ادبیات نظری تحقیق اعتیاد و انواع مواد مخدر، اعتیاد، داروهای روانگردان_000 (docx) 46 صفحه
دسته بندی : تحقیق
نوع فایل : Word (.docx) ( قابل ویرایش و آماده پرینت )
تعداد صفحات: 46 صفحه
قسمتی از متن Word (.docx) :
اعتیاد و انواع مواد مخدر
مقدمه
-اعتیادچیست
-آثار و عوارض اعتیاد
-مراحل اعتیاد
-انواع مواد مخدر
-مواد سستى زا
-مواد توهم زا
-مواد توان افزا
-وضعيت مواد مخدر قبل از انقلاب
-وضعيت مواد مخدر پس از پيروزي انقلاب اسلامي
-وضعيت مواد مخدر در جهان
-انواع داروهاي روانگردان
-داروهاي كندساز
-داروهاي محرك
رايجترين محركها:
- داروهاي توهمزا يا روانپريشيزا :
- ماريجوآنا يا كانابيس
- الاسدي (ليسرجيك اسيد دياتيل آمیدlsd)
-پيسيپي (فن سيكليدين PCP)
-سببشناسي اتيولوژيك پسيكوپاتولوژيك سوء مصرف مواد
2- از لحاظ روانشناختي:
3-از لحاظ طبقهي اجتماعي، اقتصادي:
- از لحاظ زيستشناختي:
-سوء مصرف مواد روانگردان شیشه
-نام های شیشه
-ساختار شیشه
-تاریخچه شیشه
-روش های مصرف شیشه
-اقسام مصرف
-کار مغز و سیستم اعصاب مرکزی
-علل افزایش تولید و شیوع مصرف شیشه در ایران و جهان
-عوامل افزایش تولید شیشه ماده روانگردان
-علل گرايش معتادان ماده مخدر صنعتي(شیشه)
-اثرات اعتياد به داروي روانگردان(شیشه)
-پرواز شیشهای
-پرحرفی شیشهای
-لاغری شیشهای
-علائم کلی روحی مصرف آمفتامین
-تاثیر آمفتامین بر روی سیستم اعصاب مرکزی:
-تاثیرات فیزیکی و جسمانی مصرف شیشه
-اثرات جسمی
-علایم و نشانه مسمومیت مصرف شیشه
فهرست منابع
اعتیاد و انواع مواد مخدر
مقدمه
در طول بيست سال گذشته پيشرفتهاي چشمگيري در دانش داروشناسي، سوء مصرف مواد و داروهاي اعتياد آور فراهم آمده است. گيرنده هاي اينگونه داروها شناخته شده و براي اپيوئيدها، كوكايين و حشيش دسته بندي شده اند. واسطههاي آندوژن، گيرنده هاي اپيوئيدي و داروهاي مشابه حشيش، شناسايي شده و از سوي پژوهندگان، سازوكار تداخل آنها در اعمال طبيعي بدن و نيز چگونگي تاثير آنها بر رفتار انسان كشف شده اند. افزون بر آن دگرگونيهاي عمده فكري درباره ماهيت بيماريهاي اعتيادي صورت گرفته و خيزشهاي مثبتي در اصول تشخيص اين بيماريها انجام پذيرفته است. بر اساس DSM-III-R و سپس DSM-IV اعتياد گونه اي ناهنجاري رفتاري شمرده شد. هم اينك تاكيد بيشتر بر ناتوانايي بيمار در كنترل خود براي مصرف مواد مي باشد و نه تحمل و يا وابستگي كه پيشتر بر آن تاكيد ميشد (اختیاری، 1389).
-اعتیادچیست
اعتیاد را به عادت کردن، خو گرفتن، و خود را وقف عادتی نکوهیده کردن معنا کرده اند؛ به عبارت دیگر تسلیم به ماده مخدّر که از نظر جسمی و یا اجتماعی زیان آور شمرده می شود، اعتیاد نام دارد.
در سال 1950 سازمان ملل متحد تعریف زیر را برای اعتیاد به مواد مخدر ارائه کرد: «اعتیاد به مواد مخدّر عبارت است از مسمومیت تدریجی یا حادی که به علت استعمال مداوم یک دارو اعم از طبیعی یا ترکیبی ایجاد می شود و به حال شخص و اجتماع زیان آور است.»( ستوده، 1380، ص 191و192 )
اعتياد بيماري جسمي، رواني و اجتماعي است كه عوامل فردي، بين فردي، محيطي و اجتماعي در پيدايش آن دخالت دارند. بنابراين آنچه در درمان اعتياد بايد مورد نظر قرار بگيرد، از بين بردن اين علت ها است. در ساير افراد نيز براي پيشگيري از اعتياد بايد آموزش هاي لازم در زمينه علل اعتياد به آن داده شود. مواد مخدر آن چنان آرام و بي صدا بر جسم و روان مصرف كننده مستولي مي گردد كه هيچ معتادي آغاز اعتياد خود را به ياد نمي آورد.( بينازاده ،1384،ص24)
امروزه مفاهيم جديد در مورد اعتياد بيشتر بر رفتارهاي تكانه اي و عود كننده تاكيد دارند تا پديده تحمل و وابستگي جسمي به دارو. درمان اعتياد، همانند ديگر بيماريهاي مزمن، نياز به دوره اي طولاني دارد. در اين راستا داروها مي توانند در امر بازپروري بيماران ياري دهنده باشند. ترك اعتياد پايدار و موفق معمولا با مراحل آغازين درمان به تنهايي به دست نمي آيد.
نابسامانيهاي سوء مصرف مواد مانند بيماريهاي مزمن از قبيل ديابت و آرتريت هستند كه موفقيت درمان آنها هنگامي است كه نشانههاي آنها كمتر شود، نه اينكه بهبودي كامل به دست آيد. در واقع احتمال بهبودي كامل در بسياري از بيماريهاي مزمن كم است و مانند بيماريهاي ديابت و كم كاري غده تيروئيد، معتادان نيز به درمان طولاني مدت نگهدارنده نياز دارند.( احمدي،1390،ص67)
-آثار و عوارض اعتیاد
افزایش سرسام آور مصرف مواد مخدر در جهان و قاچاق روز افزون این مواد پیامدهای وحشتناکی خواهد داشت که مستقیما نسل جوان و بشریت را تهدید میکند. گسترش شبکه قاچاق بینالمللی و دام اعتیاد ، میلیونها نفر جوان را به فساد و کام مرگ میکشاند و سوداگران مرگ را به ثروت و قدرت میرساند.
عوارض جسمى،عوارض روانى،عوارض خانوادگی، عوارض اجتماعى، عوارض اقتصادی
-مراحل اعتیاد
1- مرحله آشنایى :این مرحله با تشویق دیگران (مخصوصاً دوستان ناباب) یا از روى غرور و كنجكاوى خود فرد شروع می شود.
2- مرحله شك و تردید : در این مرحله فرد با مبارزه با امیال خود می پردازد.
3- مرحله اعتیاد واقعى :در صورت ادامه مصرف در مرحله شك و تردید فرد به مرحله اعتیاد واقعى مى رسد. در این مرحله پدیده «تحمل» باعث میشود كه فرد به مرور زمان بر میزان مصرف خود بیفزاید تا به نشئگى قبلى برسد.
-انواع مواد مخدر
انواع فرآورده هاى گیاهان خشخاش، شاهدانه، كوكا و تركیبات شیمیایى مشابه كه مصرف آنها موجب اعتیاد می گردد.
-مواد سستى زا
موادى هستند كه مصرف آن بر روى سلسله اعصاب مصرف كننده اثر گذاشته و در نتیجه فعالیت فكرى و بدنى او را سست نماید. این مواد به دو دسته تقسیم میشوند :طبیعى ، مانند : استحصالات گیاه خشخاش، تریاك، شیره تریاك، مرفین مصنوعى ، مانند : هروئین، متادون، نرمتادون، پاپاورین، پتیدین، انواع و اقسام قرص هاى مسكن و آرام بخش (اختیاری، 1389).
-مواد توهم زا
با مصرف این مواد فرد دچار اوهام حسى و بصرى می شود. این مواد را هالوسینوژن می گویند كه شامل: طبیعى ، مانند : استحصالات گیاه شاهدانه،حشیش، بنگ، ماریجوانا، گراس، چرس؛ مسكالین، جو سیاه آفت زده، برخى از قارچهاى حاوى مواد توهم زا، دانه هاى نوعى نیلوفر وحشی، مصنوعی ، مانند : ال.اس.دی(L.S.D) ، دی متیل تریپتامین (D.M.T) ، دی اتیل تریپتامین (D.E.T)
-مواد توان افزا
مصرف آن بر روى سلسله اعصاب تأثیر گذاشته و در نتیجه فعالیت فكرى و بدنى مصرف كننده بیشتر و باعث هیجان می شود. این مواد به دو دسته تقسیم می شوند كه عبارتند از :طبیعی ، مانند : برگ كوكا، كوكائین، كراك، برگ و ساقه برخى درختان مثل خات و كراتم و ناس ،مصنوعی ، مانند : آمفتامین، متیل آمفتامین، تركیبات آمفتامینها
-وضعيت مواد مخدر قبل از انقلاب
نگاهي گذرا بر اسناد و مدارك موجود حكايت از آن دارد كه ايرانيان باستان هيچ گونه آشنايي با موادمخدر نداشته و حتي در كتاب اوستا نيز ذكري از آن به ميان نيامده است ليكن پس از ورود مواد مخدر به ايران به هر طريقي ممكن مصرف آن بيشتر جنبه داروئي داشت و تا اواخر قرن 17 در تاريخ كشور معظلي به نام اعتياد ثبت و ذكر نشده است. استعمار انگليس جهت اجراي سياست هاي خود ابتدا از طريق بازرگانان، پزشكان و غيره مواد مخدر را به دربار پادشاهان صفوي كشانيده و پس از آلوده نمودن پادشاهان و درباريان شروع به فرهنگ سازي غلط در اين زمينه نمودند. بلافاصله استمعال مواد مخدر در كشور به صورت اپيدمي (قهوه خانه اي) رايج گرديد (تا آن زمان مصرف مواد مخدر به صورت شربت و يا بليعدني بوده است) در سلسله قاجار با حيله انگليس بسياري از مزارع كشت گندم و ديگر محصولات مفيد زراعي به مزارع كشت خشخاش اختصاص داده شد و مواد مخدر رايج يافت به نحوه اي كه روز به روز درآمد شاهان و درباريان وقت از دادو ستد ترياك افزايش يافت و اساساً خريد و فروش آن در انحصار دولت درآمد. از آنجايي كه تجارت مواد مخدر از خاور دور به نقاط مختلف جهان از طريق ايران و تركيه صورت مي گرفت لذا در گسترش اعتياد و اين مراكز نيز اهتمام وافر به عمل آمد. آگاهي و كمبود رشد فرهنگي جامعه نيز عامل مؤثري در جهت بهره برداري استعمارگران براي گسترش كشت خشخاش و اعتياد به ترياك گرديد. به طوري كه پزشكان انگليس و حكيم باشي هاي وابسته ترياك را به عنوان داروي مؤثر براي درمان بيماري هاي مختلف هم چون سر درد، دندان درد، گوش درد و غيره معرفي و تجويز مي كردند و چندي گذشته كه اين ماده مخدر به صورت داروي خانگي در هر خانه و كاشانه اي راه يافت سوداگران اين تجارت خانمان سوز را به منظور كسب منافع افزون و آسوده ساختن جامعه با گذراندن قوانين مختلف به تشويق و ترغيب مردم به استعمال ترياك پرداختند و براي مصرف هرچه بيشتر آن جايزه تعيين كردند به طوري كه در 12 ربيع الاول سال 1329 هجري قمري دولت وقت قانوني را در ظاهر جهت مبارزه ولي محتوان آن در رشته و گسترش و تشويق كشت و فروش ترياك و مصرف آن تدوين كرد.
ماده 2 اين قانون آشكارا مردم را به ترياك كشي دعوت مي كرد و بيان مي داشت: (سوخته ترياك را دولت با قيمت مناسب از دود كنندگان مي خريد و براي هر مثقال سوخته 3 عباسي حق الزحمه داده مي شد) در حكومت پهلوي اشاعه ترياك و كشيدن مواد مخدر به اوج رسيد به نحوي كه خاندان آمريكائي شاه خود به رهبري مواد مخدر و اشاعه آن در سطح جامعه را به عهده گرفتند به موجب شواهد و مدارك دفتر مبارزه با مواد مخدر سازمان ملل متحد در اوائل دهه 1960 خاندان پهلوي به فعاليت هاي مربوط به قاچاق مواد مخدر در ابعاد وسيع و همراه با سرمايه گذاري چند صد ميليوني دلاري و در پناه سر نيزه خفقان به انجام رساندند. ميليون ها دلار ترياك از طريق افغانستان و تركيه خريدند كه حتي از آن بطور خام در بازار داخلي ايران به فروش رسيد و قسمت ديگري از آن در لابراتوآرهاي مخفي تهران به هروئين تبديل شد. علاوه بر عرضه در بازار داخلي ايران و خط توزيع شبكه بين المللي قرار گرفته و به اروپا و آمريكا صادر گرديد در طول اين مدت براي خاموش كردن اعتراضات مردم گاهي سخت گيري هايي و محدوديت هايي ظاهري و ممنوعيت هايي نيز اعمال مي شد كه در حقيقت نوعي تصفيه رقباي رژيم در امر مواد مخدر به حساب آمد در همين زمينه تبليغات مضر و گسترده اي نيز از سوي رژيم و مستكبران جهاني در ارتباط با اقدامات بين المللي مبارزه با مواد مخدر صورت گرفت و كنگره هاي بين المللي متعددي در مورد اعتياد برپا شد و متجاوز از 30 عهد نامه بين المللي مبني بر محدوديت توليد و ساخت، كشت و تجارت و مصرف مواد طبي و شيميائي و مواد مخدر منعقد گشت.
-وضعيت مواد مخدر پس از پيروزي انقلاب اسلامي
الف) مرحله اول از آغاز پيروزي انقلاب تا سال 1360: وجود قوانين و تصويب نامه دولت موقت براي فروش ترياك به معتادين و خريد 100 تن ترياك از هند توسط واردات كشاورزي در سال 1385. تصويب لايحه قانوني تشديد مجازات مرتكبين جرائم مواد مخدر در 19 خرداد 1359 و خاتمه دادن به كار ترياك فروشي دولتي به معتادين و جرم شناسي اعتياد.
-وضعيت مواد مخدر در جهان
در دنياي كنوني بالغ بر 200 ميليون معتاد به انواع مواد اعتيادآور وجود دارد كه اين افراد به شرح ذيل از انواع مواد مخدر استفاده مي نمايند.
حشيش و مشتقات آن : 143 ميليون نفر در كشورهاي اروپايي و آمريكا و آمريكاي لاتين از حشيش و مشتقات آن استفاده مي كنند.
مواد صنعتي: 30 ميليون نفر در كشورهاي اروپايي و آمريكا از مواد صنعتي استفاده مي كنند.
كوكائين: 13 ميليون نفر در كشورهاي اروپايي و آمريكاي لاتين و آمريكا از كوكائين استفاده مي كنند.مواد افيوني: 13 ميليون نفر كه 9 ميليون آن از هروئين و مرفين استفاده مي كنند و 4 ميليون نفر آن معتاد به ترياك مي باشند.
-انواع داروهاي روانگردان
سه گروه اصلي داروهاي روانگردان عبارتنداز:
-داروهاي كندساز
داروهايي هستند كه فعاليت ذهني و جسمي را كم ميكنند (در دستگاه عصبي مركزي ايجاد رخوت ميكنند) برخي از كندكنندههاي معروف عبارتنداز:
الكل، 2)باربيتوراتها، 3)آرامبخشها، 4) مواد افيوني، 5) داروهاي استنشاقي (حلاّلهاي فرّار و افشانهها.
-داروهاي محرك
داروهاي محرك موادي هستند كه هشياري و برانگيختگي كلي را افزايش ميدهند (فعاليت دستگاه عصبي مركزي را زياد ميكنند). اين داروها ساختمان شيمايي متفاوتي دارند و همگي ايجاد نشئه ميكنند. اين داروها مقدار پيكهاي عصبي تكآمين (نوراپي نفرين، اپينفرين، دوپامين و سروتونين) را در سيناپس افزايش ميدهند. اثر آنها مانند آن است كه همهي نورونهايي كه هركدام يك تكآمين ترشح ميكنند يكجا شليك كنند. نتيجه برانگيختگي همزمان جسمي و رواني است: از نظر جسمي با افزايش ضربان قلب و فشار خون، و از نظر رواني با هشيار كردن بيش از حد فرد. (رضایی، 1385).
رايجترين محركها:
1)آمفتامينها، 2)كوكايين، 3) متيلن ديوكسي -متامفتامين يا (اِكستِسي ، 3) كافئين، 4) نيكوتين.
- داروهاي توهمزا يا روانپريشيزا :
که داروهاي سايكدليك (يعني ذهنگران) هم گفته ميشوند.داروهاي روانگرداني هستند كه تجربههاي ادراكي را تغيير ميدهند، و تصويرهاي غيرواقعي ايجاد ميكنند. مثلاً با مصرف اين داروها صداها و رنگها به نحو شگفتانگيزي متفاوت به نظر ميرسند. ادراك زمان چنان تغيير مييابد كه هر دقيقه ممكن است چند ساعت به نظر آيد، و شخص ممكن است توهمات شنيداري، ديداري و بساوشي تجربه كند و توانايي او در تميز خود از پيرامونش كاهش يابد.بعضي داروهاي توهمزا از گياهان به دست ميآيند. مانند مسكالين از كاكتوس و سيلوسي بين از قارچ، برخي ديگر در آزمايشگاه ساخته ميشوند مانند: ال اس دي (اسيدlsd ،ليزيرژيك دي اتيلاميد و پي سي پي (فن سيكليدين ) PCP بين الاسدي، مسكالين و پسيلوسيبين «تحمل همپوش» به وجود ميآيد. براي مثال كسي كه الاسدي مصرف ميكند تحمل بالايي براي مصرف مسكالين دارد، همين طور هم كسي كه پسيلوسيبين ميخورد، بايد نسبت به ديگران الاسدي يا مسكالين بيشتري مصرف كند تا اثر مشابهي در او ظاهر شود.
- ماريجوآنا يا كانابيس
ماريجوآنا برگ و گل خشك گياه شاهدانه است كه ابتدا در آسياي مركزي ميروييد، ولي اكنون در اكثر مناطق دنيا كاشته ميشود. رزين خشك شده اين گياه، حشيش (بنگ) ناميده ميشود. ماري جوآنا و حشيش را معمولاً همراه با توتون در سيگارهاي مخصوصي كه دستي پيچيده ميشود، دود ميكنند. اما ممكن است به صورت خوراكي و مخلوط با چاي يا غذا نيز مصرف شود. عامل فعال در ماريجوآنا و حشيش تياچسي (تتراهيدرو كانابينول) است.
مصرف اندك تياچسي از راه دهان (5 تا 10 ميليگرم) سرخوشي ملايمي ايجاد ميكند. اما مصرف مقادير بين 30 تا 70 ميليگرم واكنشهاي شديد و ديرپاتري همانند واكنشهاي ناشي از داروهاي توهمزا به وجود ميآورد. واكنش به ماريجوآنا غالباً دو مرحله دارد: مرحلهي تحريك و سرخوشي و به دنبال آن آرامش و خواب.
وقتي ماريجوآنا به صورت سيگار دود ميشود. تياچسي 10 تا 20 درصد جذب ذخيرهي خون ريهها ميشود. و در پيپ آبي يا قليان به 40 تا 50 درصد ميرسد. زيرا پيپ آنقدر دود را نگه ميدارد تا استنشاق شود و به همين سبب ابزار بسيار كارآمدي براي انتقال كامل تياچسي است. تياچسي چون به مغز ميرسد به گيرندههاي حشيشي كه در هيپوكامپ بسيار فراوانند ميچسبد و موجب بازداري خاطرههاي جديد ميشود. حشيش، مهارهاي كنترل كننده را كم ميكند، تلقينپذيري فرد را افزايش ميدهد و حساسيت شنوايي را زياد ميكند. وابستگي رواني به آن ممكن است چشمگير باشد. در بسياري از نقاط جهان مصرف حشيش گام اول به سوي اعتياد به هرويين است. مثلاً افراط در مصرف ماريجوآنا (حشيش) احتمال مصرف داروهاي غير قانوني را بالا ميبرد.
- الاسدي (ليسرجيك اسيد دياتيل آمیدlsd)
مادهيي است بيرنگ، بيبو و بيمزه كه غالباً به صورت جذب شده در حبههاي قند يا ورقههاي كاغذ فروخته ميشود. دارويي بسيار قوي است كه مصرف مقادير اندك آن نيز ايجاد توهم ميكند. ال اس دي عمدتاً روي سروتونين مغز تأثير ميگذارد. داراي ساختاري شيميايي مشابه سروتونين است و انباشت آن در بعضي از ياختههاي بدن موجب تقليد اثر سر وتونين ميشود.
-پيسيپي (فن سيكليدين PCP)
به عنوان دارويي توهمزا با نامهاي خياباني چون «گرد پريان» ، «شرمانز» و «سوپراسيد» خريد و فروش ميشود. و از لحاظ فني در طبقهي هوشبرهاي تجزيهزا قرار ميگيرد. ابتدا به عنوان داروي بيهوشي براي ايجاد بيهوشي و از بين بردن درد استفاده ميشد اما به خاطر اثرات منفي و زيانآور آن، توليد آن غير قانوني اعلام شد. پيسيپي را ميتوان به صورت مايع يا به شكل گرد يا قرص مصرف كرد، اما غالباً آن را دود ميكنند يا به بيني ميكشند. (رضایی، 1385).
-سببشناسي اتيولوژيك پسيكوپاتولوژيك سوء مصرف مواد
عوامل اتيولوژيك پسيكوپاتولوژيك سوء مصرف مواد عبارتنداز:
1-نظريهي در دسترس بودن مواد روانگردان:
در دسترس بودن مواد روانگردان شايعترين عامل آمادهكننده در مصرف مواد ميباشد.
الف) در دسترس بودن مواد در مناطق پرازدحام و محروم شهري.
ب) در دسترس بودن داروهاي مسكن و آرامبخش و باربيتوراتها براي پزشكان مستعد سوء مصرف آنها.
ج) در دسترس بودن مسكنها و تركيبات ضد اضطراب براي زنانه خانهدار.
2- از لحاظ روانشناختي:
تيپ شخصيتي واحدي براي كسي كه وابستگي دارويي پيدا ميكند وجود ندارد، اما يكي از ويژگيهاي شخصيتي كه ميتواند مبناي پيشبيني مصرف دارو قرار گيرد، همنوايي اجتماعي است. كساني كه نمرههاي بالايي در آزمونهاي گوناگون همنوايي اجتماعي به دست ميآورند (از نظر خودشان همنوايي بيشتري با ارزشهاي سنتي جامعهي خود دارند) احتمالاً كمتر به مصرف دارو گرايش نشان ميدهند تا افرادي كه نمرههاي كمتري در اين گونه آزمونها دارند. آدم ناهمنوا ممكن است يك انزواطلب باشد كه احساس ميكند ارتباط عاطفي با ديگران ندارد.
3-از لحاظ طبقهي اجتماعي، اقتصادي:
اعتياد در پايينترين و بالاترين طبقات اجتماعي اقتصادي شايعتر و در طبقات متوسط اجتماعي اقتصادي كمتر شايع است.
4- از لحاظ زيستشناختي: هر چند تصور ميشود كه اعتياد به مواد افيوني در نتيجه كمبود آندورفين است. اما ريشههاي زيستشناختي اعتياد هنوز به اندازهي كافي شناخته نشدهاند.
-سوء مصرف مواد روانگردان شیشه
سوء مصرف دارو، يعني كسي كه به دارويي وابسته نيست و هيچ نوع نشانهيي از تحمل، ترك اعتياد، يا بياختياري مصرف در او ديده نميشود، اما مصرف داروي معيني را به رغم پيامدهاي خطرناك آن ادامه ميدهد، دچار سوءمصرف داروست. مثلاً كسي كه زيادهروي او در مصرف الكل منجر به تصادفات مكرر، غيبت از كار يا مشكلات زناشويي شده اما نشانههاي وابستگي به دارو در او ديده نميشود، گفته ميشود كه دچار سوء مصرف الكل است.
-نام های شیشه
این ماده مخدر به رنگ سفید و بی بو است و در بین مصرف کنندگان به نامهای مختلفی معروف است که عبارتند از متآمفتامین ، مت ، کریستال ، گلاس ، آیس و یخ . علت نامگذاری این ماده به شیشه بخاطر آنست که پودر این ماده شبیه خرده شيشه است . وقتی که این ماده کریستالیزه می شود دانه های آن بصورت بلورين شفاف ميشود که به آن آيس (يخ) يا مت بلورين می گویند . آيس بشکل يک قطعه کريستال نسبتا بزرگ شفاف و براق هم ديده ميشود . متآمفتامين همچنين بشکل قرصهای کوچک به رنگ روشن يافت ميشود که به نام يابا که نامی تايلندی است خوانده ميشود. انواع اين ماده مخدر ( شیشه ) در آب و الکل براحتی حل ميشوند و مزه تلخ و تيزی دارند . نوع غالب شيشه در کشور ما همان پودر کريستالی مت ميباشد .
شیشه ماده مخدری از خانواده آمفتامین ها است که در آزمایشگاههای غیرقانونی و در زیرزمین منازل به راحتی ساخته می شود . آمفتامین ها به عنوان محرک سیستم دستگاه عصبی شناخته شده اند . قاچاقچیان و فروشندگان موادمخدر ادعامی کنند که شیشه ، حاوی مرفین نبوده و اعتیاد آورنیست ، اگرچه در ترکیب این ماده مرفین بکار نمی رود اما واقعیت این است که شیشه ماده محرک بسیار اعتیادآور و خطرناکی است . این نگرش که فقط مواد مرفین دار و یا موادی که از تریاک گرفته شده است اعتیادآور است و بقیه مواد که مرفین ندارند اعتیادآور نیستند کاملا غلط و گمراه کننده است
-ساختار شیشه
کریستال یا شیشه محرک بسیار قوی است که فعالیتهای مرکزی سیستم عصبی راسرعت میدهد.
برای اینکه آمفتامین قابل دود کردن باشد آن را کریستالیزه می کنند.
این ماده در خیابان به نامهای (مت)(تینا)و در بعضی مواقع آیس و شیشه شناخته شده است.
شیشه و شالک هر دو از مشتقات آمفتامین هستند که آن را بنا به اشکال استعمال به صورت گرد سفید ویا خاکستری،کپسول و قرص در می آورند.
کریستال معمولا به شکل پودر (کشیدن،بلعیدنی) مایع (خوراکی یا تزریقی) و در موارد نادر حتی به صورت شیاف مقعدی استعمال می شود.
کریستال یا شیشه به شکل سیگارت یا تزریقی با شروع و حمله سریعتر بر بدن آثار تخریب کننده تری دارد ولی متاسفانه از نوع سیگار و تنفسی شایعتر است. (رضایی، 1385).
ترکیب اصلی این ماده از آمفتامین C9H13N گرفته شده که یک ماده محرک و اعتیاد آور است و مغز و سیستم عصبی را به شدت تحریک میکند و از نظر شیمیایی اثر آن از آمفتامین بیشتر است. این ماده به شکل پودری سفیدرنگ، بدون بو و تلخ وجود دارد که به راحتی در نوشابههای الکلی و غیرالکلی حل میشود.
شیشه ای که در حال حاضر در بازار قاچاق مواد محرک ایران وجود دارد بیشتر بصورت کریستال های ریز ( مانند شکر) است که در تکه های کوچک یک لوله پلاستیکی ( نی نوشابه) جاسازی شده و سر و ته آن بسته می شود. این ماده به شکل های دیگری از جمله بلور های شفاف و تیز و.... نیز عرض می شود.
قاچاقچیان مواد با این شعار که: شیشه حاوی مورفین نیست پس اعتیاد آور نیست مصرف آنرا تبلیغ می کنند و متاسفانه بسیاری از افراد ناآگاه خواسته یا ناخواسته در دام این ماده محرک گرفتار می شوند.
واقعیت اینست که شیشه یک ماده محرک بسیار اعتیاد آور است بطوریکه در بسیاری از مقالات پزشکی قدرت اعتیاد زایی آنرا بیشتر از مواد محرکی مانند کوکائین می دانند.
بخاطر داشته باشیم که در حال حاضر درمان اعتیاد به شیشه و مواد محرک مشکل ترین درمان در زمینه درمان سوء مصرف مواد است.
این ماده به چهار صورت کشیدنی، استفاده از طریق بینی، خوردنی یا تزریق ممکن است مورد سوء مصرف قرار گیرد. برای کشیدن آن از پایپی شیشه ای که مخصوص اینکار است، لامپ، چراغ خودرو و .... استفاده می کنند.
شیشه از ترکبات آمفتامین یا مت آمفتامین در آزمایشگاههای غیر قانونی ساخته می شود. قرص اکستاسی نیز از ترکیبات همین مواد است. شیشه در حقیقت هیدروکلراید مت آمفتامین است که علاوه بر شیشه به آن آیس یا کریستال هم گفته می شود. البته در استانهای شرقی کشور به کراک هم کریستال می گویند .
-تاریخچه شیشه
اولین بار متامفتامین در سال 1893 در کشور ژاپن از ماده ای به نام افدرین ساخته شد که بعدها در جنگ جهانی دوم تحت نام دیگری مورد استفاده اعضای ارتش آلمان، از بالاترین تا پست ترین رده قرار می گرفت و نیز به صورت شکلات و برای افزایش هوشیاری بین خلبانان نیروی هوایی توزیع می شد. جالب است بدانید که پزشک اختصاصی آدولف هیتلر از سال 1942 تا زمان مرگ او برای جلوگیری از افسردگی و رفع خستگی روزانه میزان مشخصی مت به هیتلر تزریق می کرد. این احتمال وجود دارد که بروز علائمی شبیه علائم پارکینسون در سال های آخر زندگی او به واسطه مصرف این ماده بوده باشد.
از بعد از دهه 50 میلادی مصرف دارویی مت در امریکا افزایش پیدا کرد و پزشکان برای درمان بی خوابی، پارکینسون، الکلیسم و چاقی مفرط آن را تجویز می کردند.
اما از دهه 80 به بعد سوء استفاده از مت در امریکا بسیار شایع شد و در 5 سال اول قرن بیست و یکم با فراگیر شدن مصرف این ماده در میان نوجوانان و زنان شهرهای کوچک به یک فاجعه ملی تبدیل شد.
شيشه سال 1384 وارد كشور شد(باهر2013 )این ماده مخدردر حال حاضر در بازار قاچاق مواد محرک ایران وجود دارد، بیشتر به شکل کریستالهای ریز و شبیه شکر است که در تکههای کوچک یک لوله پلاستیکی جاسازی شده و سر و ته آن بسته میشود. این ماده به شکلهای دیگر بلورهای شفاف و تیز و... هم عرضه میشود. نام اصلی این ماده آیس به معنای یخ است. این ماده وقتی در مجاورت حرارت قرار میگیرد، مثل یخ بخار میشود. شیشه از رده آمفتامینهاست و خاصیت محرکی دارد. مت آمفتامین که از مشتقات کلاسیک آمفتامین است، در آزمایشگاههای غیرقانونی از داروهای ساده و ارزان ساخته میشود. شیشه به شکلهای مختلف خوراکی، تزریقی یا استنشاقی و تدخینی مثل سیگار استفاده میشود.
اگرچه حدود 7 سال است كه مصرف ماده محرك "شيشه" در كشور رواج يافته و بسياري را تا سرحد جنون و مرگ كشانده اما هنوز هم شاهد آنيم كه سودجوياني تلاش دارند اين شايعه را سر زبانها نگه دارند كه "شيشه" عوارض سوء و اعتياد ندارد.
باور اين شايعه ؛پولهاي هنگفت را به جيب توليدكنندگان اين ماده سرازيرمي كند اما حقيقت اين است كه عوارض و ميزان اعتياد آوري اين ماده به مراتب شديد تر از مواد مخدر سنتي است.
مواد مخدر شيميايي و صنعتي و محرك همچون" شيشه" بسيار خطرناك تر از مواد مخدر سنتي و حتي هروئين است مي گويد:" مصرف كنندگان اين مواد؛ تنها پس از مدت كوتاهي به اختلالات روحي رواني و جنون مبتلا مي شوند و احتمال خودكشي در اين افراد بسيار بالا است."
مصرف اين ماده در منطقه 2 نسبت به بسياري از مناطق ديگر بيشتر رواج دارد ؛در تشريح عوارض اين ماده اعتياد آور ادامه مي دهد:" يك تحقيق علمي در حيوانات نشان داده كه تنها مصرف يك دوز از اين ماده موجب صدمه ديدن ترمينال هاي عصبي نواحي مغزي حاوي دوپامين مي گردد ."
بروز اعمال عصبي و پرخاشگرانه،حرص و ولع وسواس گونه براي مصرف مجدد ،رفتار پرخاش جويانه، اضطراب،شك و ترديد(سوءظن)،بي خوابي ،از بين رفتن شرم و خجالت،توهمات شنيداري،اختلال حواس، خطاهاي ادراكي ،تغييرات شديد در خوراك و ايجاد افكار خودكشي يا دگر كشي از ديگر عوارض مصرف اين ماده است.
طي يكي دو سال اخير تعداد خانواده هاي ساكن اين منطقه كه فردي معتاد به اين ماده را در خود داشته اند و براي درمان وي به او مراجعه كرده اند به شكل چشمگيري افزايش يافته و سن اين افراد را بين 17 تا 50 سال اعلام كرد.
همچنین ورود شیشه به کشور، همزمان با عدم شناخت و به تبع آن خلاء قانونی جهت برخورد با این ماده مهلک بود، عنوان داشت: ورود و شیوع مصرف این ماده و تولید آن از سال 1384 به بعد و عمدتاً از طریق کشورهای آسیایی جنوب شرقی به کشورمان انجام میگرفت که این مساله توأم با عدم شناخت از این ماده مهلک و به تبع آن خلاء قانونی جهت برخورد با آن بود، که به لطف الهی و با همت تمامی دستاندرکاران و اعضاء ستاد این خلاء احصاء و رفع شد و ماده قانونی لازم در مواد اصلاحی قانون در سال 1389 گنجانده و به تصویب رسید.
تصویب این ماده قانونی و همچنین اشراف پلیس مبارزه بامواد مخدر و سایر دستگاههای مقابلهای بر شبکههای فعال و مجرمان حرفهای باعث شد که طی سالهای اخیر اقدامات مؤثری صورت پذیرد که سیر صعودی کشفیات و همچنین شناسایی و انهدام کارگاههای تولید این ماده نشاندهنده بزرگی این اقدامات است.
در خصوص سیر صعودی کشفیات و انهدام مواد روانگردان و شیشه گفته شده که در 6 ماهه اول سال جاری انهدام کارگاههای تولید شیشه و مواد روانگردان 106 درصد و کشف ماده شیشه 47 درصد رشد بمیزان مدت مشابه داشته است که این نشان از تنگتر شدن عرصه فعالیت مجرمان در عرصه تولید و قاچاق مواد روانگردان بر اثر تشدید برخوردهای انتظامی و قضایی است.( نوروزی،۱۳۹۲،ص165)
-روش های مصرف شیشه
متامفتامین یا شیشه،(آیس،یخ،کریستال،مت آمفتامین) یک محرک اعتیاد آور بسیار قوی با تاثیر شدید بر روی سیستم عصبی است که به نامهای کریستال، شیشه و یخ نیز شهرت دارد وبه شکل دانه های کریستالی شفاف بصورت پودر یا تکه ای(سوتی و گرمی) بفروش میرسد.
شیشه به شیوه های گوناگونی مورد مصرف قرار میگیرد از جمله به صورت خوراکی ، استنشاقی (از راه بینی) ، تزریقی و تدخینی (دودکردن) . متداولترین شیوه مصرف شیشه به روش تدخینی با وسیله ای به نام پایپ که شبیه چپق است می باشد . بخشي از آمفتامين ها در بازار ايران به صورت «شكلات رژيمي» (شكلات يابا) و بخشي ديگر به صورت آدامس در ايران توزيع شده است و عمدتاً در مهماني هاي شبانه جوانان همچون تنقلات عرضه و مصرف مي شود . (رضایی، 1385).
۱ـ روش دود کردن:که یک روش فوری و آنی است و می تواند روند اعتیاد را تسریع دهد.
۲ـ روش خوراکی:که اگر همراه مشروبات الکلی مصرف شوند باعث می شود که فرد دست به کارهایی بزند که در شرایط عادی هیچگاه آن را انجام نمی دهد(شرم و حیا را از بین می برد
۳ـ روش تزریقی: که خطرناک ترین شیوه محسوب می شود.
۴ـ روش مشامی:که به مخاط بینی هم آسیب می زند.
-اقسام مصرف
1-آزمایشی
2-گاهگاهی
3-افزایش توانایی
4-شدید(مزمن )
5-وسواسگونه(اختیاری، 1389).
-کار مغز و سیستم اعصاب مرکزی
در سیستم اعصاب مرکزی، سلولها یا رشته های عصبی بصورت مستقم به هم متصل نیستند. بلکه بین انتهای سلول قبلی با ابتدای سلول بعدی فضای بسیار کوچکی وجود دارد که به این فضا در اصطلاح پزشکی سیناپس می گویند.
برای اینکه یک سلول عصبی بتواند پیامی را به سلول دیگر انتقال دهد باید از انتهای خود ماده ای به داخل این فضای کوچک ترشح کند.( به این ماده در اصطلاح پزشکی نوروترنسمیتر می گویند) این ماده بر روی گیرندهایی که در ابتدای سلول بعدی قرار دارند می نشیند و به این ترتیب پیام منتقل می شود.در سیستم عصبی نوروترنسمیترهای زیادی وجود دارند که ترشح هرکدام منجر به علایم خاصی می شود.
دوپامین و سروتونین دو نوروترنسمیتری عمده ای هستند که سوء مصرف شیشه یا مواد محرک باعث افزایش ترشح آنها در مغز می گردد و اختلال در نسبت ترشح آنها در ایجاد بیماری هایی مانند افسردگی یا دوقطبی نقش اساسی را بازی می کند.
-علل افزایش تولید و شیوع مصرف شیشه در ایران و جهان
شیشه ارزان نیست، اما این باعث نشده که مصرف آن کم باشد. بو ندارد و مصرفش کار سختی نیست. کسی بسادگی نمیفهمد. اولش فرد را تبدیل میکند به یک آدم خوش مشرب و پرانرژی که قدرت جابهجا کردن کوهها را دارد. افسردگی را میکشد و به او قدرت میدهد ساعتهای طولانی کار کند، اما چه میشود که در عرض چند ماه، شیشه تمام رگهای روح و حیات آدم را میبرد و خون افسردگی را در تنش جاری میکند؟ دیگر بدون مصرف نمیخواهد حرف بزند، نمیخواهد راه برود، نمیخواهد بخوابد و نمیخواهد زنده بماند. مصرف میکند و هر چه زمان میگذرد، تحملش در برابر مواد بیشتر میشود. بدبین میشود، از کاه کوه میسازد، از کوره در میرود و احساس میکند از طرف ناشناسی کنترل میشود. همچنین شیشه ارزان نیست، اما مصرفکننده تمام هستیاش را میدهد تا یک روز بیشتر دوام بیاورد. شادیاش شکستنی است، خوشبختیاش کمدوام است، لبخندش شیشهای است.
-عوامل افزایش تولید شیشه ماده روانگردان
بنابراین عوامل افزایش تولید این ماده روانگردان عبارت است از؛
1- سرمایهگذارى اندک، سهولت ساخت و تولید با ترکیبات غیرمتعارف و درجه خلوص متفاوت، فرآوردههاى تقلبى و دستساز بهعلت فقدان مارک تجارى و ترکیب شیمیایى مشخص، هزینه پایین، در دسترس بودن مواد اولیه شیمیایى، تجهیزات مورد نیاز، دستیابى آسان به فناورىهاى نوین، حجم بالاى تولید شیشه و سختبودن شناسایى لابراتوارها، سبب گردیده تجارت این مواد به حرفهاى پرسود تبدیل گردد بهطورىکه شاهد تولید سالانه 410 تن آمفتامین و متامفتامین در جهان هستیم. در کشور ما نیز در سال 1391 بالغ بر 235 کارگاه تولید شیشه منهدم شده است.
2-عدم آگاهى آحاد جوانان و نوجوانان از پیامدها و میزان آسیبهاى ناشى ازمصرف و تبلیغات گسترده از سوى صدها سایت و شبکههاى ماهوارهاى، موجبات افزایش مصرف این ماده مخدر را فراهم نموده است.
3- افزایش روزافزون قاچاق مواد شیمیایى و پیشسازهاى روانگردان یکى دیگر از علل افزایش تولید و مصرف ماده مخدر شیشه بهویژه در شرق و جنوب شرقى آسیا شده است.
4- انتخاب نام شکیل و جذاب، موجبات گرایش جوانان و نوجوانان به مصرف ماده مخدر شیشه در عصر تنوع و کثرت شده بهگونهاىکه با نامگذارى این ماده به نام شیشه، یخ، کریستال، بالابر، سرعت، تعقیب اژدها، شابو و مث، بهدنبال جذب مشتریان جدید مىباشند.
5-امکان تولید آن در لابراتوار پیشرفته صنعتى یا آشپزخانههاى خانگى وجود دارد.
با عنایت به مطالب ذکرشده، بهنظر مىرسد با ارتقای میزان آگاهى و دانش جوانان و نوجوانان با هدف تغییر نگرش و تقویت رفتارهاى محافظتکننده و کسب مهارتهاى زندگى براى عدم گرایش به مصرف شیشه از طریق رسانهها، ترویج فرهنگ سلامت و غنىسازى سودمند اوقات فراغت از طریق تقویت فعالیتهاى جایگزین ورزشى و هنرى، توسعه و تقویت مراکز مشاوره حضورى - تلفنى و گفتوگو در تالارهاى مجازى براى رفع مشکلات روحى نوجوانان و جوانان، انجام مطالعات و پژوهشهاى کاربردى در سطح مدارس، دانشگاهها، محیطهاى صنعتى و پادگانها بهمنظور رصد مستمر تحولات اجتماعى - فرهنگى و آیندهشناسى اعتیاد بتوان موجبات مصونسازى آحاد جامعه در مقابله با این پدیده خطرناک را فراهم ساخت.(
-علل گرايش معتادان ماده مخدر صنعتي(شیشه)
علل گرايش معتادان مواد مخدر سنتي به اين ماده مخدر صنعتي باید گفت؛متاسفانه نه تنها هنوز اين باور غلط وجود دارد كه شيشه اعتياد ندارد بلكه اين شايعه نيز رواج يافته كه مي تواند براي ترك مواد مخدر مرفيني هم بسيار مفيد باشد، لذا بسياري از معتادان به مواد مخدر سنتي مانند ترياك ، با اين گمان كه چند روز "شيشه" مصرف مي كنند تا جايگزين مواد قبلي شده سپس مصرف آنرا هم به راحتي ترك مي كنند، گرفتا ر ماده اي به مراتب خطرناك تر و اعتياد آور تر از ماده مصرفي خود مي شوند."( دهقانيان، 1387،ص45)
برخی تحقیقات به میزان مصرف بالا و مکرر شیشه در بین بعضی از گروههای پرخطر جامعه اشاره می کند . مردم به دلایل مختلفی شیشه مصرف می کنند . ورزشکاران حین مسابقه ، رانندگان برای بیداری طولانی مدت ، جوان ترها به همان دلایلی که مشروبات الکلی یا سایر مواد را مصرف می کنند ، در پارتی ها نیز شیشه را مصرف می کنند . بعضی جوانان هم مصرف شیشه را شیوه ای برای بهتر جا افتادن و مطرح شدن در میان گروه های هم سن و سالان خود می دانند . جوانان خیابان گرد شیشه مصرف می کنند چون باعث میشود شبها بیدار بمانند . برخی از دانشجویان که برای گرفتن نمرات بالا تحت فشار هستند ، مصرف دوز های کمتری را شروع می کنند تا بتوانند ساعتهای طولانی تری بیدار بمانند و درس بخوانند ولی به مرور زمان برای بیداری بیشتر به آن وابسته می شوند . همچنین برخی از جوانان و بخصوص دخترها به خاطر قابلیت سرکوب اشتها ، به مصرف آن رو می آورند تا رویای همه گیری لاغر شدن را تحقق بخشند . تمام این دلایل جای نگرانی دارد چون ¬که مردم ممکن است بدون درک خطرات شیشه به مصرف آن روی بیاورند و بعد از مصرف تفننی و تفریحی آن ، برای همیشه به دام آن گرفتار شوند.همچنین شیشه اعتیاد آور ترین مواد مخدر است و پس از یک بار مصرف احتمال مصرف دوباره 80% است. مصرف کننده گان شیشه یك سوم تخت های روانپزشکی بیمارستانها را اشغال کرده اند.بسیاری از جرمها به علت استعمال این نوع مواد مخدر به وقوع میپیوندد، بنابراین مصرف شیشه، سیستم جنایی و ارتکاب جرم را نیز دستخوش بحران كرده است. (رضایی، 1385).
معتادان به شیشه به خاطر نداشتن علائم دیگر مواد تا مدتهای طولانی تری اعتیاد خود پنهان نگه میدارند و به علت وابستگی شدید روانی به شیشه به شدت به توانایی خود در ترک شیشه شک دارد و ناامید است.
مصرف طولانی مدت شیشه موجب کاهش شدید سطح علایق به همه ی امور- کاهش مسئولیت پذیری- بی توجهی به خانواده و نیاز های آنها- بی تفاوتی نسبت به به خطر افتادن موقعیت های خانوادگی- شغلی- تحصیلی و حتی آبرو ی خود.( محسن وزیرانی، 1381،ص87)
در بحث گرایش افراد به شیشه، سن بیشتر و کمتر مفهومی ندارد، یعنی در سنین متفاوت این اعتیاد رخ میدهد، اما غالب معتادان به شیشه جوانان هستند. دلایل اینکه چرا افراد به این نوع روانگردانها روی میآورند، متفاوت است که باید مطالعه دقیقی در این زمینه انجام شود.
بر اساس تحقیقات انجام شده شیوع و گسترش مصرف ماده مخدر شیشه، دلایل پیچیدهای دارد، گفت: برخی سرسختی روانی جوانان و برخی نوع شیوههای مقابله با آن را مطرح میکنند، با این وجود آسیبشناسی روانی و اختلالهای شخصیتی از یک سو و الگوهای معیوب فرزندپروری از سوی دیگر، میتواند دلیل گرایش نوجوانان و جوانان به مصرف شیشه را مشخص کند.
نبود اطلاعات به خودی خود میتواند مشکلاتی را به وجود بیاورد، اما در پس این آمارها میتوان به یک موضوع به طور ضمنی اشاره کرد و آن اینکه، گرایش جوانان در مصرف روانگردانها بیش از گروههای دیگر است، با این حال نکته حائز اهمیت در این مطالعات آن است که علت گرایش جوانان به مواد روانگردان، دستیابی به هیجانات و تاثیر هیجانی مواد صنعتی بر روان افراد است.
پیشگیری از گرایش نوجوانان به مصرف آمفتامین نیازمند فرهنگسازی، مدیریت و اطلاعرسانی است، گفت: در جهت پیشگیری باید بتوان سهم و نقش عوامل خانوادگی، تربیتی و بالینی و شخصیتی را در گرایش نوجوانان و جوانان به مصرف شیشه مشخص کرد. بیشک با آموزشهای ابتدایی و تبلیغات هیچ کمکی نمیتوان به افراد مبتلا و معتاد به این مواد کرد، چرا که سطح تخریب این محرک بالاست، بنابراین نباید دنبال شیوههای کنترلی در افراد مبتلا بود.
خانوادهها ابتدا بعد از اینکه متوجه ابتلای افراد به مخدر یا محرک و روانگردان میشوند، در وهله اول نباید این کشف را پیش فرد مبتلا فاش کنند. امروزه دیگر شیوه کنترلی جوابگو نیست و کسی نتوانسته با استفاده از این شیوه معتاد را نجات دهد، بنابراین باید افراد خانواده در یکسری برنامههای آموزشی برای کسب اطلاعات شرکت کنند.
آنچه مهم است، اینکه اعتیاد میتواند مشکلات بسیار جدی را برای نوجوانان و جوانان در خانواده و جامعه ایجاد کند، از این رو مصرف شیشه با عوامل درونزا به عنوان عوامل بالینی شخصیتی مرتبط است و تحت تاثیر ساختارهای اجتماعی و عوامل تربیتی و خانوادگی قرار دارد( شکرزاده، 1392،ص24)
گرایش به مصرف مواد مخدر از نوع شیشه در بین جوانان و زنان رشد دارد.هم اکنون مصرف تریاک و مشتقات وابسته به آن در سطح کشور رتبه نخست را دارد. بر اساس بررسی ˈشیوع شناسیˈ ستاد مبارزه با مواد مخدر کشور طی چهار سال گذشته نسبت اعتیاد زنان به مردان دو برابر شده است.
هم اکنون نسبت اعتیاد زنان به مجموع کل معتادان کشور که بیش از یک میلیون و ۳۲۴ هزار نفر می باشد ۳/۹ صدم درصد به عبارتی ۱۳۰ هزار نفر است. وی یادآور شد: متاسفانه بسیاری از خانواده ها با اعتیاد زنان برخورد نادرستی دارند و با مراکز تحت پوشش نیز همکاری لازم را نمی کنند(پرست ۱۳۹۲،ص256)
بر اساس آخرین نتایج یک طرح ملى، شیوعشناسى مصرف مواد مخدر در میان شهروندان و خانوادههاى 31 استان کشور در مقیاس سنى 15 تا 64 سال، ماده مخدر (محرک) شیشه، دومین ماده مصرفى در سطح کشور مىباشد. عوارض و دامنه خطرات بهداشتى ناشى از مصرف شیشه بهعنوان «مت آمفتامین» را مىتوان در دو بعد جسمى و روانى - اجتماعى مورد بررسى قرار داد
طرد زنان معتاد از سوی خانواده ها و بروز مشکلات فرهنگی، اجتماعی و اعتقادی موجب شده درمان این گروه از افراد جامعه با چالش هایی مواجه شود.با توجه به اینکه مصرف مواد مخدر سنتی در ظاهر افراد بیشتر نمایان است به همین دلیل زنان به مصرف مواد مخدر محرک زا به ویژه شیشه بیشتر گرایش پیدا می کنند. دین پرست افزود: تبلیغات فراوان در بین بانوان به مصرف شیشه بویژه در اجتماعات زنانه، نظیر باشگاههای ورزشی، آرایشگاهها و محفل های این قشر از عمده علت گرایش به مصرف این ماده افیونی است. وی اظهار کرد: متاسفانه جوانان و بویژه برخی زنان مصرف ماده مخدر از نوع شیشه را مخرب نمی دانند و بدنبال استفاده از این مواد خانمانسوز هستند که باید آگاهی و اطلاع رسانی لازم از سوی متولیان صورت گیرد.
-اثرات اعتياد به داروي روانگردان(شیشه)
مصرف این ماده برای انساد در دو حیطه روحی وجسمی اثر گذار است؛(رضایی، 1385).
الف. اثرات روحی و شخصیتی(روانی)مصرف شیشه
بیشتر مردم خیال میكنند نشانههای شروع اعتیاد در فرد همیشه باید افت كاركرد باشد؛ در حالی كه خیلی وقتها شروع اعتیاد با تغییراتی است كه به نظر ما مثبت به نظر برسد، یعنی امكان دارد وقتی فردی را بلافاصله پس از مصرف شیشه میبینید، او هیجانزده و پرانرژی به نظر برسد و حتی ظاهرا هیچگونه افت كاركردی نداشته باشد، اما این تغییرات به مرور زمان، منفی میشود و شیشه تاثیر واقعیاش را نشان میدهد.
متاسفانه شیشه شخص را در وضعیتی قرار می دهد که تمایل به درمان ندارد و شاید این مصیبت بار ترین تاثیر شیشه بر مغز باشد که درمان و پیگیری این افراد را مشکل کرده است.
سوء مصرف طولانی مدت شیشه منجر به ایجاد بدبینی شدید، خشونت، کاهش شدید حافظه، توهم های شنوایی و بینایی، سایکوز ( جنون آنی ) و بسیاری اختلالات عصبی دیگر و در نهایت مرگ می شود. اینها توهم های جالبی هم دارند! ممکن است رنگ ها را بشنوند و صداها را ببینند.
قدرت تمرکز و اعتماد به نفس در چنین فردی به شدت بالا می رود، خطر را از خود دور می داند. ( به قول معروف دل و جراتش زیاد می شو د) حال تصور کنید چنین فردی در حال رانندگی چه وضعیتی خواهد داشت! بخاطر جرات زیاد فاصله ایمن را در نظر نمی گیرد. با سرعت زیاد از یک وجب جا سبقت گرفته، جاده را محیط خطرناکی برای خود و دیگران می کند! معمولا این افراد توسط پلیس دستگیر می شوند.
اگر هم تصادف کنند تصادف های مرگباری خواهند داشت. (اختیاری، 1389).
بسیار مهربان و صمیمی می شوند! خلاقیتشان زیاد می شود! شخصی که تا دیروز نمی توانست یک خط شعر حفظ کند شاعر می شود و شعر می گوید! بسیار دست و دلباز می شوند بطوریکه براحتی می توان از آنها پول یا چک گرفت! پس احتمال سوء استفاده مالی از این افراد وجود دارد.
برای مثال دانشآموزی كه پیشتر همیشه راس ساعت 10 شب به خواب میرفته است، حالا یك هفته است كه شبها تا شش صبح بدون هیچ خستگی درس میخواند، اما روزها در مدرسه چرت میزند یا دختر جوانی كه رژیم غذایی نگرفته، اما بسرعت در حال لاغر شدن است یا كارمندی كه هر ماه بخشی از درآمدش را پسانداز میكرد، یك ماه است كه نهتنها چیزی پسانداز نمیكند، بلكه از دیگران هم قرض میكند تا زندگی را بگذراند.
با این حال چند نشانه بارز برای اعتیاد به شیشه وجود دارد كه از آن جمله میتوان به این موارد اشاره كرد:
* نامنظم شدن ساعات خواب و بیداری
* تغییر رفتار ناگهانی و بیعلت
* گشاد شدن شدید مردمكهای چشم
* خونریزی یا خشكی یا پوسته پوسته شدن لبها و بینی
* بدبو شدن دهان
* به وجود آمدن زخمهایی در دستها و صورت
* پوسیدگی و ریختن سریع دندانها
* كاهش شدید وزن و بیاشتهایی مرضی
* ظهور مشكلات مزمن بینی یا سینوسها
* افت تحصیلی یا پیشرفت تحصیلی غیرمنتظره
* تغییر ناگهانی جمع دوستان از افراد معمولی به معتادان مواد مخدر یا توزیعكنندگان آن
یکی از مشخصه های معتادان به متامفتامین دهان آنهاست. دندان های کسانی که به عارضه «دهان مت» دچار هستند سیاه، پر از جرم و کرم خورده است. علت دقیق «دهان مت» مشخص نیست اما رعایت نکردن بهداشت دهان، تاثیر مواد شیمیایی مت بر بافت لثه، کاهش بزاق و خشکی دهان و مصرف بالای نوشیدنی های پرکالری از شایع ترین دلایل این بیماری است.
بیماریهایی مثل افسردگی یا دوقطبی ایجاد میشوند. آنهایی که رو به مصرف شیشه میآورند دنبال احساسی هستند که از ترشح این مواد ایجاد میشود یعنی خوشی و لذت زیاد. همین طور هم میشود، چون کسی که به مصرف شیشه رو میآورد، اولش علائم خیلی خوبی را تجربه میکند. تجربههای لذت بخش با شدت بیشتری احساس میشوند. قدرت تمرکز و اعتماد به نفس بشدت بالا میرود و مصرفکننده خطر را از خود دور میداند. حس میکند هیچ چیز نمیتواند آزارش بدهد. همین موقع است که به دیگران هم علاقه پیدا میکند. مهربان و صمیمی و خلاقیتش زیاد میشود. اگر تا دیروز نمیتوانست یک خط شعر حفظ کند، شاعر میشود. دست و دلباز میشود. وقتی حس میکند دیگر خوشی از این بیشتر نمیشود، تصمیم میگیرد خوشیاش را زود به زود تمدید کند. بعد هم که دیگر این همه خوشی برایش کم است. میخواهد همیشه خوش باشد. این است که مصرفش را زیاد میکند.
-پرواز شیشهای
روی ابرها بودم. خواب نداشتم. با این که وقتی میرسیدم خانه ساعت از 10 گذشته بود، خیال میکردم اول صبح است. تازه شروع میکردم به تفریح. تفریحم این بود که زنگ بزنم به رفقا و بکشانمشان خانه. بعد تازه میتوانستیم برای بقیهاش تصمیمی بگیریم. خیلیها من من میکردند و نمیآمدند. میخواستند بروند سرکار و بهانه کمخوابی را داشتند، اما من هیچ حس نمیکردم که آدمیزاد باید 8 ساعت در روز بخوابد. اگر کسی نمیآمد خودم تنهایی مینشستم پای تلویزیون. این کانال و آن کانال. بعد هم که برنامهها تمام میشد فیلم نگاه میکردم. چشمهایم باز باز بود انگار نه انگار که سپیده دارد سر میزند. گاهی میشد تا 72 ساعت نخوابم. اندازه فیل میخوردم. دلم خوردنیهای تازه میخواست. از همه طعمها و رنگها خوشم میآمد و دنیا به نظرم رنگینکمان 7 رنگی بود که همه چیزش سر جایش بود. فکر میکردم چه چیزهای قشنگی هست در این دنیا که من میخواهم تجربهشان کنم. لذت و خوشی و خنده... چیزهایی که قبلا کم بود. از بالا که به شهر نگاه میکردم، حس میکردم میتوانم روی تمام شهر پرواز کنم. خسته نمیشدم از حرف زدن. حالا دیگر میتوانستم به اندازه یک استاد دانشگاه درباره همه موضوعها اظهارنظر کنم. این تازه مال چند ماه اولی بود که شیشه میکشیدم.
-پرحرفی شیشهای
یک شب یکی از دوستانم همراه دوست دیگرش آمد که من او را نمیشناختم. خیلی زود با او صمیمی شدم. خواستم سرش را گرم کنم. یک فیلم گذاشتم توی دستگاه. هر 2 دقیقه یک بار فیلم را نگه میداشتم که برایشان توضیح بدهم چه اتفاقی دارد میافتد. شروع کردم به حرف زدن درباره شهری که داستان فیلم در آن اتفاق میافتاد. درباره جاهایی که هرگز نرفته بودم حرافی کردم. فیلم مزخرفی بود، اما من از همه چیزش خوشم میآمد. بعد دوست دوستم عصبی شد و رفت. دوستم هم بدجور نگاهم کرد و گفت که زده به سرم، اما من تازه چند روز بود که از 3 پک در روز رسیده بودم به نیم گرم.
تندتند نفس میکشیدم و قلبم تندتر میزد. مرتب گرمم بود و یکدفعه عرق مینشست روی تمام تنم. همان روزها یک تکه زمین خریدم. خیال میکردم ظرف چند ماه آینده قیمت زمینم چند برابر میشود. چک کشیدم و یک مزدا انداختم زیر پایم. بعد خانهام را عوض کردم. کلی وسیله و لباس خریدم. هفتهای یک بار امیر برایم شیشه میآورد. اولش هر گرم را 60 هزار تومان میداد. بعد گرانش کرد. شد گرمی 75 هزار تومان. هفتهای 300 هزار تومان میدادم به امیر. وضعم خوب بود. در یک شرکت حملونقل ماشین کار میکردم .بدبینی شدید، کاهش شدید حافظه توهمهای شنوایی و بینایی، جنون آنی و بسیاری اختلالات عصبی دیگر هم از عوارض شیشه است .
شاید شنیده باشید که عدهای این ادعا را مطرح میکنند که شیشه تنها محرک است و اعتیاد جسمانی ایجاد نمیکند. در واقع، قاچاقچیان مواد با این شعار که شیشه مرفین ندارد پس اعتیادآور نیست، مصرف آن را تبلیغ میکنند، اما واقعیت این است که شیشه یک ماده محرک بسیار اعتیادآور است و حتی در بسیاری از مقالات پزشکی، قدرت اعتیاد زایی آن را بیشتر از مواد محرکی مانند کوکائین میدانند. کریستال پودری سفیدرنگ، بدون بو و تلخ است که براحتی در نوشابههای الکلی و غیرالکلی حل میشود، اما نباید این واقعیت را انکار کرد که اثرات اولیه شیشه به شکلی است که فرد را بسرعت به خود جذب میکند. در مراحل اول، شیشه تنها یک محرک بسیار قوی است که باعث رفع خستگی، احساس شادابی و سرخوشی میشود و در مراحل بعدی تبدیل به یک توهمزای بسیار شدید میشود و این توهم چنان شدید است که حتی خود مصرف کنندگان هم از توصیف آن عاجزند. در ماههای اول مصرف غالب آنها از لذت بردن بسیار زیاد، داشتن سطح بالایی از انرژی، خلاقیت فراوان ذهنی و... میگویند که تا مدت محدودی برایشان قابل کنترل است. ولی پس از گذشت مدت زمانی از مصرف، تمام این مسائل از کنترل مصرفکننده خارج میشود تا جایی که نهتنها کنترل این مسائل بلکه کنترل کوچکترین مسائل حیاتی هم از اختیار او خارج میشوند و فرد مصرفکننده احساس میکند دیگر بدون مصرف شیشه قادر به انجام هیچ فعالیتی نیست یا انجام هیچ فعالیتی بدون مصرف شیشه برای او لذت بخش نیست. حالاتی مثل هیجانزدگی، بیتابی، تکلم صحیح و تند، کاهش خواب و اشتها و افزایش فعالیتهای فیزیکی همچنان وجود دارد اما همه اینها مقدمه ورود به مراحل بعدی است(رضایی، 1385).
.
-لاغری شیشهای
بیخوابیهایم تمام شد. دیگر آنقدرها انرژی نداشتم، اما حسهای عجیبی پیدا کرده بودم. فکر میکردم بوی رنگها را حس میکنم یا میتوانم با سرعت 170 کیلومتر در خیابانها رانندگی کنم. دیگر سر کار نمیرفتم. منتظر بودم تا پول زمینم برسد. هر روز برای خرج کردن پولها نقشه میکشیدم. خیال میکردم همه برایم نقشه میکشند و هر روز به یکی از دوستانم زنگ میزدم تا بگویم که نقشههایش را میدانم و دستش برایم رو شده. حوصلهام از توی خانه ماندن سر میرفت، اما دلم آنقدر تنگ بود که روزی چندبار میزدم زیر گریه. مصرفم رسیده بود به روزی یک گرم.
تقویت عضلات، آمادهسازی بدن برای پذیرش انواع ورزشهای مناسب برای بدنسازی، ایجاد انرژی فوقالعاده و مقابله با چین و چروک پوست! اینها شعارهای جذابی هستند که ممکن است فروشندگان شیشه برای تبلیغ بیشتر کالایشان آن را در گوش مراجعهکنندگان به سالنهای زیبایی و ورزشی بخوانند. اینجا جایی است که زنها و جوانان پایشان میلرزد و به بهانه زیبایی و داشتن انرژی بیشتر فریب میخورند. با وجود این که فریب خوردن با چنین شعارهایی بعید به نظر میرسد، اما کارشناسیها نشان دادهاند مصرف شیشه برای لاغری در میان زنان با توجه به تبلیغات فروشندگان مواد، باعث افزایش استفاده از این ماده در میان آنان شده است. این در حالی است که مواد مخدری مانند شیشه باعث تضعیف بافت عضلانی، اختلال در سیستم عصبی و مغزی و از بین رفتن قدرت تمیز و تشخیص افراد میشود و در نهایت جز وابستگی و تخریب سیستم دفاعی بدن چیزی به همراه ندارد. کمکم همه چیز عوض میشود. به علت ترشح زیاد نوروترنسمیترها یعنی همان مواد بین سلولها، بعداز مدتی انتهای اعصاب مغز تحلیل میرود و مغز دیگر نمیتواند روند طبیعی خود را داشته باشد. علائم بد مصرف شیشه آشکار میشوند و بیمار با این که علائم خوبی را تجربه نمیکند، به خاطر ترس از عوارض ترک شیشه، مصرفش را ادامه میدهد. دیگر از حالتهای قبلی خبری نیست. افت حافظه، پرخاشگری و تهاجم، رفتارهای جنونآمیز و آسیبهای قلبی و مغزی شروع میشود. ضربان قلب نامنظم میشود. کسی که شیشه میکشد، بشدت تحریکپذیر و پرخاشگر میشود و ممکن است دست به هر خشونتی بزند. اضطراب، گیجی، لرزش اندامها و تشنج از عوارض دیگر مصرف شیشه است. بدبینی شدید، کاهش شدید حافظه، توهمهای شنوایی و بینایی، جنون آنی و بسیاری اختلالات عصبی دیگر هم از عوارض شیشه است. آخر قضیه هم معلوم است؛ ایست قلبی و مرگ! (اختیاری، 1389).
به طور کلی اثر بخشی بر رفتار فرد در موارد زیرمیتوان خلاصه نمود؛
-افرادجسورو اجتماعی می شوند.(درجوانان که احساس نامطمئنی درباره ی خودشان دارند)
-افزایش فعالیت ونمایشهای جنسی
- تحریکپذیر یسریع ترمیل جنسی
-عدم ممانعت درفعالیت های جنسی
-افزایش لیبیدو.اگرچه اکثراین تاثیرات به وسیله ی داروهای دیگر نیزمی تواند به وجوداید امامت امفتامین افراد راجذب می کند زیرا برای مدت طولانی فردرا ( سرخوش) نگه می دارد.
کسانی که بدنبال تاثیرات ناشی ازمصرف مت امفتامین هستند بعد از قرارگرفتن در مکان های خاص به سمت پدیده جدیدی میروند.
-احساس سرخوشی در شروع مصرف معمولا سریعا افت میکند وتبدیل به یک خلق میشود وشخص برای حفظ این حالت به مصرف مجددروی می اورد ویک پدیده شکل میگیرد (دراپیوئید هااین پدیده دروابستگی شدید ومصرف ظهور میکند.
-وقتی این فرد دارورابصورت (تدخین یا تزریق) مورد استفاده قرار می دهد یک حالت هیجان شدید و لحظه ای بصورت حمله یا جرقه مفرح و لذت بخش می باشد را تجربه می کند .این این حالت آنی و زود گزر است و بیشتر از چند دقیقه طول نمی کشد .
-مصرف این ماده بصورت خوراکی نیز احساس لذت و رضایتمندی بالایی را در فرد ایجاد می کند اما این احساس بصورت حمله لحظه ای یا شوک آنی نمی باشد . (رضایی، 1385).
-مصرف مت آمفتامین اگر با مشروبات الکلی همراه گردد موجب می شود که فرد اعمالی مرتکب شود که در حالت عادی به هیجچ وجه حاضر به انجام آن نیست.(احساس شرم وحیاء را از دست میدهد .)
-احساس حالت درماندگی و بیچارگی
-تحریک پذیری
-بیحالی واحساس نا خوشی (بیقراری عمومی)
-ایجاد یا افزایش انرژی
-ایجاد یا افزایش بیداری.
-کاهش خستگی
- افزایش تمرکز حواس و هوشیاری
داشتن یک شیفت مطلوب برای کارگران ، دانشجویان دانشگاه ، سکس ورکرها (فاحشه ها)، بی خانمانها یا دیگر افرادی که سعی دارند برای مدت طولانی بیدار وپر انرژی باشند بکار می رود
1-افزایش مقدار مصرف به علت پدیده تحمل
2- همراه شدن مصرف با فعالیتهای لذت بخش (غذا و سکس)
3- علائم
4- ظهور علائم
-علائم کلی روحی مصرف آمفتامین
الف)تغیرات رفتاری یا روانی (سرخوشی، عصبانیت، اختلال قضاوت، اصطراب و بی قراری، وحشتزدگی)
- افزایش تمرکز حواس
- ناراحتی های گوارشی
- مرگ (اثر تحلیل رفتگی بیش از حد یا ایست قلبی)
- افزایش هوشیاری
- سایکوز (روان پریشی)
- سر خوشی و نشئگی
-بی خوابی
- احساس نشاط و سر خوشی ، جنب و جوش وتحرک بیش از حد
-افزایش قدرت بدنی و فعالیتهای فیزیکی فرد
-افزایش انرژی و احساس توانایی
- پر حرفی (بطوری که فرد می تواند راجع به موضوعیکه تا شش ساعت حرف بزند)
-تحریک پذیری، پرخاشگری
-احساس خستگی
-کج خلقی و عصبانیت
- بیش فعالی
-تغییر خلق و خو
- تخریب سلولهای مغزی
- آسیب در انتقال دهنده های عصبی ، کاهش سطح دو پامین
- علایم شبیه به پارکینسون
همچنین استفاده از شیشه مى تواند نیاز و فعالیت جنسى فرد را به طور غیرعادى افزایش دهد . این مسئله ممکن است فرد را به قدرى بى توجه و از خود بی خود کند که فرد استفاده از وسایل حفاظتى پیشگیرى را فراموش کند و امکان ابتلا به انواع ویروس ها و دیگر بیمارى هاى مقاربتى را افزایش دهد .
استعمال شیشه با استفاده از پایپ یا به شکل سیگارت موجب سوزاندن و بریدن لب ها مى شود که احتمال سرایت انواع ویروس ها از جمله هپاتیت C را افزایش مى دهد . استعمال کریستال تزریقى نیز در احتمال آلودگى به هپاتیت C و ایدز موثر است ، به خصوص اگر سوزن ، سرنگ و دیگر تجهیزات تزریقى مشترکاً استفاده شود .
استفاده از مقدار بالاى کریستال یا شیشه مى تواند موجب آسیب مهلک در رگ هاى مغزى و در نهایت مرگ شود
ب) تاثیر شیشه بر روی مغز و تاثیرات فیزیکی آن
در ابتدا سوء مصرف شیشه باعث می شود که تجربه های لذت بخش با شدت بیشتری احساس شوند. فرضا اگر شما از شنیدن یک موسیقی لذت می برید و محو آن می شوید شخصی که ماده محرک استفاده کرده است بر روی نت های آن موسیقی پا می گذارد و همراه با آن به پرواز در می آید!! (رضایی، 1385).
-تاثیر آمفتامین بر روی سیستم اعصاب مرکزی:
مصرف شیشه بر روی مغز و رفتار شخص نیز تاثیر می گذارد . در مدت کوتاهی به دلیل آشفتگی های ذهنی ، فراموشکاری ، مسئولیت ناپذیری ، پرخاشگری ، توهم و هذیان ، موقعیت اجتماعی و حتی روابط زناشویی فرد به خطرمی افتد . افزایش حرکت هاى فیزیکى ، نوعى حالت سرخوشى کاذب ، ناآرامى ، اضطراب و دلواپسى ، پرخاشگرى ، خشونت و رفتار خصمانه ، بیخوابى شدید ، پرچانگى ، تکرار حرف ها و کارهاى ساده ، تغییر ناگهانى در رفتار و گفتار و اختلال در درک نیز از تاثیرات روانی مصرف شیشه می باشد . مصرف کننده شيشه بمرور زمان دچار سايکوز ميشود و علائمی مشابه بیماران شدید روانی (اسکيزوفرنی) از او سرميزند ، بخصوص دچار توهمات شنوائی ، بينائی و پوستی ميشود ، توهمات شيشه به گونه ای است که بیان آن ها کار ساده ای نیست ، معتادین به شیشه پس از گذشت مدتی از مصرف آن ، شدیداً بدبین می شوند ، همه مردم را دشمن خود می دانند ، تصور می کنند در همه جا مشغول پاییدن او هستند ، فکر می کنند حتی در خانه اش او را کنترل می کنند ، به نزدیک ترین افراد خانواده خود شدیداً بدبین می شوند ، اگر متاهل باشد به همسر خود بدبین می شود حتی فکر می کند که فرزندانش متعلق به او نیستند ، وقتی با او صحبت می کنند هرگز حاضر نیست حرف و صحبت دیگران را بپذیرد و تایید کند ، فکر می کند همه اشتباه می کنند و فقط اوست که درست فکر می کند ، آنها رفتارهای خشونت آميز پيدا می کنند . مواردی از دعواهای شديد خانوادگی ، تصادفات رانندگی و جنايتهای لحظه ای از اين افراد گزارش شده است .
-افزایش فعالیتهای فیزیکی
-بی خوابی و کاهش میل به خواب ، بیداری بیش از حد
-سر گیجه
- لرزش
- اضطراب و دلهره، حملات ترس
- خطای دید و خطای لامسه، سوءظن، توهم، سوءظن شدید(اجباری تکرار شونده) و دیگر حالات(فتحی، 1389،ص310)
با وجود آنکه متامفتامین باعث آزادسازی مقادیر زیادی از دوپامین و ایجاد حس سرخوشی شدید و طولانی مدت می شود، اما به سرعت گیرنده های عصبی دوپامین را از بین برده و تجربه دوباره سرخوشی را غیر ممکن می کند. استفاده طولانی مدت و بی رویه متامفتامین به روان پریشی منجر می شود که معمول ترین بیماری های روانی مت، پارانوئید و توهم است که در موارد خاص به مرگ هم منجر می شود. (رضایی، 1385).
براي روشن شدن ميزان خطر و عوارض مصرف اين ماده؛بسياري از مصرف كنندگان اين ماده محرك كه براي درمان به كلينيك های درمانی مراجعه كرده اند ،به دليل جنون و توهم شديد ،هم اكنون در بيمارستان رواني بسر مي برند وضعيت اين افراد بسيار نگرن كننده اعلام می شود كه اگر راهكاري جدي و فوري براي پيشگيري از گرايش جوانان به اين ماده خطرناك اتخاذ نشود ،به زودي شاهد فاجعه اي بزرگ در جامعه خواهيم بود.
البته به نظر مي رسد كه اين فاجعه از مدتها پيش آغاز شده و از زواياي مختلفي اثراتش را نمايان كرده ؛چرا كه مرور پرونده متهماني كه در پي متلاشي شدن باندهاي فساد و فحشا، دستگير شده اند خبر از آن مي دهد كه اعضاء اين باندها همه معتاد به اين ماده بوده اند و براي تهيه پول مواد خود، يك باند تشكيل داده اند. همچنين كشف لابراتوارهاي توليد ماده مخدر شيشه درورامین يا افرادي كه براثر توهم ناشي از مصرف اين ماده ،از ساختمان سقوط مي كنند و وقوع بسياري از سرقت هاي خرد و تصادفات شديد كه بر اثر مصرف اين ماده انجام مي شود، همه و همه نشان از آن دارد كه فاجعه مصرف "شيشه" از مدتها پيش آغاز شده و "ياكوزا" بي رحمانه جان مي گيرد(اختیاری، 1389).
همچنین سوء مصرف شیشه ترشح دوپامین، سروتونین و نور اپی نفرین را در سیناپسهای عصبی در مغز به شدت افزاش می دهد و منجر به تحریک سلولهای مغز می شود. شخصی که به سوء مصرف شیشه روی می آورد در ابتدا علایم بسیار خوبی را تجربه می کند.
در ابتدا حتی ممکن است وضعیت اقتصادی این افراد بهتر شود! این درست مانند آنست که بیمار وامی با بهره زیاد به خودش می دهد و احساس می کند ثروتمند شده است ولی وقتی این وام را پس می دهد بشدت فقیر و بی چیز می شود.
مصرف حتی مقدار کم شیشه منجر به بی خوابی می شود: شب تا صبح نمی خوابد دایم در حال عوض کردن کانال تلویزیون یا گوش کردن موسیقی است! بی قرار می شود و یک جا دوام نمی آورد! اشتها به شدت کاهش پیدا می کند! یکی از مواردی که اطرافیان به شخص مشکوک می شوند کاهش وزن شدید و کم خوابی است!
با مصرف زیاد؛ تنفس و ضربان قلب افزایش یافته، طپش قلب پیدا می کنند. فشار خون و دمای بدنشان بالا می رود و احساس گرما می کنند پس زیاد آب می خورند! ضربان قلب نامنظم می شود. بشدت تحریک پذیر و پرخاشگر می شوند و ممکن است دست به هر خشونتی بزنند. اضطراب، گیجی، لرزش اندامها، تشنج و در نهایت ایست قلبی و مرگ هم از دیگر عوارض سوء مصرف شیشه است.
به علت ترشح زیاد نوروترنسمیتر ها، بعداز اندک زمانی انتهای اعصاب مغز تحلیل رفته و مغز نمی تواند روند طبیعی خود را داشته باشد و بیمار نه اینکه علایم خوبی تجربه نمی کند بلکه فقط بخاطر ترس از عوارض ترک شیشه که مربوط به کارکرد ضعیف مغز است اقدام به سوء مصرف آن می نماید.
در سیستم اعصاب مرکزی، رشتههای عصبی مستقیم به هم وصل نیستند. بین انتهای سلول قبلی با ابتدای سلول بعدی فضای بسیار کوچکی وجود دارد که به این فضا در اصطلاح پزشکی سیناپس میگویند. برای این که یک سلول عصبی بتواند پیامی را به سلول دیگر انتقال بدهد، باید از انتهای خود مادهای به داخل این فضای کوچک ترشح کند. این ماده روی گیرندهایی که ابتدای سلول بعدی قرار دارند مینشیند و به این ترتیب پیام منتقل میشود. در سیستم عصبی انواع زیادی از این ماده وجود دارد که ترشح هر کدام منجر به علائم خاصی میشود.
دوپامین و سروتونین دو نوع از این ماده هستند که مصرف شیشه یا مواد محرک باعث افزایش ترشح آنها در مغز میشود و اگر در نسبت ترشح آنها اختلال ایجاد شود،(رضایی، 1385).
-تاثیرات فیزیکی و جسمانی مصرف شیشه
تکان دهنده ترین اثر مت، تغییر خصوصیات ظاهری و فیزیکی معتاد است. چون مت باعث تنگی عروق می شود، خون نمی تواند به آسانی در تمام نقاط بدن گردش کند و بافت های کم خون دچار صدمات جبران ناپذیر می شود. صورت پرجوش می شود، زخم ها دیرتر خوب می شوند و پوست طراوت و انعطاف پذیری اش را از دست می دهد.
بعضی از معتادان به مت در توهم هایشان موجودات زنده ای را می بینند که زیر پوستشان حرکت می کنند و در تلاش برای شکار این موجودات تمام بدنشان را زخمی می کنند.
معمولا کسی که معتاد به مصرف شیشه شده است، هرگز به اندازه اولین مرتبه احساس نشئگی نمیکند. با بالا رفتن میزان مقاومت بدن برای رسیدن به احساس خوشی، میزان ماده مصرفی بالا و بالاتر میرود و موجب شدیدتر شدن خطر مسمومیت و مرگ خواهد شد.
این اعتیاد نیز مانند هر اعتیاد دیگر با همان "بار اول" آغاز میشود و از آنجایی که تحریک مصنوعی مغز اعتماد شخص را افزایش میدهد، مصرف کننده نه تنها به سادگی قادر به ترک آن نخواهد بود، بلکه در صورت ترک هم، لذات زندگی عادی برایش بی معنا شده و امکان ابتلا به افسردگی در او افزایش مییابد
مواد مخدر از خانواده متافتامین که در خیابان ها با اسامی شیشه،نخ،کریستال و... شناخته شده است مشکلات زیادی را برای مصرف کنندگان به همراه دارد که تخریب اعضای مختلف بدن به صورت بسیار وحشتناک و دلخراش را در کنار تخریب روان در پی خواهد داشت.
-اثرات جسمی
عوارض ناشی از مصرف ماده مخدر شیشه و ترکیبات آن سه ماه پس از اولین مصرف در چهره فرد ظاهر میشود و این عوارض در 10 سال نخست مصرف بسیار شدید میشود(.
متامفتامین ماده ای مخدر شیمیایی ومصنوعی میباشدویک محرک قدرتمند ومخرب است.
متامفتامین ماده ای مخدر شیمیایی ومصنوعی میباشدویک محرک قدرتمند ومخرب است. متامفتامین یا شیشه، یک محرک اعتیاد آور بسیار قوی با تاثیر شدید بر روی سیستم عصبی است که به نامهای کریستال، شیشه و یخ نیز شهرت دارد وبه شکل دانه های کریستالی شفاف بصورت پودر یا تکه ای بفروش میرسد.
شیشه با موادی ارزان قیمت و به سادگی در لابراتوارهای غیر قانونی و زیرزمینی بروشی فوق العاده خطرناک تولید میشود .
شیشه به عنوان یک محرک قوی میتواند موجب افزایش سطح هوشیاری و فعالیت جسمانی شده و اشتها را کاهش دهد. مصرف کنندگان این ماده، پس از مصرف دچار غلیان شدید و زودگذر احساسات شده ودر بعضی موارد با نوعی تجربه و کشف معنوی مواجه میگردند.شیشه را اغلب بصورت دودی با ابزاری بنام پایپ مصرف میکنند هرچند بصورت تزریقی نیز قابل مصرف میباشد.
از دیدگاه فیزیولوژی این اثر شدید در نتیجه ترشح فراوان هورمون دوپامین (یک انتقال دهنده عصبی) در مناطقی از مغز که کنترل کننده احساس لذت است، صورت میگیرد.
در ابتدا، تاثیر شیشه با افزایش یافتن تواناییهای جسمی و فکری همراه است اما برای رسیدن به این "حال ظاهرآ خوب" مقدار مصرف و یا تعداد دفعات مصرف افزایش یافته در چنین حالتی شخص مصرف کننده دچار زود رنجی، حمله های خشم، شک و تردید عصبی، افکار وهمی و توهمات شنیداری و دیداری میشود.
قدرت تحمل نسبت به اثر شیشه با مصرف مداوم آن افزایش یافته و مصرف کنند گان برای رسیدن به نتیجه مطلوب به مصرف مقدار بیشتر در دفعات بیشتر میپردازند. در بسیاری از موارد این افراد مدتها بدون غذا و خواب به سر میبرند در ابتدا تصور براین است که شیشه اعتیاد ندارد و بسیاری از مصرف کنندگان با این خیال واهی دراین دام مرگبار افتاده اند.
به مرور زمان فرد معتاد به شیشه معمولا چشم های قرمز ، چهره ای برافروخته و عرق آلود ، خشکی دهان ، سوزش و ترک لب ها ، دندانهای پوسیده و لثه های خراب ، افزایش سرعت تنفس ، تپش قلب ، سردردهاى طاقت فرسا ، حالت تهوع ، تعریق بیش از اندازه بدن ، سرگیجه ، بالارفتن فشارخون ، بالارفتن حرارت بدن ، بزرگ شدن مردمک چشم ، سیاهى رفتن چشم ، لرزش دست ها و انگشتان پیدا می کند .
* تعریق ،اتساع مردمک چشم (اختلال در دید )
*لفزایش انرژی و فعالیت فیزیکی
*افزایش دمای بدن (نهایتا دمای بدن به اندازه ی 108 درجه ی فارنهایت بالا می برد)
* کاهش اشتها، کاهش وزن
* ساییدن دندان
*ضایعات پوستی مزمن (خشکی پوست یا خارش پوست، زخم ها ، بی حسنی و کرختی، آکنه) *خشکی دهان، تهوع و استفراع و اسهال(رضایی، 1385).
*تشنج
*تخریبغیر قابل بازگشت عروق خونی مغز، سکته مغزی، کما
*مرگ
* کاهش لیبیدو
از دیگر عوارض شیشه می توان کوچک شدن بیضه ها به همراه درد شدید ، بروز جوشهای صورت ، تضعیف شدید قوای جنسی ، بیخوابی ، کاهش شدید اشتها و کاهش وزن ، پیری زودرس ، آسیبهای کبدی ، آسيب مغزی شبیه بيماری پارکينسون و آلزايمر ، ضعف سيستم ايمنی و عفونت قلب را نام برد . شخصی که شیشه مصرف مي کند معمولا از بهداشت پايينی برخوردار است و در برخی جاهای بدنش زخمهای پوستی ديده ميشود .
از مهمترین عوارض طولانی مدت مصرف شیشه که معمولا بعد از گذشت کمتر از 6 ماه مصرف ، خود را نشان میدهد اختلال شدید در عملکرد دریچه پروستات است که معمولا ادارار و اسپرم با هم دفع میشوند .
حالت و حس آرامشی که به دنبال مصرف در فرد ظهور پیدا مى کند اغلب موجب بروز میل بیش از حد براى استفاده بیشتر از این ماده در شخص مى شود. وشخص پس ازاتمام اثرات مطلوب وبه علت تخلیه شدید انرژی وبا احساس خستگی مفرط ناچار به مصرف مجدد روی میاورد.و در چرخه ای نابودگر و ویران کننده میافتد که خروج از آن مستلزم باید های بسیاری است.....
مقادیر بالای مصرف نه تنها میتواند به التهاب جداره داخلی قلب منجر شود بلکه موجب تباهی روزافزون اجتماعی و شغلی میگردد. علائم روان پریشی و مشکلات روحی گاهی تا ماهها و سالها بعد از مصرف به قوت خود باقی میمانند.
تحقیقات انجام شده نشان میدهد که مصرف شیشه در دوران بارداری موجب بروز مشکلات عمده ای از قبیل زایمان زودرس، عکس العملهای غیر طبیعی در مادر و حساسیت روحی بسیار شدید میشود. بروزنقصهای مادرزادی در طفل نیز از جمله تاثیرات سوء مصرف در دوران بارداری به شمار می آید.استفاده دوز بالاى کریستال مى تواند موجب آسیب در رگ هاى مغزى و در نهایت مرگ شود دیگر تاثیرات فیزیکى معمول ناشى از استعمال شیشه شامل: خشکى دهان، افزایش سرعت تنفس، سردردهاى طاقت فرسا، حالت تهوع، تعرق بیش از اندازه بدن، سرگیجه، بالارفتن فشارخون، بالارفتن حرارت بدن ، تپش قلب، خشکى، سوزش و ترک لب ها، بزرگ شدن مردمک چشم، سیاهى رفتن چشم، لرزش دست ها و انگشتان مى شود.
در صفحه بعد عکس های گرفته شده بین سال های 2005 و 2009 از معتادین به این نوع مواد را آورده شده است.
-علایم و نشانه مسمومیت مصرف شیشه
یک خطر بالقوه برای مصرف کنندگان امکان مسمومیت با سرب است زیرا استات سرب به عنوان یک تجزیه گر شیمیایی در تولید غیرقانونی آن به کار برده میشود.
متاسفانه در اینترنت نیز وب سایتهایی دستور ساخت آنرا در اختیار افراد گذاشته و درواقع آنها را به خرید و تولید "سم" تشویق میکنند. از جمله مواد تشکیل دهنده مت، میتوان به اسید باتری و مواد لوله باز کن (مانند جوهر نمک) اشاره نمود. نکته مهم درباره افزایش مصرف شیشه راهی برای تخلیه انرژی و دارویی برای ترک مخدرهای طبیعی و سبکتر میباشد و به عنوان روشی برای رسیدن به آزادی شخصی، خود یابی و پذیرفته شدن درمیان جمع به کاربرده میشود (رضایی، 1385).
صرف نظر از موقعیت اقتصادی تجربه مصرف در میان افراد جوانی که از لحاظ اجتماعی فعال هستند هم بسیار معمول شده است.
با مصرف شیشه در مدتی اندک به طور قابل ملاحظه ای میتوان لاغر شد و دلیل آن هم بی اشتهایی ناشی از مصرف است. اما این کار، روشی بسیار خطرناک برای کنترل وزن میباشد.
عدم توازن مواد شیمیایی در بدن وبر هم خوردن جرخه تولید مواد شبه افیونی موجب بروز حساسیت شدید و وابستگی روانی میشود که در نتیجه برای ایجاد احساس تعادل به مصرف بیشترنیاز خواهد بود. پیامد این چرخه لذت از دست دادن کنترل در مصرف و اعتیاد تمام و کمال به آن خواهد بود.
-بر افروختگی
-ترس ناگهانی
-خستگی و افسردگی
-افزایش اشتها
-افزایش فشار خون ، تاکی کاردی(افزایش ضربان قلب)،آریتمی قلبی توهم و هذیان گویی(تصورات خیالی) هذیان هایی که از لحاظ بالینی از اسکیزو فرنی دچار پارانوئید مزمن غیر قابل تمیز است .
-گیجی
-افزایش دمای بدن
-تشنج و کما
-احساس دلخوشی بی اساس
-تسریع خشم کنترل نشده
-بروز رفتارهای غیر طبیعی
-حمله ناگهانی
-ایسکمی قلب
-درد قفسه سینه
-خونریزی
-تجزیه رشته های عضلانی مخطط همراه با ترشح میوگلوبین در ادرار
-تهییج یا کندی روانی- حرکتی
-مشکلات مغز
- بی خوابی
فهرست منابع
احمدي ،جمشيد ، (1386)،فوق تخصص در روانپزشكي ،تهران.
اختیاری، حامد، (1389) راهنمای شناخت و درمان اعتیاد در ایران،تهران.
اسفندیاری، اسماعیل ،(1388)،فقر و انحرافات، کتاب زنان، ش 21.
آشوري ،محمد ،(1390)، آیین دادرسی درامور کیفری ، ج2.تهران.
برژه، ژان ،(1378)، اعتیاد به شخصیت، تهران، آموزش انقلاب اسلامی.
بينازاده،محمد ، ( 1384)، خودآموز راهنماي جامع درمان اعتياد.
بوریکان،ژاک،(1380)،مجله الهیات و حقوق ، شماره 2.
تناولی، پرویز،(1380)، دستبافت های روستایی و عشایری ورامین،تهران،انشارات یساولی.
دانش تاج زمان ، (1352)،دادرسي اطفال بزهكار در حقوق تطبيقي ،تهران،انتشارات كتابخانه ملي.
داوری، محمد،(1381)، پیشگیری و کنترل اعتیاد با نگرش اسلامی،قم،نقش کلک.
دبیرخانه ی ستاد مبارزه با مواد مخدر راهنمای کاربردی درمان سوء مصرف کنند گان مواد,1391.
حسيني، مهدي ستوده، (1380)،هدایت اللّه آسیب شناسی اجتماعی،تهران، آوای نور.
رضایی ،سوسن ، (1385)، ساخت شخصیت معتادان، مجله حیات سبز، ش سوم ،تهران.
ژان، برژه،(1378)، اعتیاد به شخصیت، تهران، آموزش انقلاب اسلامی.
سلیمی ،علی،(1380) ، جامعه شناسی کجروی،قم،پژوهشکده حوزه و دانشگاه.
شامبياتي، هوشنگ ، (1376)حقوق جزاي عمومي ،تهران،چاپ ژوبين جلد دوم.
شیخ حرّ عاملی، وسائل الشیعه، ج 14 و 15.
عباچی، مریم ،(1380)، حقوق کیفری اطفال ،تهران،انتشارات مجد،چاپ اول.
عربیان، نرگس ،(1382)، اعتیاد و راه های پیشگیری از آن با تأکید بر تربیت و خانواده، مجله حیات سبز، ش سوم،
فرجاد، محمدحسین ،(1377)، بررسی مسائل اجتماعی ایران،تهران،انتشارات اساطیر.
فرجاد،محمدحسین ،(1365)،عوامل روانی ، اجتماعی مؤثر در ایجاد اعتیاد، اولین سمینار بررسی مسائل اعتیاد، تهران،انتشارات امیرکبیر.
قربان حسینی ،علی اصغر ،(1368)، پژوهشی نو در مواد مخدّر و اعتیاد،تهران،انتشارات امیرکبیر.
قنبری، محمدرضا ،(1379)،مطالعات مردم شناسانه در گرایش به مصرف مواد مخدّر، همایش بین المللی علمی، کاربردی جنبه های مختلف سیاست جنایی در قبال مواد مخدّر، تهران.
کولب ویلیام و جولیوس گولد،(1376)، ترجمه مصطفی ازکیا و همکاران،مازیار، فرهنگ علوم اجتماعی، تهران.
بروس ، کوئن،(1378)،درآمدی بر جامعه شناسی، ترجمه ثلاثی محسن،تهران،انتشارات توتیا.
ماتریکس،(1381) (درمان سرپایی اختلالات ناشی از سوء مصرف مواد شیشه و مواد محرک) ترجمه ی دکتر کفراشی سعید ،انتشارات تیمور زاده
ماردن و لاسکوئز و دیگران، (1380)،گروه درمانی برای معتادان، مترجمان: ضیاء الدین حسن و دیگران،تهران، انتشارات ارجمند.
مایکل فری،گروه درمانی شناختی ( راهنمای گام به گام درمان اختلالات هیجانی) ترجمه ی رئوف آهو قلندری ،مرکز پژوهش اعتیاد
مدنی، سعید ،(1381)،خانواده و اعتیاد، مجموعه مقالات دومین همایش ملی آسیب های اجتماعی در ایران، تهران،انتشارات آگاه.
ممتاز، فریده ،(1381)، انحرافات اجتماعی، نظریه ها و دیدگاه ها، تهران،سهامی انتشار.
موسی نژاد ،علی ،(1381)، نگاهی به عوامل مؤثر بر گرایش نسل جوان به مواد مخدّر، مجموعه مقالات دومین همایش ملی آسیب های اجتماعی در ایران،تهران،انتشارات آگاه.
نوربها ،رضا ،(1382)،زمینه حقوق جزای عمومی، چاپ هشتم،تهران، نشر داد آفرین.
وليدي، محمدصالح ،(1375)، حقوق جزاي عمومي ،ج چهارم،چاپ دوم ،تهران،دفتر نشر داد.