
-3ﻓﺮآﯾﻨﺪﻫﺎي ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ داﻧﺶ ﺑﺮ ﻣﻮﻓﻘﯿﺖ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎي ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ داﻧﺶ اﺛﺮي ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ و ﻣﻌﻨﯽ داري ﻣﯽ ﮔﺬارد .
-4ﻓﻨﺂوري اﻃﻼﻋﺎت ﺗﺎﺛﺮي ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ و ﻣﻌﻨﯽ داري ﺑﺮ ﻓﺮآﯾﻨﺪ ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ داﻧﺶ دارد، ﮐﻪ ﻓﺮآﯾﻨﺪﻫﺎي ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ داﻧﺶ ﺷﺎﻣﻞ ﺧﻠﻖ، ﮐﺴﺐ، ذﺧﯿﺮه ﺳﺎزي و اﻧﺘﻘﺎل و ﺑﮑﺎرﮔﯿﺮي داﻧﺶ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ.
H1
4232910189865
ﻋﻮاﻣﻞ ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ
ﻓﻨﺎوري اﻃﻼﻋﺎتﻣﻮﻓﻘﯿﺖ ﻣﺪﯾﺮﯾﺖH2داﻧﺶﻓﺮآﯾﻨﺪﻫﺎيH3٤Hﻣﺪﯾﺮﯾﺘﺪاﻧﺶ
59690-1694815
ﺷﮑﻞ 11-2ﻣﺪل ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ داﻧﺶ در ﭘﮋوﻫﺶ ﺧﻠﯿﻔﻪ وﻟﯿﻮ
81
ﯾﺎﻓﺘﻪ ﻫﺎي ﭘﮋوﻫﺶ ﺑﯿﺎﻧﮕﺮآن ﺑﻮده اﺳﺖ ﮐﻪ ﻋﻮاﻣﻞ ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ و ﻓﺮآﯾﻨﺪﻫﺎي ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ داﻧﺶ ﺑﯿﺸﺘﺮﯾﻦ اﺛﺮ را در ﻣﻮﻓﻘﯿﺖ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎي ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ داﻧﺶ دارا ﻣﯽ ﺑﺎﺷﻨﺪ. ﻓﻨﺂوري اﻃﻼﻋﺎت ﻧﯿﺰ از ﻃﺮﯾﻖ اﺛﺮﮔﺬاري ﺑﺮ ﻓﺮآﯾﻨﺪﻫﺎي ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ داﻧﺶ ﻣﺜﻞ اﻧﺘﻘﺎل و ﻧﮕﻬﺪاري داﻧﺶ اﺛﺮﻣﯽ ﮔﺬارد .
در ﯾﮏ ﭘﮋوﻫﺶ ﻟﯽ وﺳﻮ (2009)،ﮐﺎرﺑﺮد ﺗﮑﻨﻮﻟﻮژي اﻃﻼﻋﺎت (IT) را ﺑﺮ روي ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ داﻧﺶ (KM) و ﺗﺒﺪﯾﻞ داﻧﺶ (KC) در ﺷﺮﮐﺘﻬﺎي ﮐﺮه ﺑﺮرﺳﯽ ﮐﺮدﻧﺪ . در اﯾﻦ ﭘﮋوﻫﺶ از ﻣﯿﺎن اﻧﻮاع ﻣﺘﻨﻮع داﻧﺶ، ﺑﺮ داﻧﺶ ﺻﺮﯾﺢ ﺗﺎﮐﯿﺪ ﺷﺪه و در واﻗﻊ ﭼﮕﻮﻧﮕﯽ ﮐﺎرﺑﺮد ﻣﻨﺎﺳﺐIT ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ 4 ﻓﺮآﯾﻨﺪ داﻧﺶ ﻧﻮﻧﺎﮐﺎ از ﻃﺮﯾﻖ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﻮردي ﺷﺮﮐﺘﻬﺎي ﮐﺮه ﺑﺮرﺳﯽ ﺷﺪه اﺳﺖ .
ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت ارﻧﺴﺖ و ﯾﺎﻧﮓ (2010) ﻧﺸﺎن ﻣﯽ دﻫﺪ ﮐﻪ 431 ﺳﺎزﻣﺎن آﻣﺮﯾﮑﺎﯾﯽ و اروﭘﺎﯾﯽ ﺑﻪ اﯾﻦ ﻧﺘﯿﺠﻪ رﺳﯿﺪﻧﺪ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر اﻧﺠﺎم ﭘﺮوژه ﻫﺎي ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﻫﺎي KM ﺑﺎﯾﺴﺘﯽ از ﻣﻮارد ذﯾﻞ ﺗﺒﻌﯿﺖ ﺷﻮد: اﯾﺠﺎد ﯾﮏ اﯾﻨﺘﺮاﻧﺖ 47)) ، اﻧﺒﺎرداده ﻫﺎ وآرﺷﯿﻮﻫﺎي اﯾﺠﺎد داﻧﺶ 33)) ، اﺟﺮاي اﺑﺰارﻫﺎي ﭘﺸﺘﯿﺒﺎﻧﯽ ﺗﺼﻤﯿﻢ 33)) ، اﺟﺮاي ﮔﺮوه اﻓﺰار ﺑﺮاي ﭘﺸﺘﯿﺒﺎﻧﯽ ازﻫﻤﮑﺎري(33) ،اﯾﺠﺎد ﯾﮏ ﺷﺒﮑﻪ ازﮐﺎرﮐﻨﺎن داﻧﺸﭙﺬﯾﺮ 24)) و ﺗﻘﻠﯿﺪ از ﺗﺨﺼﺺ ﻫﺎي ﻣﺘﺨﺼﺼﺎن ﺑﯿﺮوﻧﯽ 18)) .
160655-19189703699510-14249401459230-14249404659630-9220202299970-9220205655945-419100
اﺳﺘﺎﻧﮏ وﺳﮑﯽ و ﺑﻠﺪان زاﯾﮏ((2009 ﭼﺎرﭼﻮب ﻣﻔﻬﻮﻣﯽ KM را ﺗﻮﺳﻌﻪ دادﻧﺪ. ﺑﺮاي ﺗﮑﻨﻮﻟﻮژي، اﻫﻤﯿﺘﯽ ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ ﺳﻪ ﭘﺎﯾﻪ دﯾﮕﺮ KM ﯾﻌﻨﯽ ﺳﺎزﻣﺎن، ﯾﺎدﮔﯿﺮي و رﻫﺒﺮي ﻗﺎﺋﻞ ﺷﺪﻧﺪ. ﺷﺎﻟﻮده ﻫﺮ ﺳﯿﺴﺘﻢKM را ﺗﺸﮑﯿﻞ ﻣﯽ دﻫﻨﺪ . در ﺻﻮرت ﻋﺪم وﺟﻮد ﯾﮑﯽ از اﯾﻦ ﭼﻬﺎر ﭘﺎﯾﻪ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ داﻧﺶ (KMS) ﻧﯿﺰ وﺟﻮد ﻧﺨﻮاﻫﺪ داﺷﺖ .
آﻧﻬﺎ ﺑﻪ اﯾﻦ ﻧﺘﯿﺠﻪ رﺳﯿﺪﻧﺪ ﮐﻪ رواﺑﻂ دروﻧﯽ و ﺗﻌﺎدل ﻣﺎﺑﯿﻦ 4 ﭘﺎﯾﻪ KM ﭘﯿﭽﯿﺪه و ﺑﺮاي ﻫﺮ ﻣﺤﯿﻂ ﻣﻨﺤﺼﺮ ﺑﻪ ﻓﺮد اﺳﺖ . ﺗﺎﮐﯿﺪ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺑﺮﺗﮑﻨﻮﻟﻮژي ﺑﺪون ﻫﻤﺎﻫﻨﮕﯽ ﺑﺎ ﻋﻨﺎﺻﺮ ﻣﻬﻢ دﯾﮕﺮ ﺑﻪ آﺳﺎﻧﯽ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﺷﮑﺴﺖ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﻫﺎي ﻣﯽ ﺷﻮد.
82
ﺑﺮﻋﮑﺲ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﯾﮏ ﺳﺎزﻣﺎن ﺗﺎﮐﯿﺪ ﺑﯿﺸﺘﺮي ﺑﺮ اﺳﺘﺮﺗﮋي و ﺳﺎزﻣﺎن ﮐﻨﺪ. در ﺣﺎﻟﯽ ﮐﻪ ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ ﮔﺬاري ﻻزم ﺑﻪ ﺗﮑﻨﻮﻟﻮژي ﺑﺮاي اﺟﺮاي آن اﺳﺘﺮاﺗﮋي و ﺑﻬﺒﻮد ﻣﺪاوم ﻣﺤﯿﻂ ﯾﺎدﮔﯿﺮي اﻧﺠﺎم ﻧﺪﻫﺪ.
ﻣﻨﺎﺑﻊ
اﯾﺪ ،روﻧﺎﻟﺪ(".(1380آﺛﺎر ﻧﻈﺎم اﻇﻼﻋﺎﺗﯽ ﺟﺪﯾﺪ ﺑﺮ زﻧﺪﮔﯽ اﻓﺮاد"،ﺗﺮﺟﻤﻪ ﻏﻠﯽ اﺳﺪي،ﭼﺎپ اﺋﻞ،ﺗﻬﺮان،ﺳﻌﯿﺪ ﻧﻮ
اﺑﻈﺤﯽ،ﺳﯿﺪ ﺣﺴﻦ و ﺻﻮاﺗﯽ،ﻋﺎدل ".1385ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ داﻧﺶ در ﺳﺎزﻣﺎن" ﭼﺎپ اول،اﻧﺘﺸﺎرات ﭘﯿﻮﻧﺪ ﻧﻮ.
اﺳﻨﻮور،وﯾﻠﯿﺎم ﺟﯿﻤﺰ(".(1385ﺗﮑﻨﻮﻟﻮژي اﻃﻼﻋﺎت در ﺟﻬﺎن ﺳﻮم". ﺗﺮﺟﻤﻪ رﺿﺎ ﻧﺠﻒ ﺑﯿﮕﯽ و اﺻﻐﺮ ﺻﺮاﻓﯽ زاده،ﭼﺎپ اول،ﺗﻬﺮان،اﻧﺘﺸﺎرات ﻋﻠﻤﯽ و ﻓﺮﻫﻦ/ي داﻧﺸﮕﺎه آزاد.
اﻟﻮاﻧﯽ،ﺳﯿﺪ ﻣﻬﺪي(".(1382ﯾﺎدﮔﯿﺮي اﻟﮕﻮﯾﯽ:راﻫﯽ ﺑﻪ ﺳﻮي ﺗﻮﺳﻌﻪ و ﺑﻬﺒﻮد ﺳﺎزﻣﺎن".ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪ ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ و ﺗﻮﺳﻌﻪ،ﺷﻤﺎره.16
اﯾﻨﻮﺳﻪ، ﻫﯿﺮوﺷﯽ و ﭘﯿﺮﺳﻮن،ﺟﺎزن(".(1380ﺗﮑﻨﻮﻟﻮژي اﻃﻼﻋﺎت و ﺗﻤﺪن،ﺟﻬﺎن در اﺳﺘﺎﻧﻪ ﻗﺮن ﺑﯿﺴﺘﻢ"،ﺗﺮﺟﻤﻪ ﻋﻠﯽ اﺳﺪي،ﺗﻬﺮان،ﺳﻌﯿﺪ ﻧﻮ.
آدر،ﻋﺎدل،ﻣﻮﻣﻨﯽ،ﻣﻨﺼﻮر(".(1380آﻣﺎر و ﮐﺎرﺑﺮد آن در ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ"،ﺟﻠﺪ دوم،ﺗﺤﻠﯿﻞ آﻣﺎري،ﭼﺎپ ﺗﻬﺮان،ﺳﻤﺖ.
ﺑﺴﺖ،ﺟﺎن(".(1371روش ﻫﺎي ﺗﺤﻘﯿﻖ در ﻋﻠﻮم رﻓﺘﺎري و ﺗﺮﺑﯿﺘﯽ". ﺗﺮﺟﻤﻪ ﺣﺴﻦ ﭘﺎﺷﺎ ﺷﺮﯾﻔﯽ و ﻧﺮﮔﺲ ﻃﺎﻟﻘﺎﻧﯽ،اﻧﺘﺸﺎرات رﺷﺪ.
ﺛﺎﻗﺐ ﺗﻬﺮاﻧﯽ،ﻣﻬﺪي و ﺗﺪﯾﻨﻒ ﺷﺒﻨﻢ(".(1384ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﻓﻨﺎوري اﻃﻼﻋﺎت"،اﻧﺘﺸﺎرات ﻣﻮﺳﺴﻪ ﮐﺘﺎب ﻣﻬﺮﺑﺎن،ﺗﻬﺮان.
ﺟﻌﻔﺮي،ﻣﺼﻄﻔﯽ و ﮐﻼﻧﺘﺮ،ﺳﯿﺪ ﮐﯿﺎﻧﻮش،((1382،"ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ داﻧﺶ در ﺳﺎزﻣﺎن".ﺗﺪﺑﯿﺮ ﺷﻤﺎره.142
ﺟﻌﻔﺮي ﻣﻘﺪم ،ﺳﻌﯿﺪ("(1384ﻣﺴﺘﻨﺪ ﺳﺎزي ﺗﺠﺮﺑﯿﺎت ﻣﺪﯾﺮان از دﯾﺪﮔﺎه ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ داﻧﺶ"،اﻧﺘﺸﺎرات ﻣﻮﺳﺴﻪ ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت و آﻣﻮزش ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ،ﭼﺎپ اول
ﺧﺎﮐﯽ،ﻏﻼﻣﺮﺿﺎ("(1378روش ﺗﺤﻘﯿﻖ ﺑﺎ روﯾﮑﺮدي ﺑﻪ ﭘﺎﯾﺎن ﻧﺎﻣﻪ ﻧﻮﯾﺴﯽ".ﻧﺸﺮ ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت ﻋﻠﻤﯽ ﮐﺸﻮر.
داﻧﭽﻮرت،ﺗﻮﻣﺎس و ﭼﺮوﺳﺎك،ﻻرﻧﺲ((1386،"ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ داﻧﺶ"ﺗﺮﺟﻤﻪ دﮐﺘﺮ ﺣﺴﯿﻦ رﺣﻤﺎن ﺳﺮﺷﺖ،ﺗﻬﺮان ،ﻧﺸﺮ ﺳﺎﭘﮑﻮ
دﻻور ،ﻋﻠﯽ((1384،"روش ﺗﺤﻘﯿﻖ در رواﻧﺸﻨﺎﺳﯽ و ﻋﻠﻮم ﺗﺮﺑﯿﻨﯽ"،ﭼﺎپ ﺳﻮم،ﺗﻬﺮان ،ﻧﺸﺮ وﯾﺮاﯾﺶ.
رﺿﺎﯾﯿﺎن،ﻋﻠﯽ((1374،"ﺳﯿﺴﺘﻢ ﻫﺎي اﻃﻼﻋﺎﺗﯽ ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ"،ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪ ﺗﺤﻮل اداري،ﺷﻤﺎره 11،10، ﺑﻬﺎر و ﺗﺎﺑﺴﺘﺎن.
120
.15رﺿﺎﯾﯽ،اﮐﺒﺮ((1380،"ﺗﺤﻮﻻت اﯾﻨﺘﺮﻧﺖ و "ITﻣﺎﻫﻨﺎﻣﻪ آﻣﻮزش و ﭘﮋوﻫﺶ و اﻃﻼع رﺳﺎﻧﯽ،ﺷﻤﺎره.10.16زرﮔﺮ،ﻣﺤﻤﻮد((1382،"اﺻﻮل و ﻣﻔﺎﻫﯿﻢ ﻓﻨﺎوري اﻃﻼﻋﺎت"اﻧﺘﺸﺎرات ﺑﻬﯿﻨﻪ..17ﺳﺮﻣﺪ،زﻫﺮه و ﺑﺎزرﮔﺎن،دﮐﺘﺮ ﻋﺒﺎس و ﺣﺠﺎزي،دﮐﺘﺮ اﻟﻬﻪ("(1384روﺷﻬﺎي ﺗﺤﻘﯿﻖ در ﻋﻠﻮمرﻓﺘﺎري".اﻧﺘﺸﺎرات آﮔﺎه،ﭼﺎپ ﯾﺎزدﻫﻢ..18ﺳﯿﮕﻞ،ﺳﯿﺪﻧﯽ(".(1383آﻣﺎر ﻧﺎﭘﺎراﻣﺘﺮي ﺑﺮاي ﻋﻠﻮم رﻓﻨﺎري".ﺗﺮﺟﻤﻪ ﯾﻮﺳﻒ ﮐﺮﯾﻤﯽ،ﺗﻬﺮان،داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻼﻣﻪﻃﺒﺎﻃﺒﺎﯾﯽ.
ﺻﺮاﻓﯽ زاده ،اﺻﻐﺮ و ﻋﻠﯽ ﭘﻨﺎﻫﯽ،ﻋﻠﯽ((1381،"ﺳﯿﺴﺘﻢ ﻫﺎي اﻃﻼﻋﺎﺗﯽ ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ،ﻧﻈﺮﯾﻪ ﻫﺎ ﻣﻔﺎﻫﯿﻢ و ﮐﺎرﺑﺮدﻫﺎ"،ﭼﺎپ اول ،اﻧﺘﺸﺎرات ﻣﯿﺮ.
ﻣﻮﻣﻨﯽ،ﺳﻌﯿﺪ((1378،"ﻃﺮح ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻓﻨﺎوري اﻃﻼﻋﺎت در دﺳﺘﮕﺎﻫﻬﺎي اﺟﺮاﯾﯽ"،ﺷﺮﮐﺖ ﻣﻬﻨﺪﺳﯽ ﻣﺸﺎور ﺣﺎﺳﺐ ﺳﯿﺴﺘﻢ.
وارث،ﺳﯿﺪ ﺣﺎﻣﺪ((1387،"ﻇﻬﻮر ﺗﮑﻨﻮﻟﻮژي اﻃﻼﻋﺎت"،ﻣﺎﻫﻨﺎﻣﻪ ﺗﺪﺑﯿﺮ ،ﺷﻤﺎره.87
ﻣﻮﻣﻨﯽ ،ﻣﻨﺼﻮر."ﺗﺤﻠﯿﻞ ﻫﺎي آﻣﺎري ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ."SPSSﺗﻬﺮان،ﻧﺸﺮ ﮐﺘﺎب ﻧﻮ،ﭼﺎپ اول.
ﻣﻘﯿﻤﯽ، ﺳﯿﺪ ﻣﺤﻤﺪ و رﻣﻀﺎن، ﻣﺠﯿﺪ، 1390، ﭘﮋوﻫﺸﻨﺎﻣﻪ ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ، ﺟﻠﺪ ﻫﻔﺘﻢ، اﻧﺘﺸﺎرات راهدان، ﺗﻬﺮان.
gnidliB".(3002)srehto_Amin,Saad Bargach,Jim donegan and .١
knowledge sharing culture",oilfield revive,Vol.13,no.1,pp.48-65.
_AP&QC , 1997."Using information technology to support knowledge .٢
management field book