ادبیات نظری تحقیق نفت خام به عنوان یک کالای سیاسی راهبردی (docx) 25 صفحه

دسته بندی : تحقیق

نوع فایل : Word (.docx) ( قابل ویرایش و آماده پرینت )

تعداد صفحات: 25 صفحه

قسمتی از متن Word (.docx) :

گفتار اول- نفت خام به عنوان یک کالای سیاسی راهبردی مساله ای که در رابطه با حوزه نفت بد فهمیده شده است و یا سعی بر بد فهمیدن آن می شود؛ آن است که در دنیای تجارت، نفت خام هم کالایی است نظیر کالاهای تجاری دیگر. در حالی که آن به عنوان یک ماده اولیه که در رشد و توسعه اقتصادی و تولید کالاهای دیگر نظیر کالاهای صنعتی نقش کلیدی دارد کالایی سیاسی حیاتی و راهبردی محسوب می شود که برای رشد پایدار اقتصاد جهانی حیاتی و حائز اهمیت است. همین طور، تفاوت مهمی بین مواد خام ناشی از منابع طبیعی تجدید ناپذیر نظیر نفت خام و کالاهای صنعتی وجود دارد که مهمترین آن، تجدید پذیر بودن کالاهای صنعتی یا تولیدات کارخانه ای و تجدید ناپذیر بودن نفت خام است. همین طور، در حالی که نفت یک کالای راهبردی استثنایی محسوب می شود؛ لیکن تعدادی از بازیگران اصلی نفت خیز در صحنه بین المللی خارج از نظام حقوقی گات/ سازمان جهانی تجارت قرار دارند. مهمتر از آن، حقوق بین الملل از حاکمیت دائم کشورها بر منابع طبیعی(مثل حوزه نفت) حمایت می نماید. علاوه بر این، نفت در عین سیاسی راهبردی بودن کالایی کمیاب نیز هست. بند اوّل- مساله معضل در اولویت امنیتی بودن نفت خام برای کشورهای وارد کننده و صادر کننده به درستی قابل درک است که نفت به دلیل نقشی که در سایر بخش های اقتصادی دارد و به علت کمیابی آن یک موضوع بین المللی خطر ناک محسوب می شود؛ چرا که نقش این کالای راهبردی در رشد و توسعه پایدار کشورها و به ویژه رشد و توسعه پایدار قدرت های بزرگ، آن را به یک مقوله امنیتی برای آن ها تبدیل نموده است. این حالت امنیتی شدن برای یک کالای تجاری زمانی اتفاق می افتد که آن کالا برای رشد و توسعه پایدار کشورهای بزرگ مهم و حیاتی تلقی شود و در تامین آن اخلال صورت گیرد. این قضیه در رابطه با نفت دقیقاً هنگامی که عرضه جهانی آن با مشکل مواجه گردد به منصه ظهور می رسد. در نتیجه، در چنین شرایطی استقلال اقتصادی در حوزه نفت برای قدرت های بزرگ بی معنی می شود و ممکن است هر گونه تهدید امنیتی نسبت به تامین نفت برای آنان از طریق اخلال در عرضه جهانی آن قدرت های بزرگ را و در نتیجه جهان را به سمت جنگ سوق دهد؛ چرا که چنان چه امنیت نفتی قدرت های بزرگ با خطر مواجه گردد آنان با هر ابزاری و جمله از طریق ابزار جنگی سعی در تامین نفت خام برای رشد و توسعه پایدار خود خواهند نمود. ایالات متحده امریکا دارای بزرگترین قدرت نظامی جهان است و چنان چه شرایط ایجاب نماید برای تامین نفت مورد نیاز خود در کاربرد این قدرت نظامی تردید نخواهد نمود. هم چنین، برخی از کارشناسان حوزه نفت سیاسی، عقیده دارند که اغلب جنگ های معاصر به منظور کنترل منابع نفت جهان صورت گرفته است و معمای جنگ های اخیر به این حقیقت باز می گردد که تامین نفت برای قدرت های بزرگِ اقتصادی از اولویت امنیتی بالایی برخوردار شده است. بر این اساس، برخی از کشورهای نفت خیز یا از طریق دیپلماتیک(عربستان سعودی) با بهای اندک از قبل متعهدِ به تامین نفت قدرت های بزرگ سلطه گر شده اند، و یا نظیر لیبی و عراق با بهانه های مضحک به سمت اضمحلال سوق داده شده اند. بنا بر این، اخلال در تامین نفت مورد نیاز این کشور می تواند بهانه لازم مناسبی را برای کار برد قدرت نظامی در اختیار این کشور قرار دهد. به علاوه هدف اصلی اولیه دیگرِ تهدید به کار برد قدرت نظامی و یا کاربرد آن توسط ایالات متحده امریکا می تواند جلب همکاری کشورهای نفت خیز و سایر دارندگان منابع طبیعی در راستای تامین منافع حیاتی امریکا نیز باشد. بر این اساس، تهدید جمهوری اسلامی ایران به کاربرد قدرت نظامی توسط امریکا به بهانه این که ایران به دنبال ساخت سلاح است؛ مبنی بر این که این کشور با دارا بودن دانش هسته ای قابلیت ساخت سلاح هسته ای را دارد- در حالی که عهدنامه عدم تکثیر سلاح های هسته ای این کسب دانش هسته ای را تهدید نمی داند- بیشتر بهانه ای برای مذاکره با ایران به منظور تامین نفت مورد نیاز ایالات متحده امریکا از طریق کنترل منابع نفت ایران است. همین طور، ایالات متحده امریکا به طور یک جانبه ایرانیان را از تجارت در صحنه بین المللی محروم نموده است؛ هدف از این تحریم تضعیف قدرت ایران پیش حمله به این کشور به منظور کنترل چاه های نفت آن می باشد، همان طور که پیش از حمله نظامی به عراق نیز امریکا از یک چنین راهبردی استفاده نمود. در نتیجه، تحریم نفتی ایران که اخیراً صورت گرفته است سال ها قبل توسط قدرت های بزرگ طراحی شده است؛ چرا که خارج نمودن حدود 4 میلیون بشکه نفت ایران(برای مصرف داخل و خارج) از بازار جهانی به سادگی امکان پذیر نیست، مگر این که جبران کمبود آن با عرضه بیشتر از سایر کشورهای نفت خیز از پیش پیش بینی و طراحی شده باشد، در غیر این صورت تحریم نفتی یک کشور نفت خیز نظیر جمهوری اسلامی ایران می تواند جهان را با پرتگاه اقتصادی مواجه نماید. بر این اساس، طراحی اشغال لیبی که به چین نفت می فروخت به منظور تامین نفت اروپا- که به نفت ایران وابسته است- سال ها قبل از اشغال این کشور طراحی شده است. در واقع طرح اشغال لیبی به منظور تضعیف ایران طراحی و اجرا گردید. علاوه بر این، در این طرح تدارک بقیه نفت از دست رفته از طریق تحریم نفتی ایران نیز طبق روال گذشته به عربستان سعودی واگذار گردید. با همه این اوصاف، این طرح به خوبی اجرا نشد؛ چرا که از یک سو، معمر قذافی رهبر لیبی آن گونه که وزیر امور خارجه انگلستان "ولیام هیگ" پیش بینی کرده بود با شروع جنگ اقدام به فرار نکرد و ماند و جنگید. در نتیجه، جنگ لیبی 1.3 میلیون بشکه نفت خام تولیدی قبل از جنگ این کشور را از بازار جهانی خارج نمود. ناتو نیز برای مدت 10 ماه لیبی را بمباران نمود؛ اما به جای تامین نفت مورد نیاز کشورهای اروپایی از طریق لیبی، با هزینه میلیاردها دلار تنها بر نابسامانی های اقتصادی اروپایی ها افزود؛ تا جایی که تا حال حاضر نیز در عرضه نفت لیبیِ بعد از قذافی نیز اخلال وجود دارد و این کشور روزانه تنها 500000 هزار بشکه نفت صادر می کند. از سوی دیگر، عربستان سعودی نیز که قول داده بود با افزایش عرضه نفت، کمبود نفت لیبی را در بازار جهانی جبران نماید نتوانست به قول خود جامعه عمل بپوشاند. در این راستا، در یک اجلاس بین المللی در رابطه با نفت، مهندسین حوزه نفت عربستان سعودی تلاش کردند به دول صنعتی غربی ثابت نمایند که این کشور به روش های بسیار پیشرفته ای در استخراج از چاه های نفت دست یافته است که شاهکار علمی عربستان سعودی در حوزه نفت به شمار می رود. با این وجود، ناتوانی اخیر این کشور در جبران کاهش عرضه نفت لیبی در بازار جهانی، موجب انعطاف پذیری سیاسی بیشتر ایالات متحده امریکا در قبال مذاکره با ایرانیان گردیده است؛ چرا که نا توانی عربستان سعودی در جبران کمبود عرضه نفت لیبی به خودی خود به مفهوم آن است که در صورت وقوع جنگی دیگر به منظور کنترل منابع نفت ایران، عربستان سعودی به هیچ عنوان قادر به جبران کمبود نفت ایران در خلال جنگ با این کشور نخواهد بود. البته همین طور باید دانست که مذاکره با ایران و نهایتاً همکاری این کشور در تامین نفت مورد نیاز ایالات متحده امریکا به تنهایی نمی تواند تضمین کننده صلح برای ایران باشد؛ چرا که قدرت های بزرگ انگیزه های دیگری نیز برای جنگ علیه این کشور دارند. هم چنین، برخی از کارشناسان حوزه نفت سیاسی عقیده دارند که اغلب جنگ های معاصر به منظور کنترل منابع نفت جهان صورت گرفته است و معمای جنگ های اخیر به این حقیقت باز می گردد که تامین نفت برای قدرت های بزرگِ اقتصادی از اولویت امنیتی بالایی برخوردار شده است. بر این اساس، برخی از کشورهای نفت خیز یا از طریق دیپلماتیک(عربستان سعودی) با بهای اندک از قبل متعهدِ به تامین نفت قدرت های بزرگ سلطه گر شده اند، و یا نظیر لیبی و عراق با بهانه های مضحک به سمت اضمحلال سوق داده شده اند. در این رابطه، "کیسینجر" وزیر خارجه اسبقِ ایالات متحده امریکا یاد آور می شود؛ نفت مهم تر از آن است که کنترل آن به اعراب واگذار شود و چنان چه در این رابطه شما صدای پای جنگ را نشنوید، بایستی کر باشید... او سپس ادامه می دهد؛ کنترل "نفت" مساوی با کنترل دولت هاست، همان گونه که کنترل "غذا" برابر با کنترل ملتها می باشد. همین طور، تجاوز به افغانستان نیز بی ارتباط با قضیه نفت نیست. برخی کارشناسان عقیده دارند که تجاوز به این کشور نیز صرفاً به دلیل مجاورت این کشور با کشورهای نفت خیز ترکمنستان، تاجیکستان و ایران صورت گرفته است که هر سه این کشورها به کشور چین نفت می فروشند و تامین کننده نفت هژمون در حال شکل گیری چین هستند. هم چنین، برخی کارشناسان نفت بر این باور هستند که جنگ داخلی دارفور واقع در جنوب سودان که نهایتاً منجر به تقسیم این کشور به دو کشور سودان شمالی و سودان جنوبی گردید، قضیه دیگری است که به منظور جلوگیری از سلطه چین بر منابع نفت منطقه جنوب سودان اجرا گردید. علاوه بر این، برخی کارشناسان عقیده دارند که جنگِ قدرت های بزرگ بر علیه عراق به منظور فرو پاشی اوپک صورت گرفت؛ چرا که این سازمان با راهبرد "محدودیت های مقداری صادراتی" نفتِ کشورهای عضو بعضاً موجبات نگرانی کشورهای واردکننده/ مصرف کننده نفت شمال را در تامین نفت این کشورها فراهم می نماید. یک عراقی که بتواند نفت را به مقدار مورد نظر قدرت های بزرگ به بازار جهانی عرضه نماید، آن گاه می تواند موجبات فروپاشی اوپک را نیز فراهم کند. بنا بر این، چنان چه عراق برای در آمد بیشتر ارزی به منظور بازسازی ویرانی های ناشی از تحمیل جنگ به این کشور روزانه بیش از 5 میلیون بشکه نفت به بازار جهانی عرضه کند، آن گاه موجبات فروپاشی و مرگ اوپک را نیز فراهم خواهد نمود. در نتیجه، جنگ علیه عراق ممکن است برای قدرت های بزرگ پول ساز نباشد؛ لیکن می تواند موجبات فروپاشی اوپک را فراهم سازد، چرا که عراق برای باز سازی ویرانی های ناشی از جنگ نیازمند دلارهای نفتی خواهد بود. لذا مجبور به تزریق نفت بیشتری به بازار جهانی نفت خواهد شد که به خودی خود موجب فروپاشی اوپک خواهد گردید. بنا بر این، آن دسته از دولت هایی که به دنبال تضعیف یا فروپاشی و اضمحلال اوپک و کنترل کشورهای نفت خیز هستند و به دنبال ایجاد یک نظام چند جانبه حقوقی در روابط تجاری بین المللی در حوزه نفت هستند؛ در واقع، به دنبال تامین و امنیت دسترسی به عرضه جهانی نفت به منظور رشد و توسعه پایدار اقتصادی کشور خود می باشند. بند دوّم- تعارضات مالکیتی بر منابع نفت از یک طرف، نفت غالباً به دلیل اهمیت اقتصادی سیاسی که در توسعه اقتصادی کشورهای جهان داراست، یک کالای پیچیده در مسایل سیاسی محسوب می شود. از طرف دیگر، امروزه یک سری اختلافات سیاسی یا دیدگاه های مختلف سیاسی در اطراف جهان بر سر حاکمیت و مالکیت بر منابع نفت ویا کنترل منابع نفتی وجود دارد که در ذات خود قابلیت آن را دارد تا با ایجاد تنش های سیاسی روابط بین الملل را به طور خطر ناکی وخیم سازد؛ تا جائی که تا کنون، در نقاط حساس جهان نظیر خاورمیانه، دریای چین و مناطق قطبی اختلافات مربوط به ادعای مالکیت بر منابع نفت موجب بروز تنش های سیاسی و ایجاد بحران های منطقه ای نیز شده است. جنگ بر سر مالکیت بر چاه های نفت خطر ناک خواهد بود و تهدیدات ناشی از آن می تواند روابط بین الملل را مختل سازد. بند سوّم- محرمانه بودن اطلاعات مربوط به حوزه نفت سناتور "جان گلن" پیشنهاد می دهد که رویکرد ایالات متحده امریکا در حوزه نفت بایستی نظیر رویکرد آن در پروژه "مانهاتان"- پروژه ای که به صورت محرمانه انجام شد و منجر به ساخت بمب اتم توسط ایالات متحده امریکا گردید- رویکردی محرمانه باشد. اهمیت حیاتی و فزاینده نفت برای رشد پایدار اقتصاد جهانی از یک سو، و شرایط حاکم بر بازار جهانی آن از سوی دیگر، موجب شده است که اطلاعات مربوط به عرضه و تقاضای نفت خام و اطلاعات مربوط به گسترش منابع آن در نقاط مختلف جهان و حجم ذخایر این منابع ناقص، غیر واقعی، نا متوازن و ناکافی باشد؛ بخشی از دلایل آن ناشی از محرمانه بودن اطلاعات مربوط به سطح و حجم واقعی ذخایر اثبات شده نفت در نزد کشورهای نفت خیز، و بخشی دیگر مربوط به مقدار واقعی تقاضای مورد نیاز روزانه جهانی نفت از سوی مصرف کنندگان جهانی آن است که به خودی خود بر ابهامات بازار جهانی آن می افزاید. در این میان آن چه برای کشورهای صنعتی شمالِ وارد کننده/ مصرف کننده نفت رعب انگیز است آن است که اطلاع دارند برخی از کشورهای نفت خیز نظیر عربستان سعودی به منظور حفظ جایگاه و نقش تاثیر گذار خود در نقشه راهبردی انرژی جهان، حجم ذخایر نفتی خود را بالاتر از سطح واقعی آن اعلام می کنند. بند چهارم- فرهنگ اقتصادی و فرهنگ سیاسی نفت در فرهنگ سیاسی، نفت نه تنها یک کالا نیست، همین طور یک ماده اولیه خام هم به حساب نمی آید، بلکه نفت یک کالای راهبردی اسثتنایی است که از اولویت اوّل امنیتی نیز در نزد بسیاری از کشورهای جهان بر خوردار است و به همین دلیل اغلب در یک فضا و بستر سیاسی داد و ستد می شود و نه بر اساس موافقتنامه های بین المللی. لیکن در فرهنگ اقتصادی هر آن چه که قابل داد و ستد باشد و در مقابل عوامل بازار؛ یعنی، در مقابل تقاضا قابل عرضه باشد "کالا" نامیده می شود و منابع طبیعی نیز می توانند کالای بالقوه تلقی شوند. گفتار دوم- نفت خام و مساله پیک نفتی روند فزاینده مصرف جهانی نفت خام از یک سو، و تهدیدات ناشی از روند فزاینده کاهش سطح وسیعی از منابع تجدید ناپذیر سهل الاستخراج نفت جهان از سوی دیگر، منابع نفت جهان را به "پیک نفتی" آن رسانده است. مادرِ طبیعت در رابطه با "پیک نفتی" منتظر اقدام دانشمندان حوزه نفت و سیاستمداران به منظور یافتن جایگزینی برای نفت خام نخواهد ماند...، لذا گفته می شود دومین دلیلی که موجب تحمیل جنگ به عراق در دوره بوش پسر گردید به این حقیقت باز می گردد که عراق از دیدگاه سیاست گذاران ایالات متحده امریکا بعد از عربستان سعودی دارای عظیم ترین ذخایر نفتی جهان محسوب می گردد و این دو کشور دیرتر از سایر کشورهای نفت خیز جهان به پیک نفتی خواهند رسید. وقوع "پیک نفتی" و در نتیجه کمیاب شدن آن در حالی در شُرف وقوع است که در شرایط کنونی جهان، نفت خام برای زندگی بر روی کره زمین حیاتی است و با توجه به نقش و اهمیت آن برای رشد پایدار اقتصاد جهانی، عنصر مرکزی اقتصاد و تجارت جهانی را شکل می دهد. تا جائی که امروزه بخش عمده انرژی مصرفی جهان را (حدود 33%) نفت خام تشکیل می دهد.مطالعات تحقیقاتی نیز نشان می دهد تا سال 2030 بیش از 33% انرژی مورد نیاز اقتصاد جهانی بایستی هم چنان از طریق عرضه جهانی نفت خام تامین گردد. هم چنین، برآورد شده است که در خلال 20 سال آینده سطح مصرف جهانی این کالای با ارزش راهبردی در مقایسه با میزان مصرف جهانی کنونی آن حداقل تا حدود 45% افزایش یابد. علاوه بر این، با ظهور اقتصادهای جهانی جدید(کشورهای حوزه بریکس)، موجبات افزایش فزاینده تقاضای جهانی آن نیز فراهم خواهدگردید. البته آژانس بین المللی انرژی پیش بینی بالاتر و متفاوتی نسبت به افزایش تقاضای جهانی نفت دارد مبنی بر این که تقاضای جهانی آن تا سال 2030 حدود 50% افزایش می یابد و از 83.5 میلیون بشکه در روز در شرایط کنونی به 116 تا 121 میلیون بشکه در روز در سال 2030 خواهد رسید. بند اوّل- شمای عرضه انواع انرژی در سال 2012 علیرغم بر آوردهای فوق الذکر، پیش بینی شده است که نفت خام حداقل تا سال 2030 میلادی هم چنان به عنوان منبع اصلی تامین انرژی کشورهای وارد کننده/ مصرف کننده شمال و در واقع برای همه مصرف کنندگان جهانی این کالای راهبردی به طور ثابت در خط مقدم کانون توجه سیاستمداران، اقتصاد دانان و تجّار در عرصه بین المللی نفت باقی بماند؛ چرا که کارشناسان اقتصادی، هم چنان نفت خام را محور اصلی توسعه پایدار اقتصادی ملت ها در آینده می شناسند؛ تا جائی که توسعه پایدار اقتصادی جهان در آینده هم چنان به طور اجتناب ناپذیری به آن وابسته خواهد بود. همین طور، متحدین دو سوی آتلانتیک؛ یعنی، اروپا و ایالات متحده امریکا نیز برای رشد و تقویت "اقتصادهای ما بعد صنعتی"خود به طور فزاینده هم چنان به نفت متکی و وابسته خواهند ماند. در ضمن هر کشوری که بخواهد در آینده به اردوگاه کشورهای توسعه یافته ملحق شود ملزم به مصرف بیشتر نفت خواهد بود. هم چنین، از دیدگاه این آژانس، "پیک نفتی" در کشورهای نفت خیز خارج از حوزه اوپک از سال 2010 آغاز گردیده است و این دسته از کشورها در حال حاضر با کاهش بهره برداری و استخراج نفت مواجه هستند. همین طور، بر اساس برآورد آژانس بین المللی انرژی، در چنین شرایطی در حالی که تقاضای جهانی نفت به طور فزاینده رو به افزایش است؛ لیکن به دلیل رسیدن به "پیک نفتی" استخراج جهانی آن از منابع ثابت شده کنونی جهان تا سال 2030 میلادی، حدود 40 تا 60 % کاهش خواهد یافت. بدین ترتیب،"بنتلی" پژوهشگر دانشگاه ریدینگ انگلیس و کارشناس سابق شرکت نفتی "اکسون اویل" نیز با عنایت به روند کاهنده منابع نفتی اظهار نگرانی کرده و عقیده دارد که سه شوک نفتی قبلی در اقتصاد جهانی، ناشی از جنگ و بحران های سیاسی بود که موجبات رکود اقتصادی دول صنعتی غرب را فراهم نمود؛ لیکن شوک نفتی بعدی در اثر "پیک نفتی" و در پی کمیابی نفت خام اتفاق خواهد افتاد و نتیجه آن پرتگاه اقتصادی برای کشورهای شمال واردکننده/ مصرف کننده نفت خواهد بود. همین طور، "قلاوند" مدیر عامل "شرکت مناطق نفت خیز جنوب ایران" اعلام می دارد؛ ... اکثر میادین نفتی استان خوزستان(بزرگترین استان نفت خیز ایران) در نیمه دوم عمر خود(پیک نفتی) قرار دارند. بند دوّم- چشم انداز عرضه و تقاضا و مقدار کمبود عرضه جهانی نفت تا سال 2030 میلادی 20302025202020152010عرضه و تقاضای جهانی نفت105.5100.996.291.0085.5تقاضای جهانی نفت57.556.655.753.951.9عرضه جهانی نفت توسط دول غیر عضو اوپک38.736.0033.230.829.3عرضه جهانی نفت توسط دول عضو اوپک9.38.37.36.34.3کمبود نفت در بازار جهانی همین طور، در حالی که تقاضای جهانی نفت رو به افزایش است، و کشورهای توسعه یافته برای رشد اقتصادهای پست مدرن خود هم چنان تشنه مصرف فزاینده نفت هستند و از این لحاظ سیرابی هم ندارند، دیگر دسترسی به نفت ارزان قیمتِ سهل الاستخراج و به شکل متعارف آن امکان پذیر نیست؛ به ویژه پیش بینی می شود که جمعیّت جهان در چهل سال آینده به 9 میلیارد نفر برسدکه فی نفسه تقاضا و مصرف جهانی این کالای حیاتی- راهبردی را افزایش خواهد داد. همین طور، با ظهور اقتصادهای نوظهوری نظیر کشورهای حوزه "بریکس"؛ یعنی،کشورهای برزیل، روسیه، هند، چین، افریقای جنوبی و تا حدودی ترکیه، روند مصرف جهانی نفت با شیب تندتری افزایش خواهد یافت به شکلی که مقدار عرضه جهانی نفت کفاف میزان تقاضای جهانی آن را نخواهد داد. همین طور ، پیش بینی می شود که نفت خام در مقام مقایسه با دیگر انواع انرژی، هم چنان به عنوان بخش اصلی و حیاتی تامین انرژی های فسیلی مورد نیاز اقتصاد جهانی باقی بماند. با این اوصاف ، "جان هلدرن" سناتور امریکایی متذکر می شود که هزینه های تحقیقاتی در رابطه با کشف وبهره برداری؛ استخراج حوزه های نفت در ایالات متحده امریکا افزایش یافته است و سالانه بالغ بر 5 تا 6 میلیارد دلار امریکا رسیده است؛ یعنی، معادل تقریباً 1% هزینه سوخت مصرفی در این کشور، و نفت سهل الاستخراج و ارزان قیمت به تدریج کم یاب و کم یاب تر می شود. بر این اساس، چنان چه نرخ مصرف سرانه جهانی نفت بخواهد معادل متوسط نرخ مصرف ساکنین کشورهایی نظیر عربستان سعودی، سنگاپور و یا ایالات متحده امریکا بشود، منابع ثابت شده کنونی نفت خام جهان به طور کامل در خلال ده سال به پایان خواهد رسید. بدین ترتیب، قابل درک است که جهان از لحاظ کشف و بهره برداری/ استخراج چاه های نفت به "پیک نفتی" خود رسیده است تا جائی که این منابع با سرعت رو به افول است و هر روز محدود تر و کمیاب تر می شوند. گفتار سوّم- حقوق بین الملل و حق حاکمیت دائم کشورها بر منابع طبیعی(منابع نفت) اصولاً اصل حق حاکمیت دائم کشورها بر منابع طبیعیشان چه در خشکی و چه در قلمرو دریایی آنها در حقوق بین الملل پیش بینی شده است. بند اوّل- حق حاکمیت دولت ها بر منابع نفت منابع تجدید ناپذیر نفت از لحاظ پراکندگی جغرافیایی در مناطق حساس و خاصی از جهان قرار دارد و سیاست گذاری های ملی در رابطه با آن نیز به طور سنتی به عنوان امری مربوط به امور حاکمیتی کشورهای در حال توسعه نفت خیز تلقی می شودکه در ضمن از حمایت حقوق بین الملل و مصوبات سازمان ملل متحد نیز بر خوردار است. همین طور، مجمع عمومی سازمان ملل متحد در سال 1974 قطعنامه ای را تحت عنوان منشور حقوق و تکالیف اقتصادی دولت ها به تصویب رساند که بر مبنای آن دولت های دارای منابع طبیعی، از حق حاکمیت دائم بر این منابع منجمله اختیار سیاست گذاری راجع به بهره برداری و نحوه استفاده از این منابع بر خوردار هستند و می توانند به منظور رفاه اقتصادی نسل های حال و آینده کشور خود به طور آزادانه هر گونه سیاست گذاری جهت بهره برداری و نحوه بهره برداری از این منابع را بر اساس قوانین داخلی کشور خود انجام دهند. بنا بر این، به عنوان یک نتیجه گیری از این اصل، دولت ها دارای حق انحصاری بهره برداری از منابع طبیعی خود نظیر بهره برداری از منابع نفت و گاز هستند. بند دوّم- دولتی بودن منابع نفت در کشورهای در کشورهای نفت خیز بخش نفت به دلیل وابستگی آن به منابع تجدید ناپذیر و بنا به دلایل سیاسی امنیتی، راهبردی بودن و اهمیت فزاینده آن برای رشد اقتصادی کشورهای در حال توسعه نفت خیز، پیچیده در سطح وسیعی از دخالت های دولتی است. رویکرد دولتی در این حوزه و قوانین و مقررات ناظر بر آن، برای دول نفت خیز حائز اهمیت است؛ چرا که ملی نمودن منابع نفت برای دولت های نفت خیز توام با توسعه منابع مالی برای توسعه پایدار آنها محسوب می شود که از حمایت حقوق بین الملل نیز بر خوردار است. در واقع، منابع نفت در آن دسته از کشورهای نفت خیز که بیش از 50% از بودجه سالانه آنها متکی به درآمدهای نفتی است ملی و به طور دولتی اداره و کنترل می شوند. بر این اساس، امروزه حدود 90% منابع نفت در جهان ملی و در اختیار دولت است و حدود 70% از فعالیت های بالا دستی در این حوزه مثل فعالیت های مربوط به کشف، بهره برداری و استخراج آن نیز ملی و در کنترل حاکمیتی دول نفت خیز قرار دارد و حوزه نفت به صورت دولتی اداره و کنترل می شود. بدین ترتیب، حوزه نفت بر اساس حق حاکمیت دائم کشورها بر منابع طبیعی آنها، در اکثر کشورهای نفت خیز، ملی و تحت کنترل شرکت های دولتی نفت و سایر نهادهای دولتی اداره و کنترل می شود، و در نتیجه، ملی نمودن بخش نفت موجب ظهور انواع شرکت های ملی و دولتی در کشورهای در حال توسعه نفت خیز شده است. منابع فارسی کتب پالمر، ریچارد: علم هرمنوتیک، ترجمه ی محمد سعید حنایی کاشانی، تهران: 1377، هرمس تارو، لستر: رویا رویی بزرگ، ترجمه؛ عزیز کیاوند،تهران: 1373، نشر دیدار تسون، فرناندو: فلسفه ی حقوق بین الملل،ترجمه ی محسن محبّی، تهران: 1388، موسسه مطالعات و پژوهشهای حقوقی ذوالعین، پرویز: مبانی حقوق بین الملل عمومی، تهران: 1377، موسسه چاپ و انتشارات وزارت امور خارجه ریکور، پل: رسالت هرمنوتیک، ترجمه ی فرهاد مراد پور، چ2، تهران: 1378، روشنگران کرباسی، بابک: در آمدی بر هرمنوتیک، تهران: 1379، مرکز حافظ نیا، محمد رضا: مقدمه ای بر روش تحقیق در علوم انسانی، تهران: 1388، سمت ضیایی بیگدلی، محمد رضا: حقوق بین الملل عمومی، چ 12 ، تهران: 1377، گنج دانش ضیایی بیگدلی، محمد رضا: حقوق بین الملل عمومی، چ 42، تهران: 1391،گنج دانش هومن، حیدرعلی: راهنمای عملی پژوهش کیفی، تهران: 1385، سمت مقالات سالمون، ژان . ژ . ا: استدلال از طریق قیاس در حقوق بین الملل، ترجمه ی سید علی هنجنی و رحیم نوبهار، مجله تحقیقات حقوقی، ش 37، تهران: 1382، دانشگاه شهید بهشتی ضیایی بیگدلی، محمد رضا: نگرشی بر مسئوولیت بین المللی ناشی از نقض حقوق بشر و حقوق بشردوستانه، مجله ی پژوهش حقوق و سیاست، ش 13، تهران: 1383، دانشگاه علامه طباطبایی ضیایی بیگدلی، محمدرضا: متدولوژی حقوق بین الملل، مجله پژوهش حقوق و سیاست، ش 16، تهران: 1384، دانشگاه علامه طباطبایی ضیایی بیگدلی، محمد رضا: رسالت دیوان در صیانت از حقوق بین الملل، مجموعه مقالات همایش نقش دیوان بین المللی دادگستری در تداوم و توسعه حقوق بین الملل، تهران: 1389، انجمن ایرانی مطالعات سازمان ملل متحد فلسفی، هدایت الله: روش های شناخت حقوق بین الملل، مجله ی تحقیقات حقوقی، ش9، تهران: 1370، دانشگاه شهید بهشتی فلسفی، هدایت الله: روش های شناخت حقوق بین الملل (شناخت منطقی حقوق بین الملل)، مجله تحقیقات حقوقی، ش 10،تهران: 1371، دانشگاه شهید بهشتی فلسفی، هدایت الله: حق، صلح و منزلت انسانی، مجله ی حقوقی، ش 26-27 ، تهران: 1380-1381، دفتر خدمات حقوقی بین المللی جمهوری اسلامی ایران فلسفی، هدایت الله: ماجرای "تفسیر" در دیوان بین المللی دادگستری، مجموعه مقالات همایش نقش دیوان بین المللی دادگستری در تداوم و توسعه ی حقوق بین الملل، تهران: 1389، انجمن ایرانی مطالعات سازمان ملل متحد میر عباسی، سید باقر: تنوع و فراوانی محاکم بین المللی و تاثیر آن بر حقوق بین الملل عمومی، مجموعه مقالات همایش: نقش دیوان بین المللی دادگستری در تداوم و توسعه حقوق بین الملل، تهران: 1389، انجمن ایرانی مطالعات سازمان ملل متحد سایر منابع فارسی قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران قانون نفت جمهوری اسلامی ایران روزنامه کیهان، شماره 19688 مورخ 6/4/1389 روز نامه کیهان، شماره 19991، مورخ13/5/1391 خبرگزاری مهر، 15/4/1389 English Refereces: Books 1.Aleh Cherp, Jewell, Jessica and Goldthau, Andreas: Governing Global Energy: Systems, Transitions, Complexity. Global Policy, 2(1), 2011 2Black, M. A. Henry Campbell & others: Black’s Law Dictionary, Sixth Edition,(U.S. Patent and Trademark Office, 1991) 2.Busch L. Marc, and Reinhardt, Eric: The WTO Dispute Settlement,(Stockholm Sweden, SWEDISH INTERNATIONAL DEVELOPMENT COOPERATION AGENCY, 2004) 3.Carey, Tim: Cartel Price Controls vs. Free Trade: A Study of Proposals to Challenge OPEC's Influence in the Oil Market through WTO Dispute Settlement,( Washington, American University, 2009) 4.Chossudovsky, Michel: Towards a world war 3 scenario: The Dangers of nuclear war,(Canada; The university of Ottawa, 2012) 5.Connolly, David: The Global Energy Challenge,( WTO, Switzerland, Geneva, 2011) 6.Cossy, Mireille: Energy Trade and WTO Rules: Reflexions on Sovereignty over Natural Resources, Export Restrictions and Freedom of Transit, (WTO, Centre William Rappard, Rue de Lausanne 154, CH-1211 Geneva 21, Switzerland, 2012) 7.Cottier, Thomas, Malumfashi, Garba & others: Energy in WTO Law and Policy, (Swiss National Center of Competence in Research; NCCR Trade Regulation, 2009) 8.Davis, A. Graham: Trade in Mineral Resources (World Trade Organization: Economic Research and Statistics Division, 2009) 9.Deal, E. Timothy: WTO Rules and Procedures and Their Implication for the Kyoto Protocol, (New York, 2008) 10.Evenett. J, Simon and Hoekman. M, Bernard: Market Access, Transparency, and Multilateral Trade Rules, (Switzerland: Berne, World Trade Institute, 2002) 11.Fergusson, F. Ian: World Trade Organization Negotiations: The Doha Development Agenda CRS Report for Congress, (US: Congressinal Research Service-The Library of Congress,2006) 12.Fergusson, F. Ian: the World Trade Organization: Background and Issues, (CRS Report for Congress. Congressional Research Service, 2007) 13.Gary P. Sampson: The WTO and Global Governance; Future Directions, (NEW YORK: United Nations University, 2008) 14.Global Public Policy institute, (GPPi): Governing Global Oil: Trends, Challenges and Policy Implications for the Transatlantic Alliance, (Germany, Berlin, (GPPi), 2009) 15.Griffin, James: World Oil Outlook, 2008, Retrieved from www.opec.org 16.Guinness Atkinson Funds: The Future of Energy, 2010 ; available at: www.gafunds.com 17.Henderson, R. David: Do we need to go to war for oil?(The Independent Institute, California, 20007) 18.Herman, L, Lawrence, Cassels Brock and Blackwell LLP: Rules of Energy Trade, (Canada, Toronto: World Energy Council, 2007) 19.Hochman, Gal and David Zilbermany, David: OPEC, Gasoline Prices and the Optimal Export Tax Paradigm,(US: UC Berkeley, Berkeley, CA., 2009) 20.Hopkins, Sam: Doha Round Leaves Food and Fuel Unsolved: Food, Energy & the WTO(WTO, Switzerland, Geneva, 2008) 21.International Centre for Trade and Sustainable Development (ICTSD): WTO Rules and Sustainable Energy Policies, (ICTSD), 2006 22. International Energy Agency (IEA): Key World Energy Statistics, 2008, Retrieved from www.iea.org 23. International Energy Agency (IEA): Key World Energy Statistics, 2009, Retrieved from www.iea.org 24.International Energy Agency (IEA): Key World Energy Statistics, 2010, Retrieved from www.iea.org 25.International Energy Agency (IEA): Energy Efficiency Governance, 2010, Retrieved from www.iea.org/books 26.International Energy Agency (IEA): International energy efficiency performance and End-use Energy Efficiency, 2010, Retrieved from www.iea.org 27.Lesage, Dries: Global Energy Governance by the Year 2020; Paper presented at the Re-engineering of the Global Governance System, (Italy: Bellagio, Bellagio Conference Center, 2009) 28.Luciani, Giacomo & Loic Henry, Francois: Strategic oil stocks and security of supply, (Belgium; Brussels, Centre for European policy Studies, 2011) 29.Mavroidis, C. Petros: Market Access in GATT, (US: Santa, Anna School of Advanced Studies, 2008) 30.Mazzei, Umberto: Oil is a strategic product, not a commodity, (Italia, University of Florence, 2012) 31.Milner, V. Helen & Moravcsik, Andrew: Power, Interdependence, and Non state Actors in World Politics, (US: Princeton University Press, 2009) 32.Navarro, Angel de la Vega: The Energy Exception: The Challenge of Establishing International Energy Trading Norms,(Mexic, National Autonomous University of Mexico, 2008) 33.OPEC: World oil outlook, 2010, Retrieved from www.opec.org 34.OPEC: OPEC history, 2012, Available at http: //www.Opec.Org 35.Pauwelyn, Joost: Conflict of norms in public international law; How WTO Law relates to other rules of international law, (UK: Cambridge University Press, 2003) 36.Pfaff. William: The Irony Manifest Destiny,(Walker& Company, New York, 2010) 37.Prantl, Jochen: Cooperating in the Energy Security Regime complex, (UK: University of Oxford, 2011) 38.Rasheed Khalid and Philip Levy and Saleem Mohammad: The World Trade Organization and The Developing Countries,( Austria, Vienna: Druckerei Berger, 1999) 39.Selivanova, Yulia: The WTO and Energy: WTO Rules and Agreements of Relevance to the Energy Sector Trade and Sustainable Energy, (Switzerland, Geneva, 2007) 40.Selivanova, Yulia: Regulation of Energy in international Trade Law: WTO, NAFTA and Energy Charter, (Kluwer Law International BV. The Netherlands, 2011) 41.Selivanova, Yulia: The Energy Charter and the International Energy Governance, (Germany: Verlag Berlin Heidelberg, 2012) 42.Shedd, T. Daniel, Murrill, J. Brandon and Smith, M. Jane: Dispute Settlement in the World Trade Organization, (WTO): An Overview, Congressional Research Service, 2012, available at: www.crs.gov 43.Sornarajah. M: The International Law on Foreign Investment, Second edition, ( UK: Cambridge University Press, 2004);(Tehran, Mizan Publication, 1386) 44.Spencer, Weber Waller: Suing OPEC,(US: University Chicago School of Law, 2000) 45.Staiger, W. Robert , and Bagwell, Kyle: THE WTO: THEORY AND PRACTICE, (World Trade Organization, Economic Research and Statistics Division, 2009) 46.Subedi, S. P: International Economic Law, (UK, University of London, 2007) 47.Taubman, Antony, Wager, Hannu, and Watal, Jayashree: A Handbook, ON the WTO TRIPS Agreement,(US: New York, Cambridge University Press, 2012) 48.The World Wide Fund for Nature (WWF): the Energy Report: 100% Renewable Energy by 2050, 2012, website at www.panda.org 49.Van der ploeg, Frederick: Natural Resources: Curse or Blessing?, (UK, University of oxford, 2010 50.Venables, J. Paul, Collier and Anthony: International Rules for Trade in Natural Resources, (WTO: Economic Research and Statistics Division, Trans, 2010) 51.Verclas, Kirsten, Riester, Jessica, Manzer, Jamie and Hoxtell, Wade: Governing Global Oil, (Germany. Berlin, Global Public Policy Institute (GPPI), 2009) 52.UNCTAD: Trade Agreements, Petroleum and Energy Policies, 2000, available at: unctad. Org 53.UNCTAD: WTO Accessions and Development Policies United Nations Conference on Trade and Development, New York and Geneva, 2001b, available at: unctad. Org 54.UNCTAD: OPEC, competition and WTO, United Nations Conference on Trade and Development, 2003, available at: unctad. Org 55.Walde, Thomas: The Energy Charter Treaty: An East-West Gateway for Investment and Trade, EJH 9, (London: Kluwer Law International Ltd, 1998) 56.Witte, Andreas, Goldthau and Martin Jan: The Role of Rules and Institutions in Global Energy: An Introduction The Role of Rules and Institutions in Global Energy, 2010, available at: www. Gppi. Net 57.World Wide Fund for nature, (WWF): The Energy Report: 100% Renewable Energy by 2050, (World Wide Fund for nature, (WWF), 2011) 58.WTO: Impact of WTO Accession on China’s oil Refining Enterprise,(WTO, Switzerland, Geneva, 2000) 59.WTO: Trading into the future,(WTO, Switzerland, Geneva, 2001) 60.WTO: Annual Report 2001, 2002 Retrieved from www.wto.org 61.WTO: the World Trade Organization, Prepared for: Human Rights and Peoples, Diplomacy Training, 2004, available at: www.wto.org 62.WTO: Annual Repor2004, 2005, Retrieved from www.wto.org 63.WTO: WTO Dispute Settlement: One- Page Case Summaries,(1995-September 2006), Retrieved from www.wto.org 64.WTO: Annual Report 2006, 2007, Retrieved from www.wto.org 65.WTO: Annual Report 2007, 2008, Retrieved from www.wto.org 66.WTO: Annual Reports2010, 2011, available at: http://www.wto.org 67.WTO: Trade in Natural Resources, 2010, Retrieved from www.wto.org 68.WTO: Understanding the WTO,2011, available at: http://www.wto.org 69.WTO: WTO Dispute Settlement: One- Page Case Summaries, (1995-2011), 2012, Retrieved from www.wto.org Articls 70.Aslund, Anders: Why Doesn't Russia Join the WTO?, The Washington Quarterly, doi: 10.1080/01636601003661670, 2010 71.Bentley, Roger: Peak oil, Lecture at Georgia University, 2002, available at: www.ukerc.ac.uk 72. BEJESKY, ROBERT: GEOPOLITICS, OIL LAW REFORM, AND COMMODITY MARKET EXPECTATIONS, pp210- 215, OKLAHOMA LAW REVIEW [Vol. 63:193], 2011 73.Broda, Limao and Weinstein: The WTO and GATT : A Principled History, 2008, available at: www.wto.org 74.Clinton, Hillary: Calls for WTO Action against OPEC, 2008, Retrieved from www.wto.org 75.Cohen, Ariel: Iran, Georgia, Energy, and WTO Protocol on the Agenda, The Bush-Putin Hanoi Summit, 2006, available at: WebMemo 76.Colgan, Jeff, Keohane, O. Robert and Van de Graaf, Thijs: Institutional Change in the Energy Regime Complex; Paper prepared for the 2011 Political Economy of International Organizations meeting, Zurich, January 27-29, 2011 77.colleagues, Shell: Shell Energy Scenarios to 2050. Signals & Signposts, 2011, Retrieved from www.shell.com/scenarios 78.Communities, Inter-Parliamentary Union and European: WTO and Energy, Annual Session of the Parliamentary Conference on the WTO, Geneva, 2008, available at: http://www.wto.org 79.Crowley, A. Meredith: An introduction to the WTO and GATT, 4Q/2003, Economic Perspectives(Federal Reserve Bank of Chicago, 2003) 80.Cullet, P: ‘Revision of the TRIPS Agreement Concerning the Protection of Plant Varieties – Lessons from India Concerning the Development of a Sui Generis System’, 2 Journal of World Intellectual Property (1999) 81.D’Amato, Anthony: The Induction Approach Revisited, 6 Indian journal of International Law, (Northwestern: Northwestern university school of law,1966) 82.Dennis J. Hough Jr: World Trade Organization Agreements and Principles as a Vehicle For the Attainment of Energy Security, RICHMOND JOURNAL OF GLOBAL LAW AND BUSINESS, ANNUAL SURVEY ON THE LAW OF THE WTO, 2010, available at: rjglb.richmond.edu/wp 83.Desta, Melaku Geboye: OPEC, the WTO and Regional Trade Agreements, Journal of World Trade, 37(3), 523-551, 2003 84.Desta, Melaku Geboye: GATT/WTO Jurisprudence in the Energy Sector and Movements in the Marketplace, (WTO,Transnational Dispute Management, 2004) 85.Desta, Melaku Geboye: OPEC and the WTO: Petroleum as a Fuel for Cooperation in International Relations, (Middle East Economic Survey(10), 2004) 86.Energy Charter Treaty Secretariat: Trade In Energy WTO Rules Applying under the Energy Charter Treaty, 2001 Retrieved from www.encharter.org 87.Energy Charter Treaty Secretariat: the Energy Charter Treaty and related documents: a legal framework for international energy coopratin, 2004, Retrieved from www.encharter.org 88.Gathii, James Thuo: The High Stakes of WTO Reform, Michigan Law Review, 104, 1361-1386(US: Michigan university, 2006) 89. Greenspan, Alan: Iraqi oil: Biden,s plan for Iraqi partition, 2007; available at:http://riverbendblogspot.com 90.Heinz, Alfred (Kissinger, Henrey): Drums of war, 2013, available at: daily squib. Co. uk 91.Jackson, John. H, THE PERILS OF GLOBALIZATION ANDTHE WORLD TRADING SYSTEM, (Georgetown University Law Center, 2000- 2001) 92.Jacobe, M. Jeffrey & Dick. Cody: The Long- Term outlook for Energy, 2013, available at: Dreyfus.com 93.Kilian, Lutz: Oil Price Volatility: Origins and Effects Trade in Natural Resources: Challenges in Global Governance,(WTO, Switzerland, Geneva, 2010) 94.Klare, Michael: Energy wars heat up, 2012 available at: www. Salon. Com 95.Konoplyanik, Andrei and Wälde, Thomas: Energy Charter Treaty and its Role in International Energy, JOURNAL OF ENERGY & NATURAL RESOURCES LAW Vol 24 No 4 2006 96.Langile, Joanna: NEITHER CONSTITUTION NOR CONTRACT: Understanding the WTO by Examining the legal limits on contracting out through regional trade Agreements, New York UNIVERSITY LAW REVIEW [Vol. 86,(US: New York University School of Law, 2011) 97.Lautenberg, R, Senator Frank: Busting up the Cartel: The WTO Case against OPEC, (Lautenberg’ Ofice Report, 2004) 98.Lehmann, Jean-Pierre: The Collapse of the WTO Doha Round What does it mean for business?, 2008, Retrieved from www.imd.ch 99.Leonard, Andrew: Don,t cry for Saudi Arabia, 2007, available at: http://alainet.org 100.Linde, Bassam Fattouh and Coby van der: Twenty Years of Producer-Consumer, Dialogue in a Changing World Deborah Sherwood, 2011, available at : www.wto.org 101.Mabro, Robert: The Oil Price Conundrum, (UK: Oxford Energy Forum, 2008) 102.Marceau, Gabrielle: The role of the WTO in the emerging energy governance debate, Global Trade and Customs Journal,Volume5, issue3, 2010,(Kluwer law international, BV. The Netherlands, 2010) 103.Mathau & Witte: Global Energy Governance,2010, available at: www. Gppi. Net 104.NARAYANAN. S : DISPUTE SETTLEMENT UNDERSTANDING OF THE WTO: NEED FOR IMPROVEMENT AND CLARIFICATION, (INDIAN COUNCIL FOR RESEARCH ON INTERNATIONAL ECONOMIC RELATIONS, 2003 105.Ostry , Sylvia: Reinforcing the WTO , 2006, available at : www.wto.org 106.Pierce, Saz, Angel and Keegan: Towards a Global Governance of Energy, ESADEgeo 9, 2011, Retrieved from www.wto.org 107.Sally, Razeen: Whither the WTO?, A Progress Report on the Doha Round (US: Washington D.C Center for Trade Policy Studies, 2003) 108.Selivanova, Yulia: The Role of Energy Charter in International Energy Trade, Paper presented at the Energy in the WTO Conferance, 2008, available at: www.encharter.org 109.Smith, Herbert: Export Restrictions on Row Materials WTO Rules and Remedies, 2009, available at : www.wto.org 110.Smith, Lode Van Den Hende, Paterson, Jennifer and Herbert: Export Restrictions on Raw Materials- WTO Rules and Remedies, 2009, available at : Bloomberg Finance L.P,2 111.Sussman, Edna and Newman, Hoguet:The Energy Charter Treaty Affords Investor Protections and Right to Arbitration, 2006, www.encharter.org 112.Tomain, P. Joseph: To A Point, Loyola Law Review, p1201 (University of Cincinnati: College of Law, 2007) 113.WTO, Lamy, D. G Pascal: WTO and Energy, Lecture at World Energy Congeress (WEC), Rome, 2007, available at : www.wto.org 114.WTO, 2011, International Forum on Globalization The WTO and Oil, Retrieved from www.whitehouse.gov/energy/Chapter8.pdf, www.bushenergy.com International Documents 115.OPEC Secretariat: OPEC Statute, 2008, available at: Website: www.opec.org 116.WTO, 1995, Agreement Establishing the World Trade Organization؛ WTO Agreement, LIST OF ANNEXES: 1. General Agreement on Tariffs and Trade(GATT) 1994 2. Agreement on Agriculture 3. Agreement on the Application of Sanitary and Phytosanitary Measures 4. Agreement on Textiles and Clothing 5. Agreement on Technical Barriers to Trade 6. Agreement on Trade-Related Investment Measures 7. Agreement on Implementation of Article VI of the General Agreement on Tariffs and Trade 1994 8. Agreement on Implementation of Article VII of the General Agreement on Tariffs and Trade 1994 9. Agreement on Pre shipment Inspection 10. Agreement on Rules of Origin 11. Agreement on Import Licensing Procedures 12. Agreement on Subsidies and Countervailing Measures 13. Agreement on Safeguards 14. General Agreement on Trade in Services and Annexes . Agreement on Trade-Related Aspects of Intellectual Property Rights 16. Understanding on Rules and Procedures Governing the Settlement of Disputes 17. Trade Policy Review Mechanism 18. Plurilateral Trade Agreements 19. Agreement on Trade in Civil Aircraft 20. Agreement on Government Procurement 21. International Dairy Agreement 22. International Bovine Meat Agreement Cases 1.GATT Panel: Canada Fishery case vs USA, 1987, Retrieved from www.wto.org 2.GATT, Report of the Panel adopted on 4 May 1988, JAPAN - TRADE IN SEMI-CONDUCTORS, (L/6309 - 35S/116) 3.GATT, 1988, CANADA - MEASURES AFFECTING EXPORTS OF UNPROCESSED HERRING AND SALMON, Report of the Panel adopted on 22 March 1988, (L/6268 - 35S/98) 4.WTO: DS2 US – Gasoline, United States – Standards for Reformulated and Conventional Gasoline 5.WTO: DS257 US – Softwood Lumber IV 101 and; DS264 US – Softwood Lumber V 103